Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Ara 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Gülşen-i Şuara kimin adına yazılmıştır?
IV. Murat
|
Kanuni Sultan Süleyman
|
Ali Şir Nevayi
|
Şehzade Sultan Selim
|
Aşık Çelebi
|
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. yüzyıl tezkirelerinden biri değildir?
Heşt Behişt |
Tezkiretü’ş-Şuara |
Mecmau’l-havas |
Mecalisü’n-nefais |
Künhü’l-ahbar’ın Tezkire Kısm |
Mecalisü’n-nefais 15. yüzyıl tezkiresidir.
3.Soru
Dilde haylîden hayâl-i zülf-i dilber var imiş
Cânum içinde yatur bin başlu ejder var imiş
Yukarıdaki beyitte bin başlı ejderhaya benzetilen unsur aşağıdakilerden hangisidir?
Sevgilinin kılıcı |
Sevgilinin saçının hayali |
Sevgilinin öldürücü bakışı |
Âşığın gönlü |
Sevgilinin sözleri |
Beytin günümüz Türkçesine çevirisi "Gönülde epeydir sevgilinin saçı hayali var imiş; canım içinde yatan bin başlı bir ejderha bulunmaktaymış." şeklindedir. Görüldüğü gibi ejderhaya benzetilen unsur sevgilinin saçının hayalidir.
4.Soru
Hangisi Aşık Çelebi'nin en önemli eseridir?
Meşairü'ş-şuara |
Zeyl-i Şakayık |
Sigetvarname |
Şehrengiz-i Bursa |
Ravzu'l -ahyar |
Hepsi Aşık Çelebi'ye ait olan bu eserler içinde en önemlisi a şıkkıdır. Cevap A'dır.
5.Soru
"Önsöz" anlamında kullanılan sözcük aşağıdakilerden hangidir?
Salvele |
Tabakat |
Herat |
Belagat |
Mukaddime |
Osmanlı biyografisi daha önce var olan bir geleneğin izleyicisi olduğu için bu eserler öncelikle bir ön sözle (mukaddime) başlar. Bu bölümde yazar Tanrı’ya hamd, peygambere dua ettikten (hamdele ve salvele) sonra kitabını niçin yazdığını anlatır. Bu kısımda üzerinde ısrarla durulan konular Kuran’da şiirle ilgili hükümlerin nasıl yorumlanması gerektiğidir. Tanrı’nın insanlara verdiği en değerli nesne konuşma ve yazma yetisidir. Bu yüzdendir ki şiirin tarihi insanla yaşıttır ve ilk şiir Hz. Âdem tarafından söylenmiştir. Bu bölümde bazan tezkireci eserini hangi yöntemleri kullanarak yazdığını ve eserine girecek isimleri nasıl seçtiğini de anlatır. Bu yüzdendir ki tezkirelerin bir bölümünün mukaddimesi orjinal birer poetika denemesi gibidir. Doğru cevap E'dir.
6.Soru
I. Tezkirelerde sanata yönelik değerlendirme unsurları büyük ölçüde şaire yöneliktir.
II. 17. yüzyıl tezkirecileri kendi çağdaşlarını kaleme almışlardır.
III. Anadolu sahasında ilk örnek olan Latifî Tezkiresi, üslûp, ifade ve terminoloji açısından da acemilikler gösterir.
Yukarıdaki ifadelerden hangisi tezkireler ile ilgili olarak doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
I, II |
II, III |
I, III |
17.yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını kaleme almışlardır. İlk örnek olan Sehî Tezkiresi, üslûp, ifade ve terminoloji açısından da acemilikler gösterir. Bu konuda Latifî Tezkiresi daha sonraki yazarlara modellik etmiştir. Tezkirecilik biyografik künye yazıcılığını esas aldığı için yazarı ortaya koyduğu eserden daha önde tutup sanatın kaynağındaki insan unsuruna yönelir. Bu yüzdendir ki tezkirelerde sanata yönelik değerlendirme unsurları büyük ölçüde şaire yöneliktir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. yüzyıl ile 17. yüzyıl tezkireleri arasında geçiş dönemi eseridir?
