Epistemoloji Final 12. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Orta Çağ’ın insanları düşünsel olarak yavaşlatan ve dogmatikleştiren yüklerinin akıl üzerindeki etkilerini ortadan kaldırma arzusuna sahip felsefeci kimdir?
Sokrates |
Platon |
Aristotales |
Hegel |
Descartes |
Modern Çağın başlangıç noktasında duran Descartes’ın son derece kökten olan yönteminin arkasında yatan asıl neden, bilgilenme serüveni konusunda taze bir başlangıç yapıp, Orta Çağ’ın insanları düşünsel olarak yavaşlatan ve dogmatikleştiren yüklerinin akıl üzerindeki etkilerini ortadan kaldırma arzusudur.
2.Soru
Biz nesnelerin kendilerini algılarız, ifadesi hangi algı felsefesi kuramı bağlamında değerlendirilmelidir?
Gerçeklik |
Görüngücülük |
Göstermecilik |
Görüntücülük |
Temsilcilik |
Bahsi geçen ifade özne ve nesne arasındaki ayrıma algı üzerinden ama gerçeklik ile müdahil olan bir ifadedir. Dolayısıyla doğru cevap gerçekçiliktir.
3.Soru
Temsilcilik görüşünde algının ancak öznelerce algılanan gerçek bir nesne ile mümkün olması kaçıncı durumu oluşturmaktadır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
O hâlde, temsilcilik görüşüne göre, algının oluşması için üç ayrı şey gerekmektedir. Birincisi, algının oluşması için algılayan bir insanın varlığı gerekir. İkincisi, algı ancak öznelerce algılanan gerçek bir nesne ile mümkündür. Ve son olarak da, algının olması, temsil işlevini gerçekleştirecek olan zihinsel durumlar›n veya algısal verilerin dolayımını gerekli kılar.
4.Soru
İnsanların, örneğin tiyatroda, trajik durumları izlerken yaşadıkları duygusal coşkunluk ve nihayetindeki içsel boşalma hallerinin onları etik olarak dönüştürdüğünü ve doğru etik ilkeleri kavrama ve benimseme konusunda yardımcı olduğunu iddia edenler, hangi filozofun fikir ve kuramlarından esinlenmiştir?
Platon |
Aristoteles |
Aziz Anselm |
Immanuel Kant |
A.J. Ayer |
Soruda belirtilen görüşün esin kaynağı Aristoteles'tir. Doğru cevap B şıkkıdır.
5.Soru
Doğruluğun iki unsurun birbirine uygun düşmesi, örtüşmesi veya birisinin diğerine karşılık gelmesi sonucu ortaya çıktığını öne süren doğruluk kuramı hangisidir?
Karşılık Kuramı |
Anlambilimsel Kuram |
Bağdaşım Kuramı |
Gereksizlik Kuramı |
Pragmacılık |
Karşılık kuramına göre doğrunun ortaya çıkması, zihin veya inanç gibi öznel unsurlarla nesne veya gerçeklik gibi nesnel unsurların birbirine uyması veya karşılık gelmesi sonucu gerçekleşir.
6.Soru
Aşağıdaki kavramlardan hangisi Edmund Gettier'in üçlü tanımlama şekillerinden herhangi birinde bulunmamaktadır?
Kanıt |
Doğruluk |
Deneyimleme |
İnanç |
Emin olma |
Gettier’in ünlü makalesi, önermesel bilginin üçlü tanımının farklı şekillerde sunulabileceğini belirterek başlar. Bu seçenekler aşağıda verildiği gibidir:
(a) Eğer ve sadece aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi O¨ önermesini biliyordur:
(i) O¨ doğrudur
(ii) K kişisi O¨’ye inanır
(iii) K kişisinin O¨’ye inanması için gerekçe vardır
(b) Eğer ve sadece aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi O¨ önermesini biliyordur: (i) K kişisi O¨’yü kabul etmektedir
(ii) K kişisi O¨ için yeterli kanıta sahiptir
(iii) O¨ doğrudur
(c) Eğer ve sadece aşağıdaki koşullar sağlanırsa K kişisi O¨ önermesini biliyordur:
(i) O¨ doğrudur
(ii) K kişisi O¨’nün doğruluğundan emindir
(iii) K kişisi O¨’nün doğru olduğundan [elindeki kanıtlar itibarıyla] emin olma hakkına sahiptir
7.Soru
“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”
Verilen cümlede karşılık kuramı düşünürleri tarafından eleştirilen kuram ya da kuramlar, hangi seçenekte eksiksiz olarak verilmiştir?
Bağdaşım kuramı |
Gereksizlik kuramı |
Bağdaşım ve gereksizlik kuramı |
Bağdaşım kuramı ve pragmacılık |
Gereksizlik kuramı ve pragmacılık |
“Karşılık kuramını savunan düşünürler, ‘nesnelliğin’ doğru için önemli bir boyut olduğunu ve diğer görüşlerin bu boyutun hakkını tam olarak veremeyeceğini savlamışlardır.”
Verilen cümlede karşılık kuramı düşünürleri tarafından eleştirilen kuramlar bağdaşımcılık ve pragmacılıktır. İki kuram da öznel olmakla eleştirilir.
