Epistemoloji Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "logos" ile ilişkilendirilen kavramlardan biri değildir?
Akıl
|
Gerekçe
|
Söz
|
Mantık
|
Duyum
|
2.Soru
"Atom" teriminin kökensel anlamı hangisidir?
Küçük |
Parçacık |
Bölünemez |
Görünmez |
Değişmez |
Atom sözcüğü Yunanca kökenli "atomos" sözcüğünden türemiştir ve bölünemez anlamına gelmektedir.
3.Soru
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi "epistemoloji"yi tanımlamaktadır?
Felsefenin bilgi kavramıyla uğraşan dalı |
Varlığı açıklamaya çalışan felsefe alanı |
Etik konularla ilgilenen alan |
Davranışı açıklamaya çalışan alan |
Evreni sorgulayan felsefe alanı |
Epistemoloji, felsefenin bilgi kavramıyla uğraşan dalı olarak tanımlanabilir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Platon'un Tümeller Kuramı'ndaki tümel sözcüğünün anlamıdır?
Tek, bir tane |
Tüm, genel |
Ayrı ayrı |
İdeal olan |
Algılanabilir olan |
Tikel kavramı tek, bir tane olanı ifade ederken; tümel kavramı tüm, genel olanı ifade etmektedir.
5.Soru
“Çevredeki sıra dışı devinimleri tehdit olarak algılayabilme” becerisi bilginin hangi niteliği ile ilişkilidir?
Nesnel olma |
Öznel olma |
Yaşamsal olma |
Türsel olma |
Pratik olma |
İlkel bir farkındalık örneği olan “çevredeki sıra dışı devinimleri tehdit olarak algılayabilme”, ceylan türünün yok olmadan devam edebilmesi anlamında kritik öneme sahiptir. Bu temel anlamıyla bakıldığında, bilgi yaşamı olanaklı kılar. Belli bir organik gelişmişlik düzeyinin üstüne çakan her canlı için bilgi yaşamsaldır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi logos kelimesinin anlamlarından birisi değildir?
Kelam |
Mantık |
Gerekçe |
Bilim |
İlim |
Logos kelimesi bilim, mantık, gerekçe, sebep, açıklama gibi anlamlara gelmektedir. İlim anlamında kullanılmaz. Doğru cevap E'dir.
7.Soru
İnsanların sahip olduğu bilgiyi hayvanların sahip olduğu bilgiden ayıran en önemli nitelik, aşağıdakilerden hangisidir?
Basit olması
|
Duygusal olması
|
Bedensel olması
|
İçgüdüsel olması
|
Dilsel ve kavramsal olması
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi normatif bir önermedir?
Büyüklere saygılı davranılmalıdır |
Dizel araçlar motorinle çalışır |
Su 100 0C’de kaynar |
Bir gün 24 saattir |
Güneş doğudan doğar |
“Norm”, en genel hâliyle, “düzenleyici ilke veya kural” kavramına işaret eder. Etik kurallar normatif önermelerin en bilinen örnekleridir. Seçeneklerde sunulan “büyüklere saygılı davranılmalıdır” ifadesi bu kapsamda normatif bir önerme olarak kabul edilebilir. “Normatif” kavramının tersi “betimleyici”, “anlatıcı” veya “tasvir edici”dir. Diğer seçeneklerde sunulan bilgilerin de bu tanımlamaya örnek oluşturduğu görülmektedir.
9.Soru
Doksa sözcüğü ne anlama gelmektedir?
Düşünce |
Bilgi |
Bilim |
Kanı |
Yargı |
Platon, bizim gündelik kullanımımızdan oldukça farklı bir şekilde, ‘bilgi’
(episteme) sözcüğünü “ideaların bilgisi” olarak ayrı bir statüde tutmuş ve normal
algısal yollardan edinilen bilgi için ‘kanı (doksa) deyimini kullanmıştır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi usçuluk kavramının tam karşıtı olan bir kavramdır?
Görüngücülük |
Deneyimcilik |
Temsilcilik |
Gerçekçilik |
Dışsalcılık |
Usçuluğun esas olarak deneyimciliğin karşıtı olduğunu söylemek aslında önemli bir ipucu vermektedir. O yüzden, deneyimcilikten hareketle tanımlarsak, “usçu” olarak bilinen felsefeciler bilgimizin tek kaynağının duyu verileri ve algılar olmadığını düşünürler.
