Haber Yazma Teknikleri Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kriz durumlarında uygulanması gereken habercilik ilkelerinden biridir?
Kriz durumlarında daha çok reyting ya da tiraj almak için sansasyonel bilgi aktarımı yapılabilir. |
Kriz durumlarında aşırı şiddet ve felaket görüntüleri yayınlanarak korku dolu bir atmosfer yaratılabilir. |
Kriz durumlarında yanlış bilgi paylaşımından kaçınılmalı ve insanlarda panik yaratılmamalıdır. |
Kriz durumlarında haber yaparken güvenlik güçleri ve ilk yardım ekiplerinin çalışmalarına müdahale edilebilir. |
Kriz durumlarında doğrulanmamış bilgilerde hızlıca haber yaymak için yayınlanabilir. |
Diğer seçeneklerdeki ifadeler kriz durumlarında bir habercinin yapmaması gereken unsurlardır. Kriz durumlarında kamuoyu gerçek ve doğru bir biçimde bilgilendirilmelidir. Sansasyonel bilgi aktarımı yapılmamalıdır. Aşırı şiddet ve felaket görüntüleri yayınlanmamalı ve korku, panik, endişe yaratılmamalıdır. Güvenlik güçleri ve ilk yardım ekiplerinin çalışmalarına engel olunmamalıdır.
2.Soru
Dilin daha az resmi/informal olan biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
Konuşma dili |
Yazı dili |
İşaret dili |
Özel dil |
Görsel dil |
Konuşma dili: Tasarlanan mesajların sesli titreşimler aracılığıyla, ses, sözcük, dil bilgisi bütünlüğü içinde farklı tonlama, vurgulama, tını ve duraklamalarla ve yazı diline göre daha günlük ve daha az resmî olan (informal) ifade biçimidir.
3.Soru
"Sayın dinleyiciler, aşırı hız yine can aldı" cümlesinde haber öğelerinin hangisi verilmektedir?
Kim? |
Nerede? |
Ne zaman? |
Neden? |
Nasıl? |
Haber giriş cümlesinde ölüm nedeninin aşırı hız kaynaklı olduğu verilmiştir. Olayda kim, ne zaman, nasıl ve nerede sorularının cevabı bu cümlede verilmemiştir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi söyleşiye nasıl hazırlanılacağı ile ilgilidir?
Görüşülecek kişi belirlenmelidir. |
Görüşülecek konuyla ilgili yeterli bilgi toplanmalıdır. |
Nezaketli davranmak gerekir. |
Küçük bir selamlaşma ve sohbetle başlanabilir. |
Hazırlanan sorular yöneltilir. |
Söyleşiye hazırlanma aşamasında seçilen kişiden randevu almak ilk adımdır. Randevudan önce, görüşülecek konu ile ilgili yeterli bilgi toplanmalıdır. Bu ön çalışmanın iyi yapılması söyleşinin sağlıklı geçmesi için gereklidir. Hazırlanacak soruların amaca yönelik uygun ve mantıksal bir sıra izlemesine dikkat edilmelidir.
5.Soru
Kişinin tutum ve fikirlerini öğrenmek amacıyla sorular sormak ve alınan yanıtlarla bir konuyu aydınlatmak üzere yapılan görüşmeye ne denir?
röportaj |
mülakat |
söyleşi |
sohbet |
sınav |
Mülakat;kişinin tutum ve fikirlerini öğrenmek amacıyla sorular sormak ve alınan yanıtlarla bir konuyu aydınlatmak üzere yapılan görüşmeye verilen addır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ekonomi haberciliğinde ekonomi aktörlerinin ulusal ve uluslararası ekonomik gelişmelerin işletmeler üzerindeki etkilerine ilişkin görüşleri; yerel sanayi ve işletme yöneticilerinden lider konumunda bulunanların ekonomi, ekonomi politikaları, para piyasaları, ihracat, ithalat, vergi gibi konularına ilişkin görüşleri, haber haline getirilebilir?
Yerel spot haber öyküleri |
Ekonomide göze çarpan unsurlar |
Açıklayıcı ekonomi öyküleri |
Borsa hareketleri |
Birinci sayfa ekonomi haberleri |
Açıklayıcı ekonomi öyküleri: Ekonomi aktörlerinin ulusal ve uluslararası ekonomik gelişmelerin işletmeler üzerindeki etkilerine ilişkin görüşleri; yerel sanayi ve işletme yöneticilerinden lider konumunda bulunanların ekonomi, ekonomi politikaları, para piyasaları, ihracat, ithalat, vergi gibi konularına ilişkin görüşleri, haber haline getirilebilir.
