Eski Türk Edebiyatının Kaynaklarından Şair Tezkireleri Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Fatîn'in hayatından söz eden ve en önemli eseridir ?
Divan |
Hatimetü'l-Eşar |
Fatin Tezkiresi |
Pendname |
Tezkiretü'ş Şuara |
Hatimetü’l-eşar: Fatîn’in en önemli eseridir. 672 şairin hayatından söz eden
tezkire, bu hâliyle Türk edebiyatının en hacimli şair tezkirelerindendir. Eser, Salim Tezkiresi’nin bıraktığı 1721’den 1853’e kadar Osmanlı ülkesinde yetişen şairler
hakkında bilgi içerir.
2.Soru
"Osmanlı devletinin kuruluşundan başlayarak 1873 tarihine kadar yaşayan şairleri bir araya getirmek üzere yazılmış olan son devir tezkirelerindendir. Tevfîk Bey, eserinin ön sözünde Tanzifat müdürlüğü sırasında gazeteciliği bırakarak araştırmacılığa yöneldiğini ve öteden beri yazmayı düşündüğü bu eser üzerinde çalışmaya başladığını anlatmıştır. Eski tezkireleri tarayıp tanınmış şairleri seçmiş, onların verdikleri bilgileri karşılaştırıp bazılarını özetleyerek tezkiresine almış ve şiirlerinden örnekler vermiştir."
Yukarıda bahsi geçen tezkire aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
İstanbul’da Bir Sene |
Kâfile-i Şuara |
Tahrîc-i Harabat |
Hazine-i Letaif |
Letaif-i İnşa |
Kâfile-i Şuara: Osmanlı devletinin kuruluşundan başlayarak 1873 tarihine
kadar yaşayan şairleri bir araya getirmek üzere yazılmış olan son devir tezkirelerindendir. Tevfîk Bey, eserinin ön sözünde Tanzifat müdürlüğü sırasında
gazeteciliği bırakarak araştırmacılığa yöneldiğini ve öteden beri yazmayı düşündüğü bu eser üzerinde çalışmaya başladığını anlatmıştır. Eski tezkireleri tarayıp tanınmış şairleri seçmiş, onların verdikleri bilgileri karşılaştırıp bazılarını
özetleyerek tezkiresine almış ve şiirlerinden örnekler vermiştir.
3.Soru
Mustafa Mucib Efendi'nin Tezkire-i Mucib adlı eseri hangi bakımdan önemlidir?
Kendisinden önceki tezkireciler gibi sultanları, belli meslek sahiplerini bir sınıflandırmaya tabi tutmadan sadece çağdaşı olan şairleri alfabetik sırayla vermesi. |
Giriş kısmında Rıza Tezkiresi’ni incelediğini belirtmesi. |
Tezkire, Riyazî ve Rıza Tezkireleri’nden seçilmiş bazı şairlerin özetlenerek verilmiş olması. |
Daha önce yazılan tezkirelerde bulunmayan on bir şairi (Esat, Bahşî Efendi, Hıbrî, Devrî, Debî, Rezmî, Selamî, Şuaî, Iydî, İlmî ve Alimî) ihtiva etmesi. |
Şairlerin sanatları ve şiir özellikleri hakkında değerlendirmelerde bulunması. |
Kitabımızın 84. sayfasında Tezkire-i Mucib adlı eserin daha önceki tezkirelerde geçmeyen on bir şaire yer vermesi bakımından önemli olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt D seçeneğidir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 17. yüzyıl şair tezkirelerinin özelliklerinden değildir?
Biyografiler kısalmış, şiir sayısı artmıştır.
|
Yazarlar kendi çağdaşı oldukları şairleri yazmışlardır.
|
Antoloji tipi tezkirelerde örnekler verilmiştir.
|
Biyografiler ön plana çıkmıştır
|
Şiir değerlendirmelerine çok az yer verilmiştir.
|
5.Soru
20. yüzyıl, Türk edebiyatında 15. yüzyıldan, Anadolu’da ise 16. yüzyıldan itibaren süregelen tezkirecilik geleneğinin son örneklerinin verildiği bir dönemdir. Bu dönemde tezkirecilik geleneği yerini modern _____ bırakmıştır.
anıya |
biyografiye |
eleştiriye |
gezi yazısına |
söyleşiye |
20. yüzyıl, Türk edebiyatında 15. yüzyıldan, Anadolu’da ise 16. yüzyıldan
itibaren süregelen tezkirecilik geleneğinin son örneklerinin verildiği bir dönemdir. Bu dönemde tezkirecilik geleneği yerini modern biyografiye bırakmıştır.
6.Soru
25 yaşlarında müderris olan İstanbul’un bazı medreselerinde çalıştıktan sonra Anadolu’nun çeşitli illerinde ve Halep, Kudüs ve Kahire’de kadılık yapmış olan tezkireci kimdir?
