Haber Toplama Teknikleri Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 18 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi genel yayın yönetmeninin taşıması gereken niteliklerden biri değildir?
Sağlam bir gazetecilik formasyonuna sahip olmalı |
Kültürel birikimi yüksek olmalı |
Vizyon sahibi, ufku geniş biri olmalı |
Gazetenin çeşitli birimlerinde çalışıp deneyim kazanmış olmalı |
Gazetecilik lisans mezunu olmalı |
Doğru cevap E'dir. Lisans mezunu olmak, genel yayın yönetmeninin taşıması gereken niteliklerden biri değildir.
2.Soru
"6 Bacaklı buzağı 5 dakika yaşadı" başlığı ile yayınlanan bir haber aşağıdaki hangi haber değerleri ile ilişkilendirilebilinir?
OLUMSUZLUK - DEVAMLILIK |
NADİRLİK - İLGİNÇLİK |
UYGUNLUK - EĞLENCE |
KÜLTÜREL UYGUNLUK - GÖRSEL ÇEKİCİLİK |
ÜNLÜLÜK - YAKINLIK |
İnsan hayıtında dönem dönem rastlanan ancak pek sık olmayan ilginç olay ve durumlar nadirlik haber değeri adı altında değerlendirilmektedir. Nadirlik, ilginçlik haber değeri ile benzerdir yalnız burada gündelik hayatımızda şahit olduğumuz, önceden bildiğimiz konu ve olaylar gündeme gelir. Örneğin tam güneş ya da ay tutulması haberleri, beş bacaklı doğan kuzular, konuşan papağan haberleri, derisinin ya da postunun üzerinde kutsal simgelerin ya da yazıların olduğu görülen hayvanlar ve bunun gibi benzer konular nadir görülen olaylar olarak haberleştirilebilirler. İlginçlik özelliğinde olduğu gibi sansasyonel nitelik taşıyan bu konuların çoğu daha önce görülmesine rağmen insanların ilgisini çekmektedir.
3.Soru
İlginçlik haber değeri ile benzeyen yalnız burada gündelik hayatta şahit olunan , önceden bilinen konu ve olayların gündeme geldiği haber
Olumsuzluk |
Yakınlık |
Nadirlik |
Güncellik |
Olumsuzluk |
İnsan hayatında dönem dönem rastlanan ancak pek sık olmayan ilginç olay ve durumlar nadirlik haber değeri adı altında değerlendirilmektedir. Nadirlik, ilginçlik haber değeri ile benzerdir yalnız burada gündelik hayatımızda şahit olduğumuz, önceden bildiğimiz konu ve olaylar gündeme gelir.
4.Soru
Aşağıdaki haber değerlerinden hangisinde olayın yaygınlığı ilk öncelik olarak kabul edilmektedir?
Büyüklük |
Güncellik |
Önemlilik |
Yakınlık |
Nadirlik |
Önemlilik değerinde olayın yaygınlığı birincil öncelik kabul edilmektedir.
5.Soru
Belirli bir bölgede ve belirli bir konuda toplumda hâkim olan görüşleri ortaya çıkarmak amacıyla stüdyo
dışında yapılan kısa söyleşilere ne ad verilir?
Panel Söyleşisi |
Sokak Söyleşileri |
Basın Odası Söyleşisi |
İnternet Söyleşisi |
Telefon Söyleşisi |
Belirli bir bölgede ve belirli bir konuda toplumda hâkim olan görüşleri ortaya çıkarmak amacıyla stüdyo
dışında yapılan kısa söyleşilere sokak söyleşileri adı verilir. Bu söyleşi türünde belirleyici olan
muhabirdir. Amaç, belirlenen konu hakkındaki yaygın görüşü, endişeyi ya da bilgi eksikliğini
saptamaktır. Genellikle alış-veriş merkezleri, popüler caddeler, sinema, konser, spor karşılaşması çıkışları
gibi insanların yoğun olarak bulundukları yerlerde yapılan, sokağın sesini stüdyoya taşımayı amaçlayan
röportajlardır. Doğru cevap B seçeneğidir.
