Göçmenlerin topluma entegrasyonunu kolaylaştırmak için devletin nasıl bir sosyal politika uygulayacağı konusu göçmen ülkelerinin çoğunda tartışmalı bir meseledir. Çün­kü göçmenlere yönelik özel sosyal politikalar, üzerinde iyi düşünülmeden uygulandığında ayrımcı sonuçlar da üretebilmektedir. Örneğin, sadece göçmen öğrenciler için özel sınıflar kurulmasını öngören Alman eğitim sistemindeki yabancılar eğitimi, göçmen ailelerin ço­cuklarının okulda başarısız olmalarına, eğitim düzeylerinin düşmesine, Alman öğrenci­lerle iletişimde zorlanmalarına yol açarken topluma entegrasyonlarını da zorlaştırmıştır.   

Türkiye'nin coğrafi sınırlama konusundaki tutumu, 2013 tarihli Yabancı ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) tarafından da sürdürülmektedir. Kanun 'mülteci' ve 'şartlı mülteci olmak üzere iki ayrım yapmıştır.

Kanun'a göre mülteci; Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişidir. Şartlı mülteci ise; Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle; ırkı, dini,tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişidir. Şartlı mülteci statüsü verilenlerin üçüncü ülkeye yerleştirilinceye kadar Türkiye'de kalmalarına izin verilir.   

1934 tarihli Kanun'a göre göçmen (muhacir), ''Türkiye'de yerleşmek maksadıyla dışardan, münferiden (bireysel olarak) veya müçteminan (toplu halde), gelmek isteyen Türk soyundan meskûn veya göçebe fertler ve aşiretler ve Türk kültürüne bağlı meskûn kimseler''dir. 2006 tarihli Kanun'a göre ise ''Türk soyundan veya Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu halde Türkiye'ye gelip bu kanun gereğince kabul olunanlar'' göçmendir.  İskân kanunlarının temel amacının, Osmanlı Devletinin yıkılışından sonra, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin sınırlarının dışında kalan Türk yahut Türkçe konuşan ve Müslüman tebaanın Anadolu topraklarına dönmesine imkan sağlamak olduğu söylenebilir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır. 

Genel bir değerlendirme yapıldığında geçen yarım yüzyılda gerçekleşen üç önemli devrimin, sınır ötesi bağları arttırmış ve göçü kolaylaştırmış olduğu söylenebilir. İlk devrim, sınırlar ötesindeki fırsatların geçmişte olduğundan daha kolay öğrenilmesini sağlayan iletişim devrimidir. İkinci devrim ulaşım alanındadır. Üçüncü devrim ise göçmenlerin hükümetler karşısında kazandıkları hakları kapsamaktadır. Göçmenlere yönelik sosyal hizmetlerin artması ise göçün sebebi değil sonucudur.

Ülkede yaşayan göçmenlerin sürekli olarak ötekileştirildiği, düşmanlaştırıldığı, asalak olarak görüldüğü, rekabet ortamını körükleyen yaklaşım Neoliberal yaklaşımdır. Bu anlayışın egemen olduğu ortamda toplumsal huzurun tesis edilmesi hiç kuşkusuz son derece zordur. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Mülteciler, Emek Piyasası ve Yeni Yoksulluk: Kayıt dışı göçmenler, gelişmiş Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, son zamanlarda Türkiye’de de, ucuz ve korunmasız emek kaynağı olarak, geçici ve güvencesiz işlerde çalıştırılmaktadır. Temel iş ve çalışma güven­celerinden yoksun, asgari şartların altında çalışan ve yoğunlukla kayıt dışı göçmenlerden oluşan yabancılar günümüzde yeni yoksullar olarak kabul edilmektedir.

Ülkede hukuka uygun olarak bulunan mültecilere tanınan son hak, 1951 Mülteci

Sözleşmesi’nin 18. maddesinde yer alan, kendi işinde çalışarak gelir elde etme hakkıdır. Maddeye göre, “Taraf Devletler, ülkelerinde yasal olarak ikamet eden mültecilere, tarım, sanayi, küçük sanatlar

ile ticaret sahalarında kendi işyerlerini açmak ve sanayi, ticari şirketler kurmak haklarıyla ilgili olarak, mümkün olduğu kadar müsait ve her halde genel olarak aynı şartlardaki yabancılara tanıdıklarından daha az müsait olmayan muameleyi uygulayacaklardır”. Dikkat edileceği üzere bu hüküm, devletlerin ülkedeki iş gücü piyasasını koruma amacıyla yabancılara verme eğiliminde olmadıkları ücretli işte çalışma hakkını değil, kendi işinde çalışma hakkını vermekte; diğer yandan da bu hakkın sınırını vatandaşlarla değil diğer yabancılara verilen haklarla eş düzeye getirmektedir. Doğru cevap A’dır.

Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika gibi devletler göçmenlerin uyumu konusunda özellikle 2. Dünya Savaşı sonrasında, birtakım tecrübeler edinmişlerdir. Sözgelimi Almanya, neredeyse 2000’li yıllara kadar resmî olarak göç alan bir ülke olduğunu kabul etmediğinden, göçmenlerin toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel süreçlere uyumları konusunda belirgin politikalar üretmemiştir. Öte yandan, Fransa ise sahip olduğu cumhuriyetçi anlayış nedeniyle göçmenlerin uyumuna ilişkin daha çok asimilasyoncu bir model uygulamıştır. Belçika ise sahip olduğu farklı kültürel özellikler nedeniyle (Flaman ve Valon kültürleri) bir yandan cumhuriyetçi asimilasyonist modeli bir yandan da demokratik çok kültürcü modeli benimsemiştir. Hollanda ise geçmişten gelen soya dayalı nitelikteki sömürgeci geleneğin devamı niteliğindeki çok kültürcü modeli benimsemiştir. Öte yandan yine sömürgeci bir geçmişe sahip olan Birleşik Krallık ise çok kültürcü modelin uygulandığı başka bir örnek olmuştur. Doğru cevap B'dir.

2006 tarihli Kanun’a göre ise “Türk soyundan ve Türk kültürüne bağlı olup, yerleşmek amacıyla tek başına veya toplu hâlde Türkiye’ye gelip bu Kanun gereğince kabul olunanlar” göçmendir. Doğru cevap A’dır.

Türkiye'ye yönelik düzensiz göç hareketleri: 1979’da başlayan çıkış döneminde İran’da yaşanan devrimin ardından İran’dan kaçan ve Avrupa’ya / ABD’ye gitmek isteyen İranlılar için Türkiye transit bir göç alanı olmuştur. Bu dönemde yaklaşık bir milyon İranlı Türkiye’ye gelmiştir 1988’den itibaren ise kom­şu ülkelerdeki siyasi ve ekonomik kargaşalardan dolayı yüz binlerce insan geçici olarak Türkiye’ye göç etmiştir.

İstanbul’daki Afrikalı mülteci ve kayıt dışı göçmenler homojen bir grup olmayıp Afrika’nın farklı bölgelerinden ve çok çeşitli sebeplerle gelenlerden oluşan heterojen bir gruptur.  Afrikalıların içinde yalnız erkekler, yalnız kadınlar olduğu gibi çocuklu aileler de bulunmaktadır. Kayıt dışı/düzensiz göç ve mültecilik birbirinin içine geçmiş ve Batı Avrupa’ya geçme hedefi taşıyan süreçlerdir. Afrikalı mültecilerin genelde yaşam koşulları olumsuzdur.  Bu olumsuzluğun sebepleri düzensiz gelir, gelir elde etme fırsatının yoksunluğu,sosyal yardım ve hizmetlerin eksikliği ve mülteciler arasında toplumsal ağların zayıflığıdır. Doğru yanıt D'dir.

Ekonomik köktencilik diyebileceğimiz neoliberalizmin dayattığı bireyciliğin ve acımasız rekabetin toplumların sosyal dokusunu ve sosyal devlet yapısını aşındırarak göçmen karşıtı bir iklimi yarattığını söyleyebiliriz. Neoliberal politikalar sayesinde emek piyasalarının esnekleşmesi, iş koşullarının kuralsızlaştırılması, işgüvencesizliğinin yaygınlaşması, ücretlerin düşürülmesi, sendikasızlaştırmanın egemen kılınması suretiyle göçmenler, emek piyasasının en ağır mağdurları hâline gelmektedir.

Yabancıların çalıştırılmalarına konan sınırlama tedbirleri ile ilgili söz konusu tedbirlerden ülkede 3 yıl ikamet edilenler muaf tutulmaktadır. 

Ulaşım olanaklarının artması, kitlesel iletişim organları ve internet olanaklarındaki gelişmeler ve sosyal politikalardaki bozulmalar düzensiz göç hareketlerini arttırmıştır. Bu süreçte ucuz iş gücü ve hammaddeye kayan sermaye hareketleri güvenceden yoksun, asgari şartların altında çalışma koşulları bulunan enformel ekonomileri arttırmış ve bunun sonucunda düzensiz göçler artmıştır. Doğru yanıt B'dir.

