Haber Yazma Teknikleri Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Ters piramit tekniğinin avantajlarıyla ilgili, aşağıdakilerde hangisi doğru değildir?
Okumayı kolaylaştırıp tekrarı önler |
Merakı tatmin eder |
Haberi kesme ve genişletmeyi kolaylaştırır |
Haberin önem derecesini azaltır |
Haber yazımını hızlandırır |
Günümüzde yaklaşık olarak gazete haberlerinin yüzde 80’i ve haber ajanslarından gelen haberlerin de neredeyse tamamının ters piramit tekniği ile yazıldığı söylenebilir (Brooks vd, 2002). Internette yayınlanan haberlerin büyük bölümü için de bu tekniğin kullanıldığı görülmektedir. Okumayı kolaylaştırıp tekrarı önleyen, merakı tatmin eden, sayfa düzenini, haberi kesme ve genişletmeyi kolaylaştıran ve haber yazımını hızlandıran ters piramit tekniği, bütün haber türleri ve iletişim araçları için uygulama olanağına sahiptir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber metnini yazma aşamasında yapılması gerekenlerden birisi değildir?
Bilgileri gözden geçirme |
Bilgi toplama |
Haber yazma tekniğini belirleme |
Haber temalarının belirlenmesi |
Görsel malzemelerin nasıl kullanılacağına karar verme |
Bilgileri gözden geçirme, haber yazma tekniğini belirleme, haber temalarının belirlenmesi, görsel malzemelerin nasıl kullanılacağına karar verme haber metnini yazma süreci içerisinde takip edilen adımlardır. Oysa bilgi toplama süreci haber metnini yazma aşamasından önce yapılmalıdır. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
- Haberin özeti girişte verilir.
- Haber detayları en önemliden daha az önemliye doğru sıralanır.
- Karşıdaki insanlarla konuşuyormuşçasına haber yazılır.
- Haber ilk cümlenin ardından ya da istenilen başka bir cümleden sonra bitirilebilir.
- Editör için haberin uzunluk ya da kısalığına karar vermek kolaydır.
Ters piramit tekniğine göre yazılmış bir haber için yukarıda verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Ters piramit tekniğinde haber ilk cümlenin ardından ya da istenilen başka bir cümleden sonra bitirilebilir. Gazete sayfa tasarımcısı ya da editörü için ters piramit tekniğiyle yazılmış bir haberin uzunluk ya da kısalığına karar vermek ve haberi istenen yerden atmak (kesmek) oldukça kolaydır. Ters piramit tekniği ile haber yazmanın en pratik yolu özetleyici bir girişte bulunmak ve olaya ilişkin haber unsurlarını önemlilik sıralaması içerisinde en önemliden daha az önemliye doğru sıralamaktan geçer. Bu bilgilere bakıldığında soru kökünde verilen maddelerden 4 tanesi doğrudur. “Karşıdaki insanlarla konuşuyormuşçasına haber yazılır.” maddesinin ters piramit tekniğiyle bir ilgisi bulunmamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.
4.Soru
Ters piramit tekniğinde haberin en önemli unsuru nerede bulunmaktadır?
Haberin başlığında |
Haberin sonunda |
Haberin gövdesinde |
Haberin girişinde |
Yer almaz |
Ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir
5.Soru
Bir trafik kazası haberinin anatomisi yapılacak olursa "Annenin acı kaderi" ve "Oğlunun öldüğü kavşakta 13 yıl sonra can verdi" cümleleri hangi kısımlarda yer alır?
Üst Başlık-Başlık |
Başlık-Giriş |
Başlık-Gövde |
Üst Başlık-Gövde |
Üst Başlık-Giriş |
Annenin acı kaderi Üst başlık
Oğlunun öldüğü kavşakta 13 yıl sonra can verdi Başlık
Adana’da Nevin Keklik (54), 13 yıl önce oğlu Mehmet Ali’nin (18) trafik kazasında hayatını kaybettiği kavşakta bir motosikletin çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Giriş / Nerede: Adana’da Kim: Nevin Keklik Nasıl: Motosikletin çarpması sonucu Ne: Yaşamını yitirdi
Kaza, önceki gece meydana geldi. Gövde / Ne zaman: Önceki gece
Şıh Cemil Caddesi’ndeki kavşakta yolun karşısına geçmeye çalışan Keklik’e, Veysi Eğri’nin (17) kullandığı 01 SZ 836 plakalı motosiklet çarptı. Nerede (ayrıntı)? Kim (diğer kişi)? Ne (ayrıntı)?
Motosiklet çarpmasının şiddetiyle 25 metre sürüklenip park hâlindeki bir otomobile çarpıp durabildi. Nasıl?
