Estetik ve Sanat Felsefesi Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilişsel uyarımı sağladığı düşünülen kişinin bilinçli yaşamını harekete geçiren etkinliklerden birisi değildir?
Algılar |
Arzular |
Durumlar |
Duygular |
Düşünceler |
Sanatın bir bilgi kaynağı olması konusunda şüpheleri olanlar bile genellikle sanatın bilişsel uyarım kaynağı olduğunu kabul ederler. “Bilişsel olarak uyarmak” tan anlaşılan şey, kişinin bilinçli yaşamını harekete geçiren “düşünceler, duygular, algılar ve arzular” gibi etkinliklerdir. Bu tür etkinlikler bilgiye götürebilir, götürmeye de bilir. Yine de sanatın böyle bir gücünün olması onun bir bilgi kaynağı olarak ele alınabilmesiyle ilgilidir.
2.Soru
- Aşağıdakilerden hangisi bir sanat etkinliğinin başlangıç noktası olabilir?
Sanat yapıtının tamamlanmış bir nesne olarak sonlanmış bir süreç sayılması |
Sanat yapıtının ortaya çıkması |
Sanatçının yaratıcı edimi |
Sanatçı ile izleyicinin bir araya gelmesi |
Sanat eserinin sergilenmesi |
Sanat yapıtı her ne kadar tamamlanmış bir nesne olarak sonlanmış bir sürece karşılık geliyor gibi gözükse de yapıtın izleyiciyle olan ilişkisi sanat etkinliğini izleyici olduğu sürece devam ettirir. Bu anlamda yüzyıllar öncesinde yaratılmış sanat yapıtları günümüz izleyicileriyle buluşmaya devam etmektedir. Bu bağlamda sanat etkinliği sanatçının yaratıcı edimiyle başlar, sanat yapıtının ortaya çıkmasıyla da sanatçı ile izleyicinin bir araya gelmesi sonucu devam eder. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “sanatçının yaratıcı edimi” seçeneğidir.
3.Soru
Bir sanat yapıtının ontolojik statüsünün doğadaki herhangi bir varlıktan farksız olduğunu savunan görüş aşağıdakilerden hangisidir?
Tip-örnek kuramı |
Fiziksel nesne görüşü |
Tekil varlık kuramı |
Hayali varlık görüşü |
Soyut varlıklar görüşü |
Fiziksel nesne görüşünü savunanlara göre sanat yapıtlarının ontolojik statü açısından taş ve sopa gibi nesneler gibi ele alınırlar.
4.Soru
Nesneye yalnızca bir seyir nesnesi olarak yaklaşan izleyicinin tutumu nasıl tanımlanır?
Bilişsel tutum |
Kişisel tutum |
Pratik tutum |
ilgisizlik |
Estetik tutum |
Bu kavram estetik nesnenin hem pratik kullanımına karşı ilgi eksikliği (ilgisiz kalmak) anlamında hem de söz konusu nesnenin varoluşuyla ilgilenmemek anlamında kullanılır. Nesneye yalnızca bir seyir nesnesi olarak yaklaşılır, özelliklerine yalnızca algılamak adına bakılır.
5.Soru
Estetiğin güzellik fenomenini incelediğini düşünen ve estetiğe 'güzel sanat felsefesi' anlamına gelen 'kalliologie' adını veren filozof kimdir?
Aristotales |
Platon |
Herder |
Hegel |
Kant |
Alman filozoflardan Hegel, estetiğin güzellik fenomenini incelediğini düşünen ve estetiğe 'güzel sanat felsefesi' anlamına gelen 'kalliologie' adını vermiştir.
6.Soru
Güzelin ne olduğu ile ilgili felsefi problem 21. yüzyılda genel olarak nasıl ele alınmıştır?
haz duygusuna dayandırılarak |
sezgisel yöntemle |
diyalektik yöntemle |
içsel duyuya dayandırarak |
kavramsal çözümleme yoluyla |
kavramsal çözümleme yoluyla
7.Soru
I. Arthur Danto
II. George Dickie
III. Jerrold Levinson
IV. Paul Ziff
Yukarıdaki felsefecilerin hangisi ya da hangileri, sanatın özünün bağıntısal olduğunu savunmuşlardır?
