Epistemoloji Final 7. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Logos kavramı ne anlama gelmektedir?
Doğruyu tutturma becerisi |
Bir önermeye koşulsuz inanma |
Bir inancın doğru olduğunu saptama |
İnsan bilgisinin ayırt edici özelliği olan yeti |
Doğruyu biliyormuş gibi görünme becerisi |
Tesadüfen doğru çıkan inançları bilgi saymak, aslında, insan bilgisinin en ayırt edici özelliği olan logos yetisini devre dışı bırakması nedeniyle oldukça sorunlu bir yaklaşımdır.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Goldman’a ait önermesel bilgi tanımıdır?
Bir kişinin önermeye inanması için gerekçe vardır. |
Bir kişinin önerme için yeterli kanıta sahiptir. |
Önerme, bir kişinin o önermeye ilişkin inancı ile uygun bir nedensel ilişki içinde olmalıdır. |
Bir kişi önermenin doğruluğundan emindir. |
Bir kişi önermenin doğru olduğundan (elindeki kanıtlar itibarı ile) emin olma hakkına sahiptir. |
“Önerme, bir kişinin o önermeye ilişkin inancı ile uygun bir nedensel ilişki içinde olmalıdır.” tanımı nedensellik görüşünün en önde gelen savunucularından olan Alvin Goldman’a aittir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Kant’ın savunduğu bir görüştür?
Bize görünen dünya, bizim kendi bilişsel sınırlarımız tarafından belirlenmiş ve kısıtlanmış bir dünyadır. |
İnsanlar dünyayı algılama ve anlama süreçlerinde etken değil edilgen bir yapı sergiler. |
Deneyimcilerin bilgi kavramını incelerken, esas olarak deneyim yoluyla gelen algısal verilere odaklanmaları doğru bir düşüncedir. |
Hume, “Deneyime başvurmaksızın metafizik bilgi edinilemez” şeklinde ifade edilebilecek olan görüşe karşı çıkmakta haklıdır. |
Algılarımız bize sürekli değişimin gerçekleştiği bilgilerini taşısa da, tek ve aynı nesneyi algılamaya devam etmekte olduğumuz bilgisini algılar değil akıl verir. |
Bilişsel açıdan sınırlı varlıklarız. O anlamda, hem duyu organlarımızın hem de aklımızın işlevlerine, türsel kısıtlamalarımız ve sınırlarımız çerçevesinde yaklaşmamız daha doğru olur.
4.Soru
Bilinebilecek şeylerin yalnızca doğanın unsurları olduğunu öne süren, bu akımın düşünürlerinin de, epistemolojik çalışmalarda ve özellikle bilgisel normların oluşturulmasında deneyimsel ve bilimsel bilgilerin konuyla doğrudan ilgisi olduğunu iddia ettikleri akım aşağıdakilerden hangisidir?
Bağdaşımcılık |
Doğalcılık |
Şüphecilik |
Bağlamcılık |
Pragmacılık |
Doğalcılık; ontolojik olarak, var olan her şeyin doğaya ait olduğunu savlayan görüştür. Epistemolojik olarak, bilinebilecek şeylerin yalnızca doğanın unsurları olduğunu öne süren akımdır. Doğalcı düşünürler, epistemolojik çalışmalarda ve özellikle bilgisel normların oluşturulmasında deneyimsel ve bilimsel bilgilerin konuyla doğrudan ilgisi olduğunu iddia ederler.
5.Soru
Epistemoloji alanında çalışan bir felsefeci aşağıdaki konulardan hangisini irdelemelidir?
Bilimsel kuramların hangilerinin doğru olduğunu saptamak. |
Bilginin gündelik yaşamdaki örneklerinin listesini çıkarmak. |
Bilginin başarı ile ilişkisini gösteren istatistiksel çalışmalar yapmak. |
Bilgi kavramının bir tanımını vermek. |
Bilginin hangi psikolojik süreçler sonucu oluştuğunu keşfetmek. |
Kuramsal düşünmenin veya logos’un üst düzey uygulanmasının felsefede karşımıza çıkan çarpıcı bir örneği tanımsal işlevlerdir.
6.Soru
Rorty’nin hangi kavrama yönelik eleştirileri büyük felsefi tartışmalara yol açmıştır?
Pozitif ayrımcılık |
Görsel yanılsama |
Algı psikolojisi |
Varlık sorunsalı |
Nesnel doğru |
Rorty’nin dile getirdiği pragmacı fikirler oldukça büyük destek bulduğu gibi, zaman zaman da ciddi biçimde eleştirilmiştir. Özellikle, Rorty’nin “nesnel doğru” kavramına yönelik eleştirileri büyük felsefi tartışmalara yol açmıştır.
