Epistemoloji Final 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
- Charles Sanders Peirce
- William James
- John Dewey
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri pragmacılığın önemli düşünürlerindendir?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
Pragmacılığın büyük düşünürleri arasında Charles Sanders Peirce, William James ve John Dewey’i sayabiliriz.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilgi ile ilgili yanlıştır?
Rastgele olmayan bir zihinsel durumdur. |
Gerçeklik veya dünya içindeki nesnelerin özneler tarafından kavranması için ilgilidir. |
Doğruyu yakalar. |
Deneyimsel koşulların yerine gelmesi genellikle fiziksel ve pratik şartların uygun olmasıyla ilgilidir. |
Tesadüfen oluşan doğru inançtır. |
Tesadüfen oluşan doğru inanç bilgi değildir.
3.Soru
Bir inancın gerekçelendirilmesinin ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçasıyla mümkün olduğunu savunan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Temelcilik |
Bağdaşımcılık |
Geriye gitme |
İçselcilik |
Dışsalcılık |
Gerekçelendirme kuramları arasında önemli bir yer tutan bağdaşımcılık görüşü, temelciliğin en büyük rakibidir. Bağdaşımcılığa göre, bir inancın gerekçelendirilmesi ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçası olmasıyla mümkündür.
4.Soru
I. Öznenin gerekçelendirme içindeki sorumluluğunu tamamen ortadan kaldırır. II. Eğer algı verileri bilişsel ise gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsel değillerse inançları gerekçelendiremezler.Temelciliğin bu iki sorununa karşılık aşağıdaki görüşlerden hangisi ortaya çıkmıştır?
Öznellik |
Evrensellik |
Nesnellik |
Kavramsal Çözümleme |
Bağdaşımcılık |
Gerekçelendirme kuramları arasında önemli bir yer tutan bağdaşımcılık görüşü, temelciliğin en büyük rakibidir. Bağdaşımcılığa göre, bir inancın gerekçelendirilmesi ancak onun bağdaşım özelliği olan bir sistemin parçası olmasıyla mümkündür. Bu görüşe göre, “Fiziksel Olgulara Dayanan Temelcilik” görüşü öznenin gerekçelendirme içindeki sorumluluğunu tamamen ortadan kaldırdığı için sorunludur. Bağdaşımcılara göre, “Algı Verilerine Dayanan Temelcilik” görüşü ise bir ikileme yol açar. Eğer algı verileri bilişsel ise, gerekçelendirmeye gereksinimleri vardır; eğer bilişsel değillerse
deneyimsel inançları gerekçelendiremezler.
5.Soru
Aristoteles'e göre aşağıdakilerden hangisi kendiliklerinden devinim olarak sayılamaz?
Bitkilerin, hayvanların ve insanların hareket veya değişim yaratabilme yetisi |
Bir bitkinin büyümesi |
Bir hayvanın göç etmesi |
Bir kayanın zamanla aşınması |
Bir canlının çoğalması |
Aristoteles (M.Ö. 384-322), bitkilerin, hayvanların ve insanların kendiliklerinden hareket veya değişim yaratabilme yetisine sahipken (örneğin, bir bitkinin boyunun uzaması, bir hayvanın yerini değiştirmesi, vb.), taşların ve kayaların kendiliklerinden devinim veya değişim yaratabilme kapasitesinden yoksun olduklarını gözlemlemişti. Doğru yanıt D'dir.
6.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi algı felsefesinde gerçekçilik akımını en iyi betimlemektedir?
Gözlem sırasında algılarımız bize değişen bir nesnenin bilgilerini taşırken, aklımız bize bu değişimlerin gelecekte de devam edeceği bilgisini verir. |
Algı süreçleri sırasında biz gerçekliğin içindeki nesnelerin kendilerini algılarız. |
Fiziksel dünyada zorunlu kanunlar egemen olsa da, ahlakın olanaklı olması insanların iradelerinin özgür olmasını gerektirir. |
Aklımız bize değişimin gerçek olmadığını söylese de, gözlem sırasında algılarımızdan gelen bilgi değişimin devam ettiği bilgisini verir. |
Bize görünen dünya, bizim kendi bilişsel sınırlarımız tarafından belirlenmiş ve kısıtlanmış bir dünyadır. |
Gerçekçiliğe göre, biz algı sırasında deneyimlerimizi algılamayız. Algı esnasında algılanan şey fiziksel gerçekliğin içindeki nesnelerin kendileridir. Algı bağlamında bu görüşe “gerçekçilik” adı verilmesinin nedeni de budur.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Locke'ın öne sürdüğü ikincil niteliklere örnek oluşturmaktadır?
