Etkili Davranış Yönetimi Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
"Bireyin daha önce sergileyemediği bir davranışı doğru biçimde sergileyebilir hâle gelmesi" davranışsal amaç yazımında öğrenmenin hangi aşamasıdır?
Akıcılık |
Edinim |
Genelleme |
Kalıcılık |
Otomatikleşme |
Edinim, bireyin bir davranışı gerçekleştirebilmek amacıyla gerekli basit koşulları öğrendiği aşamadır. Bu aşamada, birey daha önce sergileyemediği bir davranışı doğru biçimde sergileyebilir hâle gelmektedir ancak davranışı olağan hızında akıcı bir şekilde yerine getirememektedir. Öğrenmenin ilk basamağı olarak edinim, bireyin başkalarına olan bağımlılığının azalması, yaşam kalitesinin artması ve güvenliği açısından önemlidir. "Akıcılık, Kalıcılık, Genelleme" sonraki aşamalardır. Otomatikleşme ise davranışsal amaç yazma açısından bir aşama değildir.
Dolayısıyla doğru cevap E'dir.
2.Soru
"........... sözleşmesi olumlu davranışın gerçekleşmesi ve gerçekleşmemesine
bağlı olarak bireye pekiştireç sunulmasını ortaya koyan yazılı ya da resimli biçimde hazırlanan bir sözleşmedir." boşluğa hangisi gelebilir?
Satış |
Pekiştirme |
Bakıcılık |
İzlerlik |
Uygunluk |
İzlerlik sözleşmesi olumlu davranışın gerçekleşmesi ve gerçekleşmemesine
bağlı olarak bireye pekiştireç sunulmasını ortaya koyan yazılı ya da resimli biçimde hazırlanan bir sözleşmedir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi uygun olmayan davranışı değiştirmek üzere hazırlanan müdahale planında işleve dayalı olarak kullanılabilecek uygulamalardan biri değildir?
Davranışa zemin hazırlayan uyaranları ortamdan kaldırma ya da bu uyaranların etkisini azaltma. |
Uygun olmayan davranışla aynı işleve sahip olan uygun davranışı ortaya çıkaran öncül ekleme. |
Uygun olmayan davranışı sürdüren sonuçları gözlemleme ve değerlendirme. |
Uygun olmayan davranışı ortaya çıkaran öncülü ortamdan kaldırma. |
Uygun olmayan davranışla aynı işleve sahip uygun davranışı pekiştirme. |
Uygun olmayan davranışı sürdüren sonuçları ortadan kaldırmadıkça sadece gözlem ve değerlendirme yapmak uygun olmayan davranışı değiştirmek üzere düşünülen bir müdahale planında etkili bir uygulama olmayacaktır.
4.Soru
Çevresel düzenlemeler yapmayı gerektirir, ortamın büyüklüğü, ısısı, ışığın olması gerektiğinden az ya da fazla olması yetersizliği olan bireyleri olumsuz yönde etkileyebilir ve uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu uyaranlarda düzenleme yapmak uyguın olmayan davranışların ortaya çıkmasını önler. Bu uygulama öncüllere dayalı uygulamalardan hangisidir?
Rutinler oluşturma |
Seçenek sunma |
Güvenlik önlemleri alma |
Koruyucu donanım kullanma |
Sosyal beceri öğretimi |
Uyaranlarda düzenleme yapma; çevresel düzenlemeler yapmayı gerektirir. Ortamın
büyüklüğü, ısısı, ışığın olması gerektiğinden az ya da fazla olması yetersizliği olan bireyleri olumsuz yönde etkileyebilir ve uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle uygun olmayan davranışların ortaya çıkmasını önlemek üzere bu uyaranlarda düzenleme yoluna gitmekte fayda vardır. Doğru cevap B'dir.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi uygun olmayan davranışın ortaya çıkmasının ardından bireye davranış ile ilgili olmayan koşma, oturup kalkma, ya da kol egzersizi yapma gibi hareketlerin yaptırılması durumudur?
Aşırı düzeltme |
Koşullu egzersiz |
İtici uyaran sunma |
Azarlama |
Mola |
Koşullu egzersiz, uygun olmayan davranışın ortaya çıkmasının ardından bireye davranış ile ilgili olmayan koşma, oturup kalkma, ya da kol egzersizi yapma gibi hareketlerin yaptırılmasıdır.
6.Soru
Öğrenilen bir beceri ve davranışın kalıcılığının sağlanmasını yani sürdürülmesini kolaylaştıran belli başlı yöntemler bulunmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bu davranışlardan biri değildir?