6.Soru
Çok sıradan bir durumun ilgi çekici bir haber haline gelmesi hangi haber değer unsuru ile mümkün olabilir?
Büyüklük |
Önemlilik |
Yakınlık |
Ünlülük |
Nadirlik |
Olayın sıradan olduğu belirtildiğinden büyüklük, önemlilik, yakınlık ve nadirlik değerlerini taşımadığı anlaşılır. Sıradan bir olayın yakın da veya uzakta oluşuda haber değerini arttırmayacaktır ancak böyle bir olayın bir ünlü ile ilişkili olması haberin ilgi çekici olmasını sağlayabilir.
7.Soru
Amacı, olayların arka planındaki gerçekleri ve nedenlerini araştırmak olan ve muhabirin amacı bilinmeyen bazı olayları gün ışığına çıkarabilmek için konu ile ilgili uzmanlardan ya da konunun içerisinde yer alan kişilerden görüş almak amaçlı yaptığı söyleşi türü aşağıdakilerden hangisidir?
Sıcak haber için yapılan söyleşiler |
Sokak söyleşisi |
Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşiler |
Renkli haber için yapılan söyleşiler |
Sempozyum, panel |
Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşiler olayların arka planındaki gerçekleri ve nedenlerini araştırmaktır. Soruşturmacı gazetecilik için yapılan söyleşilerde, muhabirin amacı bilinmeyen bazı olayları gün ışığına çıkarabilmek için konu ile ilgili uzmanlardan ya da konunun içerisinde yer alan kişilerle görüş almaktır. Soruşturmacı gazetecilik bilinmeyenleri açığa çıkarmayı amaçlar. Doğru cevap C'dir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazete genel yayın yönetmeninin organizasyondaki görevlerinden biri değildir?
Gazetenin yayın kimliğini ortaya koyar |
Muhabirin yazdığı haberi redakte eder (düzenler) |
Fotoğrafların kadrajlanacak bölümlerine karar verir |
Haberde hangi bilgilerin ön plana çıkarılacağına karar verir |
Gazete sahibi ve çalışanlar arasında iletişimi sağlar |
Genel yayın yönetmeninin bir organizasyondaki görevleri şu şekilde sıralanabilir:
• Gazetenin yayın kimliğini ortaya koyar.
• Gazete sahibi ve çalışanlar arasında iletişimi sağlar.
• Yayın kimliğine uygun olarak birlikte çalışacağı kişileri seçer ve çalışmalarını denetler, her sabah ve öğleden sonra yapılan “gündem ve haber değerlendirme toplantılarına” başkanlık eder.
• Gazetenin kimliğine uygun olarak yayın politikasını belirler.
• Sayfaların hazırlanışı sırasında ve basımında denetim işlerini yerine getirir.
• Birinci sayfada sürmanşet ve manşette verilecek haberlere ve fotoğraflara karikatüre karar verir.
• Haberlerin sunuş biçimini saptar. Manşette ve sürmanşette yer alacak haberlerin başlıklarını
belirler.
• Fotoğrafların kadrajlanacak bölümlerine genel yayın yönetmeni karar verir.
• Haberde hangi bilgilerin ön plana çıkarılacağına karar veren ve uygulattıran kişidir.
• Haberler için yapılacak masrafların da karar vericisidir. Haber pahalı bir iştir. Muhabir yurtiçinde veya dışında haber toplamaya gittiğinde seyahat ve konaklama vb. masraflar yapmak zorundadır. Doğru cevap B'dir.
9.Soru
Haber değeri kavramı 1922 yılında bilgi kuramından hareketle ilk kez kim tarafından ifade edilmiştir?
Haber değeri kavramı 1922 yılında bilgi kuramından hareketle ilk kez kim tarafından ifade edilmiştir?
