Epistemoloji Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Rorty, insanlar açısından hiç bir şeyin “mutlak” veya “değişmez” olmadığını düşünür. Bir düşünür olarak Rorty ‘yi en iyi betimleyen deyim aşağıdakilerden hangisidir?
Mutsuz |
Olumsuz |
Geleneksel |
İroni |
Çağdaş |
Rorty’ye göre, bir düşünürün ironik olması ve olumsallığa değer vermesi önemli niteliklerdir. İronik birey kendi düşünsel zeminli sorgulama yeteneğine sahiptir. Olumsal düşüncenin temelinde ise hiçbir görüşün veya kuramın nihai, mutlak veya gerekli olamayacağı fikri yatar.
2.Soru
I. Rorty pragmacı ve liberal fikirleri bir araya getirmektedir.
II. Kurumlardan ziyade pratik toplumsal sorunlarla ilgilenmiştir.
III. Eleştirilerini toplumsal-politik boyuta taşımıştır.
Bu özellikler Rorty’nin felsefesi için aşağıdakilerden hangisini vurgulamaktadır?
Rorty’nin eleştirileri ontolojik-epistemolojik zeminle sınırlı değildir. |
Rorty kavramsal çözümlemeler yapmıştır. |
Rorty modern düşünceyi savunmuştur. |
Rorty sadece politika ile ilgilenmiştir. |
Rorty toplumsal sorunlara karşı duyarsız kalmıştır. |
Geleneksel felsefi yaklaşımları eleştirirken, Rorty zaman zaman pragmacı ve liberal fikirleri bir araya getirmektedir. Başka bir deyişle, Rorty’nin eleştirisi ontolojik-epistemolojik zeminle sınırlı değildir. Kuramlardan ziyade pratik toplumsal sorunlarla ilgilenen Rorty, felsefenin çeşitli alanlarındaki eleştirilerini toplumsal-siyasal alana taşımıştır. Sıralanan özellikler Rorty’nin düşüncelerinin sadece bilgiye ve varlığa dair olmadığını göstermektedir.
3.Soru
20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu düşünür kim olmuştur?
Lorraine Code |
Richard Rorty |
Linda Alcoff |
Vrinda Dalmiya |
Jaegwon Kim |
Amerikalı düşünür Richard Rorty 20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur.
4.Soru
"Bağdaşımcılara göre, “Algı Verilerine Dayanan Temelcilik” görüşü bir ikileme yol açar."
Aşağıdaki ikilemelerden hangisi yukarıdaki ifadeyi yansıtmaktadır?
"Bağdaşımcılara göre, “Algı Verilerine Dayanan Temelcilik” görüşü bir ikileme yol açar."
Aşağıdaki ikilemelerden hangisi yukarıdaki ifadeyi yansıtmaktadır?
Eğer algı verileri bilişsel değil ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsel ise deneyimsel inançları gerekçelendiremezler. |
Eğer algı verileri bilişselliğe yakın ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsellikten uzak ise deneyimsel inançları gerekçelendiremezler. |
Eğer algı verileri bilişsel değil ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri yoktur; eğer bilişsel ise deneyimsel inançları gerekçelendirebilirler. |
Eğer algı verileri bilişsel ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsel ise deneyimsel inançları gerekçelendirebilirler. |
Eğer algı verileri bilişsel ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsel değillerse deneyimsel inançları gerekçelendiremezler. |
Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi normatif bir cümledir?
İnsanlar gerekmedikçe başkalarına kötü davranmamalıdır.
|
Gelişmiş kentlerde şiddet uygulamak yaygınlaşmıştır.
|
İki artı iki dört eder.
|
Her insan hayatında bir kere yalan söylemiştir.
|
Pek çok insan, insan öldürmenin ahlaki olarak yanlış olduğunu düşünür.
|
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, “tümel” kavramı için verilebilecek bir örnektir?