Yetersizliği olan bireye işlevsel beceriler öğretmek |
Pekiştireç tarifelerinden yararlanmak |
Aşırı öğrenme oturumları düzenlemek |
Doğal öncüller kullanmak |
Sonuçları önceden tahmin etmek |
Öğrenilen bir beceri ve davranışın kalıcılığının sağlanmasını yani sürdürülmesini kolaylaştıran belli başlı yöntemler bulunmaktadır. Bunlar;
- Yetersizliği olan bireye işlevsel beceriler öğretmek,
- Pekiştireç tarifelerinden yararlanmak,
- Aşırı öğrenme oturumları düzenlemek,
- Doğal öncüller kullanmak,
- Doğal pekiştireçler kullanmak ve
- Sonuçları geciktirmektir.
7.Soru
Birey kendini pekiştirmeyi öğrendikten sonra ne yapılır?
Kendini pekiştirme öğretiminde kullanılacak olan form hazırlanır. |
Üzerinde çalışılacak olan davranış belirlenir. |
Birey için etkili bir pekiştireç belirlenir. |
Kendini pekiştirme süreci için de bireye model olunur. |
Sağlanan yardım azaltılır ve zamanla tamamen ortadan kaldırılır. |
Birey kendini pekiştirmeyi öğrendikçe sağlanan yardım azaltılır ve zamanla tamamen
ortadan kaldırılır.
8.Soru
Pekiştireç değerlendirmesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
Seçilen pekiştireçler bireyin yaşına, ilgilerine ve isteklerine uygun olmalıdır. |
Pekiştireç sadece istenilen davranışın gerçekleşme aşamalarında veya davranıştan hemen sonra verilmelidir. |
Birey için zararlı yiyecek ve nesneler pekiştireç olarak kullanılmamalıdır. |
Birey sevdiği işleri yaparken pekiştirilmelidir. |
Pekiştireçler küçük miktarlarda sunulmalıdır. |
Doğru cevap D'dir. Birey sevdiği işleri yaparken pekiştirilmemelidir. Bireyin yapmaktan zevk aldığı ve alışkanlık hâline getirdiği olumlu davranışlar için pekiştireç verilmemelidir.
9.Soru
Örneğin, Ayşe Hanım kızı yemekten önce ellerini yıkarsa, yemeğin ardından kızının en çok sevdiği meyveleri sofraya koymaktadır. Bu örnekte, istenen davranış ellerini yıkayarak sofraya oturulmasıdır. Sunulan pekiştireç sevilen meyvedir. Bu pekiştireç .......... pekiştireçtir.
birincil |
ikincil |
yalancı |
kalıcı |
geçici |
Örneğin, Ayşe Hanım kızı yemekten önce
ellerini yıkarsa, yemeğin ardından kızının en çok
sevdiği meyveleri sofraya koymaktadır. Bu örnekte,
istenen davranış ellerini yıkayarak sofraya oturulmasıdır.
Sunulan pekiştireç sevilen meyvedir. Bu
pekiştireç birincil pekiştireçtir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi uyaran tercihi değerlendirmesi sınıflarından biridir?
Cevaplama |
Görüşme |
Bakışma |
Konuşma |
Dinleme |
Uyaran tercihi değerlendirmesi görüşme, gözlem ve denemeye dayalı değerlendirme olmak üzere üç biçimde sınıflandırılabilir (Cooper vd., 2014).
11.Soru
I. Veri toplama bireylerin davranış değişikliği için yapılan müdahaleden daha fazla yarar görmesi açısından önemlidir.
II. Uygulamacının yalnızca bir bireyin davranışlarına ilişkin veri toplaması yeterlidir.
III. Tarafsız bir biçimde değerlendirebilmesi için uygulama öncesinde veri toplaması yeterlidir.
IV. Daha fazla bilimsel dayanak sağlamak için veri toplanmalıdır.
V. Veri toplamaya geçmeden önce belirlenen hedef davranışın birey için doğruluğu kontrol edilmelidir.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri veri toplama nedenleri arasındadır?
I, II, III. |
II, III, IV. |
I, III, V. |
I, IV, V. |
I, III, V. |
Hedef Davranışa İlişkin VeriToplamanın Nedenleri Veri toplama bireylerin davranış değişikliği için yapılan müdahaleden daha fazla yarar görmesi açısından önemlidir.Uygulamacı yalnızca bir bireyin davranışlarına ilişkin değil aynı zamanda kendi mesleki performansına ilişkin de veri toplamalıdır. Uygulamacının hedef davranışa yönelik gerçekleştirdiği uygulamanın etkili olup olmadığını doğru ve tarafsız bir biçimde değerlendirebilmesi için uygulama öncesinde, uygulama sırasında ve uygulama sonrasında veri toplanmalıdır. Daha fazla bilimsel dayanak sağlamak için veri toplanmalıdır. Veri toplamaya geçmeden önce belirlenen hedef davranışın birey için doğruluğu kontrol edilmelidir.
