Hitit krallarından biri olan II. Muvatalli döneminde, Hatti ülkesi ile Mısır arasındaki ilişkiler çatışma noktasına varmıştır. Firavun II. Ramses egemenliğinin dördüncü yılında Suriye üzerine yürümüş ve oradaki küçük krallıkları baskı altına almıştı; Amurru kralı Hititlerle olan antlaşmasını bozup Mısır tarafına geçmişti. Kuzey Suriye’de Hatti aleyhine dengeler bozulmuş, Kargamış tehlikeye girmişti. Savaş kaçınılmaz olunca, Hatti ülkesinin her yerinden asker toplandı. Hattuşili de Yukarı Ülke’den topladığı Kaşkaları komutası altına alarak kardeşinin yardımına gitti. Sonuçta, Kadeş kenti yakınlarında karşılaşan Hitit ve Mısır orduları arasındaki mücadelede (MÖ 1285), Ramses’in bir taktik hatası nedeniyle Mısır’lılar başarı kazanamadılar. Doğru cevap A'dır.

Urartu orduları, kuzeyde ulaştığı en uç noktayı Ardahan yakınındaki Hanak yazıtı ile belirlemiştir. Doğru cevap A'dır.

A şıkkı

Hititler, Hint-Avrupalı bir toplum olmalarının yanısıra, Hint-Avrupa dil ailesinin yazılı belge bırakmış olan eski üyesidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Arslantepe Höyüğü'nde Fransız Hititolog Louis Delaporte denetiminde, İkinci Dünya Savaşı'ndan önce 1932 yılında başlatılan kazılarda Geç Hitit eserleri arasında yer alan Melid Kalesi'nin kabartmalı kuzeydoğu kapısı açığa çıkarılmıştır. Doğru cevap D'dir.

Yazı, ilk olarak Mezopotamya’da icat edilmiştir. Sümerlerin MÖ dördüncü binyılın sonlarına doğru icat ettiği yazı, önceleri resim özelliğine sahip iken biçimsel olarak değişerek, çivi ya da kama şeklini almıştır.

Hitit Devleti Anadoluda kurulmuştur. Hititlerin başkenti, Çorum sınırları içinde kalan ve eski adı Hattuşa olan Boğazköy’dür.

Haldi, Urartuların baştanrısı idi. En büyük tapınağı Van Gölü havzasının güneyinde, Asur ile Urartu arasındaki bölgede bulunan Muşaşir’de idi. Doğru cevap A'dır.

İvriz, Konya ilinin Ereğli ilçesinin gü­neydoğusunda yer alır. Bölgede Tuwana (Tyana/Niğde) kralı Warpalawas’ın Fırtına Tanrısı ile beraber temsil edildikleri, hiyeroglifli bir anıt mevcuttur.

Geç Hitit krallıkları hakkında önemli bir kaynak grubunu da kentlerde geliştirdikleri kendilerine özgü mimari ve sanat anlayışlarını yansıtan kalıntılar oluşturur. Bunların genel özellikleri arasında Doğu Akdeniz kıyısına yakın olan bölgede fildişi ve maden işçiliğinin gelişmiş olması yer alır. Doğru Cevap E'dir.

Mektuplar, günümüzde olduğu gibi kilden yapılmış olan zarflar içine konulurdu. Zarfların kullanılması ilk defa III. Ur Sülalesi Dönemi’nde özellikle idari metinlerin yazımında kullanılmıştır. Bu zarflara, kil tabletlerde yazılan bilgiler aynen geçirilirdi ki, şüphe duyan alıcı istediği takdirde zarfı kırar ve zarfta yazılanı, içindeki metin ile kontrol edebilirdi. Eski Babil ve Eski Assur dönemlerindeki zarflar, bugünkü zarf kullanımına daha da benzerlik gösterir, çünkü üzerlerinde gönderen kişinin ismi ve imzası yerine geçen mühür baskısı yer alırdı. Bu tür zarflı tabletlerin en güzel örnekleri Assur Ticaret Kolonileri’nin Anadolu’daki merkezi durumunda olan ve Kayseri yakınında bulunan Karum Kaniş’ten (Kültepe) bilinmektedir.