Heşt Behişt – Sehî Bey |
Riyazü’ş-şuara - Riyazî |
Zubtetü’l-eşar - Fâizî |
Mecmau’l-havas - Sadıkî |
Meşairü’ş-şuara – Âşık Çelebi |
16. yüzyıl tezkirelerinin özelliklerinden biri, ele aldıkları şairlerin büyük bölümünün kendi dönemlerinden önce yaşamış olmalarıdır. Bu yüzden biyografiler, toplanan bütün bilgileri kapsadığından uzundurlar. Örnek şiirler çok yer tutmaz. 17. yüzyıl tezkirecileri ise daha çok kendi çağdaşlarını ele almışlardır. Biyografiler kısalmış, örnek olarak verilen şiirler artmıştır. Riyazî Tezkiresi, bu iki yüzyıl arasında bir geçiş dönemi eseridir. Şekilde meydana gelen bu değişiklikler, giderek antoloji tipi tezkireler tarzının doğmasına neden olmuştur.
8.Soru
640 şair biyografisi ile tezkire geleneğinin en hacimli örneklerinden ve edebiyat tarihimizde en çok istinsah edilen eserlerden biri olan Hasan Çelebi Tezkiresi,
daha sonra _______ tarafından telhis (kısaltılmış) edilmiştir.
Yukarıda verilen boşluğu aşağıdakilerden hangisi doğru şekilde tamamlamaktadır?
Beyanî |
Çelebi |
Gülşenî |
Latifî |
Selimî |
640 şair biyografisi ile tezkire geleneğinin en hacimli örneklerinden ve edebiyat tarihimizde en çok istinsah edilen eserlerden biri olan Hasan Çelebi Tezkiresi,
daha sonra Beyanî tarafından telhis (kısaltılmış) edilmiştir.
9.Soru
Bir sanat dalı üzerine üretilen düşünce ve teoriler bütünü aşağıdakilerden hangisidir?
Ravza |
Tetimme |
Poetika |
Tard u aks |
Meclis |
Poetika: Bir sanat dalı üzerine üretilen düşünce ve teoriler bütünüdür. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Aşağıdaki tezkirecilerden hangisi 16. Yüzyıl tezkirecilerindendir?
Ali Şir Nevayi |
Sehi Bey |
Sadıki |
Riyazi |
Safayi |
Sehi Bey 16. Yüzyıl tezkirecilerindendir.
11.Soru
I. Kınalızadeler diye anılan bir aileye mensuptur.
II. 1604 yılında vefat etmiştir.
III. Dürer ü Gurer hukuk alanında yazdığı haşiyelerdir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Hasan Çelebi için doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
I, II, III |
Hasan Çelebi, Kınalızadeler diye anılan bir aileye mensuptur. 1604 yılında vefat etmiştir. Dürer ü Gurer hukuk alanında yazdığı haşiyelerdir.
12.Soru
Beyanî tarafından telhis edilen(kısaltılan) tezkire aşağıdakilerden hangisidir?
Latifî Tezkiresi |
Âşık Çelebi Tezkiresi |
Gülşen-i Şuarâ |
Hasan Çelebi Tezkiresi |
Künhü'l-Ahbar |
640 şair biyografisi ile tezkire geleneğinin en hacimli örneklerinden ve edebiyat tarihimizde en çok istinsah edilen eserlerden biri olan Hasan Çelebi Tezkiresi, daha sonra Beyanî tarafından telhis (kısaltılmış) edilmiştir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Aşık Çelebi'nin eserlerinden değildir?
Şehrengiz-i Bursa
|
Divan
|
Sigetvarname
|
Dürer-ü Gurer
|
Meşairü'ş-şuara
|
14.Soru
Hasan Çelebi tezkiresinin özeti mahiyetinde olan, süs ve özentiden uzak sade bir dil ile yazılmış eser aşağıdakilerden hangisidir?