7.Soru
Gazete ve televizyon haberciliğinden ayrı olarak, “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türü nedir?
magazin haberciliği |
gazete haberciliği |
muhabir haberciliği |
dergi haberciliği |
spor haberciliği |
Dergi haberciliği, gazete ve televizyon haberciliğinden ayrı olarak, “zaman kısıtlılığı olmayan” bir habercilik türüdür.
8.Soru
Aşağıdaki durumlardan hangisi medyada etik açıdan bir sorun teşkil etmez?
Haber ve yorum ayrımının yapılması |
Özel yaşama müdahale edilmesi |
Bilgilerin gizlice (izinsiz) elde edilerek yayımlanması |
Off the record” (gizli ya da kayıt dışı tutulan) bilginin yayınlanması |
Olay yaratarak haber yapma |
Haberde tarafsızlık tartışması biraz daha ileride “haber ve yorum” ayrımı üzerinde kilitlenir. Pek çok basın ahlakına ilişkin açıklamada “haber” ve “yorum” arasındaki çizginin kesin bir şekilde ortaya konulması gerektiği ifade edilir. Haberin, gerçeklere ve verilere dayalı bir bilgilendirme olduğu; buna karşın yorum yazılarının ise yayımlayanın düşünce, inanç ya da kişisel yargılarını içerdiği kaydedilir. Bu nedenle haberin gerçeklere dayandırılması ve doğruluğu ispatlanabilir olması koşulu aranır. Haber sunumunda ve betimlemelerde tarafsız olunması, haber başlığı ve özetlerinin mümkün olduğunca doğruları ve eldeki verileri yansıtması beklenir.
9.Soru
Bir şehirde meydana gelen depremi aktaran bir haberde, haber öğelerinden hangisi odak noktası olarak belirlenmiştir?
Ne |
Nerede |
Ne zaman |
Neden |
Nasıl |
“Bu olay, acaba ne haberi” sorusuna haber ögeleriyle yanıt verilebilir. Çünkü haber ögeleri (5N1K) bir haberin omurgasını oluşturur. Bu soru çerçevesinde düşünerek de odak noktasını bulabilirsiniz. Gerçekleşen bir depremi haberin odak noktası olarak belirlemek haber öğelerinden ne sorusuna cevap vermektedir.
10.Soru
Yerel yayın kuruluşları için yerel yönetimlerden gelecek haberlerin çok daha değerli olma sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
Coğrafi yakınlık |
Yalınlık |
Tarafsızlık |
Detay içermesi |
Ortak format |
Haber kaynakları arasında yerel yönetimlerin hiç şüphesiz önemli bir payı vardır.
Özellikle de yerel yayın kuruluşları için yerel yönetimlerden gelecek haberler çok daha değerlidir. Haber değerleri anlamında “coğrafi yakınlık” bu tür haberleri daha önemli kılar. Bir muhabirin yerel yönetimler ile ilgili haber yazarken, yerel yöneticilerin yaptığı etkinlikleri izlemesi ve bunlarda bazı unsurları göz önünde bulundurması gerekir.
11.Soru
Haber metinlerinin tashih edilmesinde “∫” işareti hangi amaçla kullanılır?
Bunu, buraya taşı |
Tab ver, satırbaşı yap |
Bu ifadeyi metinden çıkar |
Yeni sözcük ekle |
Yeni paragraf başı yapılması gerekiyor |
Bir paragraf içerisinde herhangi bir cümle başında yeni paragraf başı yapılması gerekiyorsa, bunu belirtmek için paragraf başı “∫” işareti konur.
12.Soru
Amerikan Profesyonel Gazeteciler Derneği'ne göre hangi durum/larda gizli kamera kullanılabilir?
I- Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa
II- Bu bilgiyi elde edebilmek için diğer tüm haber toplama yöntemleri kullanılmışsa ve başarısızlığa uğranılmışsa
III- Bilginin açığa çıkarılmasıyla önlenen zarar, bu yöntemle verilen zarardan daha büyükse
I ve II |
I ve III |
II ve III |
Yalnız III |
I, II ve III |
Meslek etiği anlamında kimi örnekler vermek gerekirse; örneğin gizli kamera kullanımı konusunda Amerikan Profesyonel Gazeteciler Derneğinin açıklamasında hangi koşullarda gizli kamera kullanılabileceği şöyle ifade edilmektedir:
• Elde edilecek bilgi çok büyük bir öneme sahipse, yaşamsal bir kamu çıkarı söz konusuysa ya da halkı önemli bir zarardan koruyacaksa,
• Bu bilgiyi elde edebilmek için diğer tüm haber toplama yöntemleri kullanılmışsa ve başarısızlığa uğranılmışsa,
• Bilginin açığa çıkarılmasıyla önlenen zarar, bu yöntemle verilen zarardan daha büyükse gizli kamera kullanılmasına izin verilebilir (Aktaran: İrvan, 2003).