Asimilasyon göçmenlerden özgün dilsel, kültürel veya sosyal özelliklerini bırakmaları ve çoğunluk nüfustan ayırt edilemeyecek hâle gelmelerinin arzu edildiği bir süreçtir. Burada nihai hedef tüm farklı kültürlerin baskın kültürün normlarını ve değerlerini zorla da olsa benimsemesinin sağlanmasıdır. Asimilasyoncu modelde, göçmenlerin veya etnik azınlıkların ancak tam bir kültürel asimilasyon karşılığında sivil toplum alanlarına ve ulusal siyasete katılmalarına izin verilir. Doğru cevap A'dır.

1927’de yapılan Cumhuriyet Dönemi’nin ilk sayımında kent nüfusunun oranı % 24 olarak tespit edilmiştir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

'Mülteci' 1951 Mülteci Sözleşmesinde '' Irkı, dini, tabiiyeti, belirli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri yüzünden, zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku nedeniyle yararlanmak istemeyen, tabiiyeti yoksa ve bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen '' kişi olarak tanımlanmıştır.

1951 Mülteci Sözleşmesi 1 A(2) maddesinin yaptığı tanım çerçevesinde, mültecilik statüsünün varlığından bahsedebilmek için gereken koşullar; * Zulme uğramaktan haklı nedenlerle korkma, *Zulme uğrama korkusunun ırk, din, tabiiyet (milliyet), belirli bir toplumsal gruba mensup olmak veya siyasi düşüncelerden kaynaklanması, *Ülke dışında bulunma, *Kendi ülkesinin korumasından yoksun bulunma, yararlanmak istememe veya ülkesine geri dönememe, dönmek istememe,

Mültecilik, koruma sağlayan devletin verdiği bir statü değildir. Mülteci, Mülteci Sözleşmesi maddesinde yer alan unsurların gerçekleşmesi nedeniyle kendiliğinden mülteci haline gelmiştir; devletler ise kendi iç hukuklarında belirledikleri usullerle bu durumu tespit etmekte ve durumun tespit edilmesiyle Sözleşme'nin öngördüğü korumayı sağlama yükümlülüğü altına girmektedirler.

Koruma sağlayan devlet tarafından kişinin mültecilik statüsünün hukuki yollardan açıkça beyan edilmesinden önce bu kişinin 'mülteci' olarak adlandırılması mümkün olmamaktadır. Zira koruma sağlayan devlet, iltica talebinde bulunan kişinin durumunu incelemekte ve maddede yer alan şartların gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırmaktadır. Nitekim uygulamada da koruma talebinde bulunan kişiler önce yasal veya yasal olmayan yollarla koruma talebinde bulunacakları ülkeye giriş yapmakta ve mültecilik statülerinin resmi olarak tanınmasını beklemektedir. İşte mültecilik statüsünün resmî olarak tanınmasına kadar olan sürede iltica talebinde bulunan kişiler, terminolojik olarak ayrı bir şekilde isimlendirilmektedir. İngilizcede asylum seeker olarak kullanılan ifade, Türkçe litaratürde ağırlıklı olarak sığınmacı kelimesi ile karşılanmaktadır. Sığınmacı, koruma talebinde bulunmakta, eğer mülteci olduğu anlaşılırsa, bu durumu tanınmakta ve mülteci statüsü kazanmaktadır. Mülteci statüsü resmen kabul edilmemiş kişiler için fiili mülteci, bu statüyü elde etmiş kişiler için ise hukuki mülteci tabiri kullanılmaktadır.        

Neoklasik Makro Kuramına göre göçün nedeni temel olarak ekonomiktir. Kuram dünyadaki arz talep dengesine odaklanır, göçün emek arz ve talebindeki coğrafi farklar nedeniyle ortaya çıktığı savunulur. Doğru cevap B'dir.

Seçeneklerde belirtilen hakların tümü 1951 Mülteci Sözlemesiyle hükme bağlanmış mültecilerinin sahip olduğu haklardır. Bununla birlikte madde 16 “Her mülteci, bütün Taraf Devletler’in toprakları üzerindeki hukuk mahkemelerine serbestçe ve kolayca başvurabilecektir” hükmüyle mültecilerin mahkemelere başvurma hakkını ifade etmektedir. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.