Kazada, Keklik ile motosiklet sürücüsü Veysi Eğri ağır yaralandı, motosiklette bulunan kimliği henüz belirlenemeyen bir kişi ise kaçtı. Kaza sonrası başını çarpıp ağır yaralanan ve ameliyata alınan Nevin Keklik, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Ne? Kazanın sonucu (ayrıntı)
Ehliyetsiz ve alkollü olduğu iddia edilen Eğri’nin de hayati tehlikesinin bulunduğu belirtildi. Neden? Şüpheli durum (ayrıntı) Ne? Kazanın sonucu (ayrıntı)
6.Soru
Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği olan haber hazırlama tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
Wall Street Journal tekniği |
Kronolojik dizi tekniği |
Piramit tekniği |
Listeleme tekniği |
Bölümleme tekniği |
Kronolojik dizi tekniğinde, haber giriş paragrafı, zaman sırasıyla oluşturulmuş gövde paragrafları ve muhabir tarafından gerekli görüldüğü durumlarda sonuç paragrafından
oluşur. Haberin ilk paragrafı özetleyici giriş tekniği türündedir. Doğru cevap B şıkkıdır.
7.Soru
Bilgi toplama aşamasında dikkat edilecek en önemli unsur aşağıdakilerden hangisidir?
Sohbet |
İzleme |
Mülakat |
Görsel malzeme |
Tefrika |
Haberde kullanılacak görüntülerin neler olduğunu önceden tahmin etmek ve ona göre görsel malzemeleri temin etmek habercilik adına büyük önem taşır.
8.Soru
Elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması olarak ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Şüpheli haber |
Çapraz kontrol |
Tek yönlü haber |
Tarafsız haber |
Taraflı haber |
İyi bir habercinin elde ettiği bilgileri farklı kaynaklardan ve mümkünse zıt kaynaklardan doğrulatması gerekir. Kimi zaman “çapraz kontrol” söz konusu olabilir. Bu da elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması anlamına gelir. Doğru cevap B’dir.
9.Soru
"İtfaiye müdürünün ifadesine göre piknik sırasında mangal ateşi nedeniyle Muğla'da çıkan yangında büyük zarar meydana geldi." Yukarıda verilen yangın haberi cümlesindeki en önemli unsur nedir?
Açıklamayı yapanın itfaiye müdürü olması |
Yangının mangal ateşi nedeniyle çıkması |
Yangının Muğla'da çıkması |
Yangın çıkması |
Yangında zarar oluşması |
Verilen haber cümlesinde yangının nedeni en önemli unsurdur. Çıkan pek çok yangından bu haberdeki yangının mangal ateşi nedeni ile oluştuğu belirtilmiştir.
10.Soru
Yukarıda şekli gösterilmiş haber yazma tekniği aşağıdakilerden hangisine yada hangilerine aittir?
I. Blok
II. Kare
III. Dörtgen
IV. Piramit
I |
I,II |
I,II,III |
IV |
II,III,IV |
11.Soru
Haber değeri taşıyan unsur aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?
Bilgi toplama |
Haberi doğrulama |
Haberin odak noktası |
Haber metni yazma |
Haberi yayınlama |
Bir haberi değerli ya da önemli kılmak için haber değeri taşıyan unsurun ne olduğuna odaklanmak gerekir. İşte bu noktaya; eş deyişle haber değeri taşıyan unsura, “haberin odak noktası” adı verilir. Doğru cevap C’dir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi noktalama işaretleriyle ilgili doğru bir ifadedir?
Cümle küçük harfle başlar. |
Yer adları büyük harfle başlar. |
İki noktadan sonra gelen cümleler küçük harfle başlar. |
Özel adlar küçük harfle başlar. |
Kişi adlarıyla soyadları küçük harfle başlar. |
Cümle büyük harfle başlar. İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Özel adlar büyük harfle başlar. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar.
13.Soru
Muhabirler ters piramit tekniği ile yazılan haberleri ilk defa hangi araç vasıtasıyla aktarmıştır?
Telefon |
Telgraf |
Radyo |
Televizyon |
Gazete |
Ters piramit tekniği muhabirlerin Amerika Birleşik Devletleri’nde İç Savaş döneminde; yani 1850’lerde, telgrafla haber geçmek için geliştirdikleri bir tekniktir.
14.Soru
Bir kişi veya bir olaydan yola çıkarak özelden genele ulaşmayı hedefleyen haber yazma tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
bölümleme |
listeleme |
kronolojik dizi |
wall street journal |
ters piramit |
“Wall Street Journal Tekniği” olarak geçen bu haber yazma biçimi; bir kişiye, bir an’a ya da olaya odaklanan giriş cümlesiyle başlar. Giriş alıntı giriş tekniği, tanımlayıcı giriş tekniği ya da öyküleyici giriş tekniğiyle yapılabilir. Amaç, olayın ana fikrini temsil edecek bir kişi, bir an ya da olayla başlayarak özelden genele ulaşmaktır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir yangın haberinde muhabirin sorması gereken sorulardan biri değildir?
Yangın ne zaman başladı? |
İtfaiye aracının gelmesi ne kadar zaman aldı? |
Yangında yaralı veya ölü var mıdır? |
Yangının nedeni nedir? |
Yangın başlamadan önce ev sahibi ne yapıyordu? |
Bir yangın haberinde muhabirin rutin olarak sorması ve yanıtlaması gereken baz sorular şunlar olabilir:
-
Yangın ne zaman başladı?
