Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) ile birlikte çalışma hayatına ilişkin önemli gelişmeler sağlanmıştır. Ayrıca, uluslararası koruma başvuru ve statü sahiplerinin çalışmasına ilişkin ÇSGB’nin hazırladığı 2016 tarihli “Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi ve Uluslararası Koruma Statüsü Sahibi Kişilerin Çalışmasına Dair Yönetmelik” ile ayrıntılı düzenlemeye gidilmiştir. Bahse konu mevzuat uluslararası koruma başvuru ve statü sahiplerinin iş piyasasına erişim haklarına yer vermiş ve sahip oldukları statüler temelinde çalışmaya ilişkin iş ve işlemleri ortaya koymuştur. Yönetmeliğe göre mülteci ve ikincil koruma statüsü sahibi, statü almasından itibaren bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilmekteydi. Bu statüdeki yabancılara verilen kimlikler ayrıca çalışma izni yerine de geçmektedir. Mevzuat bu yabancıların çalışacağı iş kolları, süresi ve ülke coğrafyası noktasında kısıtlama getirme hakkını saklı tutmuştur. 

Kültürel kimliği sürdürmek yerine baskın kültürün benimsenmesi durumunda “asimilasyon” söz konusu olmaktadır. Birey yalnızca yaşadığı ülke vatandaşlarıyla sosyal faaliyetlerde bulunmayı tercih etmektedir. Asimilasyon kısaca kültürel özümseme olarak da adlandırılmaktadır. Genel anlamda kültürel sistemin başka bir kültürel sistemi giderek kendine benzetmesi, kültürel egemenliği altın alması olarak tanımlanmaktadır.

Geçici korumaya ilişkin hükümler mevzuata girene kadar geçen sürede, ülkeye gelen Suriyelilere “misafir” denilmiştir. Bu kavram toplum, medya, siyasetçiler ve resmi kurumlarca sıklıkla kullanılan bir kavram olmuştur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Türkiye’de Suriyeli sığınmacılara verilecek sağlık hizmetinin kapsamı ve kuralları şu şekildedir;
• Kayıt işlemi tamamlanmayanlar, yalnızca bulaşıcı ve salgın hastalıklardan korunma hizmetleri ile acil sağlık hizmetlerinden ücretsiz bir şekilde faydalanabilir.
• Genel sağlık sigortalıları için belirlenen hizmetler dışında sağlık hizmeti sağlanamaz.
• Gideri karşılanacak olan tedavide çalışma izni alarak SGK kapsamına alınanlar dışındakilerden katkı payı alınmaz.

• Geçici koruma altındakilerin kayıtlı oldukları ilde sağlık hizmeti alması esastır.
• Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvurulması esastır.
• Kayıtlı olunan ilde tedavi yapılamıyorsa, sevk belgesi ile tedavi edilebileceği en uygun ildeki sağlık kuruluşuna sevk edilebilir.
• Acil ve zorunlu hâller dışında özel sağlık kuruluşuna doğrudan başvurulamaz.
• İkinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetleri de dâhil sağlık hizmeti bedelleri SUT bedellerini geçemez.
• Aşılar hariç bedeli Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanmayan hizmetler verilmez.
• Türkiye’ye girmeden önce oluşmuş organ ve uzuv kayıplarına ilişkin tedavi giderleri karşılanmaz.
• Tedaviyi yapan sağlık kuruluşu faturayı kişinin kayıtlı olduğu valilik adına düzenler.

Doğru cevap D'dir.

Göçmen sağlığı ile ilgili sağlık sorunları genel olarak şu dört süreçte ele alınabilir. Bunlar;
• Göç öncesi,
• Göç sırası,
• Göç edilen yerdeki,
• Göç edilen yerden eski yerleşim yerine geri dönülmesi süreci olarak ele alınmaktadır.

Doğru cevap E'dir.

e

Toplu göçmen: Türk soyundan ve Türk kül-türüne bağlı olup, iki ülke arasında yapılan anlaşmaya göre Türkiye’ye yerleşmek amacıyla toplu olarak gelen ailelerdir.

Emek piyasasına arz edilen emeğin büyük ölçüde heterojenlik göstermesidir. Bireyler, motivasyonları, belirli işlere yatkınlıkları, yetenekleri ve risk alma istekleri bakımından birbirlerinden farklıdırlar.

Özellikle Suriye’deki çatışma nedeniyle Suriye sınırındaki illerde verilen sağlık hizmetlerinin yaklaşık %40’ının Suriyeli sığınmacılara verildiği belirtilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Göçlerin sağlık açısından en büyük etkileri bulaşıcı-enfeksiyöz hastalıkların ortaya çıkmasında ve yayılmasında gözlenmektedir. Bu dönemlerde su ve besinlerle bulaşan hastalıkların, solunum yoluyla bulaşan hastalıkların, cinsel yolla bulaşan hastalıkların sayısında artış olabilmektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Göç öncesi dönemde genellikle sağlıklı kişilerin göç faaliyetlerine katılabildiği bilinmektedir. Buna rağmen bazı durumlarda daha iyi sağlık hizmeti alabilmek için bireylerin göç ettiği de görülmektedir. Göç öncesi dönemde göçmenler baskı, şiddet gibi durumlarla karşı karşıya kalarak göç edilmesine veya edilmemesine zorlanabilmektedir.

Sağlığı etkileyen dört temel etmen vardır. Bunlar;
• Sağlık hizmetleri,
• Genetik,
• Bireyin davranışları,
• Sosyo-ekonomik ve fiziksel çevredir. Doğru cevap E'dir.

a

A, B, C, D şıkları Uyum ve kültürleşme arasındaki ilişki incelenirken dikkate alınacak  faktörlerden biridir. 

Uyum süreci; birey ve grupların göç edilen yerin beklentileri doğrultusunda yaşamlarını tekrardan düzenleme ve daha tatmin edici bir hayat kurma çabaları olarak tanımlanmaktadır. Bu süreçte stres, başa çıkma ve kültürel öğrenme kuramları temel alınmaktadır. Farklı araştırmacıların çalışmalarında bu uyum süreci psikolojik uyum ve sosyo-kültürel uyum olarak yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Grup düzeyinde kültürleşme sürecinde; sosyal yapı değişimi, kurumsal değişim, kültürel pratiklerde değişimler yaşanmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

d

Tablo 6.6 Nüfusuna Oranla En Çok Suriyeli Sığınmacının Barındığı İller ve Barındırdıkları Suriyeli Oranı
2017 İl Nüfusu (1000 Kişi) Suriyeli Nüfus (1000 kişi) Sığınmacıların Nüfusa Oranı
Kilis 13.825 126.248 96,50
Hatay 1.555.165 391.694 25,19
Şanlıurfa 1.940.627 428.838 22.10
Gaziantep 1.974.244 333.518 16,89
Mardin 796.237 95.516 12,00
Osmaniye 522.175 45.521 8,72
Kahramanmaraş 1.112.634 92.730 8,33
Adıyaman 610.484 26.789 4,39
Batman 576.899 20.045 3,47
Şırnak 483.788 14.959 3,09
Diyarbakır 1.673.119 30.280 1,81
Siirt 322.674 3.426 1,06