Felsefe Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
“Ali’nin köpeği siyahtır” önermesi aşağıdaki yollardan hangisi ile doğrulanabilir?
Gözlem
|
Mantık
|
Metafizik
|
Analitik
|
Sentetik
|
2.Soru
Belli bir tanımla karakterize etmenin felsefenin ruhuna uygun olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
İnsanları hazır kalıp düşüncelere sevk etmesi
|
Felsefenin farklı tanımlarının olması
|
Felsefenin herkes tarafından kabul edilen standart bir tanımının olması
|
Felsefenin imkânlarını sınırlayarak alanını daraltması
|
Felsefeyi boş bir lafazanlığa indirgemesi
|
3.Soru
I. Varlığı ya da dünyayı anlamlı kılmaya kalkışmak II. Algısal görünüşlerin ötesine geçmek III. Sorgulamak ve tartışmak Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri bilim, felsefe, din ve sanatın ortak noktalarıdır?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Yalnız I |
I-II-III |
Dünyanın açıklanması ve anlamlı kılınması, insanın çok boyutlu yapısı veya farklı katmanlara ayrılmış manevi gerçekliği sayesinde, dört eksen üzerinden gerçekleşir: Bilim, din, sanat ve felsefe. Birbirlerinden önemli farklılıklar gösteren, hatta tarihsel süreç içinde en azından bazılarının birbirleriyle çatıştığı ileri sürülmüş olan bu dört disiplinin tek bir ortak noktası vardır. Bu ortak nokta da onların varlığı ya da dünyayı anlamlı kılmaya kalkışmalarından ve bunu algısal görünüşlerin ötesine geçerek yapmalarından meydana gelir. Bilim ile felsefe bütünüyle rasyonel bir temel üzerinde yükselirken din ile sanat güçlerini ve temellerini akli bir kaynaktan almaz. Kaynağı rasyonel değil de ilahi olan dinde, insan, varlığın Tanrı’ nın yaratıcı eylemi yoluyla anlamlandırılmasını ifade eden dini hakikatleri ilahi mesaj yoluyla öğrenir. Başka bir deyişle dinin bakış açısından, insan, birtakım dini ve ahlaki doğruları, kendi başına bulamaz. Bu yüzden, dinde temel tavır, mutlak teslimiyettir; dindar kişi, Tanrı’nın arzusu önünde, alçakgönüllülükle boyun eğen kişidir. Bundan dolayıdır ki dini hakikatler sorgulanamaz, tartışılamaz.
4.Soru
Platon, Menon'da, aşağıdaki kavramsal ayrımlardan hangisini açıklamak üzere iki adamı karşılaştırır?
İyi-Kötü ayrımını
|
Güzel-Çirkin ayrımını
|
Ahlaklı-Ahlaksız ayrımını
|
Sanı-Bilgi ayrımını
|
Erdemli-Erdemsiz ayrımını
|
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin özelliklerinden biridir?
Yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin en önemli özelliklerinden biri, onların birtakım şeylerin olmasını yasaklamalarıdır.
|
Yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin en önemli özelliklerinden biri, tümevarım yoluyla doğru hipotezlere ulaşabileceğidir.
|
Yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin en önemli özelliklerinden biri, doğrulanabilen hipotezlerin mutlak hakikatlere dönüştüğüdür.
|
Yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin en önemli özelliklerinden biri, bilimsel sürecin gözlem ve deneyle başladığı, hipotez ve teoriye doğru gittiğidir.
|
Yanlışlamacı bilim anlayışında, bilimsel hipotez ya da teorilerin en önemli özelliklerinden biri, yeterli sayıda gözlem yapılınca, bir hipoteze, sınırlanmamış bir genellemeye ulaşılır.
|
6.Soru
Bilimler varlığı bilmeye ve açıklamaya çalışırken, onu parçalar ve belli bir yönden ele alırken, felsefe varlığı parçalamaz onu bütün olarak ele alır.Bu açıklamaya göre aşağıdaki bilgilerden hangisi felsefi bir bilgi olarak kabul edilir?
