Epistemoloji Ara 16. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Descartes’ten sonra şüphecilik bağlamında felsefe tarihinde derin izler bırakmış düşünür kimdir?
Kant |
Marks |
Hume |
Aristotales |
Locke |
Descartes’tan sonra gelen felsefeciler arasında şüpheci eğilimleri en belirgin olanı, İskoç düşünür David Hume’dur (1711-1776).
2.Soru
Locke’a göre temel olarak iki tip “nitelik” olduğunu savunur: birincil ve ikincil nitelikler. Birincil nitelikler, maddesel gerçeklik içinde yer alan ve bizim zihnimizde de temsil edilebilen özelliklerdir.
Yukarıda verilen bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi birincil nitelik olamaz?
Bir nesnenin kapladığı uzam |
Nesnenin fiziksel biçimi |
Bir nesnenin kütlesi |
Bir nesnenin hareketi |
Renkler ve kokular |
İkincil nitelikler ise nesnelerin birincil nitelikleri nedeniyle bizim zihnimizde oluşan etkilerdir.
3.Soru
“Bir iddiada bulunan bir cümlenin içeriğinde barınan düşünce veya fikir” açıklaması hangi kavrama aittir?
İnanç |
Gerekçe |
Norm |
Kanıt |
Önerme |
Soruda açıklaması verilen kavram “önerme”dir. Önermeler, doğru ya da yanlış olsunlar, birer iddia içermektedirler.
4.Soru
İçeriği genelde bir nesne veya bir özellik olan düşünsel ya da zihinsel durum olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Töz |
Varlık |
Düşünce |
İdea |
Ruh |
İdea, temel anlamı itibariyla içeriği genelde bir nesne veya bir özellik olan düşünsel ya da zihinsel durum olarak tanımlanabilir.
5.Soru
Kant hangi iki kavramı birbirinden ayırmayı tercih etmiştir?
Madde ve zihin |
Kavram ve madde |
Fizik ve etik |
Zihin ve ruh |
Madde ve ruh |
Descartes’ın “maddesel” ve “zihinsel” olmak üzere iki farklı tip töz tanımladığını ve böylece fiziksel nesnelerle zihinsel/ruhsal varlıkların alanının birbirinden ayırdığını belirtmiştik. Benzer bir şekilde, Kant’ın da fiziğin ve etiğin alanlarını ayırdığı söylenmektedir.
6.Soru
Tikeller yalnızca tikel olmaları dolayısıyla epistemolojinin hedefi değildir savı hangi iki düşünürün ortak felsefi noktasıdır?
Sokrates-Platon |
Platon-Aristotales |
Spinoza-Hume |
Marks-Kant |
Hume-Berkeley |
Aristoteles hocası Platon’u yakından izlemiş ve onun tümellerin önemi konusunda savladığı fikirleri özünde benimsemiştir. Aristoteles’e göre, insan bilgisi söz konusu olduğunda “tikelliğin” çok yardımcı olmayacağı kesindir ve bu konuda Platon temelde haklıdır.
7.Soru
Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
Descartes gibi usçular, insan bilgisinin güvenilirliğine ilişkin fazlaca bir endişe duymazlar. |
Deneyimciler, insanın sınırlı bir bilişsel varlık olduğu gerçeği üzerine yoğunlaşmışlardır. |
Hume, tüm insan etkinliğinin doğanın içinde gerçekleşen olgular olduğunu düşünmüştür. |
Deneyimci düşünürler, bilginin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olduğu tezini savunurlar. |
Modern Dönem’de deneyimciliği net bir şekilde ifade eden ilk düşünür olan Baruch de Spinoza’dır. |
Modern Dönem’de deneyimciliği net bir şekilde ifade eden ilk düşünür olan John Locke’tur.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aristoteles tarafından savunulan bir görüştür?
Canlı varlıklar yerçekimi kanununa aykırı hareket edemezler. |
Cansız varlıklar hareket etme ve değişme potansiyeline sahiptirler. |
Canlı varlıklar hareket etme ve değişme potansiyeline sahiptirler. |
Cansız varlıklar yerçekimi kanununa aykırı hareket edemezler. |
Cansız varlıklar hareket edemezler. |
Aristoteles, doğada canlılar ile cansızların temel bir anlamda birbirinden ayrıldığı görüşündedir. Aristoteles'e göre canlılar (bitkiler, hayvanlar ve insanlar) kendiliklerinden devinim ve değişim yaratabilme potansiyeline sahiptir. Doğru cevap C'dir.