11.Soru
Deneyimciliğe göre bilginin kaynağı nedir?
Duygu ve düşünceler |
Duyu verileri ve algılar |
İnanç ve duygular |
Deneyim ve mantık |
Duygu ve mantık |
Deneyimcilik bilginin kaynağının duyu verileri ve algılar olduğunu öne sürer.
12.Soru
Nesnelerin ve değişimin temelinde dört elementin (toprak, su, hava ve ateş) yattığını iddia eden filozof kimdir?
Platon |
Aristoteles |
Descartes |
Sokrates |
Empedokles |
Nesnelerin ve değişimin temelinde dört elementin (toprak, su, hava ve ateş) yattığını iddia eden filozof Empedokles'tir.
13.Soru
Usçuluk akımının önde gelen düşünürlerinden biri aşağıdakilerden hangisidir?
Spinoza |
Hume |
Russell |
Searle |
Nietzsche |
Baruch de Spinoza (1632-1677) ve Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) gibi “usçu kategorisinde” değerlendirilen ve kuramlarıyla felsefe tarihinde çok derin izler bırakmış olan düşünürleridir.
14.Soru
Aşağıda deneyimcilerle ilgili ifadelerden hangisi doğru değildir?
Deneyimcilik tamamen maddenin ve varlığın kendisini sorgulamış bir metafizik alandır |
Deneyimcilerin, büyük oranda, Descartes ile başlayan bilgi sorunsalı üzerine eğildikleri ve o çerçevede fikir ürettikleri gözlemlenebilir |
Özellikle Locke ve Hume, kendilerini Descartes’ın sahip olduğu iyimser epistemolojik sonuçların veya noktanın çok uzağında bir konumda bulunurlar |
Hume’un ve Berkeley’in görüşlerine yaklaşırken, bu felsefecilerin sağduyudan uzak bir tavırla “çevremizdeki sıradan nesnelerin var olmadığı” gibi garip iddialarda bulunmadıklarını aklımızda tutmalıyız |
Berkeley, maddeciliğin yerine, deneyimci ve ideacı bir görüş savunmuş olsa da, hiçbir zaman çevremizdeki masaların veya çiçeklerin varlığını sorgulamamıştır |
Deneyimcilik tamamen maddenin ve varlığın kendisini sorgulamış bir metafizik alan değil, maddenin ve deneyimin bilgisine odaklanan ve o bilgiye ulaşma yollarını arayan bir alan olarak değerlendirilmelidir.
15.Soru
David Hume'a göre bizim evrensel nedensellik düşüncesine sahip olmamızın nedeni nedir?
Nedenselliğin zorunlu olması |
Düzenli tekrarlar |
Evrensel fizik kanunları |
Metafizik bilgi |
Fiziksel olanaksızlık |
Biz dünyadaki etki-tepki çiftlerini izlediğimiz zaman, evrenin yapısına ilişkin metafizik kimlikte ve kesinlik içeren bir bilgi edinmiş olur muyuz? Örneğin, “eli ateşe uzatma”nın bir neden ve “elin yanması”nın sonuç olduğu nedensel bir zincir düşünelim. Benim öznel algılarım açısından bakıldığında, bu örnekteki nedenselliğin zorunlu olduğunu düşünmemizin kökeninde ne yatmaktadır? Bunun, Hume’a göre tek bir yanıtı olabilir: Benzer etki-tepki örneklerinde aynı sonucun tekrarlandığını gözlemlemek. Gözlemlenen olgu aslında yalnızca “düzenli bir şekilde tekrarlanma”dır. Biz hiç bir zaman “zorunluluğu” gözlemlemeyiz. Ancak bu tür düzenli tekrarlar oldukça, insan zihni bu izlenimlerden hareketle bir zorunluluk ideası türetir. Bu da, bir sonraki “etki” gerçekleştiğinde, daha önceden pek çok kez algılanan “sonuç”un zorunlu olarak ortaya çıkacağına dair bir beklentiye girmemize yol açar. Bizim dünyada var olduğunu sandığımız “zorunluluk”, aslında, zihnin alışkanlık sonucu belli bir “etki” ile belli bir “tepki”yi (veya sonucu) bağdaştırarak bir beklenti üretmesinden başka bir şey değildir. Buna karşın, elimi ateşe bir sonraki uzatışımda yanma hissi duymamam mantıksal olarak tamamen olanaksız bir durum değildir. O hâlde, benim zihinden bağımsız varlık alanında gerçekleşen zorunlu (metafizik) bir bağıntıyı biliyor olmam olanaksızdır. Örneğin, benim bir sonraki ateşe elimi uzatma hareketinde elimin yanacağını şu an bilemem. Bu konudaki aşırı güvenimiz, eğer Hume haklıysa, yanlış temellendirilmiş bir güvendir. Ortada bir “zorunluluk” varsa, bu gerçekliğe ait bir zorunluluk değildir. “Zorunluluk”, tekrarlamalar sonucu zihnimizde türeyen bir ideadır. Kısacası, dürüst olursak, bizim bildiğimiz zorunluluk “dışarıda” değil, “içeridedir”.