Suyun 100 derecede kaynaması
|
Rezenin mide ağrısına iyi gelmesi
|
Dünya'nın Güneşin etrafında dönmesi
|
Algısal görünüşlerin ötesinde kalıcı bir gerçekliğin olduğu
|
Picasso'nun 20.yüzyılda yaşamış bir sanatçı olması
|
7.Soru
''Mağara Benzetmesi'' aşağıdaki filozoflardan hangisine aittir ?
Konfüçyüs |
Goethe |
Platon |
Thales |
Hobbes |
“Mağara Benzetmesi” antik Yunan filozofu Platon tarafından yapılmıştır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Platon'un varlık anlayışında “tikellerin değil de sadece tümellerin gerçek olduğunu, bireysel/duyusal varlıkların onlardan pay almak suretiyle var olabildiklerini” öne sürdüğü görüşüne verilen addır?
Ontolojik realizm
|
Düalizm
|
İrrasyonalizm
|
Septisizm
|
Pozitivizm
|
9.Soru
“İktidar - bilgi” kavramını kim geliştirmiştir?
Friedrich Nietzsche |
Martin Heidegger |
Jacques Derrida |
Michel Foucault |
Karl Marx |
İktidar – bilgi kavramını Foucault geliştirmiştir. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
I. Bilim öncesi dönem II. Devrim dönemi III. Olgun bilim dönemi IV. Kriz Dönemi Kuhn'a göre bilimin tarihsel süreci nasıl sıralanmaktadır?
I, II, III, IV |
I, III, II, IV |
I, III, IV, II |
IV, II, III, I |
I, II, III, IV |
Gerçekten de Kuhn kendisinden önceki pek çok bilim filozofunun bilimin sürekli biriken bir bilgi sağladığı varsayımına karşı çıkarken, bilim dallarının değişik aşamalardan geçtiklerini ve bilimsel araştırmanın karakterinin bu evre ya da aşamaların her birinde değiştiğini ileri sürer. O, bilimin tarihsel sürecinde, dört, hatta üç evreyi birbirinden ayırır. Bunlardan birincisi,
- bilim öncesi dönem veya olgunlaşmamış bilim dönemidir. Tüm bilimler için söz konusu olan bir hazırlık dönemine tekabül eden bu dönemde, bilim adamlarının belirginleşmiş bir bakış açısı yoktur ve herhangi bir bilim dalında araştırma yapan bilim adamları çeşitli yollar deneyip çeşitli yöntemler kullanırlar. Zaman geçtikçe, bu alanda çalışan bilim adamlarından birinin geliştirmiş olduğu teori ön plana çıkar; yani doğadaki olguları açıklama gücü oldukça yüksek olan ve söz konusu bilim dalında daha ileri düzeyde araştırmalar yapılmasına izin veren bir bakış açısı, bir yöntem ya da varsayım kendini kanıtlar ve kabul ettirir.
- Söz konusu bilim öncesi dönemi, öne çıkan teori ya da paradigmanın herkes tarafından kabulüyle belirlenen organize ve hatta kurumsal faaliyeti temsil eder nitelikteki normal ya da olağan veya olgun bilim dönemi izler. Kuhn işte bu dönemde, bilim adamlarının bilimsel faaliyetlerini bir tür bulmaca çözme faaliyeti olarak tanımlar.
- Bilimin tarih içindeki ilerleme sürecinde, olağan bilim döneminin ardından mevcut paradigma tarafından çözülemeyen anomalilerin belirlediği kriz dönemi gelir.
- Ve nihayet, eski paradigma tarafından çözülemeyen anomalilerin tamamını çözen yeni bir paradigmanın kabulüyle belirlenen devrim dönemi, bilimsel ilerleme sürecinin dördüncü ve sonuncu dönemini oluşturur. Aslında ona sonuncu dönem demek hatadır çünkü her devrim dönemi bir yeni olağan ya da normal bilim döneminin başlangıcını temsil eder. Başka bir deyişle, her bilim dalında bilim öncesi dönem bir kez yaşandıktan sonra, (2), (3), (4). evreler kendi içlerinde kapalı bir döngü ya da dairesel bir süreç oluşturur.
11.Soru
Şıklardan hangisi mantıksal pozitivizme eleştiriler yönelten Popper'ın konumunu doğru olarak ifade etmektedir?
