Haber Yazma Teknikleri Final 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türüdür?
Gazete Haberciliği |
Televizyon Haberciliği |
İnternet Haberciliği |
Radyo Haberciliği |
Dergi Haberciliği |
Dergi haberciliği, gazete ve televizyon haberciliğinden ayrı olarak, “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türüdür. Bu nedenle dergi haberciliği; günlük haberciliğin rutin, detaylı bilgi içermeyen ve acil sunumu dışında olarak; daha ayrıntılı, geçmişi de kapsayan ve derinlemesine incelemelerle doğru bilgi aktarımı sağlayan, farklı bakış açılarıyla haberin sunulmasını sağlayan bir yapıya sahiptir.
2.Soru
I. Gazete ve dergilerde söyleşi yazmanın haber yazmak kadar keskin hatları vardır.
II. Son cümle teşekkür cümlesi olur.
III. Kronolojik anlatım ve bölümleme tekniği olmak üzere iki tekniği vardır.
Söyleşi yazısı ile ilgili yukarıdakilerden hangisi doğrudur?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
II ve III |
Bir söyleşi yazısını yazmaya başlamadan önce yapılması gereken ilk iş, görüşmenin baştan sona gözden geçirilmesidir. Bant kaydı metne dökülmeli, tutulan notlar ve bu notlarda önemli bulunduğu için altı çizilen yerler tekrar hatırlanmalıdır. Bu aşamadan sonra yazıya giriş yapılabilir. Öncelikle, gazete ve dergilerde söyleşi yazmanın haber yazmak kadar keskin hatlarının olmadığını söylemek gerekir. Bununla birlikte pek çok yönüyle söyleşi yazmak, haber ve röportaj yazmaya benzer. Genel olarak söyleşi yazılarında iki ayrı tekniğin uygulandığı görülür. Bunlardan ilki kronolojik anlatımdır. Bu teknikte söyleşi başından sonuna, gerçekleştirilmiş olduğu gibi kaleme alınır. Çarpıcı bir girişte bulunulur ve sorular görüşme sırasında sorulduğu sıra ile yazılarak alınan yanıtlar alt alta eklenir. Görüşmenin son cümlesi (teşekkür), yazının da son cümlesi olur.
İkinci teknik ise haber yazmadaki “bölümleme tekniği” ile ilişkilendirilebilir. Çünkü genellikle sayfanın başında “şemsiye başlık” yer alır. Bunun altında giriş bulunur. Devamında ise soru ve yanıtlar yer alır.
3.Soru
Haber metinlerinin düzeltilmesine, doğrultulmasına ne ad verilmektedir?
Yazım |
İnceleme |
İlk okuma |
Tahsis |
Son okuma |
Arapça kökenli “tashih” sözcüğü, “düzeltme, düzelti” anlamına gelmektedir.
Haber metinlerinin düzeltilmesine, doğrultulmasına “tashih etme” denilmektedir.
4.Soru
Haber yazma sürecinin son aşaması olan denetim ve doğrulamanın esas amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Gerçekliğin ve doğruluğun kontrolü |
Yazım hatalarının düzeltilmesi |
Gereksiz bilgilerin silinmesi |
Tarafsızlığın garanti edilmesi |
Okunabilirliğin artırılması |
Bu son aşama haberin gerçekliğinin ve doğruluğunun kontrolü anlamında önem taşır. Çünkü habercilikte asıl olan gerçeklik ve doğruluktur. Yanlış anlaşılmanın önüne geçmek de habercinin sorumluluğundadır. Bunun için haberlerin yayından önce mutlaka tekrar tekrar okunması ve gözden geçirilmesi gereklidir.
5.Soru
Isparta’da, evleri yan yana bulunan iki aile arasında üzüm asması yüzünden tartışma çıktı.
Yukarıda verilen cinayet haberinin giriş cümlesinde hangi haber öğesi bulunmamaktadır?