Assur Ticaret Kolonileri Çağı olarak adlandırılan bu dönem hakkında en geniş bilgiyi Kayseri yakınlarındaki Kültepe’de (Kaniş/Neşa) bulunan çivi yazılı tablet arşivleri sağlamaktadır. Bugüne kadar sayısı 20.000 civarında olan tabletler sayesinde, bu dönemin ticareti hakkında ayrıntılı bilgiler edinilmektedir.

Hitit toplumunda yabancı ülkelerden sürülüp getirilmiş ve "ucuz iş gücü" olarak kullanılan sivil esirler vardı. Bunlar toplumsal bir sınıf veya kast değillerdi ve diğer insanlarla kaynaşma şansları vardı. Bunların Hitit kültür sentezine katkı yapmış olduğunu söylemek herhaşde yanlış olmaz.

“Eski Anadolu Tarihi” Kitabının “Yazılı (Tarih) Sürecin Başlangıcı” başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Kültepe metinlerinde kalay kelimesi­nin sıkça geçtiğini bilmekle beraber, söz konusu kalayın nereden geldiği kesin olarak bilinmemekte­dir. Yaygın olan görüş, Assurluların doğudan gelen kalayı Anadolu’ya getirdikleri yönündedir. Kalayın yanında, Anadolu’da ticareti yapılan bir diğer mal ise dokumadır. Anadolu’ya getirilen dokumanın kaynağı ağırlıklı olarak Assur ve Babil idi. Ayrıca daha az miktarda ziynet eşyası, buğday ve yün tica­ri mallar arasında yer almaktaydı. Böylece, devam­lı bir ticaretin oluşması için gerekli olan önkoşul, yani karşılıklı ihtiyaçların giderilmesi sağlanmıştı.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Urartu Krallığı’nın egemen olduğu alan, denetlenmesi oldukça zor olan engebeli arazilerden, yüksek yaylalardan, sıradağlar ve derin vadilerden oluşmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Anadolu Arkeolojisi dersinin “ Anadolu’nun İlk İmparatorluğu: Hititler” başlıklı 3. bölümünde konu ile ilgili şu bilgiler verilmektedir.

1. Muvatalli döneminin en önemli olayı, Hatti ülkesi ile Mısır arasındaki ilişkilerin çatışma nokta­sına varmasıdır. Firavun II. Ramses egemenliğinin dördüncü yılında Suriye üzerine yürümüş ve ora­daki küçük krallıkları baskı altına almıştı; Amurru kralı Hititlerle olan antlaşmasını bozup Mısır tara­fına geçmişti. Kuzey Suriye’de Hatti aleyhine den­geler bozulmuş, Kargamış tehlikeye girmişti. Savaş kaçınılmaz olunca, Hatti ülkesinin her yerinden asker toplandı. Hattuşili de Yukarı Ülke’den top­ladığı Kaşkaları komutası altına alarak kardeşinin yardımına gitti. Sonuçta, Kadeş kenti yakınlarında karşılaşan Hitit ve Mısır orduları arasındaki mü­cadelede (MÖ 1285), Ramses’in bir taktik hatası nedeniyle Mısır’lılar başarı kazanamadılar. Bu nedenle sorunun doğru cevabı “E” şıkkıdır.

Urartu Krallığı, MÖ dokuzuncu yüzyıl ortalarında Van Gölü’nün doğu kıyısında başkent Tuşpa’da (Van) kurulmuş ve iki yüz yılı aşkın bir süre, batıda Fırat, kuzeyde Kars platosu - Sevan Gölü havza­sı, doğuda Urmiye Gölü havzası ve güneyde Toros Dağlarının çevrelediği bölgeyi yönetmiştir. Doğru cevap A'dır.