8.Soru
Audi'ye göre insan, Tanrı’nın varlığı deneyimine ulaşsa bile bu deneyimi yaşadığını bilemez. Aşağıdakilerden hangisi dindar bir felsefeci olmasına rağmen bu düşünceye katılır görünmektedir?
Leibniz
|
Kierkegaard
|
Locke
|
Descartes
|
Hobbes
|
9.Soru
Tanrı’nın varlığına inanmanın inanmamaktan daha kazançlı ve faydalı olacağı argümanı kime aittir?
Kant |
Ayer |
Pascal |
Audi |
Kierkegaard |
Tanrı’nın varlığına inanmanın inanmamaktan daha kazançlı ve faydalı olacağı argümanı Blaise Pascal’a aittir.
10.Soru
"Bir önermenin veya yargının doğruluğundan söz etmemiz, yaşadığımız dünya içinde gerçekleştirdiğimiz eylemlerden, nesneleri anlama ve dönüştürme yetilerimizden kopuk olamaz" görüşü hangi doğruluk kuramına aittir?
"Bir önermenin veya yargının doğruluğundan söz etmemiz, yaşadığımız dünya içinde gerçekleştirdiğimiz eylemlerden, nesneleri anlama ve dönüştürme yetilerimizden kopuk olamaz" görüşü hangi doğruluk kuramına aittir?
Pragmacılık |
Gereksizlik |
Bağdaşımcılık |
Karşılık |
Uygunluk |
Pragmacı düşünürlere göre, bir önermenin veya yargının doğruluğundan söz etmemiz, yaşadığımız dünya içinde gerçekleştirdiğimiz eylemlerden, nesneleri anlama ve dönüştürme yetilerimizden kopuk olamaz.
11.Soru
"Deneyimlerimizin dışında gerçekten nesnelerin yer aldığını varsaymak için elimizde akılcı gerekçeler bulunmamaktadır." ifadesi algı felsefesinde hangi görüşe aittir?
"Deneyimlerimizin dışında gerçekten nesnelerin yer aldığını varsaymak için elimizde akılcı gerekçeler bulunmamaktadır." ifadesi algı felsefesinde hangi görüşe aittir?
Temsilcilik |
Görüngücülük |
Gerçekçilik |
Şüphecilik |
Usçuluk |
Görüngücülüğe göre, biz doğrudan nesneleri değil zihinsel durumlarımızı deneyimleriz. Deneyimlerimizin dışında gerçekten nesnelerin yer aldığını varsaymak için elimizde akılcı gerekçeler bulunmamaktadır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deneyimciliği günümüzde anladığımız hâliyle ifade eden ve ayrıntılarıyla savunan düşünürlerden biridir?
Platon |
Kant |
Searle |
Locke |
Mark |
Deneyimciliği günümüzde anladığımız hâliyle ifade eden ve ayrıntılarıyla savunan üç büyük felsefeci John Locke, David Hume ve George Berkeley’dir. Bu üç felsefecinin ürettiği fikirler literatürde İngiliz deneyimciliği olarak bilinen akımın ortaya çıkmasını sağlamıştır.
13.Soru
Bilgisel gerekçenin oluşturulamaması durumu aşağıdaki örneklerden hangisinde en doğru şekliyle verilmiştir?
Kültür alanında yapılan bir araştırmada hipotezlerin aksine kültür ile doğal yaşama verilen önem arasında ilişki olmadığının ortaya konması |
Otelde çalışan Ayşe’nin kadınların erkeklere göre daha düşük maaş aldığını söylemesiyle bu varsayımın kabul edilmesi |
Ayşe’nin muhabbet kuşunu veterinere götürerek kanadında incinme olduğunu öğrenmesi |
Bir motor mühendisinin iki arabanın motor gücünü karşılaştırdıktan sonra Audi marka arabanın motorunun daha güçlü olduğunu ifade etmesi |
Bir turistin Macoa'da yaşayan insanların kız ve erkek çocuklar arasında kız çocuklarına daha çok önem verildiğini söylemesi |
Macoa’da yaşayan insanların kız çocuklarına daha çok önem verdiği savı konuyla ilgili uzman olmayan bir turist tarafından ortaya atılmış kanıtlanmamış bir görüş olması ve geriye gitme sorunu yaratması nedeniyle bilgisel gerekçe oluşturulamamıştır. Doğru cevap E’dir.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi geleneksel epistemolojiye egemen olan “nesne-özne ilişkisinin kurgulanması” yönünde ortaya konan çabaların felsefi alternatiflerden biridir?
Pozitivizm |
Estetik |
Bilişselcilik |
Yararcılık |
Yorumsama geleneği |
Geleneksel epistemolojiye egemen olan “nesne-özne ilişkisinin kurgulanması” yönünde ortaya konan çabaların felsefi alternatiflerden biri yorumsama (hermeneutic) geleneğidir. Özellikle Alman felsefe geleneğinde geliştirildiği hâliyle, yorumsamacı düşünürler kuramsal çabalarının temeline özne-nesne ikilemini ve bilgi sorunsalını değil, anlamanın gerçekleştiği dünyasal zemini veya ufku almışlardır. Epistemoloji ve metafizik alanlarında gerçekleştirilen çalışmalar nesnenin kendisini veya zihnin içini irdelemeye çalışırken, yorumsamacı felsefeciler en genel anlamıyla insan deneyimi ve yaşam dünyamız üzerine yoğunlaşmışlardır. Doğru cevap E şıkkıdır.