Walter Lippman |
Marie Holmboe Ruge |
Rodney Tiffen |
Stuart Hall |
Johan Galtung |
Haber değeri kavramı 1922 yılında bilgi kuramından hareketle ilk kez Walter Lippman tarafından ifade edilmiştir. Lippman bir olayın yayınlanabilir olabilmesi için beklenmedik, sansasyonel, alışılmadık olması gerektiğini ifade ederek durumu somut örneklerle açıklamıştır. Haber değeri olarak ayrıca olayların içinde ünlü ya da toplumda etki yaratan bir kişilik olması, olay yerinin okura yakın olması, okurun anlayabileceği bir mantık silsilesi içinde gerçekleşmesi gerektiğini ifade etmiştir
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haberin aktörlerinden “olayı gören ve olayı aktaran” anlamında kullanılmaktadır?
Etkileyen |
Etkilenen |
İzleyen |
Değerlendiren |
Karar veren |
Doğru cevap C'dir. İzleyen haberin aktörlerinden “olayı gören ve olayı aktaran” anlamında kullanılmaktadır.
11.Soru
"İnceleme, araştırma, gözlem gerektiren ve gizli kalmış bir takım gerçekleri ortaya çıkarmayı amaçlayan gazete yazı türü" tanımı aşağıdakilerden hangisinin tanımıdır?
Röportaj |
Görüşme |
Mülakat |
Söyleşi |
Sohbet |
Gazetecilik alanında röportaj araştırmaya, incelemeye dayalı, bir takım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüdür.
12.Soru
Haberle ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
Haber sadece, olayın kendisi geçerli olduğu |
Haber taze olmalıdır. |
Haber, yeni olmuş veya tekrar oluşan olaylar |
Haber sistematik değildir; |
Haber beklenen, sıradan olayları anlatır. |
Haber beklenmedik ve alışılmadık olandır aksi halde haber olarak nitelenmez.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi/hangileri bir söyleşi sırasında dikkat edilmesi gerekenler içinde yer alır?
I. Bilgiye dayanan sorular sorulmalıdır
II. Konuya uygun yönlendirici sorular sorulmalıdır
III. Tüm dikkat söyleşiye verilmelidir
Yanlız I |
Yanlız III |
I ve II |
II ve III |
I ve III |
Söyleşi sırasında yapılması gerekenler arasında;
- Söyleşiye hazırlanarak bilgiye dayanan sorular sorulmalıdır.
- Tüm dikkat söyleşiye verilmelidir ve yoğunlaşmalıdır.
- Yönlendirici sorular sorulmamalıdır
yer alır.
14.Soru
Gazetecilikte haber kokusu almak deyimine karşılık gelen ve muhabirin bir etkinlikten özel bir haber çıkaracağına dair içgüdüsü olarak tanımlanan muhabir niteliği aşağıdakilerden hangisidir?
Beceri |
Yetenek |
Sezgi |
Deneyim |
Merak |
Muhabirde bulunması gereken nitelikler şöyle sıralanabilir: Merak, sezgi, beceri, yetenek, sorgulayıcı ya da eleştirel bakış, mesleki bilgi, deneyim.
Sezgi: Haber Kokusu Almak: Gazetecinin sezgileri kuvvetli olmalıdır. Gazetecilikte haber kokusu almak diye bir deyim vardır. Bu deyim, sezgisel bir kavrayışın ifadesidir. Muhabirin bir etkinlikten özel bir haber çıkaracağına dair içgüdüsüdür. O¨rneğin, bir devlet büyüğü bir açılışa katıldı ve çok sayıda basın mensubu da o açılışı takip etmektedir.
Devlet büyüğünün çoraplarının her birinin rengi farklı olduğunu farkeden muhabir bunu bir dalgınlık belirtisi olarak görüp üzerinde durmayabilir ya da bu dalgınlık emarelerinin başka toplantılarda da kendini gösterip göstermediğine ilişkin olarak devlet büyüğünün son günlerde katıldığı toplantıların görüntülerini izleyip, buna ilişkin başka kanıtlar bulduğunda devlet büyüğünün sağlık durumunu sorgulayan bir özel haber yapabilir.