I. Arthur Danto
II. George Dickie
III. Jerrold Levinson
IV. Paul Ziff
Yukarıdaki felsefecilerin hangisi ya da hangileri, sanatın özünün bağıntısal olduğunu savunmuşlardır?
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
I, II ve IV |
Hepsi |
Sanat örneğin toplumsal, tarihsel ya da kurumsal doğasından yola çıkılarak tanımlanabilir. Bu tür bir tanım da bağıntısal ya da dışsal bir tanım olacaktır. Sanatın özünün bağıntısal olduğunu savunan felsefecilerin başında Arthur Danto (1924-), George Dickie (1926-) ve Jerrold Levinson (1948-) gelmektedir.
8.Soru
'Niteliksel derece özelliği' kavramı için aşağıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
Sircello tarafından ortaya atılmış bir kavramdır. |
Özellik, ilgili deneyime sahip olan kişiye zevk verdiğinde güzeldir |
Niteliksel derece özelliği, sıcaklık derecesi, ağırlık gibi niceliksel olarak ölçülebilir bir özelliktir. |
Bir rengin canlılığı niteliksel derece özelliği açısından önemlidir. |
Güzelliğin 'dikkat çeken', 'göze çarpan', 'bilince işleyen' bir şey olduğu gerçeğinden yola çıkılarak ortaya atılmıştır. |
'Niteliksel derece özelliği' kavramı Sircello tarafından ortaya atılmıştır. Güzelliğin 'dikkat çeken', 'göze çarpan', 'bilince işleyen' bir şey olduğu gerçeğinden yola çıkılarak ortaya atılmıştır. Bir rengin canlılığı niteliksel derece özelliği açısından önemlidir. Niteliksel derece özelliği, sıcaklık derecesi, ağırlık gibi niceliksel olarak ölçülemeyen bir özelliktir.
9.Soru
Sonradan sinemaya da uyarlanan Anthony Burgess’in yazdığı hangi romanla ilgili olarak yazar şu sözleri söylemiştir?: “Tüm hayvanların en zekisi, iyiliğin ne demek olduğunu bilen insanoğluna bir baskı yöntemi uygulayarak onu otomatik işleyen bir makine hâline getirenlere kılıç kadar keskin olan kalemimle saldırmaktan başka hiçbir şey yapamıyorum.”
Babalar ve Oğulları |
Ecinniler |
Bin Dokuz Yüz Seksen Dört |
Otomatik Portakal |
Hayvan Çiftliği |
Anthony Burgess’in yazdığı daha sonra sinemaya da uyarlanan Otomatik Portakal adlı romanla ilgili olarak yazar şu sözleri söylemiştir: “Tüm hayvanların en zekisi, iyiliğin ne demek olduğunu bilen insanoğluna bir baskı yöntemi uygulayarak onu otomatik işleyen bir makine hâline getirenlere kılıç kadar keskin olan kalemimle saldırmaktan başka hiçbir şey yapamıyorum.”
10.Soru
Aşağıdakilerden hangileri Antik Yunan dönemi temsil eden “güzellik” kavramına ilişkin düşüncelerdendir?
- “Güzel” kavramı ile “iyi” kavramının bir tutulması
- Güzelin belli bir büyüklükle, orantıyla ilgili olduğu ve matematiksel olarak belirlenebileceği görüşü
- Güzel olan her şeyin hep belirli bir açıdan, belirli bir zamanda güzel ya da bir başka şeyle karşılaştırıldığında güzel olduğu düşüncesi
- Güzelliğin uyum olarak ele alınması
- Güzel kavramının öznel mi nesnel mi olduğuna ilişkin kavramsal çözümlemelerin ele alınması
I, II, III, IV, V |
I, II, III, IV |
II, III, IV, V |
I, II, IV, V |
III, IV, V |
Yirminci yüzyılda felsefeciler güzel problemini kavramsal çözümleme problemi olarak ele almaya başlamışlardır. Örneğin şu tip sorular sorulmaktadır. “Güzel öznel midir nesnel midir?”; “Bir nesneyi güzel kılacak olan ve gerekli ve yeterli olarak değerlendirebileceğimiz türden özellikler var mıdır?”; “Güzel deneyimden kaynaklanan zevk ne tür bir zevktir?”