Safayî |
Mucib |
Ramiz |
Salim |
Beliğ |
Safayî Anadolu’nun çeşitli illerinde ve Halep, Kudüs ve Kahire’de kadılık yapmış olan tezkirecidir.
7.Soru
"Kendi adıyla anılan tezkiresinde, 1592-1837 yılları arasında yetişen 203 şairin hayatı anlatılmış ve şiirlerinden örnekler verilmiştir. Alfabe sırasıyla düzenlenen tezkirede yer alan şairlerin bir kısmının hayatı, eserleri ve sanat anlayışları hakkında oldukça geniş bilgiler bulunurken, bazılarından ancak bir iki satırla söz edilmesi eserin tamamlanamadığını göstermektedir. Ali Emirî Efendi, bazı şairler hakkında tezyil notuyla esere ilavelerde bulunmuştur. Tezkirenin fihristinde yer alan şairlerden yedi kadarına da içeride yer verilmediği görülmektedir."
Yukarıda bahsedilen tezkire ve yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Şefkat-Tezkire-iŞuara, |
Tevfik-Mecmua-i Teracim |
Ârif Hikmet-Tezkiretü’ş-şuara |
Mehmet Tevfik-Kafile-i Şuara |
Esat Efendi- Bağçe-i Safa-enduz |
Tezkiretü’ş-şuara: Ârif Hikmet Bey’in önemli eserlerinden biri tezkiresidir.
Kendi adıyla anılan tezkiresinde, 1592-1837 yılları arasında yetişen 203 şairin
hayatı anlatılmış ve şiirlerinden örnekler verilmiştir. Alfabe sırasıyla düzenlenen tezkirede yer alan şairlerin bir kısmının hayatı, eserleri ve sanat anlayışları
hakkında oldukça geniş bilgiler bulunurken, bazılarından ancak bir iki satırla
söz edilmesi eserin tamamlanamadığını göstermektedir. Ali Emirî Efendi, bazı
şairler hakkında tezyil notuyla esere ilavelerde bulunmuştur. Tezkirenin fihristinde yer alan şairlerden yedi kadarına da içeride yer verilmediği görülmektedir.
8.Soru
2000 beyitlik bir mesnevi olup aynı zamanda şairin yaşadığı devirle ilgili bir şikayetname olan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Vekayî-i Fudala |
Zeyl-i Zübdetül-eflar |
Gamname |
Kava’id-i Farisiyye |
Leyla vü Mecnun |
Gamname, Güftî’nin Varadin kadısı iken yazdığı 2000 beyitlik bir mesnevidir. Devriyle ilgili bir şikâyetnamedir.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 16. yüzyıl tezkirelerinin özelliklerinden biri değildir?
Bu dönem eserleri taklit değil, özgün eserlerdir.
|
Tezkirelerin ele aldığı şairlerin çoğu önceki dönemlerde yaşamıştır.
|
Tezkirelerde şairler hakkında verilen bilgiler kısadır.
|
Bu dönemdeki tezkireler sosyal ve kültürel tarihimizle ilgili önemli bilgileri içerir.
|
Tezkirelerde gündelik yaşantı ile ilgili bilgiler bulunmaktadır.
|
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi "Tezkiretü'ş-Şuara adlı eserin şairidir?
Tevfik Efendi |
Şefkat |
Esat Efendi |
Arif Hikmet |
Fatin |
"Tezkiretü'ş-Şuara adlı eserin şairi "Arif Hikmet"tir.
11.Soru
II. Osman’nın katli sırasında sarayda olup, padişah’ın öldürülmesinin verdiği üzüntüyle hastalanıp 1622’de ölen şair aşağıdakilerden hangisidir ?
Yümnî |
Faizî |
Güftî |
Rıza |
Seyrekzade Mehmet Âsım |
Faizî, 1620’de II. Osman’ın katli sırasında saraydaymış. Bu olayın üzüntüsüyle hastalandı ve 1622’de öldü. Mezarı Melul Emir Efendi Mektebi sahasındadır.
12.Soru
Mekke’de doğdu. Tanınmış Birgili ailesindendir. 16. yüzyıl bilginlerinden Mehmet Birgivî’nin torunu, bazı tasavvufî eserlerin sahibi ve devrinin tanınmış bilginlerinden Mustafa Birgivî’nin oğludur. Bu tezkireci aşağıdaki 17. Yüzyıl tezkirecilerinden hangisidir?
Sadiki |
Riyazi |
Güfti |
Asım |
Rıza |
Riyazî (1572-1644), tanınmış Birgili ailesindendir. Mekke’de doğdu. Asıl adı Mehmet olup 16. yüzyıl bilginlerinden Mehmet Birgivî’nin torunu, bazı tasavvufî eserlerin sahibi ve devrinin tanınmış bilginlerinden Mustafa Birgivî’nin oğludur.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Hüseyin Ramiz’in bir tarih kitabı olan eseridir?