Nerede |
Nasıl |
Kim |
Neden |
Ne |
Verilen haber cümlesinin öğeleri şu şekilde açıklanabilir:
Nerede: Isparta’da
Kim: Komşu iki aile arasında
Neden: Üzüm asması
Ne: Tartışma
Nasıl ve Ne zaman sorularının yanıtı haber cümlesinde bulunmamaktadır.
6.Soru
Aşağıdaki durumlardan hangisinde gizli kamera kullanılması meşru sayılabilir?
Bir şarkıcının eşini aldatması |
Başbakanın terör örgütü ile görüşmesi |
Bir milletvekilinin oğlu ile yemek yemesi |
Bir yazarın kitabını çoğaltması |
Cumhurbaşkanının danışmanı ile görüşmesi |
Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa; bu bilgiyi elde edebilmek için diğer tüm haber toplama yöntemleri kullanılmışsa ve başarısızlığa uğranılmışsa; bilginin açığa çıkarılmasıyla önlenen zarar, bu yöntemle verilen zarardan daha büyükse gizli kamera kullanılmasına izin verilebilir. Bir başbakanın terör örgütü ile görüşmesi kamu yararının ön plana çıkması sebebiyle gizli kamera ile kaydedilebilir.
7.Soru
Amerikan Profesyonel Gazeteciler Derneğinin açıklamasına göre aşağıdaki durumlardan hangisinde gizli kamera kullanılamaz?
Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse |
Yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusu ise |
Diğer tüm bilgi toplama yöntemleri kullanılmış ve sonuç alınamamışsa |
Bilginin açığa çıkarılmasıyla gizli kameradan daha büyük bir zarar önleniyorsa |
Para, zaman ve enerji tasarrufu sağlamak gerekiyorsa |
Amerikan Profesyonel Gazeteciler Derneğinin açıklamasında hangi koşullarda gizli kamera kullanılabileceği şöyle ifade edilmektedir:
• Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı
söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa,
• Bu bilgiyi elde edebilmek için diğer tüm haber toplama yöntemleri kullanılmışsa
ve başarısızlığa uğranılmışsa,
• Bilginin açığa çıkarılmasıyla önlenen zarar, bu yöntemle verilen zarardan
daha büyükse gizli kamera kullanılmasına izin verilebilir.
Aksi takdirde rating sağlamak, tiraj kazanmak, habercilik ödülü almak ya da
zaman, para ve enerji tasarrufu sağlamak gibi çeşitli başka amaçlarla gizli kamera
kullanmak ahlaki bulunmaz.
8.Soru
Bireyin var olduğu günden bu yana, hangi sosyal gereksinim, iletişim teknolojilerinin doğuşuna ve yaygınlaşmasına yol almıştır?
Başarılı olma, |
Saygı, |
Otorite, |
Sevgi, |
Haberleşme, |
Bireyin var olduğu günden bu yana, yakın ve uzak çevresiyle haberleşme isteği ve ihtiyacı, iletişim teknolojilerinin doğuşunda ve yaygınlaşmasında en temel gerekçelerden biridir. Bugün, en uzak coğrafyalarda dahi hangi olayların meydana geldiğini, ne tür siyasi, ekonomik kararların alındığını, kültürel ve toplumsal değişimleri ve haber konusu olabilecek ne varsa her şeyi medya aracılığıyla öğrenmek; radyodan sesli olarak dinlemek, televizyondan sesli ve görüntülü izlemek, gazete ya da dergilerden de ayrıntılı olarak okumak mümkündür.
Haberin konusu ne olursa olsun, gazetede okunan haberle, televizyonda ya da radyoda dinlenen haberin dil ve anlatım yapısı birbirinden farklı niteliklere sahiptir. Gazete, dergi ve İnternet gibi ortamlarda yaygın olarak kullanılan ve hedef kitlenin ''okuma'' eylemine yönelik olarak hazırlanmış olan haberler hedef kitlenin ''dinleme ve izleme'' eylemine yönelik haberler ve bu haberlerin nitelikleri en genel yapısıyla da ''konuşma dili tekniği''ni oluşturur.