11.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi estetik deneyim konusundaki yaygın görüşlerden biri olan 'biçimcilik' görüşünü yansıtmaz?
Estetik deneyimin nesnesini biçimsel özellikler olarak kabul eder |
Kişinin nesneyle arasına mesafe koymasını gerektirir. |
İçerikten çok biçim önemlidir |
Biçimsel algılamanın zevk uyandırdığını düşünülür |
Nesne hakkında bilgi sahibi olmak zorundadır |
Biçimci anlayışa göre nesne hakkında bilgi sahibi olmak zorunda değildir. Nesne hakkında bilgi sahibi olmak zorundalığı bağlamcı görüşe göre aittir.
12.Soru
Sanatın bilgiyle olan ilişkisinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
sanat bilgisi önermesel bilgidir. |
sanat bilgisi doğru veya yanlış önermelerden oluşur. |
sanat bilgisi doğrulanamaz ama yanlışlanabilir. |
sanat bize önermesel bilgi dışında da bir bilgilenme türü olabileceğini gösterir. |
sanat bilgisi ahlaki bilgidir. |
sanat bize önermesel bilgi dışında da bir bilgilenme türü olabileceğini gösterir.
13.Soru
Tip-örnek kuramının, aşağıdaki görüşlerden hangisi ile ilişkili olduğunu söyleyebiliriz?
Fiziksel nesne görüşü |
Tümel varlık kuramı |
Hayali varlık görüşü |
Soyut varlıklar görüşü |
Çoğul varlık kuramı |
Tip-örnek kuramı, Richard Wollheim Sanat ve Nesneleri (1980) adlı kitabında, edebi yapıtların ve müziğin fiziksel nesneler ya da bu nesnelerin bir sınıfı olmadıklarını söyleyerek bu tür yapıtların tipler olduğunu ve kop- yalarının ya da gösterimlerinin de bu yapıtların örnekleri olduğunu görüşüne dayalıdır.
14.Soru
"Sanat belirli bir amaca hizmet etmektedir" görüşünü savunanlar hangi düşünce anlayışı içinde sanatı değerlendirmektedirler?
Öykünmecilik |
Duyguculuk |
Biçimcilik |
İşlevselcilik |
İstenççilik |
İşlevselci görüşü savunanlara göre de sanat belirli bir amaca hizmet etmektedir. Buna göre bir şey ancak bu amacı gerçekleştirirse sanat eseri sayılabilir.
15.Soru
“Estetik Özellikler” tartışmasını çağımızda başlatan düşünür kim olmuştur?
McMahon |
Guy Sircello |
Frank Sibley |
Alan Goldman |
Ted Cohen |
Bu anlamda “estetik özellikler” tartışmasını çağımızda başlatan düşünür Frank Sibley (1923-1996) olmuştur. Sibley’in “Aesthetic Concepts” (Estetik Kavramlar) adlı 1959’da yayımlanan makalesi yirminci yüzyıl analitik (çözümleyici) felsefe içerisinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmiştir.
16.Soru
- Aşağıdaki ifadelerden hangisi Antik Yunan’daki güzellikle ilgili yaygın anlayışın kökeninin de dayandığı Pythagoras’un “güzel” anlayışına uygundur?