9.Soru
Kaç çeşit "temel" veya "basit" farkındalık olduğu söylenebilir?
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Üç çeşit "temel" veya "basit" farkındalık olduğu söylenebilir. Bunlardan ilki iç hâllere yönelik farkındalıklar, ikincisi çevreye yönelik içgüdüsel farkındalık ve üçüncüsü de deneyimleyerek ve bedenin pratik yapması sonucu ortaya çıkan bilme durumlarıdır.
10.Soru
Deneyimcilerin öne sürdüğü sav aşağıdakilerden hangisidir?
Bilginin kaynağı akıldır
|
Bilginin kaynağı mantıktır
|
Bilginin kaynağı matematiktir
|
Bilginin kaynağı fizik kuramlarıdır
|
Bilginin kaynağı duyu verileri ve algılardır
|
11.Soru
Bilgi kavramı konusunda kuramsal bir ilgi beslemek neden önemlidir?
İnsanın bilincini daha üst düzeye çıkarır. |
İnsan meraklı bir canlıdır ve bu merakı bu yolla gidermeye çalışır. |
Bilimsel çalışmaların artmasını sağlar. |
Varlıkları ve olguları somut olarak anlamayı sağlar. |
Kuram ve teori oluşturmaya yarımcı olur. |
İnsan bilişsel gelişmişlik açısından diğer canlılardan farklıdır. Bilgi kavramı konusunda kuramsal bir ilgi beslemek de insanın bilincini daha üst düzeye çıkarır.
12.Soru
Hume’a göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Algı, kesintiler içeren bir süreç değildir. |
Locke “doğuştan ideaların olamayacağı” konusunda haklı değildir. |
İnsan zihni idealardan hareketle zihinden bağımsız nesnelerin gerçek niteliklerini kavrayabilir. |
Nesnelerin bizden bağımsız bir şekilde var oldukları yönündeki inancımızın nedeni insan aklının bazı soyut felsefi irdelemeler yapabilir. |
Nesnelerin bizden bağımsız bir şekilde var oldukları yönündeki inancımızın nedeni algılar olamaz. |
Hume’a göre bir nesnenin bağımsız ve sürekli olarak var olduğu konusundaki ideamızın kaynağı algının kendisi olamaz. Tek başına alındığında algı, kesintiler içeren bir süreçtir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi insanın ayırt edici bir özelliğidir?
İnsanın beş duyuya sahip olması. |
İnsan bedeninin yerçekimi gibi doğa kanunlarına uyması. |
İnsanın algısal kapasitelerinin olması. |
İnsanın karmaşık zihinsel niteliklere sahip olması. |
İnsan bedeninin doğanın bir parçası olması. |
Hayvanlardan farklı olarak, insan, şaşırtıcı zihinsel yetenekler barındırır ve bu yetenekleri kullanarak hem kendini hem içine doğduğu dünyayı önemli oranda değiştirebilir.
14.Soru
Platon’dan farklı olarak bilginin nesnesi olan unsurların gözlemlenen dünyanın içinde olduğunu savunan düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Descartes |
Sokrates |
Russell |
Aristotales |
Spinoza |
Aristoteles de bilginin tümeller aracılığıyla olanaklı olduğuna ancak, bununla birlikte, tümellerin fiziksel nesnelerin kavramsal parçalarından biri yani onları tanımlayan kısım, onların özleri olduğuna inanır.
15.Soru
Hangisi Descartes'ın "düşüncenin üzerindeki olumsuz etkiler" olarak gördüğü unsurlardan biri değildir?
dogmatizm |
eski alışkanlıklar |
otorite etkisi |
yanlı bakış açıları |
irdelenen fikirler |
Descartes, dogmatizmden, otoritenin etkisinden, yanlı bakış açılarından, eski alışkanlıklardan ve irdelenmeden benimsenen fikirlerden etkilenmeyen bir sorgulama yürütmeyi hedeflemiştir. Elbette, Descartes’ın “düşüncenin üzerindeki olumsuz etkiler” olarak gördüğü bu unsurların çoğu toplumsal örgütlenmelerden veya toplumdaki diğer bireylerin fikir ve yönelimlerinden kaynaklanmaktadır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “önermesel doğru” kavramına bir örnek olarak verilebilir?