15.Soru
Kişiselleştirme kavramı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Herhangi bir konuyu ele alırken olayın kişilere indirgenerek aktarılmasını içerir. |
Türkiye’de çok yaşanan töre, namus, etnik ayrımcılık gibi toplumsal sorunların faillerin ya da kurbanların isimleriyle anılması sakıncalı bulunmaktadır. |
Toplumda infial yaratmış olayların, bu olaylara karışan kişiler üzerinden tanımlanarak medyada yer alması eleştirilir. |
Olgunun kişiselleştirilmesinin o olgunun önemini azalttığı düşünülerek eleştirilmektedir. |
Kişiselleştirme haber değeri toplumda panik ve endişeye yol açarak kişileri hareketsiz kıldığı için eleştirilmektedir. |
Herhangi bir konuyu ele alırken olayın kişilere indirgenerek aktarılması, olgunun kişiselleştirilmesi, olayı daha kolay hatırlanır hale getirmektedir. Türkiye’de çok yaşanan töre, namus, etnik ayrımcılık gibi toplumsal sorunlar faillerin ya da kurbanların isimleriyle anılmaktadır. Toplumda infial yaratmış cinayetler, siyasi skandallar, özellikle rüşvet ve yolsuzluk olayları, bu olaylara karışan kişiler üzerinden tanımlanarak medyada yer almaktadır. Geçmiş yıllarda Üzeyir Garih, Güldünya, Münevver Karabulut, Hrant Dink, ABD’de uzun süre gündemde kalan O.J. Simpson davaları kişiselleştirme haber değerine önemli örneklerdendir. Türkiye’deki kadınlara yönelik işlenen birçok cinayetin simgesel ismi olan Güldünya, kadınlara yönelik şiddeti önlemek ve toplumda bu konuda bilinç oluşturmak için birçok konser, kitap ve toplumsal sorumluluk kampanyalarına ilham kaynağı olmuştur.
16.Soru
"Uykusuz sürücü C.N'nin kullandığı yolcu otobüsü, sürücünün uyuması sonucu şarampole yuvarlandı.Dün sabaha karşı meydana gelen kazada can kaybı olmadı."
Yukarıdaki haber metninde eksik olan haber ögesi aşağıdakilerden hangisidir?
Ne |
Nerede |
Ne zaman |
Nasıl |
Neden |
5N1K kuralına göre metin incelendiğinde;
Ne: kaza
Nerede:Belli değil
Ne zaman: Dün sabaha karşı
Nasıl: Şarampole yuvarlandı
Neden: Sürücü uyuyunca
Kim: Sürücü C.N
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber söyleşisinin temel unsurlarından biridir?
En az üç kişi arasında gerçekleştirilir |
Tarafların konuşmaya aktik katılımı zorunlu değildir |
Önceden yapılandırılmamış bir konuşmadır |
Zaman geçirmeye yönelik hazırlanmış karşılıklı konuşmadır |
Kamuya aktarılmak üzere gerçekleştirilir |
Söyleşi ise belirli bir haber konusu hakkında, haber kaynağı kişi ya da kişilerle, belirli bir sürede, kamuoyunu bilgilendirmek için yapılan soru-cevap şeklindeki görüşmelerdir. Bir haber söyleşisini oluşturan temel unsurlar şunlardır:
• En az iki kişi arasında geçer.
• İki tarafında konuşmaya aktif katılımını zorunlu kılar.
• Yapılandırılmış bir konuşmadır.
• Belli bir amaca yöneliktir.
• Kamuya aktarılmak üzere yapılır
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber toplama yöntemlerinden biri değildir?
Gözlem |
Görüşme ve röportajlar |
Araştırma ve arşivcilik |
Fikri takip |
İstihbaratlar |
Haber toplama yöntemlerinin en önemlileri gözlem, görüşme ve röportajlar, araştırma ve arşivcilik, istihbaratlardır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