-
İtfaiye merkezine ne zaman bildirildi?
-
Kim bildirdi?
-
İtfaiye aracının gelmesi ne kadar zaman aldı?
-
Yangının söndürülmesi ne kadar zaman aldı?
-
Yangının nedeni nedir?
-
Bu yıl dikkatsiz sigara içenlerin neden olduğu yangın sayısı nedir?
-
Bu sayı geçen yıla oranla nasıl değişmiştir?
-
Yangında yaralı ya da ölü var mıdır?
-
Hasar ne kadardır?
-
Ev sahibi kimdir?
-
Evin yangın sigortası var mıdır?
-
Zararı dikkatsiz sigara içen kişi mi karşılayacaktır?
-
Bu olayla ilgili normal olmayan bir durum var mıdır?
-
Olay başka kimleri ilgilendirmektedir?
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi haber dilini kullanırken dikkat edilmesi gereken unsurlardan biridir?
Haberler genellikle birinci tekil şahıs cümleleriyle yazılır. |
Muhabir olayı roman metni gibi aktarır. |
Muhabir haber kaynaklarının anlatımına başvurmaz. |
Haber yazımında –di’li geçmiş zaman kipi tercih edilmektedir. |
Devam eden olaylar için de geçmiş zaman kipi kullanılır. |
Günümüzde haberler genellikle üçüncü tekil şahıs cümleleriyle yazılır. Muhabir olayı roman metni gibi aktarmaz. Onun yerine görgü tanıklarının ya da haber kaynaklarının anlatımına başvurur ve onlardan aldığı bilgileri okurlarına aktarır. Devam eden olaylar için şimdiki zaman kipleri kullanılmaktadır.
17.Soru
I- Haber yazma kuralları içinde en eskisi ve en çok kullanılanıdır.
II- En önemli bilgi en başta verilir ve ardından konunun ayrıntılarına değinilir.
III- Az önemli unsurlara öncelik verilip, olayın detayı haberin sonunda okura sunulur.
IV- Konu, açıklayıcı nitelik taşıyan eş değer paragraflar halinde anlatılır.
V- Haberi kesme ve genişletmeyi kolaylaştırır, haber yazımını hızlandırır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri ters piramit tekniğine aittir?
I- II- IV |
I- IV- V |
I- II- V |
II- III- IV |
III- IV- V |
III numaralı madde düz piramit tekniğine ait bir bilgidir. IV numaralı madde ise dörtgen tekniğine ait bir bilgidir. C seçeneğinde verilen “ I- II- V ” numaralı maddeler soru kökünde istenen ters piramit tekniğine ait bilgilerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.
18.Soru
Birinin sözleriyle yapılan girişi içeren haber yazdım tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
listeleme tekniği |
renkli yazım tekniği |
wall street jornal tekniği |
dörtgen tekniği |
bölümleme tekniği |
Sayfa 74'teki şekil incelendiğinde Wall Street Journal tekniğinin bir kaynağın söylediği bir sözle başlayan haberleri içerdiği görülür.
19.Soru
Bir tek görüşe dayanarak yapılan haberlere ne denir?
haber dili |
haberin odak noktası |
çapraz kontrol |
tek yönlü haberler |
çok yönlü haberler |
Tarafsız habercilik için mümkün olduğunca farklı görüşlere ulaşmakta ve bunları haber içeriğine yansıtmakta yarar vardır.
20.Soru
I. Geçmiş hakkında bilgi
II. Özetleyici giriş
III. Sonuç
IV. Ayrıntılar
Ters piramit tekniğinin yapısında, yukarıdakiler hangi sıralamayla verilir?
I-II-II-IV |
II-I-III-IV |
II-IV-I-III |
II-IV-III-I |
II-I-IV-III |
Ters piramit tekniği ile haber yazacak muhabirin öncelikle anlatacağı olaya iliş- kin temalar (konular) arasında bir önemlilik sıralaması oluşturması gerekir. Olaya ilişkin en önemli unsurların neler olduğuna karar veren muhabir, en önemliden başlayarak daha az önemliye doğru bu unsurları yazıya dökmelidir. Dolayısıyla ters piramit tekniğinde haberin bütün ağırlığı ya da haber değeri taşıyan en önemli bilgi; özet bir şekilde en başta, giriş bölümünde verilir. Bu nedenle ters piramit tekniği ile yazılmış haberlerin büyük çoğunluğunda özetleyici giriş tekniği kullanılır. Ardından da olayın ayrıntılarına değinilir. Konuyla ilgili yapılan açıklamalar, ileri sürülen deliller, ortaya çıkan durumlar, olayın geçmişine ilişkin bilgiler sıralanır. Bunlar da yine muhabirin karar vereceği önemlilik sırlaması içerisinde sunulur. Sonuçta ise bir haber sonlandırma ifadesi yer alır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