15.Soru
Descartes’ın sorgulamaları açısından aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Bilgi kaynaklarımızın tümüne şüpheyle yaklaşmak olanaklıdır. |
Çok canlı rüyalar, algılar yoluyla gelen bilginin doğru olması gerektiğini gösteren örneklerdir. |
Çok canlı rüyalar, görünür bilginin kesinliğinden şüphe duyulabileceğini gösteren örneklerdir. |
Algılarımız bizi, içsel veya dışsal şartlar uygun olmadığı zamanlarda, ciddi oranlarda yanıltabilirler. |
Basit algılar kesin bilginin oluşma süreçlerinde temel oluşturamazlar. |
“Algıların” ve “gözlemlerin” dünya bilgimizin yanılmaz temelini oluşturduğunu rahatça iddia etmemiz zordur. Çok canlı bir rüya görürken onun bir rüya olduğunu bilebilseydik, bize gerçek gibi görünen o görüntüleri bilgisel açıdan ciddiye almadan sabırla rüyanın sona ermesini beklerdik. Ancak bu fazlaca karşılaşılan bir durum değildir. Algıların gerçekliğini rüyaların içinde test etmemiz olanaklı değildir. Genel olarak ifade edersek, belli deneyim tiplerinde, deneyimin kendisini biz son derece gerçek zannetsek de, aslında o deneyim bütünüyle bir yanılgı veya yanılsama olabilir. Bu irdelemelerden çıkarılabilecek doğal bir sonuç, algı yoluyla edindiğimizi düşündüğümüz bilgi parçalarının mutlaka güvenilir olmayabileceğidir. Bilgisel kesinliği başka bir yerde aramamız gerekmektedir.
16.Soru
..................... görüşüne göre, yerde bir kaplumbağanın görülmesi, bu durumu gören kişinin “şu an önümde bir kaplumbağa var” önermesine inanmasına neden olur.
Fiziksel olgulara dayanan temelcilik |
Bağdaşımcılık |
Algı verilerine dayanan temelcilik |
İçselcilik |
Dışsalcılık |
Fiziksel olgulara dayanan temelcilik görüşüne göre, yerde bir kaplumbağanın görülmesi, bu durumu gören kişinin “şu an önümde bir kaplumbağa var” önermesine inanmasına neden olur.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Rorty hakkında söylenemez?
Geleneksel felsefi yaklaşımları eleştirir. |
Zaman zaman pragmacı ve liberal fikirleri bir araya getirmektedir |
Eleştirisi ontolojik-epistemolojik zeminle sınırlı değildir. |
Pratik toplumsal sorunlardan ziyade kurumlarla ilgilenmiştir. |
Felsefenin çeşitli alanlarındaki eleştirilerini toplumsal siyasal alana taşımıştır. |
Geleneksel felsefi yaklaşımları eleştirirken, Rorty zaman zaman pragmacı ve liberal fikirleri bir araya getirmektedir. Başka bir deyişle, Rorty’nin eleştirisi ontolojik- epistemolojik zeminle sınırlı değildir. Kuramlardan ziyade pratik toplumsal sorunlarla ilgilenen Rorty, felsefenin çeşitli alanlarındaki eleştirilerini toplumsalsiyasal alana taşımıştır.
18.Soru
Tek kişiye ait bir dilin olanaksızlığını savunan, anlamın zorunlu olarak özneler arası alanda olduğunu öne süren düşünür kimdir?
Chomsky |
Descartes |
Wittgenstein |
Quine |
Kant |
Tek kişiye ait bir dilin olanaksızlığını savunan, anlamın zorunlu olarak özneler arası alanda olduğunu öne süren düşünür Wittgenstein'dır.
19.Soru
Aşağıdaki düşünürlerden hangisi nedensellik kavramını çok çetrefilli ve kuramsal incelikler içeren bir kavram olarak tanımlamıştır?
Strawsonre |
James |
Goldman |
Hume |
Rusell |
Nedensellik kavramını çok çetrefilli ve kuramsal incelikler içeren bir kavram olarak tanımlayan düşünür Hume’dur.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi algısal süreçlerin yukarıdan-aşağıya bir özellik taşıdığını savunmuştur?
Descartes |
J. Gibson |
J. Locke |
David Hume |
E. Kant |
Bir nesneye bakarken içinde bulunduğumuz “beklentiler” de algımızı etkiler. 20. yüzyılda, J. Gibson gibi deneysel psikologlar algının özellikle bu yönünü vurgulamışlar ve algısal süreçlerin önemli bir oranda yukarıdan-aşağıya (yani, genelden-tikele veya varsayımdan-olguya) diyebileceğimiz bir özellik taşıdığını savlamışlardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