Topun şekli |
Domatesin ağırlığı |
Karpuzun biçimi |
Papatya kokusu |
Ağacın uzunluğu |
İkincil nitelikler nesnelerin birincil nitelikleri nedeniyle bizim zihnimizde oluşan etkilerdir. Örnek vermek gerekirse, renkler ve kokular bu sınıfa giren özelliklerdir
8.Soru
Quine'ın doğalcı yaklaşımına göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Epistemoloji saf a priori bir disiplin olmalıdır.
|
Epistemolojinin bilimlerle olan ilişkisi önemsenmelidir.
|
Epistemolojik boyutta insanın doğanın bir parçası olduğu kesinlikle unutulmamalıdır.
|
Epistemolojide deneyimci yaklaşım tercih edilmelidir.
|
Epistemolojide zihinsellik ya da iç dünya kavramlarının yerinin abartılmaması gerekir.
|
9.Soru
"Doğruluk var olan şeylerle zihnin uygun olmasıdır" tanımı hangi felsefeciye aittir?
J. Searle |
Aristotales |
G. E. Moore |
L. Wittgenstein |
Thomas Aquinas |
Thomas Aquinas doğruluğu şu sözlerle tanımlamıştır: “Veritas est adaequatio rei et intellectus” (“Doğruluk var olan şeylerle zihnin uygun olmasıdır)”.
10.Soru
“Eğer bir insan Fransızca öğrenmek istiyorsa, kurslar ve ders yoluyla o dil üzerinde çalışmalıdır.”
Yukarıda verilen ifade hangi buyruk türüne örnek olarak verilmiştir?
Evrensel buyruk |
Koşulsuz buyruk |
Zorunlu buyruk |
Koşullu buyruk |
Kişisel buyruk |
Örneğin, eğer bir insan Fransızca öğrenmek istiyorsa, kurslar ve dersler yoluyla o dil üzerine çalışmalıdır. Bu “koşullu” bir buyruktur çünkü belli bir sonuca veya hedefe yönelik olarak ifade edilmiştir. Koşulsuz bir buyruk ise en yüksek etik normu ifade eder ve evrensel olarak herkesi ve her eylem durumunu kapsar.
11.Soru
Akla gelebilecek bir yanıt, etik doğruların hangileri olduğunu belli hislere dayanarak bulabileceğimizi ifade eden etik ilkelerin bilgisini bulma yolu aşağıdakilerden hangisidir?
Sezgiler |
Din |
Akıl |
Mantık |
Algılar |
Etik ilkelerin bilgisini sezgiler veya benzer hislerimiz yoluyla ediniriz. Akla gelebilecek bir yanıt, etik doğruların hangileri olduğunu belli hislere dayanarak bulacağımızdır. İçimizden güçlü bir sesin yardımseverliğin etik olarak doğru olduğunu söylemesi veya adaletsizliğin yanlış olduğunu hissetmemiz bu fikre örnek verilebilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ahlaki normların ve etik yargıların bazılarının diğerlerinden daha kabul edilebilir olduğunu kabul etmiş pozitivistlerden biridir?
Platon |
Descartes |
P. Sartre |
A. J. Ayer |
Pisagor |
A. J. Ayer gibi pozitivistler ahlaki normların ve etik yargıların bazılarının diğerlerinden daha kabul edilebilir olduğunu kabul etmişlerdir.
13.Soru
"Biz zihinsel durumlarımızı değil doğrudan nesneleri deneyimleriz." ifadesi algı felsefesinde hangi görüşe aittir?
"Biz zihinsel durumlarımızı değil doğrudan nesneleri deneyimleriz." ifadesi algı felsefesinde hangi görüşe aittir?
Görüngücülük |
Gerçekçilik |
Şüphecilik |
Temsilcilik |
Deneyimcilik |
Temsilcilik ve görüngücülükten farklı olarak, gerçekçiliğe göre, biz zihinsel durumlarımızı değil doğrudan nesneleri deneyimleriz.
14.Soru
“Gerekçelendirilmiş Doğru İnanç Bilgi midir?” adlı makale kim tarafından yazılmıştır?
Alvin Goldman |
John Searle |
Keith Lehrer |
Edmund Gettier |
Thomas Paxson |
Edmund Gettier’in yazdığı “Gerekçelendirilmiş Doğru İnanç Bilgi midir?” adlı makale 1963’te yayımlanmıştır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi algısal gerçekçiliği savunan bir düşünürdür?
Aristotales |
Descartes |
Searle |
Hume |
Russell |
Algıda gerçekçiliği savunan çağdaş Amerikalı felsefeci John Searle’ün oldukça önemli incelikler içeren gerçekçi görüşünün en kritik ve ses getirmiş düşünürüdür.
