Fotoğraf Kültürü Ara 5. Deneme Sınavı

Susan Sontag (1933-2004), Fotoğraf Üzerine (1979) adlı ünlü kitabında fotoğrafı gerçeğin izleri olarak değerlendirmiş ve fotoğrafçılığı gerçekliğin yeniden üretmesi ölçüsünde sorgulamıştır. Bu çalışmada, fotoğraf, fotoğrafçı, fotoğrafa konu olan şeyler ve fotoğrafı izleyenler yer almaktadır. Yazar bütün bunları insanla ve sanatla ilgili bilim alanları kapsamında ele alarak açıklamıştır. Doğru yanıt E'dir.

Susan Sontag (1933-2004), Fotoğraf Üzerine (1979) adlı ünlü kitabında fotoğrafı gerçeğin izleri olarak değerlendirmiş ve fotoğrafçılığı gerçekliğin yeniden üretmesi ölçüsünde sorgulamıştır.

Fotoğrafın kullanım alanlarıyla ilgili olarak 1960’larda moda çekimleri ve plakların kapaklarında fotoğraf kullanılması çok önemlidir. Bir diğer konu da haber fotoğrafçılığının gazete ve dergilerde kendine özgü bir alan olarak belirmesi ve bu amaca yönelik yayınlardır. Dönemin ünlü sanatçısı Andy Warhol yeni yaşam tarzına ve refah toplumunun aşırı tüketimine vurgu yapmak için eserlerinde fotoğraf kullanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Locke insanla ilgili iç ve dış duyular olarak iki farklı durumdan söz ediyor. Işık dışardan karanlık kutuya girerek, aygıtın içinde görüntü oluşturur. Bu anlamda iki şeyden söz etmek gerekir; dışarısı ve içerisi. Dışarısı, karanlık kutunun önündeki nesnedir. İçerisi ise bu nesneden gelen ışık yoluyla karanlık kutu içinde oluşan görüntü- dür. Görüntü bize bu dışardaki dünyayı içeri alarak sunar. Karanlık kutu içinde oluşan görüntüyü yani iç durumu belirleyen iki şey vardır: İlki dışardaki nesnenin içinde bulunduğu koşullardır. Bunun kadar önemli olan ikinci şey ise karanlık kutu ve onu kullanan kişidir. Bu anlamda karanlık kutu, Locke’a göre bir hüküm verme rolüne sahiptir. Aygıt dışarıya karşı emreden konumundadır. Karanlık kutuyu kullanan kişi, dış dünyadaki dilediği şeyi içeriye alır, istemediğini içeri almaz yani görüntü alanı içine koymaz. İnsan gözü metaforu Descartes, ters çevirme ve ideoloji Marx ve Engels, bilincin odası ise Nietzsche'Nin kullanmış olduğu metaforlardır.

X. yüzyılın sonu XI. yüzyılın basında Arap bilim adamı İbnü’l Heysem (935-1039/40)  ışığı toplayarak görüntü üreten bu aygıtın çalışma sistemini ilk olarak açıklamış ve aygıtı uygulamalı bir deneyde kullanmıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Fotoğrafçı sadece optiğin sağladığını resmeder, yani görüntünün sınırları dışına çıkamaz. Optiğin görüntü olarak vermediği bir şeyin fotoğrafı çekilemez. Bu anlamda fotoğrafçının durumu ressamdan çok farklıdır. Optik yoluyla yapılan yönlendirmeler vardır; örneğin pozlamayla ilgili kontroller gibi. Bu kontrollerin hiçbiri bir ressamın nesneleri tuvalin üzerine yerleştirmesine benzemez. Doğru cevap E'dir.

Üç boyutlu nesnelerin, karanlık kutu aracılığıyla yüzey üzerinde iki boyutlu olarak ortaya çıkartılması en çok ressamların ilgisini çekmiştir. Bu yönüyle bakıldığında, karanlık kutu iyi ve kolay kullanılan bir kopyalama aygıtıdır. Bu anlamda en ünlü ressam Hollandalı Johannes Vermeer (1632-1675) olmuştur. Onun başyapıt niteliği taşıyan birçok eserinin karanlık kutu yoluyla Vermeer tarafından üretildiği konusunda hem fikir olmasını sağlayacak bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Doğru yanıt D’dir.

camera obscura

Fotoğrafın önemini fark eden Charles Baudelaire (1821-1867) sanat eleştirmeni olarak yazdığı ünlü Fotoğraf Sanat mı? (1859) adlı denemesinde bu yeni teknolojiye karşı resim sanatının yanında yer almıştır.

Yeni görme düzeni, fotoğrafla birlikte yani optik yoluyla yüzey üzerine resmetmenin aygıtlarıyla XIX. yüzyıldan başlayarak yaygınlaşmıştır. Doğru yanıt D’dir.

Optik yoluyla elde edilen görüntü yüzey üzerine iki boyutlu ve dairesel olarak yansır. 

Büyük Sergi, 1951 Londra. Kraliçe Victoria tarafından Hyde Park içindeki Kristal Saray’da açılmıştır. Farklı ülkelerin yer aldığı bu sergiye Osmanlı İmparatorluğu da
katılmıştır. Geniş bir şekilde ticari olanakların yer aldığı bu sergide fotoğrafa da ilk kez yer verilmiştir. Dönemin fotoğraf yöntemleriyle üretilmiş 100’ün üzerinde fotoğraf
eseri sergide yer almıştır. 

Söz konusu alıntı Walter Benjamin’in Pasajlar isimli yapıtında yer almaktadır. Doğru yanıt E’dir.

gizli görüntü

Fotoğrafçılar 1850’lerden itibaren resimselcilik (pictorialism) yaklaşımıyla, resim sanatının gelenek içinde oluşturduğu görsel düzenlemeleri fotoğraf yoluyla denemişlerdir. Oskar Gustave Rejlander (1813-1875), Henry Peach Robinson (1830-1901), Julia Margaret Cameron (1815-1879) gibi sanatçı ruhlu kişiler fotoğrafı, dönemin yaygın sanatı olan resim sanatına öykünerek kullandılar.

Bir tarih şeridi içinde düşünüldüğünde fotoğraf çağı 1900’lü yıllardır.