Epistemoloji Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İngiliz deneyimcilerinden John Locke'a göre, aşağıdaki iddialardan hangisi doğrudur?
Karmaşık idealar basit idealardan bağımsız olarak bir öznenin zihninde oluşabilirler
|
Yalnızca basit ideaların varlığından söz edilebilir
|
İnsan zihni doğuştan getirdiği pek çok deneyim sayesinde karmaşık idealardan oluşmaktadır
|
Algılar olmadan idealar oluşamaz
|
İnsan zihni doğum anında basit idealardan oluşmakta, yaşam içerisinde deneyim kazandıkça da karmaşık idealara ulaşmaktadır
|
2.Soru
“Bir idea, yalnızca bir ideaya benzeyebilir; idea zihinsellikten arınmış maddeyi temsil edemez. Düşünce, içinde düşünsel unsurlar olmayan varlığı (maddeyi) kavrayamaz.”
Yukarıda yer alan ifadeler, aşağıdaki düşünürlerden hangisine aittir?
Freud |
John Locke |
Descartes |
David Hume |
George Berkeley |
Berkeley’in görüşü ilginç bazı noktalara işaret eder. Ona göre, bir idea, yalnızca bir ideaya benzeyebilir; idea zihinsellikten arınmış maddeyi temsil edemez. Düşünce, içinde düşünsel unsurlar olmayan varlığı (maddeyi) kavrayamaz. Bizim nesne olarak tanımladığımız ve kavradığımız bir şeyin, hiç kimse onu algılamasa da “algılandığı hâliyle var olacağını” düşünmek gerekçelendirilmesi olanaksız bir fikirdir. Berkeley’in meşhur ifadesiyle söylersek, “Var olmak, algılanmaktır”. (Latince ifade edersek, esse est percipi.).
3.Soru
I. yaşamsal veya türsel değerII. pratik veya araçsal değerIII. öz değerYukarıdakilerden hangileri bilginin farklı anlamdaki değerleridir?
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
I, II ve III |
Bilginin üç farklı anlamda değeri olduğu söylenebilir: Bilginin yaşamsal veya türsel değeri, bilginin pratik veya araçsal değeri ve bilginin öz değeri. Doğru cevap tümünü içeren E seçeneğidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “nous”kelimesinin tanımlarından biri değildir?
Hayal |
Sezgi |
Zihin |
Akıl |
Kavrama |
Nous’, çağdaş dillere çevrilmesi oldukça zor bir deyimdir. Önerilen bazı çeviriler, “zihin” “kavrama”, “sezgi” ve “akıl” olmuştur.
5.Soru
İnsan bedeninin fiziksel kanunların etkisi altında olduğu ancak akıl sahibi olan insanın ahlaki olarak seçim yapma ve karar verme yetisine de sahip olduğunu söyleyen biri hangi akım ile ilişkilendirilebilir?
Deneyimcilik |
Deneyimcilik |
İkicilik |
Usçuluk |
Rasyonelcilik |
İnsanın “gerçekliğini” yalnızca fiziksel kanunlara başvurarak açıklayamayız. insan bedeni elbette fiziksel kanunların etkisi altındadır; ancak akıl sahibi bir varlık olan insan, ahlaki olarak seçim yapma ve karar verebilme kapasitesine de sahiptir. Bedenimiz yer çekimi kanunlarına uymama gibi özgürlüğe sahip olamaz fakat ahlaki yönümüzün açıklaması fiziksel kanunlar yoluyla değil “evrensel ahlaki kanunlar” aracılığıyla yapılabilir. Bu yüzden Kant, aynı Descartes gibi, “ikicilik” (dualizm) olarak da bilinen akımla ilişkilendirilmiştir.
6.Soru
Hume’un düşüncelerinin etkisinin en çarpıcı olarak görüldüğü felsefi olgu aşağıdakilerden hangisidir?
Deneysellik |
Kavramsallık |
Nedensellik |
Kuramsallık |
Olgusallık |
Hume’un deneyimciliğinin ontolojik anlamda oldukça şüpheci bir sonuç doğurduğu açıktır. Onun düşüncelerinin etkisinin en çarpıcı olarak görüldüğü felsefi konulardan biri de nedensellik olgusudur. “Nedensellik” (veya “neden-sonuç”, “etki-tepki”) başlığı altında ifade edilen sorunsal, yaşamın içinde yer alan önemli bir olgu olsa da, felsefecilerin ve bilim insanlarının dışında kalanlar için üzerinde sıkça düşünülen bir sorun değildir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Locke’un ontolojisi ve epistemolojisi bağlamında dışarıda kalır?
Biz dünyayı nitelikler yoluyla biliriz. Ancak, doğal olarak, niteliklerin hiç bir şeye tutunmadan evrende var olduklarını iddia etmek saçma olur |
Nitelikler tanrısal ve değişmez gerçeklikler arz eder |
Locke temel olarak iki tip “nitelik” olduğunu savunur |
İkincil nitelikler nesnelerin birincil nitelikleri nedeniyle bizim zihnimizde oluşan etkilerdir |
Locke kesinlik veya kesin bilgi gibi konularda Descartes’ın iyimserliğine sahip değildir |
Niteliklerin tanrısal bir kesinlik arz etmezler. Aksine Locke’un görüşleriyle beraber bilgiye dair daha mütevazı ve esnek bir yaklaşım baş göstermiştir. Niteliklerin deneyimcilik ile aldığı yönler tanrısal değil, insan deneyimi ile belirlenen deneyimsellikler gerektirir.
8.Soru
Usçuluğun arka planı hangi döneme kadar uzanır?
Modern dönem |
Eski yunan dönemi |
Eski mısır dönemi |
Roma dönemi |
Pers dönemi |
Usçuluğun arka planı eski yunan dönemine kadar uzanır.