Hadikatü’l vüzara Zeyli |
Devhatül-meşayih Zeyli |
Hamiletü’l–kübra Zeyli |
Zahirü’l-hukkam |
Zübdetü’l-vakı’at |
Zübdetü’l-vakı’at, Hüseyin Ramiz’in bir tarih kitabı olan eseridir. Doğru yanıt E'dir.
14.Soru
Arif Hikmet Bey'in aşağıdaki eserlerinden hangisi zamanının tapu düzenlemesini içeren bir eseridir ?
Mecmuatü't Teracim |
Rumeli Teftiş Defteri |
Tezkiretü'ş Şuara |
El-Ahkâmü'l-meriyye |
Pendname |
Divan: Divan edebiyatı’nın son dönemdeki en önemli temsilcilerindendir. Divanda Türkçe şiirlerinin yanı sıra Arapça ve Farsça şiirleri de bulunmaktadır.
El-Ahkâmü’l-meriyye: Zamanının tapu düzenlemesini içeren bir eserdir.
15.Soru
Kaşgarlı Mahmut’un o zamana kadar ele geçmeyen meşhur Divanu Lügati’t-Türk'ü bularak ve bu eseri bilim âleminin hizmetine sunmuş olan bu yazar aşağıdakilerden hangisidir?
Faik Reşat |
Ali Emirî |
Nail Tuman |
Refî Mehmet Emin Kâlâyî |
İbnülemin Mahmut Kemal İnal |
Kaşgarlı Mahmut’un o zamana kadar ele geçmeyen meşhur Divanu Lügati’t-Türk'ü bularak ve bu eseri bilim âleminin hizmetine sunmuş olan bu yazar "Ali Emirî"dir.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Nail Tuman’ın eserlerinden biri değildir?
İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Hamseler Katalogu |
Tuhfe-i Hattatin |
Türk Musikişinasları Tarihi |
Lügat-ı Tarihiye |
Tuhfe-i Naili^ |
Nail Tuman’ın şimdiye kadar ikisi yayınlanmış dört eseri vardır. Bu biyografi ve bibliyografi çalışmaları şunlardır: İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Hamseler Katalogu, Türk Musikişinasları Tarihi, Lügat-ı Tarihiye ve Tuhfe-i Naili^’dir. Doğru cevap B’dir.
17.Soru
Nigehüm âl-i ruh-ı dîde-i bâdâma düşer
Hevesüm la’l-i leb-i yâr-i gül-endâma düşer
Mübtela-sından ider ni’met-i vaslını dirîğ
Hân-ı vaslı o mehün düşmen-i bed-kâma düşer
Şöyle bir mâhveşe olmayalum dil-dâde
Ki anun meyl-i ruhı rind-i mey-âşâma düşer
Bezm-i agyâra varursa o meh-i ‘işve-nümâ
Rakibâ cümle hemân dâm-ı dil-ârâma düşer
Gazel-i Âkif ’i tanzîr ideyüm dirse Elif
Za’f-ı efyûn ile desti ditirer hâme düşer
Yukarıda Silahdarzade Tezkiresi’nden bir gazele yer verilmiştir. Bu gazelin şairi aşağıdakilerden hangisidir?
Silahdarzade Mehmet Emin |
Safvet |
Elif Ahmet Dede |
Akif |
Esrar Dede |
Kitabımızın 95. sayfasında verilen bu gazelin son beytinin günümüz Türkçesine çevirisi “Elif, Âkif’in gazelini tanzir edeyim derse, afyonun verdiği zayıflıkla eli titrer, kalemi düşer.” şeklindedir. Buradaki “Elif”, Elif Ahmet Dede’yi ifade etmektedir. Bu nedenle sorunun çözümü C seçeneğidir.
18.Soru
Yazarı Ali Emirî olan ve dönemin sultanı Abdülhamit'e ve diğer padişahlara övgülerde bulunduğu bu eserin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Hakikat |
Vilayeti Şarkiyesi |
İşkodra Vilayeti |
Musahabe-i Edebiyat |
Cevahirü'l Müluk |
Yazarı Ali Emirî olan ve dönemin sultanı Abdülhamit'e ve diğer padişahlara övgülerde bulunduğu bu eserin adı "Cevahirü'l Müluk" tür. Doğru yanıt: E'dir.
19.Soru
Âdab-ı Zurefa, Hadikatü’l-Vüzera Zeyli, Hamiletü’l-Kübra Zeyli, Keşfü’z-Zünun Zeyli adlı eserlerin yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
Sâlim
|
Ramiz
|
Âkif
|
Safayî
|
Mucib
|
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tek eseri olan Hacı Tevfik Efendi’nin eseridir?
Delailü Nübüvveti Nebiyyina |
Mecmuatü’t-teracim |
Kafile-i Şuara |
Hulâsatü’1-makâlât |
Âyâtü’l-hayr |
Hacı Tevfik Efendi’nin tek eseri Mecmuatü’t-teracim’dir. Doğru cevap B'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