Rusya |
Madonna |
Neptün |
Mevsim |
Platon |
“Tümel” kavramı, tikelleri tanımlayan tür adları ve tikellerin edindiği nitelikler için kullanılmaktadır. Bu kapsamda, Rusya, Madonna, Neptün ve Platon kavramı tek bir nesneye işaret ederken, mevsim kavramı ise bir niteliğe işaret etmektedir.
7.Soru
Estetik içerikli önermelerin bilgi taşımadığını savunan geleneksel görüşü temsil eden ilk filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Kant |
Platon |
Descartes |
Aristoteles |
Hume |
Platon’un metafiziğine göre, idealar var olmaları için değişken dünyanın nesnelerine bağlı değillerdir. Öte yandan, doğadaki nesneler ontolojik olarak idealara bağlıdır, fakat kendilerini tasvir eden sanat eserlerine (örnek:bir nesnenin karakalem çizimi) bağlı değillerdir. Ontolojik olarak son sırada yer alan sanatsal ürünler ise, varlıkları için fiziksel nesnelere bağlıdırlar. O halde, sanatsal ürünler (yani “taklitler”) hem ontolojik olarak varlık alanının en alt düzeyini işgal ederler hem de epistemolojik açıdan en zayıf anlamda ve düşük düzeyde “bilgi” içerirler. Platon’dan başlayarak pek çok felsefeci, sanatın ya da sanatsal ürünlerin “bilgi” içeriklerinin olamayacağını savlamıştır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi algı felsefesinde genel bir değerlendirme yapan kişinin sahip olması gereken bilgidir?
Algının nasıl olanaklı olduğunu ve neden bir “başarı” içerdiğini açıklayan gerçekçi görüşlere karşı şüpheci bir tavır takınmak |
Gerçeklik görüşünün sağduyu uygun yöntemlerle bakmamak |
Algının gerçekleşme ifadelerini göz önünde bulundurmamak |
Algının gerçekleşmiş olmasının bilinmesine gerek duymamak |
Gerçekçiliğin algısal yanılsamalarda ortaya çıkan sıra dışı durumu iyi açıklayıp açıklamadığı, üzerinde düşünmemek |
Algı felsefesinde değerlendirme yapılırken kişinin, algının nasıl olanaklı olduğunu ve neden bir “başarı” içerdiğini açıklayan gerçekçi görüşlere karşı şüpheci bir tavır takınması zorunludur. Aksi takdirde gerçek bir değerlendirme gerçekleşemez.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Wittgenstein’ın geleneksel dil ve anlam görüşüne yönelttiği ifadelerden biridir?
Anlamların zihinsel ve kişisel şeyler olarak algılanmasında son derece yanıltıcı bir yön bulunmaktadır. |
Kelimeler yalnızca nesneleri adlandırmakta kullanılmaktadır. |
Geleneksel anlam kuramları doğal dillerin öğrenilme süreçleri konusunu aşırı derecede düşünmüşlerdir. |
Eğer biz bir dili konuşuyorsak bu durum toplumsal bir yapının varlığını gerektirmez. |
İnsanlar doğal dillerini “zihin okuyarak” öğrenirler. |
Wittgenstein’a göre anlamların zihinsel ve kişisel şeyler olarak algılanmasında son derece yanıltıcı bir yön bulunmaktadır. Wittgenstein’a göre, kelimeler yalnızca nesneleri adlandırmakta kullanılmaz; dilin çok farklı işlevleri vardır. Doğal diller ve “anlam” adını verdiğimiz şey de böyle bir yapıdadır. İnsanlar doğal dillerini “zihin okuyarak” değil, son derece karmaşık olan toplumsal alanda simgeleri kullanma konusunda koşullanarak öğrenirler. Wittgenstein’ın görüşü şüphecilik konusunda çok ilginç bir sonuç vermektedir. Eğer biz bir dili konuşabiliyorsak, bu durum dünyanın ve başka insanların (daha doğrusu, toplumsal bir yapının) varlığını gerektirir.
10.Soru
"Lawrence BonJour’a göre, gerekçelendirme söz konusu olduğunda, bir inanç sisteminin şu kurala uyması gerekir: Sistem, bilen öznenin çevresi ile etkileşimi sonucu oluşacak gözlemsel inançlara kapalı olmamalıdır. BonJour bu ek koşula “......................” adını verir."