Güzel İdeası dışında güzel olan her şey hep belirli bir açıdan güzeldir |
Güzel İdeası dışında güzel olan her şey hep başka şeyle karşılaştırıldığında güzeldir |
Kavranamayan bir şey güzel sayılamaz |
Güzel orantıyla ilgilidir |
En güzel şey uyumdur |
M.Ö. 6. Yüzyılda yaşamış olan Yunanlı filozof Pythagoras Platon’un yaptığına benzer bir şekilde güzel olanı kendi evren anlayışının bütünü içerisine yerleştirmiştir. Ona göre en güzel şey uyumdur. Pythagoras, evrenin adeta bir müziğinin, melodisinin olduğuna inanmış, gökyüzündeki yıldızların, ayın, güneşin dans ederek dönerlerken uyumlu bir ses çıkardıklarını iddia etmiştir. İşte bu da ona göre güzel olandır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “en güzel şey uyumdur” seçeneğidir.
17.Soru
Dabney Townsend’e göre üç tür estetik yargı aşağıdakilerden hangileridir?
- Karşılaştırmalı yargılar
- Mutlak yargılar
- Estetik bir terim kullanan estetik yargılar.
- Estetik bir terim kullanmayan estetik yargılar
- Değer biçen estetik yargılar
- Estetik deneyim yargıları
I, II, VI |
I, II, III |
IV, V, VI |
II, III, V |
I, III, VI |
Dabney Townsend’e göre üç tür estetik yargı vardır: Karşılaştırmalı yargılar, mutlak yargılar ve estetik deneyim yargıları. Sibley’e göre de üç tür estetik yargı vardır. Buna göre bir estetik yargı estetik bir terim içerebilir; estetik bir terim içermediği halde yargı estetik olabilir ve son olarak bir estetik yargı nesneleri değerlendirebilir.
18.Soru
belli bir mekanı kurgulamaya; anlam ve algı düzleminde birbirleri ve
içinde bulundukları mekanla ilişkili nesnelerin bir arada sergilenmesine dayanan
sanat tarzı hangisidir?
Mimari |
Emprovizasyon |
Sahneleme |
Enstalasyon |
Kolaj |
Yerleştirme (Enstalasyon), belli bir mekanı kurgulamaya; anlam ve algı düzleminde birbirleri ve içinde bulundukları mekanla ilişkili nesnelerin bir arada
sergilenmesine dayanan sanat tarzı. Bu tarz sanat eserleri, belli bir yer için tasarlanır, orada sergilenir ve sergilendikten sonra sökülür.
19.Soru
“Tragedyanın ödevi, uyandırdığı acıma ve korku duygularıyla ruhu tutkulardan temizlemektir. Buna göre izleyici oyunu seyrederken kahramanla özdeşleşir ve onun içine düştüğü ruhsal çatışmaları bizzat yaşar. Bu temizlenme, arınma sayesinde kişi gündelik yaşamında daha rasyonel olma şansını yakalar” Aristo’nun sanatın epistemolojisine ilişkin görüşlerini açıklayan bu ifadeler aşağıdakilerden hangi kavrama karşılık gelmektedir?
Poetika |
Tragedya |
Doxa |
Katharsis |
Episteme |
Aristoteles izleyiciler açısından katharsis adını verdiği bir görüş geliştirmiştir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi 'Öykünmecilik' kuramı için söylenemez?
En eski kuramdır |
Varlığı çok kısa sürmüş olan bir kuramdır |
Yunancadan kabul edildiği biçimiyle 'mimetik sanat kuramı' olarak da bilinir |
Sanatı yaşamın yansıması olarak kabul ettiği için 'yansıtmacı kuram' olarak da bilinir |
Nesnelerin temsil edilmesi anlamında 'temsilci kuram' olarak da anılır |
Ele alabileceğimiz en eski ve uzun süre etkili olmuş kuram; Yunancadan kabul edildiği biçimiyle 'mimetik sanat kuramı', Sanatı yaşamın yansıması olarak kabul ettiği için 'yansıtmacı kuram', Nesnelerin temsil edilmesi anlamında da 'temsilci kuram' olarak da anılan Öykünmecilik/Taklitçilik kuramıdır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