12.Soru
Uygun olmayan davranışın işlevini belirlemeye yönelik olarak en sık uygulanan teknik hangisidir?
Anket |
Deneysel analiz |
ÖDS kayıtları |
Gözlem |
Görüşme |
Uygun olmayan davranışların işlevini belirlemek üzere en sık kullanılan değerlendirme tekniği, görüşmelerdir. Görüşmelerin amacı, bireyin kendisinden ya da davranışların ortaya çıktığı bağlamda bulunan kişilerden, davranışların ortaya çıkma nedenlerini, davranışların ulaştığı sonuçları ve davranışları etkileyen çevresel olayları belirlemeye yönelik bilgi toplamaktır.
Bu nedenle doğru cevap E'dir.
13.Soru
Hafta sonu tüm ödevlerini bitiren çocuğun televizyon izlememe cezasına son vermek aşağıdaki pekiştirme türlerinden hangisine örnektir?
Otomatik pekiştirme |
İkincil pekiştireç |
Ceza |
Olumsuz pekiştirme |
Olumlu pekiştirme |
Bireyin içinde bulunduğu durumdan itici uyaranın kaldırılarak davranışın yapılma olasılığını artırma sürecine olumsuz pekiştirme adı verilir. Diğer bir deyişle bireyin hoşuna gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkarılmasıdır. Burada televizyon izlememe cezasına son verilmesi bireyin hoşuna gitmeyen bir uyarıcının ortamdan çıkarılması anlamına gelmekte, bu yolla bireyin ödev yapma alışkanlığını artırması amaçlanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.
14.Soru
Kalıcılığı planlamadan önce dikkat edilecek noktalardan biri de davranış öncesi ve davranış sonrası uyaranların kalıcılık aşamasına geçmeden önce geri çekilmiş ya da silikleştirilmiş olması gerekmektedir. Aşağıdakilerden hangisi davranış sonrası uyaranlardan birine örnek olarak verilebilir?
Gereksinim |
Öğrenme |
Dönüt |
Onaylama |
Madde |
Kalıcılığı planlamadan önce dikkat edilecek noktalardan biri de davranış öncesi (ipuçları) ve davranış sonrası (dönüt) uyaranların kalıcılık aşamasına geçmeden önce geri çekilmiş ya da silikleştirilmiş olması gerekmektedir.
15.Soru
Genellemeyi kolaylaştıran etmenlerden hangisinin örneği doğru verilmiştir?
Ortamda uyarlamalar yapmak-Örnek: Bireye çamaşır katlamayı öğretirken bir çamaşırı masa başında katlamayı öğretmek yerine bireyin gardırobunun yanında ya da ütü yapılan ortamda çamaşır katlama becerisini çalışmak gerekir. |
Davranış öncesi uyaranlarda uyarlamalar yapmak-Örnek:Bakım desteği alan çocukları alışveriş için her seferinde başka bir bakım personelinin farklı market ve dükkânlara götürerek alışveriş yaptırması. |
Davranışta uyarlamalar yapmak-Örnek:Bireye kendi tansiyonunu ölçme öğretilirken farklı prensiplerle çalışan farklı aletlerden faydalanma) ve öğretimde verilen örneklerin çoğaltılması gibi uyarlamalar yapılabilir. |
Davranış sonrası uyaranlarda uyarlamalar yapmak-Örnek:Beceri ya da davranışın doğal ortamlarda sık sık kullanılması, bunların bireyi daha bağımsızlaştırması ve sergilenen beceri ya da davranış sonrası bireyin çevresindekilerden pekiştireç elde etmesi de genellemeyi kolaylaştıracaktır. |
Ortamı düzenlemek- örnek: Örnek: Yiyecek hazırlama becerisi çalıştığımız bir bireyde sevdiği içerikle hazırlatacağımız bir sandviçi öğretim bitiminde yemesine izin verdiğimizde davranışın doğal sonucu olarak ortaya çıkan hazırlanmış bir sandviçin tüketilmesi ile doğal bir pekiştireç sağlanmış olacaktır. |
Ortamda Uyarlamalar Yapmak
Genellemeyi kolaylaştırmak için beceri ya da davranışın gerçekleştirildiği öğretim ortamlarında düzenleme ve uyarlamalar yapmamız gerekir. Ortamda uyarlama dört biçimde yapılabilir. Bunlar aşağıda sıralanmıştır:
(a) Beceri ya da davranışı doğal ortamında gerçekleştirmek: Öğretilen beceri ya da davranışı yapılandırılmış bir öğretim ortamı yerine günlük yaşamda sergileneceği ortamda öğretmektir. Örneğin, bireye çamaşır katlamayı öğretirken bir çamaşırı masa başında katlamayı öğretmek yerine bireyin gardırobunun yanında ya da ütü yapılan ortamda çamaşır katlama becerisini çalışmak gerekir. Doğal ortamda gerçekleştirilen bu çalışma yıkanan ve ütülenen çamaşırlarımızdan bazılarını katlamayı aynı zamanda öğretimi yapılmayan diğer çamaşırların katlanması becerisi için genellemede yardımcı olacaktır.