16.Soru
Doğru kavramı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
İnsanların zihinsel ve dilsel etkinliği olmasa bile doğru önermeler veya doğruluk var olacaktır. |
Dünya bilgimiz önermesel doğru kavramından bağımsızdır. |
Doğru kavramı yalnızca metafizik alanı içinde ele alınmalıdır. |
İnsanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih ederler. |
Doğrunun bir öz değeri yoktur. |
“Doğru” kavramını epistemoloji kapsamında ciddiye alan felsefecilere göre, bu kavramı bilgi açısından kritik kılan en temel neden, bizim etrafımızdaki dünyaya dair düşünce ve inançlarımızın doğal olarak doğruya yönelmiş olmalarıdır. Bu elbette düşüncenin yanılmaz olduğu gibi bir iddiaya karşılık gelmez. Burada kastedilen, dünyaya yönelik sıradan deneyimsel inançların normal şartlar altında gerçekliğe iyi bir uyum gösterdiği ve hatta uyum göstermeye yönelik bir tarzda oluştuğudur. Bu bağlamda insanlar dünyaya yönelik deneyimsel inançlarının mümkün olduğunca doğru olmasını tercih etmeleri kesin olarak ifade edilebilecek bir noktadır.
17.Soru
I. Gerekçelendirilmiş inançların yanlış önermelere dayanmaması gerektiği II. Bilginin olgularla uygun bir nedensellik ilişkisi içinde ortaya çıkması III. Üçlü analizin dördüncü bir koşulla desteklenmesi Bu ifadeler aşağıdaki neye karşılık ortaya çıkmıştır?
Platon’un idealar öğretisinde anlattığı bilgi anlayışına |
Gettier’in makalesinde ortaya çıkan kuramsal sorunlara |
Aristoteles’in mantık anlayışına |
Bilginin doğru inanç olmadığına karşılık iddialara |
Gettier’in bilgi gerekçelendirilmiş doğru inançtır argümanına |
Gettier’in 1963 yılında yayımlanan makalesinde sunduğu argüman, bilginin üç kavramsal bileşeni veya koşulu sağlansa bile bilginin oluşamayabileceğini gösterme amacı taşır. Gettier’in makalesi yay›mlandıktan sonra bilgi kuramcıları bilginin klasik tanımı üzerinde değişiklikler yaparak ortaya ¸çıkan kuramsal sorunu gidermeye ve, bir anlamda, tanımı “kurtarmaya” çalışmışlardır. Bu üç çözüm bu çabalara örnektir.
18.Soru
Hume'a göre metafizik bilginin olanaksızlığı nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Nedensellik |
İmgelem |
Şüphecilik |
Töz |
Tözsel taban |
Eğer Hume’un tezleri doğruysa, metafizik bilgi olanaksızdır. Yani biz zihnimizin içeriksel sınırlarından sıyrılıp, onlardan bağımsız bir tarzda gerçekliğe ilişkin bilgi iddialarında bulunamayız. Bu tür iddialarda bulunan metafizik kitapları, onun
çarpıcı sözleriyle, “ateşe atılmamalıdır”. Bu bağlamda, nedensellik bağıntısı da geleneksel olarak işlendiği haliyle metafizik bir düşüncedir ve böylesi fikirler akılcı olarak gerekçelendirilebilecek düşünceler değildir. Biz ne kadar tersini düşünmeye alışmış olsak da, “nesnel sebep-sonuç bağıntıları›” bilgisine ulaşabileceğimiz olgular olamazlar.
19.Soru
Quine ile “ılımlı doğalcı”ları ayrıştıran kritik bir noktanın konusu nedir?
Doğa ve insan |
Akıl ve zihin |
İnanç ve kanıt |
Akılcılık ve sistem |
Norm ve normatiflik |
Quine ile “ılımlı doğalcı”ları ayrıştıran kritik bir nokta norm ve normatiflik konusudur.
20.Soru
“Tüm insanlar ölümlüdür; Sokrates bir insandır; O hâlde, Sokrates ölümlüdür.” Bu ifade aşağıdakilerden hangisine bir örnek oluşturmaktadır?
Tümsel çıkarım |
Çıkarım |
Tümevarımsal çıkarım |
Tümdengelimsel çıkarım |
Mantık |
Tümdengelimsel çıkarım veya kısaca tümdengelim, öncüllerden sonucun %100 kesinlikle çıktığı durumlar için kullanılır. Örnek: “Tüm insanlar ölümlüdür; Sokrates bir insandır; O hâlde, Sokrates ölümlüdür.”
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