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yer aşağıdakilerden hangisi ile doldurulmalıdır?
"Lawrence BonJour’a göre, gerekçelendirme söz konusu olduğunda, bir inanç sisteminin şu kurala uyması gerekir: Sistem, bilen öznenin çevresi ile etkileşimi sonucu oluşacak gözlemsel inançlara kapalı olmamalıdır. BonJour bu ek koşula “......................” adını verir."
Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yer aşağıdakilerden hangisi ile doldurulmalıdır?
gerekçelendirme |
önermesel bilgi |
geriye gitme |
gözlem şartı |
önermesel doğru |
Doğru cevap D'dir.
11.Soru
Gettier'in epistemolojide çığır açan ünlü makalesine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Yanlış olan bir önermenin gerekçelendirilmesi olanaklıdır.
|
"Gerekçelendirme" ve "doğruluk" farklı kavramlardır.
|
Gettier'in makalesinde kullandığı felsefi yöntem karşı örnekler sunmaktır.
|
Bir inancın doğru ve gerekçeli olabilmesi durumunda bile bilgi ortaya çıkamayabilir.
|
Bilgi gerekçelendirilmiş doğru inançtır.
|
12.Soru
“Haklılaştırmanın” epistolojik değil, ancak psikolojik veya sosyolojik bir boyutta gerçekleşebileceği düşünülen, ahlaki normların ve etik yargıların bazılarının diğerlerinden daha kabul edilebilir olduğunu kabul eden, felsefede oldukça popüler olan akım aşağıdakilerden hangisidir?
Pozitivizm |
Materyalizm |
Rasyonalizm |
Pragmatizm |
Ampirizm |
Pozitivistlerin söylemeye çalıştığı, etik veya estetik nitelikteki yargıların önemsiz veya işlevsiz olduğu değildir. Bu düşünürler yalnızca bu tür ifadelerin öznel tercihleri yansıttığını ve nesnel dünyaya dair bilgi taşımadığını söylemektedirler. A. J. Ayer gibi pozitivistler ahlaki normların ve etik yargıların bazılarının diğerlerinden daha kabul edilebilir olduğunu kabul etmişlerdir.Ancak, burada söz konusu olan “haklılaştırmanın” epistemolojik değil, ancak psikolojik veya sosyolojik bir boyutta gerçekleşebileceğini düşünmüşlerdir. 20.yüzyılın ilk yarısında çözümleyici felsefede oldukça popüler bir akım olarak kabul gören Pozitivizm, daha sonraları zamanla çekiciliğini büyük oranda yitirmiştir.
13.Soru
Temelciliğin en büyük rakibi olan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Önermecilik |
Algıcılık |
Kavramcılık |
Bağdaşımcılık |
Olguculuk |
Gerekçelendirme kuramları arasında önemli bir yer tutan bağdaşımcılık görüşü, temelciliğin en büyük rakibidir. Bağdaşımcılığa göre, bir inancın gerekçelendirilmesi ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçası olmasıyla mümkündür.
14.Soru
Yüksek dağlara çıkıldığı zaman, orada hava basıncı düşük olduğundan su 100 derecenin altında sıcaklıklarda da kaynar.Burada suyun neden 100 derecenin altında kaynadığı aşağıdaki gerekçe türlerinden hangisine girmektedir?
Politik |
Bilgisel |
Etik |
Pratik |
Dinsel |
Epistemoloji alanında kullanılan “gerekçe” kavramı, diğer alanları ilgilendiren “gerekçe” kavramlarından ayrı tutulmalıdır. Bir inanca sahip olmanın etik, politik veya pratik gerekçeleri olabilir. Ancak bunların genelde bilgisel gerekçelerden farklı olduğu görülür. Buradaki gerekçe de açıkça bilgiye dayanan bir gerekçedir.
15.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi 20. yüzyılın pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur?