Bilimsel bilgi sanıldığı gibi, yanlışların ayıklanması yoluyla değil de doğruların birikmesi yoluyla ilerler. |
Her bilimsel önerme ya da hipotez kesin sonuçlu olarak doğrulanabilir. |
Zihnin nesne ile ilişkiden önce boş değildir. |
Bilim adamın nesneleri yansız ve nesnel bir biçimde algılar. |
Tekrar gözlem yoluyla dünyaya dönülerek doğrulanabilen hipotezler mutlak hakikatler haline gelir. |
Popper'ın mantıkçı pozitivizme yönelik eleştirisi, sadece tümevarım problemi ekseninde gelişmeyip çok daha genel bir eleştiriyi ifade eder, kendi bilim kavrayışını bu eleştiriden sonra oluşturur. Buna göre, o, önce mantıkçı pozitivizmin yaygın bilim kavrayışının sadece zihnin nesne ile ilişkiden önce boş olduğu,bilim adamının nesneleri yansız ve nesnel bir biçimde algıladığı kabullerini eleştiri süzgecinden geçirmedi. Fakat tekil gözlem önermelerinin tümevarım yoluyla genellenerek doğru hipotezlere ulaşabileceği, tekrar gözlem yoluyla dünyaya dönülerek doğrulanabilen bu hipotezlerin mutlak hakikatler haline geldiği kabullerini de reddetti. Popper, nihayet bu hakikatlerin birikerek bilimsel bilgi bütününü meydana getirdiği tezinide şiddetle eleştirdi. O, söz konusu eleştirilerinden hareketle, gözlemlerin kendilerini yönlendiren teorik bir yapı içinde oluşması nedeniy-le teori yüklü olmayan gözlem olamayacağı,tekil gözlem önermelerinden sınırlanmamış genellemelere doğru olan tümevarımsal hareketin mantıksal bir kesinlikten yoksun olduğu sonuçlarına vardı. Onun ulaştığı sonuçlar, bu ikisinden ibaret değildi. Popper çok daha önemlisi, hiçbir bilimsel önerme ya da hipotezin kesin sonuçlu olarak doğrulanamaması nedeniyle, mutlak hakikatlere değil de ancak kısmi doğrulara erişilebileceği, iv. bu yüzden bilimselliğin ölçütünün doğrulanabilirlik değil de yanlışlanabilirlik olduğu ve nihayet bilimsel bilginin sanıldığı gibi, doğruların birikmesi yoluyla değil de yanlışların ayıklanması yoluyla ilerlediği tezlerini öne sürdü.
12.Soru
Batı felsefesinin ilk filozofu ve bilim adamı olarak kim kabul edilir?
Sokrates
|
Platon
|
Aristoteles
|
Thales
|
Descartes
|
13.Soru
“Üç bin yılın hesabını göremeyen karanlıkta yolunu bulamaz, günü gününe yaşar ancak” sözü aşağıdakilerden hangisine aittir ?
Konfüçyüs |
Goethe |
Sokrates |
Platon |
Thales |
Alman şair ve düşünürü Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) “Üç bin yılın hesabını göremeyen karanlıkta yolunu bulamaz, günü gününe yaşar ancak” demiştir.
14.Soru
‘Bir hipotezi sınamak için, yanlışlığı o hipotezi çürütecek gözlem önermeleri türetmek amacıyla tümdengelimsel bir mantığa başvurmak gerekir’ görüşüne göre aşağıdaki çıkarımlardan hangileri yapılabilir?
I. Hipotezi yanlışlayacak aykırı örnekler bulmaya çalışılmalıdır.
II. Gerçek ve bilimsel bir sınama, hipotezi hem yanlışlayacak hem de doğrulayacak örnekler bulmaya çalışmaktan başka bir şey değildir.
III. Bazı hipotezler diğerlerinden daha yanlışlanabilirdir; onlar daha çok şeyi yasakladıkları için, daha fazla çürütülebilme şansına sahip olurlar.
IV. Bir hipotezin daha fazla yanlışlanabilir olması onun dünya hakkında daha çok şey söylediğini gösterir.
I ve II |
II ve III |
III ve IV |
I, III ve IV |
Hepsi |
Gerçek ve bilimsel bir sınamada, hipotezi yanlışlayacak karşı ya da negatif örnekler bulmaya çalışılır. II. öncül yanlış olduğundan doğru cevap D'dir.