9.Soru
Şüpheci düşüncenin adım adım nasıl ilerleyebileceğini en iyi gösteren felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Descartes |
Platon |
Aristotales |
Hegel |
Sokrates |
Şüpheci düşüncenin adım adım nasıl ilerleyebileceğini en iyi gösteren felsefecinin ise René Descartes olduğu genel olarak kabul edilir.
10.Soru
"Doğuştan gelen farkındalıklara" ek olarak vücudun sahip olduğunu varsaydığımız başka ilginç bilgi çeşitleri de bulunabilir. Aşağıdaki öğrenme örneklerinden hangisi sözel bilme örneğidir?
Yüzme |
Bisiklet binme |
Okuma |
Dengede durma |
Yürüme |
Bisiklete binmeyi, yüzmeyi, dengede durmayı ve yürümeyi öğrenen bir insanın veya bir sirk hayvanının bilgisi sözel değil, bedensel bir bilmedir. Okuma sözel bilme örneğidir. Doğru cevap C'dir.
11.Soru
Analitik-Sentetik cümleler ayrımından hareketle a priori ve a posteriori bilgilerin kazanılmasına giden yöntemleri irdeleyen düşünür kimdir?
Kant |
Hegel |
Hume |
Locke |
Leibniz |
Bahsi geçen kavramlar Kant’a aittir.
12.Soru
“En az bir öncülden hareket edilen ve bir sonuca varılan düşünce zincirine verilen ad” aşağıdakilerden hangisidir?
Tümdengelim |
Tümevarım |
Çıkarım |
Şüphecilik |
Olgusallık |
Çıkarım, en az bir öncülden hareket edilen ve bir sonuca varılan düşünce zincirine verilen addır.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde varsayımsal sempati kavramı en doğru biçimde tanımlanmıştır?
Eserini okumakta olduğumuz büyük bir düşünürün söylediklerinin tahminen önemli bazı noktalar içerdiği ve yazarın önemli bir fikri aktarma çabasında olduğu konusunda bir tavır geliştirip ona bir “şans vermek”tir.
|
Bilginin olanaklı olup olmadığının incelenmesidir.
|
Düzenleyici ilke ve kurala denir.
|
Felsefe tarihi boyunca üretilen fikirlerin yeni nesillerin görüşlerine ışık tutulmasıdır.
|
Düşünce üretme sürecidir.
|
14.Soru
Herşeyin kaynağının su olduğunu savunan Eski Yunan düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?
Demokritus
|
Anaksinemes
|
Thales
|
Sokrates
|
Empodekles
|
15.Soru
Felsefe tarihinde insan bilgisinin “nesnel” temellerine duyulan sağlam inanç konusunda en keskin eleştirel görüşü geliştiren ve sonuçta da en büyük epistemolojik yıkıma neden olan düşünür kimdir?
J. Locke |
G. Berkeley |
D. Hume |
Spinoza |
Leibniz |
D. Hume’un gözlemlenen düzenlilikler ve tümevarımsal çıkarımlar konusunda ortaya koyduğu düşünceler bahsi edilen büyük düşünce kopuşlarına neden olmuştur.
16.Soru
"Doğuştan gelen farkındalıklara" ek olarak vücudun sahip olduğunu varsaydığımız başka ilginç bilgi çeşitleri de bulunabilir. Aşağıdaki öğrenme örneklerinden hangisi "öğrenilmiş bedensel bilme" örneğidir?
Okuma |
Sayı sayma |
Şiir ezberleme |
Bisiklet binme |
Konuşma yapma |
Bisiklete binmeyi öğrenen bir insanın veya bir sirk hayvanının bilgisi sözel değil, bedensel bir bilmedir. Öğrenilmiş bedensel bilme örneğidir. Diğer seçeneklerdeki örneklerin tümü sözel bilme örneğidir. Doğru cevap D'dir.
17.Soru
Batı Felsefesinin hangi eski Yunan felsefecisinin düşünceleri üzerine kurulduğu düşünülmektedir?
Aristotales |
Marks |
Platon |
Nietzche |
Locke |
Platon’un kullandığı kavramların ve benzetmelerin son derece garip bir metafizik tablo oluşturduğu düşüncesi, Platon’un diyaloglarıyla ilk karşılaşanların sıklıkla edindiği bir izlenimdir. Ancak Platon’un kuramının neye işaret ettiğini ve neden önemli olduğunu anlama yönünde samimi bir çabaya girenler genellikle bu yazıların günümüz için de geçerli olan kritik felsefi ve özelde epistemolojik mesajlar içerdiğini fark etmeye başlarlar. Benzer düşünceleri Descartes ve onu izleyen Yeni Çağ felsefecileri için de söyleyebiliriz. İngiliz felsefeci Alfred Whitehead tüm Batı Felsefesi’nin Platon üzerine yapılmış dipnotlar olduğunu ileri sürmüştür.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi epistemolojik çözümlemenin temel kavramlarından biri değildir?
Önermesel bilgi
|
Epistemolojik aşkınlık
|
Norm
|
İnanç
|
Epistemolojik gerekçelendirme
|
19.Soru
Hume’a göre, zihnimizde "nesnelerin algıdan bağımsız ve sürekli var olma ideasını" oluşturan yetimiz aşağıdakilerden hangisidir?
Sembolizasyon |
Temsil etme |
Şüphe etme |
İmgelem |
Düşünme |
Hume’a göre, zihnimizde "nesnelerin algıdan bağımsız ve sürekli var olma ideasını" oluşturan yetimiz imgelemdir.
20.Soru
Düzenleyici ilke veya kural aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açıklanır?
Normatif
|
Norm
|
Betimleyici
|
Anlatıcı
|
Tasvir edici
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