9.Soru
Daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı, birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüne ne denir?
mülakat |
söyleşi |
sınav |
sohbet |
röportaj |
Röportaj: Gazetecilik alanında röportaj; daha çok araştırmaya, incelemeye, soruşturmaya dayalı, birtakım gerçeklerin belirlenmesini amaçlayan, çok yönlü, renkli anlatıma sahip yazı türüdür.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi radyo ve televizyonda konuşma dili ile haber vermenin en temel nedenidir?
İfadelerin kolay, anlaşılır ve net olması |
Habere ayrılan zamanın uzun olması |
Dilin kültürün aynası olması |
Sadece belli yaş gruplarının anlaması |
Göze hitap etmesi gerekliliği |
İfadelerin kolay, anlaşılır ve net olması
11.Soru
Radyo ve televizyon haberciliğinde, haber yazmanın bir formülü olabilir mi?
Yoktur, |
Anlaşılır olmak, |
Basit olmak, |
5N1K, |
Sansasyon yaratmak, |
Gazete ve dergi haberlerinde olduğu gibi radyo ve televizyon haberciliğinde de bir haberin ''olmazsa olmaz'' koşulları sayılan 5N1K formülündeki haber ögelerinin mutlaka bulunması gerekir. Radyo ve televizyon haberciliğinde de bir haber metninin bazı soruları cevaplaması gerekmektedir.
* Ne ( Olay nedir, ne oldu?),
* Nerede ( Olay nerede oldu ),
* Ne zaman ( Olay ne zaman oldu? ),
* Neden ( Olayın nedeni, nedenleri nelerdir? ),
* Nasıl ( Olay nasıl gerçekleşti ),
* Kim ( Olayı yaratan ya da olayda var olan kişi/kişiler kimlerdir? ).
12.Soru
Dinleyicilere bilim, sanat, edebiyat gibi bir konuda bilgi vermek için yapılan konuşmaya………….. (1),
Dinleyiciler önünde, seçilmiş bir konuşmacı grubunun bir konuyu tartışmak amacıyla düzenlediği toplantı, toplu görüşme, açık oturuma ……………. (2),
Bir kuruluşun, temel sorunları konuşmak üzere belli sürelerle yaptığı genel toplantıya ………….. (3) denilmektedir.
Yukarıdaki boşluklara sırasıyla hangi isimler gelmelidir?
1-Konferans, 2- Panel, 3-Kongre |
1- Panel, 2-Seminer, 3-Açık oturum |
1- Seminer, 2- Kongre, 3-Genel Kurul |
1-Seminer, 2-Panel, 3-Konferans |
1- Kongre, 2- Sempozyum, 3-Panel |
Dinleyicilere bilim, sanat, edebiyat gibi bir konuda bilgi vermek için yapılan konuşmaya konferans, dinleyiciler önünde, seçilmiş bir konuşmacı grubunun bir konuyu tartışmak amacıyla düzenlediği toplantı, toplu görüşme, açık oturuma panel,bir kuruluşun, temel sorunları konuşmak üzere belli sürelerle yaptığı genel toplantıya ise kongre adı verilmektedir.
13.Soru
Her yazının bir başlangıcının olması gerektiğinden, ajans haberciliğinde, devam eden olaylara ilişkin haberlerde aşağıdakilerden hangisi kullanılır?
B yazısı Tekniği |
Flaş |
İlk yayın |
Ek |
Ayrıntı |
Her yazının bir başlangıcının olması gerektiğinden, ajans haberciliğinde, devam eden olaylara ilişkin haberlerde “B yazısı Tekniği” (Beginning-Başlama /Giriş) kullanılır. Bu teknikte habere bir giriş yazılır ve sonra yazıya devam edilir.
Ardından olay gelişip de daha cazip bir giriş yazısı yazılabilme olasılığı ortaya çıkınca, yeni bir giriş yazılarak bu yayınlanır. Bu şekilde parça parça hazırlanan yazılar (özellikle siyasi toplantılar, duruşmalar vb.) “ARKASI VAR”, diye işaretlenir, sonraki yazılar da “1’inci GİRİŞ”, “2’nci GİRİŞ”, “3’üncü GİRİŞ” diye belirtilir.