Menşeü’l-inşa |
Meşairü’ş-şuara |
Tezkiretü’ş-şuara |
Tezkire-i şuara |
Künhü’l-ahbar |
Beyanî, kendi adıyla veya Tezkire-i şuara olarak bilinen eserini, 16. yüzyılın en son tezkiresi olarak 1597-1598 yılında kaleme almıştır. Beyanî Tezkiresi, toplam 640 biyografi içeren Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiresi’nin özeti mahiyetindedir.
15.Soru
Hasan Çelebi'nin hukuk alanında yazdığı haşiyelerden oluşan eseri hangisidir?
Dürer ü Gurer |
Envarü't-tenzil |
Mutavvel |
Tezkiretü'ş-şuara |
Divan |
E şıkkı Aşık Çelebi'ye ait bir eserdir. Diğerleri içinde de soruda belirtilen özelliği taşıyan eser A şıkkıdır. Cevap A'dır
16.Soru
Aşık Çelebi en önemli tezkiresini hangi padişaha sunmuştur?
Kanuni Sultan Süleyman
|
II.Selim
|
II.Murat
|
Yavuz Sultan Selim
|
Fatih Sultan Mehmet
|
17.Soru
Aşağıdaki tezkirelerden hangisi daha önceki devirlerde yaşamış eski şairleri kadrosu dışında tutup yalnız kendisinin çağdaşı olan şairleri alması bakımından farklılık arz eder?
Heşt Behişt |
Tezkiretü’ş-Şuara |
Gülşen-i Şuara |
Tezkire-i Şuara |
Devletşah Tezkiresi |
Gülşen-i Şuara, daha önceki devirlerde yaşamış eski şairleri kadrosu dışında tutup yalnız kendisinin çağdaşı olan şairleri alması bakımından farklılık arz eder. Bu asrın diğer tezkireleri, zamanca çerçevelerini 14. yüzyılın sonlarına kadar çıkarırlarken Ahdî eserini sadece kendi yaşadığı çağ ile hatta ilk tertibinde Kanunî Sultan Süleyman devri ile sınırlandırmıştır.
18.Soru
I. Tasniflerini tabaka üzerine kurması
II. Şairleri alfabetik olarak sıralaması
III. Biyografiye ivme kazandırması
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri Latifî’nin Türk tezkireciliğine katkılarındandır.
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
Tasniflerini tabaka üzerine kuranlar herat tezkireleridir. Latifi bu yöntemi çok pratik bir şekle dönüştürmüş ve şairleri alfabetik olarak sıralamaya başlamıştır. Latifî sadece tertip tarzıyla değil, biyografiye kazandırdığı ivme ile artık klasik biyografinin sınırlarını da çizmiş, kendinden sonraki biyografi yazarları da büyük ölçüde onu izlemiştir.
19.Soru
Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, hangi yüzyılda kim tarafından ve hangi eserle başlamıştır?
16. Yüzyıl – Sehî Bey – Heşt Behişt |
17. Yüzyıl – Âsım - Zeyl-i Zübdetü’l-eşar |
16. Yüzyıl – Latifî – Tezkiretü’ş-Şuara |
17. Yüzyıl – Riyazî – Riyazü’ş-şuara |
16. Yüzyıl – Âşık Çelebi – Meşairü’ş-şuara |
Anadolu sahasında şairler tezkiresi yazma geleneği, Sehî Bey’in 1538 yılında Edirne’de tamamladığı Tezkire-i Sehî olarak da bilinen Heşt behişt ile başlar.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "tabakat" kelimesinin sözlük anlamlarından biri değildir?
Sıra halinde üst üste konulmuş şeyler |
Cennet bahçesi |
Sınıf |
Nesil |
Kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adı. |
Tabakat: Sıra halinde üst üste konulmuş şeyler; zümre, sınıf, nesil ve kuşaklar. Aynı çağda yaşamış, aynı bilim dalıyla uğraşmış, kişilerin biyografilerinin anlatıldığı eserlerin genel adı.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