7.Soru
Goldman ve Kitcher’e göre bilginin asıl hedefi nedir?
Bilgisel gerekçelendirme |
Bilişsel doğru |
Gerekçeli doğru inanç |
Önermesel doğru |
Kavramsal koşul |
A. Goldman ve P. Kitcher gibi bazı felsefeciler bilginin asıl hedefinin önermesel doğru olduğunu savlamışlardır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ‘etik bilginin olanaklılığı’ tezine yöneltilen ‘bilişsel olmama’ itirazının savlarından değildir?
Etik yargı içeren bir cümle o cümleyi dile getiren kişinin duygularını, eğilimlerini ve tercihlerini aktarmaktan ibarettir. |
Etik cümleler doğru veya yanlış değildir ve bilginin konusu olamazlar. |
Etik yargı içeren bir cümle nesnel dünyaya dair bilgi taşımaz. |
Etik ilkelerin “varsayılan evrenselliği” karşısında onları kavrayacak akıl aslında kültürel olarak sınırlıdır. |
Etik yargı içeren bir cümle öznel tercihleri yansıtır. |
D seçeneğinde ifade edilen sav, görecelik itirazının savıdır. Doğru cevap D seçeneğidir.
9.Soru
Edmund Gettier’in sunduğu argümanın ana amacı nedir?
Bilgi kuramlarını açıklama |
Bilgi ve insan etkileşimini gösterme |
Bilgiye ulaşmada yöntemleri araştırma |
Bilgininin kavramsallar koşullarını gösterme |
Bilginin üç kavramsal bileşeni veya koşulu sağlansa bile bilginin oluşamayabileceğini gösterme |
Edmund Gettier’in sunduğu argüman, bilginin üç kavramsal bileşeni veya koşulu sağlansa bile bilginin oluşamayabileceğini gösterme amacı taşır.
10.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi gereksizlik kuramının ana fikrini en iyi açıklar?
Kuramın savunucularına göre "doğru" kavramı yanlış kullanılmaktadır. |
Doğru nitelemesinin bir önermenin anlamına herhangi bir katkısı yoktur. |
Kuramı savunanlar doğru kavramını bir yönüyle aşırı ölçüde nesnelleştirmektedir. |
Bir önermenin doğru olması için o önermenin başka önermelerle bağdaşım |
“Doğru inançlar” ile “inanmamızın faydalı olacağı inançlar” arasında kesin bir çizgi çizmek olanaksızdır. |
Gereksizlik kuramını savunan düşünürlere göre, “doğru” yüklemi fazladan bir bilgi içermez. Bir önermeyi dile getirmekle onun doğru olduğunu söylemek arasında bir fark yoktur.
11.Soru
Gettier’in eleştirisi ışığında önerilen ilk çözüm aşağıdakilerden hangisidir?
İnanç ve önermeler arasında bağlantı kurmak |
Yanlış önermeleri elemek |
İnsan ve önermeleri ile ilgili baskı oluşturmak |
Gerekçelendirilmiş inançların yanlış önermelere dayanmaması gerektiği şartını getirmektir |
Olduğu gibi kabul etmek |
Gettier’in eleştirisi ışığında önerilen İlk çözüm, gerekçelendirilmiş inançların yanlış önermelere dayanmaması gerektiği şartını getirmektir.
12.Soru
Algı kavramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Bilginin oluşumunda en temel ve belirleyici unsur mantıktır. |
İnsan zihni idealardan hareketle zihinden bağımsız nesnelerin gerçek niteliklerini kavrayabilir. |
Algı, duyulardan gelen verilerin zihinsel yapımız tarafından seçilmesi, organize edilmesi ve yorumlanmasıdır. |
Nesnelerin bizden bağımsız bir şekilde var oldukları yönündeki inancımızın nedeni algılar olamaz. |
Bir deneyimcinin maddesel tözün varlığını kabul etmesi olanaksızdır. |
Duyusal yollardan dünyadan veri alma” kavramı için günlük dilde bazen “algı” kavramı kullanılsa da, bu durum yanıltıcı bir yön içermektedir. Deneysel psikolojinin bilişsel kanadında yer alan kuramcılara göre algı, duyulardan gelen verilerin zihinsel yapımız tarafından seçilmesi, organize edilmesi ve yorumlanması olarak anlaşılmalıdır. Başka bir deyişle; görsel, işitsel ve diğer algılar, duyulardan farklı olarak, beynin etken işlevlerini gerekli kılar.
13.Soru
Genelde günlük yaşamın durumları karşısında pratik, ayakları yere basan ve işe yarar sonuçlar verebilen kararlar alma ya da yargılarda bulunma eğilimi aşağıdaki kavramlardan hangisine karşılık gelir?