16.Soru
Şüpheciliği samimiyetle ve sonuna kadar kadar savunan felsefecilerden tek bilebileceğimizin “bilgi sahibi olmadığımız” olduğunu savunan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir?
Sokrates |
Platon |
Aristotales |
Hegel |
Descartes |
Elbette şüphecilik her zaman yöntemsel olmak zorunda değildir. Felsefe tarihinde, Descartes’tan farklı olarak, şüpheciliği samimiyetle ve sonuna kadar savunan düşünürler çıkmıştır. Bu düşünürlerin bazıları Sokrates gibi tek bilebileceğimizin “bilgi sahibi olmadığımız” olduğunu savlarken, bazı daha radikal olan felsefeciler ise, bu kadarını bile bilemeyeceğimizi öne sürmüşlerdir.
17.Soru
Aristoteles felsefesine göre, dünyanın varlıksal düzeninin kabaca ikiye ayrlabileceği söylenmiştir. Bu temel iki ayrım nedir?
İyi-kötü |
Güzel-çirkin |
Doğru-yanlış |
Canlı-cansız |
Bilimsel-deneysel |
Taşlar ve kayalar, dışarıdan kaynaklanan nedenlerle yıpranıp dağılsalar da, “büyüme” ve “ölme” gibi süreçler veya durumlar yaşamazlar. Bu durum, eğer Aristoteles haklıysa, dünyanın varlıksal düzeninin kabaca ikiye ayrılabileceğini ve canlı-cansız ayrımının önemli bir niteliksel bölünmeye karşılık geldiğini gösterir. Doğru cevap D'dir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “tabula rasa” kavramının doğru açıklamasıdır?
İnsan zihni mantıksal doğruları öğrenme yeteneğine sahiptir. |
İnsan zihninin emin olabileceği tek bilgi algıların yanıltıcı olduğudur. |
Doğduğumuz zaman zihnimiz yalnızca Tanrı ideasını içerir. |
Doğduğumuz zaman zihnimiz boş bir levha gibidir. |
Doğduğumuz zaman zihnimiz yalnızca Tanrı ideasını içermez. |
Locke’a göre insan zihni doğum anında “boş bir levha” (Latincesiyle,“tabula rasa”) gibidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi logos sahibi olmakla betimlenebilir?
İnsanların; dilsel, kavramsal ve akıl yürütmeye ilişkin yeteneklerle donatılmış varlıklar olması. |
Üç basit farkındalığa da sahip olması. |
İç güdüsel farkındalıklarının da olması. |
Hayvan ve bitki gibi diğer canlıların da su vb sıvılara ihtiyaç duyması ancak sıvı içme kavramanın yalnızca insanda bulunması. |
Öğrenilmiş bedensel bilme yetisine sahip olması. |
Biz insanlar karmaşık ve gelişmiş memeliler olarak diğer tüm canlı türlerinden bir şekilde ayrılıyorsak, bu farklılığın en önemli açıklaması bizim dilsel, kavramsal ve akıl yürütmeye ilişkin yeteneklerle donatılmış varlıklar olmamızdan geçmektedir. Bu yeteneklerin veya kapasitelerin tümünü kısaca “logos sahibi olma” ifadesiyle betimleyebiliriz. Doğru yanıt A'dır.
20.Soru
Öznelerin zihinsel bir durumu olan “bilgi”, içeriği nedeniyle ............ bir yön taşır. Cümlesinde noktalı boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelmelidir?
İnançlı |
Arzulu |
Nesnel |
İstekli |
Keyfi |
Öznelerin zihinsel bir durumu olan “bilgi”, içeriği nedeniyle nesnel bir yön taşır. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