Wittgenstein |
Quine |
David Hume |
Richard Rorty |
David Annis |
Amerikalı düşünür Richard Rorty 20. yüzyılda pragmacılığın en önde gelen savunucusu olmuştur.
16.Soru
Platon’un varlıksal değer sıralaması aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru biçimde sıralanmaktadır?
Kopya- nesne- idea |
Asıl- idea- nesne |
Nesne- idea- anlam |
İdea- kopya- nesne |
Kavram- örnek- idea |
Platon varlık hiyerarşisinde en alta kelimenin tam anlamıyla “kopyaları” (yani, sudaki yansımaları, fiziksel nesneleri tasvir eden sanatsal çalışmaları, vb.) koymuştur. Varlıksal değer sıralamasında bunların bir üstünde, fiziksel dünyanın algılar aracılığıyla kavranabilecek nesneleri (yani doğadaki nesneler) gelmektedir. En tepede ise akıl yoluyla kavranabilecek “ideal” ve “değişmeyen” varlıklar, yani matematiksel nesneler ve idealar bulunmaktadır.
17.Soru
"Eğer bir kuram bunun olanaklılık koşulumu sonsuz sayıda inanç sahibi olmaya bağlarsa, biz doğal olarak gerekçelendirmenin olanaklı oluşundan değil o kuramın doğruluğundan şüphe ederiz."
Bilgi kuramcıları Geriye Gitme Sorunu için ilkesel olarak çözümler geliştirmişlerdir. Ancak bu çözümlerden bir tanesi yukarıda tırnak işareti içerisinde yazılı nedenle epistemoloji literatüründe pek rağbet görmemiştir. Bu çözüm aşağıdakilerden hangisidir?
"Eğer bir kuram bunun olanaklılık koşulumu sonsuz sayıda inanç sahibi olmaya bağlarsa, biz doğal olarak gerekçelendirmenin olanaklı oluşundan değil o kuramın doğruluğundan şüphe ederiz."
Bilgi kuramcıları Geriye Gitme Sorunu için ilkesel olarak çözümler geliştirmişlerdir. Ancak bu çözümlerden bir tanesi yukarıda tırnak işareti içerisinde yazılı nedenle epistemoloji literatüründe pek rağbet görmemiştir. Bu çözüm aşağıdakilerden hangisidir?
Gerekçelerin sonsuza gitmesi |
Geriye gitmesinin gerekçesi olmayan inançlarda son bulması |
Gerekçelerin kendi aralarında bağdaşımsal bir sistem veya ağ oluşturması |
Gerekçelerin geriye gitmesinin “temel inançlarda” son bulması |
Gerekçelerin ayrı ayrı bağdaşımsal bir sistem veya ağ oluşturması |
Doğru cevap A'dır
18.Soru
Doğru yükleminin fazladan bir bilgi içermediği ve bir önermeyi dile getirmekle onun doğru olduğunu söylemek arasında bir farkın olmadığını savlayan doğruluk kuramı hangisidir?
Gereksizlik Kuramı |
Bağdaşım Kuramı |
Gerçeklik Kuramı |
Görüngü Kuramı |
Olguculuk |
Gereksizlik kuramı doğru konusunda yeni bir seçenek sunmaktansa, doğrunun gereksiz bir niteleme olduğunda ısrar eden ve bir önermeyi dile getirmekle onun doğru olduğunu söylemek arasında niteliksel bir fark gözetmeyen kuramdır.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilişsellik kavramının ilişkilendirildiği zihinsel işlevlerden biri değildir?
Duyular aracılığıyla algılama
|
Bellek işlevleri
|
Akıl yürütme
|
İnanma
|
Bilgilenme
|
20.Soru
Searle’e göre, algı süreçlerini en iyi açıklayan ve en az felsefi sorun içeren görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Temsilcilik |
Görüngücülük |
Gerçekçilik |
Algıcılık |
Yanılsamacılık |
Searle’e göre, algı süreçlerini en iyi açıklayan ve en az felsefi sorun içeren görüş gerçekçiliktir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