14.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi haber ajansları için söylenemez?
Yerel, ulusal ve uluslararası haberler üretirler. |
İlgili haber ile birlikte fotoğraf ve video görüntüsü de sağlarlar. |
Ürettikleri haberleri yalnızca medya kuruluşlarına dağıtırlar. |
Gelirlerini abonelerinden aldıkları abonelik ücretlerden elde etmektedirler. |
Genellikle haberlerini internet bağlantısı üzerinden abonelerine ulaştırmaktadırlar. |
Ajanslar; gazete, dergi, radyo, televizyon ve internet sitelerine; yerel, ulusal ve uluslararası haberlerle birlikte, bunlarla ilgili fotoğraf ve video görüntüsü de sağlamaktadırlar. Başka bir deyişle ajanslar, haber satıcıları olup haber ve diğer yan ürünlerini (fotoğraf, video vb.) sözleşmeler yaparak belirli bir ücret karşılığı abonelerine satmaktadırlar. Ticari kuruluş olarak gelirlerini abonelerinden aylık, yıllık gibi periyotlarla aldıkları ücretlerden elde etmektedirler. Genel olarak ajanslar haberlerini internet bağlantısı üzerinden abonelerine ulaştırmakta ve aboneler de kendilerine verilen şifrelerle, ajansın web sitesi üzerinden haberleri alabilmektedirler. Haber ajansları, ürettikleri haberleri yalnızca medya kuruluşlarına dağıtmakla kalmazlar; ajansa abone olan resmi ya da özel sektör kuruluşları, sivil toplum örgütleri, meslek odaları ya da dernekler gibi hızlı haber alma ihtiyacı içerisindeki tüm kişi ve kurumlar ajanslarla abonelik sözleşmeleri yapabilmektedirler.
15.Soru
Radyo ve televizyon kuruluşlarının haber merkezleri tarafından hazırlanan ve yayımlanan günün yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası gelişen olayları hakkında kamuoyuna sunulan bilgilerin yer aldığı haber programına ne ad verilir?
Gazete haberi |
Televizyon haberi |
Tartışma programı |
Haber bülteni |
İlan |
Radyo ve televizyon kuruluşlarının haber merkezleri tarafından hazırlanan ve yayımlanan günün yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası gelişen olayları hakkında kamuoyuna sunulan bilgilerin yer aldığı haber programına haber bülteni denir.
16.Soru
Konuşma dilinde haber aktarma yüklemleri kaç başlıkta toplanmaktadır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Konuşma dilinde haber aktarma yüklemleri iki başlık altında toplanabilir. Bunlar; Doğrudan anlatım yüklemleri ve dolaylı anlatım yüklemleridir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ters piramit tekniğini kullanacak bir muhabirin kendisine sorması gereken sorulardan biri değildir?
Bu olayla ilgili olarak okuyucuyu en çok etkileyecek olan unsur nedir? |
Bu olayla ilgili olarak en başta acilen yanıtlanması gereken sorular hangileridir? |
Haberi destekleyici hangi konuşma en güçlü olanlardır? |
Haberi destekleyici hangi ifadeler en önemli olanlardır? |
Haberde yalnızca acıklı olan unsurlar nelerdir? |
A, B, C ve D seçeneklerindeki sorular yanıtlandığı takdirde haberin en önemli unsurunun hangisi ya da hangileri olduğu ortaya çıkar.
18.Soru
Televizyon haberciliğinde görüntü ve okunacak metin nasıl olmalıdır?