Mantık
|
Akıl
|
Düşünce
|
Sağduyusal tavır
|
Düşünsel sorumluluk
|
14.Soru
Bilginin kavramsal unsurları kapsamında "tesadüfen doğru olan inanç ________ değildir" cümlesinde yer alan boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Bilgi |
Önerme |
Kesin |
Gerekçe |
Anlamlı |
Bir inancın doğru olması onu “bilgi” statüsüne çıkarmayabilir. Tesadüfen doğru olan inançlar “bilgi” değildir.
15.Soru
Bağdaşım kuramına göre, bağdaşımın ortaya çıkması için aşağıdakilerden hangisi gerekmektedir?
Çelişki |
Tutarsızlık |
Desteklenebilirlik |
Doğruluk |
Geçerlilik |
Bağdaşımın ortaya çıkması için, ortada bir tutarsızlığın veya çelişkinin olmaması yetmez. Bağdaşımı olan bir kümenin elemanlarının birbirlerini içeriksel olarak az çok desteklemesi beklenir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi S öznesinin Ö önermesine inanması açısından bilgisel bir gerekçedir?
Ö önermesine inanmak S öznesinin yaşam kalitesini artırabilir. |
S öznesinin mensup olduğu toplumda Ö önermesi bilimsel olarak desteklenmemektedir. |
S öznesinin Ö önermesine inanması için bilimsel bir neden yoktur. |
K kanıtı Ö önermesinin doğru olma olasılığını artırmaktadır. |
Ö önermesi S öznesinin inandığı deneyimsel önermelerle tutarlı değildir. |
Doğru Cevap D'dir
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilginin oluşmasını sağlayan kavramsal unsurlardan biri değildir?
Algı |
Kanıtlama |
Gerekçelendirme |
Doğru |
İnanç |
İnanç ve doğruya ek olarak, gerekçelendirme de bilginin önemli bir kavramsal unsurudur. Gerekçelendirme insan bilgisinin temel bir unsurudur. Kanıtlama ise gerekçelendirme ile aynı anlamı taşıdığı için algı bilginin oluşmasını sağlayan bir unsur değildir.
18.Soru
Eşit uzunlukta iki çubuktan birinin daha uzun göründüğü göz yanılsamasına ne ad verilir?
Harvey yanılsaması |
Müller-Lyer yanılsaması |
Master’s yanılsaması |
Johnson yanılsaması |
Lefebvre yanılsaması |
Bahsi geçen yanılsama Müller-Lyer yanılsamasıdır. Diğer şıklardaki isimlere dair algı çalışması bulunmamaktadır.
19.Soru
Moore’un sağduyusal argümanı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Moore’a göre, sunduğu argümanda sonuç cümlesi öncülleri aynen tekrarlamaktadır. |
Moore varlık kavramını içeren öncüllerden hareketle, içinde “var olma” kavramının geçmediği bir sonuca çıkarım yapmıştır. |
Moore sağduyusal bilgi içeren öncüllerden hareketle, zaman-mekan içinde var olmaya ilişkin bir çıkarım yapmamıştır. |
Moore için, “var olma” kavramı “zaman-mekan içinde var olma” anlamına gelmemektedir. |
Moore için, “Ben yaşayan bir insanım” söyleyen özne için bilinen bir cümledir. |
Sağduyusal tavır, genelde, günlük yaşamın durumları karşısında pratik, ayakları yere basan ve işe yarar sonuçlar verebilen kararlar alma ya da yargılarda bulunma eğilimi ile ilintilendirilir. Moore’un konuyu irdelerken yaptığı ilk şey, kesinlikle bildiğine inandığı bazı önermeleri sıralamaktır.
20.Soru
I. Özne
II. Önerme
III. Bilginin yeter koşulların mutlak olması
IV. İçinde bulunulan durumun veya bağlamın göz önüne alınması
V. Yalnızca bir özneye bağlı olması
Bilginin kavramının anlaşılabilmesi için yukarıda verilenlerden hangisi/hangilerini gerekmektedir?
I, II, III |
II, III, IV |
I, II, IV |
I, II, III, IV |
I, II, III, IV, V |
Bağlamcılığa göre, insanların belli bir önermeyi bilmesinin ya da gerekçeli bir şekilde o önermenin doğruluğuna inanmasının olanaklılığı ancak bağlamsal koşullar yoluyla anlaşılabilir. Başka bir deyişle, önermesel bilginin gerek ve yeter koşulları mutlak olmayıp, var olan durumlara göre değişiklik gösterebilir. Gerekçelendirme veya bilginin gerçekleşmesi, yalnızca bir özne ve doğru bir önermeye bağlı değildir. Bilginin kavramının anlaşılabilmesi için, özne, önerme ve içinde bulunulan durumun veya bağlamın göz önüne alınması gerekir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