15.Soru
Tarafsız olma iddiasıyla ortaya konan bilgi iddialarının gerçekte belli bir iktidar zemini üzerinde yükseldiğini savunan düşünür kimdir?
Nietzsche
|
Foucault
|
Hegel
|
Wittgenstein
|
Descartes
|
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ''iyi ve kötü'' kavramlarının soy kütüğünü ortaya çıkarmaya çalışmış ve bu çalışmayı bir soy kütüğü yöntemi olarak tanımlamıştır ?
Thales |
Platon |
Hobbes |
Goethe |
Nietzsche |
Nietzsche, hemen bütün kavramlar gibi “iyi” ve “kötü” kavramlarının da çıkardan bağımsız olmadığını öne sürerek bu kavramların güç kavramıyla olan ilişkilerini araştırmıştır. Başka bir deyişle o, ahlaki inançların tarihsel köklerini, moral kavram ve fikirlerin kökenlerini ortaya çıkarma anlamında bir jeneolojik etkinlik içine girmiş ve iyiyle kötü kavramlarının soy kütüğünü çıkarmaya çalışmıştır.
17.Soru
Aşağıdaki karşıtlıklardan hangisi nedensellik ilkesi ile ilgilidir?
Teleoloji-mekanizm
|
Monizm-Düalizm
|
Rasyonalizm-irrasyonalizm
|
Realizm-nominalizm
|
Determinizm-endeterminizm
|
18.Soru
Bilim felsefesi aşağıdakilerden hangisini amaçlar?
bilimin alt koludur
|
felsefenin disiplinidir
|
bilim alanıdır
|
felsefe akımıdır
|
bilimsel yöntemdir
|
19.Soru
Yargı ya da bilginin deneyimle olan ilişkisi üzerinden yapılan bir ayrımda, deneyimden önce ya da bağımsız olmayı ifade eden kavram hangisidir?
Zorunluluk
|
A priori
|
Apodeiktik
|
Olumsallık
|
Akılcılık
|
20.Soru
Kuhn' a göre aşağıdakilerden hangisi/hangileri bir paradigmanın temel öğelerindendir?
I.Fail nedensel açıklamalara ve söz gelimi genel ve niteliksel teoriler yerine, niceliksel sonuçlar ve sınanabilir öndeyiler veren teorilere yönelik tercihlere yönelten arka plan değerleri ve kabulleri.
II. Çarpışarak ve çekim/itim güçleri uygulayarak birbirleri üzerinde eylemde bulunan maddi parçacıklardan oluşan metafiziksel bir dünya resmiyle devasa bir makine olarak dünya imgesi.
III. Paradigmanın özünü ya da nüvesini oluşturan temel olarak hareket yasalarıyla yer çekimi yasası.
IV. Temel yasaların sarkaç hareketine, gezegen hareketlerine, hava direnci ve sürtünme hareketine uygulanmasını mümkün kılan standart matematiksel teknikler
I ve II |
II ve III |
I ve III |
III ve IV |
Hepsi |
Kuhn kusursuz paradigma örneği olarak sıkça Newton fiziğine gönderme yaparken bir paradigmanın, Newton fiziği örneğinde, en az şu dört temel öğeden meydana geldiğini açıklıkla ortaya koyar:
- Fail nedensel açıklamalara ve söz gelimi genel ve niteliksel teoriler yerine, niceliksel sonuçlar ve sınanabilir öndeyiler veren teorilere yönelik tercihlere yönelten arka plan değerleri ve kabulleri.
- Çarpışarak ve çekim/itim güçleri uygulayarak birbirleri üzerinde eylemde bulunan maddi parçacıklardan oluşan metafiziksel bir dünya resmiyle devasa bir makine olarak dünya imgesi.
- Paradigmanın özünü ya da nüvesini oluşturan temel olarak hareket yasalarıyla yerçekimi yasası.
- Temel yasaların sarkaç hareketine, gezegen hareketlerine, hava direnci ve sürtünme hareketine uygulanmasını mümkün kılan standart matematiksel teknikler
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