16.Soru
Kendini ................ sürecinde birey, kendi davranışlarına ilişkin veri toplamaktadır ve bu stratejinin öğretimi için bireyin bir beceri ya da davranışı yapmayı öğrenmiş olması gerekmektedir.
Kendini ................ sürecinde birey, kendi davranışlarına ilişkin veri toplamaktadır ve bu stratejinin öğretimi için bireyin bir beceri ya da davranışı yapmayı öğrenmiş olması gerekmektedir.
değerlendirme |
uyarma |
izleme |
pekiştirme |
yönleme |
Kendini izleme sürecinde birey, kendi dav- ranışlarına ilişkin veri toplamaktadır ve bu stratejinin öğretimi için bireyin bir beceri ya da davranışı yapmayı öğrenmiş olması gerekmektedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, uygun olmayan davranışların azaltılmasında yararlanılan, öncüllere dayalı tekniklere bir örnektir?
Odasını toplayan çocuğa çikolata verilmesi |
Parmak kaldırmadan cevap veren öğrencinin görmezden gelinmesi |
İsteklerini ağlayarak ifade eden bebeğe tepkisiz kalınması |
Kreşlerde masaların pencereden uzak yerlere konulması |
Kardeşine vuran çocuğun elinden tabletinin alınması |
Uygun olmayan davranışların azaltılmasını sağlayan ya da ortaya çıkmasını önleyen öncüllere
dayalı uygulamalar çevresel olayların, uyaranların ya da durumların değiştirilmesini içermektedir. Güvenlik önlemleri alma, koruyucu donanım kullanma, uyaranlarda düzenleme yapma, seçenek sunma, rutinler oluşturma ve sosyal beceri öğretimi bu uygulamalar arasındadır. Bu kapsamda, kreşlerde masaların pencereden uzak yerlere konulması, güvenlik önlemleri alma tekniği çerçevesinde değerlendirilebilir. Doğru yanıt D'dir.
18.Soru
Kalıcılık aşamasında pekiştireçlerin silikleştirilmemesi niçin sorun olmaktadır?
Pekiştireç verilince davranış bir süre sonra ortadan kalkacağından |
Pekiştireç kesilince davranış bir süre sonra ortadan kalkacağından |
Sürekli eşit aralıklı pekiştireçle davranışın kalıcı olacağından.
|
Pekiştireç yoksa davranış da bir süre sonra ortadan kalkacağından kalıcılık sağlanamayacaktır |
Sık sık pekiştireç vererek davranışın devamlılığı sağlanacağından. |
Davranışın ardından pekiştireç vermeyi aniden kesmemiz durumunda kişi de davranışı sergilemeyi kesebilmektedir. Hem kişinin davranışı sergilemesini sürdürmek hem de pekiştireçlere olan bağımlılığı ortadan kaldırmak için sistematik bir biçimde pekiştirmeyi azaltarak sonlandırmamız gerekmektedir ki kişi ortada bir pekiştireç olsun ya da olmasın ihtiyaç duyulan her durumda davranışı bağımsız olarak sergiler hâle gelmelidir. Pekiştireçleri silikleştirmediğimiz zaman pekiştireç yoksa davranış da bir süre sonra ortadan kalkacağından kalıcılık sağlanamayacaktır.
19.Soru
Davranış analizinin en önemli ve en yaygın uygulanan ilkesi aşağıdakilerden hangisidir?
Olumlu pekiştirme |
Olumsuz pekiştirme |
Otomatik pekiştirme |
Birincil pekiştireç |
İkincil pekiştireç |
Olumlu pekiştirme davranış analizinin en önemli ve en yaygın uygulanan ilkesidir. Doğru cevap A seçeneğidir.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birincil türden bir pekiştireçtir?
oyuncak |
kitap |
müzik |
çocuk parkı |
yiyecek |
Birincil pekiştireçler bireyde fizyolojik ihtiyaçların karşılanmasını sağlayan pekiştireçlerdir ve fizyolojik ihtiyaçlarla ilişkili olması nedeniyle öğrenme yolu ile bireyin hayatında değildir. A, B, C, ve D seçenekleri ikincil pekiştireçlerdir. Bu nedenle doğru seçenek E'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