Suyun normal şartlar altında 100°C’de kaynadığı doğrudur. |
“Doğru” ve “yanlış” birbirine yakın kavramlardır. |
Doğruluktan ayrılmak toplumda kabul gören bir erdemdir. |
Koşullar ne olursa olsun doğruluktan ayrılmamaya çalış. |
Öklid geometrisinde doğru, iki nokta arasındaki en uzun mesafedir. |
“Doğru” kavramı, bilgi üzerine düşünen felsefeciler için çok büyük bir öneme sahiptir. Bu konuda ilk olarak belirtmemiz gereken nokta şudur: Pek çok Batı dilinde ‘doğru’ ve ‘yanlış’ deyimlerinin normatif ve betimleyici kullanımları için birbirinden ayrı kelimeler kullanılırken, Türkçede farklı bir durum gözlenir. Dilimizde “doğru” ve “yanlış” hem normatif hem de tasvire yönelik anlamlar barındırmaktadır. Betimleyici bağlamlarda ortaya çıkan bu kullanım kapsamında, bir önerme için “doğru” nitelemesini kullanmak, onun dünyada olan olgularla uyum içinde olduğunu belirtme anlamını taşır. Örneğin, “Tavuklar uçabilir” ve “New York İtalya’nın başkentidir” önermelerinin “doğru” olmadığını söylediğimiz zaman söz konusu olan durum budur.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilgi ve nesnellik hakkında söylenmiş yanlış bir ifadedir?
Zihinsel durumlar bizim öznelliklerimiz içinde yer alan unsurlardır. |
Dünyada zihinler olmasaydı, inançlar, istekler ve bilgiler de olmazdı. |
Bilginin içeriği öznel tercihlerden bağımsız bir yön taşımaz. |
Bilgi kavramının incelikler içeren ve karmaşık bir yapısı vardır. |
Bilgi iddiasında bulunan bir insan, dünyada gerçekten ne olup bittiğini doğru aktarma yükümlülüğüne girer. |
Dünya ile Ay arasındaki ortalama uzaklığın yaklaşık 384400 kilometre olduğunu biliyorum. Bu bilgiyi tuttuğum yer, doğal olarak, belleğim veya zihnimdir. Ancak bu bilginin “benim zihnimde” barınması, onun mutlaka öznel olduğunu göstermez. Bilgi zihnimde tutulsa da, içeriğinin veya doğruluğunun belirlenmesi benim öznelliğimden ve keyfi tercihlerimden bağımsız gerçekleşir. Eğer Dünya ile Ay arasındaki ortalama uzaklık gerçekten 384400 kilometre civarındaysa, bunun nedeni kendim veya zihinsellik sahibi olan diğer insanlar değil, evrendeki nesnelerin konumlarıdır diye düşünürüz.
18.Soru
“Öncüllerden sonucun %100 kesinlikle çıktığı durumlar için kullanılan” kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Tümdengelim |
Tümevarım |
Çıkarım |
Şüphecilik |
Olgusallık |
Tümdengelimsel çıkarım, veya kısaca tümdengelim, öncüllerden sonucun %100 kesinlikle çıktığı durumlar için kullanılır.
19.Soru
................. kavramı, gerçekliğin yapısının akılcı yöntemlerle ortaya konulması, “varlık” kavramının aydınlatılması ve varlık alanında egemen olan temel ilkelerin açıkça çıkarılması gibi düşünsel işlevleri kapsar."Yukarıdaki cümledeki boşluğu tamamlayacak en uygun kavram hangisidir?
Felsefe |
Ontoloji |
Epistemoloji |
Metafizik |
Episteme |
Metafizik kavramı, gerçekliğin yapısının akılcı yöntemlerle ortaya konulması, “varlık” kavramının aydınlatılması ve varlık alanında egemen olan temel ilkelerin açıkça çıkarılması gibi düşünsel işlevleri kapsar.
20.Soru
Güvenilir veya kesin bilginin temelinde insan aklının yattığı veya gerçekliğin kavranmasının ancak akıl yoluyla olabileceği tezini ileri süren akıma ne denir?
Deneyimcilik |
Deneycilik |
Usçuluk |
Ampirizm |
Şüphecilik |
İnsan aklını merkeze alan ve bilgiye akıl yoluyla ulaşılabileceğini savlayan, aynı zamanda akıl kavramıyla eşgüdümlü olarak da anılan us kavramından türeyen usçuluk güvenilir ve kesin bilginin kavranmasında aranan yol ve akımdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