Tasarlanmalıdır, |
Görüntü sıradan olmalıdır, |
Metin görüntünün önüne geçmemelidir, |
Metin abartılı olmalıdır, |
Görüntü ve metnin örtüşmesi gerekmez, |
Sadece kulağa seslenen radyoda dinleyenler gerçekte ne düşünecekleri konusunda tamamen özgürdürler. Dinleyici; gazete, İnternet ya da televizyonda ki gibi görüntünün koşullandırmasına maruz kalmaktadır. Bu, dinleyiciye bir anlamda duyulan her mesaja dair canlandırma/imgelem yaratma üstünlüğünü ve ayrıcalığını da sağlamaktadır.
Televizyonda ise imgelem büyük ölçüde görüntü demektir. Ancak görüntüye her zaman haber metni eşlik eder. Televizyon için haber metni hazırlarken göze ve kulağa çok kısa sürelerde ve kısa süreliğine ulaşılacağı düşünülerek, kısa ve açık ifadeler kullanılması en temel zorunluluktur. Bir gazete haberini yüzlerce kelime ile detaylı olarak anlatabilirken, televizyonda zaman sınırlılığı nedeniyle aynı haberi 60-90 saniye içinde verilmesi gerekir. Haberin oluş biçimini, habere konu olan olay yada kişileri ve haberde olayın nasıl ve ne zaman olduğunu doğru ve hızlı olarak vermek için büyük bir titizlikle, gereksiz detay ve tekrarlardan kaçınarak sadece televizyona özgü bir haber dili geliştirilmesi zorunludur.
Televizyon haberindeki en önemli unsur görüntüdür. Spikerin okuyacağı metnin tasarlanması kadar, gösterilecek görüntünün de tasarlanması ve hatta haber görüntülerinin de öyküsel bir anlatım ile verilmesi gerekmektedir. Görüntü öyküsü ya da hikayesinin metnin ifadeleriyle örtüşmesi, her ikisinin de birbirini destekler nitelikte ve eş zamanlı aktarılması da zorunludur. Bu nedenle televizyon haber bülteni için metin yazılırken, eldeki mevcut haber görüntülerinin izlenerek bunlar çerçevesinde de metne dikkat edilmesi gerekmektedir.
19.Soru
I.Yanlış anlaşılmanın önüne geçmek
II. Kamu yararını ön planda tutmak
III. Haberin bir çıkar elde etmesini sağlamak
IV. Etik ve hukuk kurallarına bağlı kalmak
Yukarıdakilerden hangisi habercinin sorumlulukları arasındadır?
I ve III |
II ve IV |
I, II ve IV |
II, III ve IV |
I, II, III ve IV |
Habercilikte asıl olan gerçeklik ve doğruluktur. Yanlış anlaşılmanın önüne geçmek de habercinin sorumluluğundadır. Bunun için haberlerin yayından önce mutlaka tekrar tekrar okunması ve gözden geçirilmesi gereklidir. Zarar vermemek, kamu yararını ön planda tutmak, çıkar amaçlı haber yazmamak, etik ve hukuk kurallarına bağlı kalmak da habercinin sorumlulukları arasındadır. Ayrıca haberin okunurluğunun ve anlaşılabilirliğinin denetlenmesi anlamında da bu son aşama oldukça değerlidir.
20.Soru
Aşağıdaki verilen genel tanımlamalardan hangisi yanlıştır?
Sosyalleşme: Bireyin kişilik kazanarak belli bir toplumsal çevreye hazırlanması,toplumla bütünleşmesi süreci |
Sesçil: Yazıldığı gibi okunan, okunduğu gibi yazılan dil |
Konuşma dili: İnsanların birbirleriyle anlaşmak için sesli olarak konuştukları dil |
Yazı dili konuşma diline oranla daha doğaldır. |
Haber bülteni: Radyo ve televizyon kuruluşlarının haber merkezleri tarafından hazırlanan ve yayımlanan haber programı |
Konuşma dilinde sözcüklerin değişimi, yazı diline oranla
daha hızlı olabilmektedir. Konuşma dili aynı zamanda yazı diline oranla daha doğaldır; bu nedenle, cümledeki kurallar dizgesine, söyleyişlere yazı dilindeki kadar dikkat edilmeyebilinir. D seçeneği yanlıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