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi televizyon ve radyo bültenlerinin farklılıklarından biridir?
Asıl olan hızlılıktır |
İlk haber en önemli haberdir |
Haber bülteni program jeneriği/müziği ile başlar |
Spiker, programın açılışını yaptıktan sonra haber özetleri verilir |
Ana ve ara haber bültenleri olarak hazırlanır |
Televizyon haber bültenlerinde spiker, programın açılışını yaptıktan sonra genellikle haber özetleri sunulur. Doğru cevap D'dir.
14.Soru
I. Haber ögelerini vermek.
II. Habere öznellik katmak.
III. Konuşur gibi yazmak.
IV. İmgelem yaratabilmek.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri radyo ve televizyon haberi hazırlanırken özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
Hepsi |
I ve II |
I, III ve IV |
I ve IV |
Radyo ve televizyon haberi hazırlarken özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar şu üç unsura işaret eder:
- Haber ögelerini vermek
- Konuşur gibi yazmak
- İmgelem yaratabilmek
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Haber ve Röportaj arasındaki farklardan biri değildir?
Röportaj yazarı sıradan bir muhabir (bildirmen)dir. |
Haber bir soyutlamadır. |
Haber, gerçeğin kaba yansımasıdır. |
Röportaj, yaşamın bir kesitini edebiyatla belgeleme sanatıdır. |
Röportaj yazıları, makale gibi sağlam bir düşünce ya da tezi savunur. |
Genellikle röportajı yazan kişiye “röportaj yazarı” ya da “yazar” denirken, haber yazan kişiye “muhabir” adı verilir. Röportaj yazarı sıradan bir muhabir (bildirmen) değildir.
Hikmet Çetinkaya’nın ifadesine göre de röportaj, haberin vurucu gücünü pekiştiren, sağlam boyutlar getiren, belgesel ağırlığı fotoğrafla bütünleştiren, resmî verilere dayalı bir yazı türüdür. Nail Güreli de röportaj için “yaşamın bir kesitini edebiyatla belgeleme sanatıdır” der.
Bir yönüyle makale, bir yönüyle gezi yazılarını andıran röportaj yazıları, makale gibi sağlam bir düşünce ya da tezi savunur. Yazar sorunu yerinde inceler, gezip görür; halka, varsa mağdurlara ve yetkili kişilere sorular sorar, yanıtlar alır.
Haber ve röportaj arasındaki farkı Yaşar Kemal şöyle dile getirir: “Haber bir soyutlama, geniş bir çerçeve işidir. Haber bir yaşam değildir, belki de yaşamın geniş bir gölgesidir. Gazetecilikte haber, radyodan, televizyondan da önce okuyucu doyurmuyordu. Ancak röportaj çıkıncadır ki, okuyucu yaşamla, yaşamın, olayların özüyle karşı karşıya gelebildi. Haber, gerçeğin kaba yansıması; röportajsa yaşamın özüne, gerçeğin özüne doğru bir iniştir.”
16.Soru
Reuters hangi ülkenin haber ajansıdır?
ABD |
Katar |
İngiltere |
Fransa |
Almanya |
Dünya çapında tanınan uluslararası haber ajanslarından başlıcaları şunlardır: Associated Press -AP- (Amerika Birleşik Devletleri), Reuters (İngiltere), United Press International -UPI- (Amerika Birleşik Devletleri), Agence France Press -AFP- (Fransa), Cable News Network -CNN- (Amerika Birleşik Devletleri), Al-Jazeera (Katar).
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi kriz haberciliğinin konularından biri değildir?
Savaş |
Terör |
Seçim |
Salgın |
Doğal afet |
Beklenmedik ve ani bir biçimde gelişen, çeşitli biçimlerde yaşamın gündelik akışını kesintiye uğratma ve var olan toplumsal düzeni sarsma potansiyeli taşıyan olay ya da olaylar dizisi kriz durumları olarak adlandırılır. Savaş, terör, saldırı, hastalık, ekonomik bunalım, siyasal çalkantı, doğal afet ya da kaza gibi kriz durumları, daha titiz habercilik uygulamalarını gerekli kılar. Kriz durumlarında kamu yararı ve insani değerler doğrultusunda kamu kuruluşlarının da etkin bir şekilde girişimde bulunması, haberciler için gerekli olan bilgi akışının doğru bir şekilde yönetilmesi ve kamuyla olabildiğince kesintisiz bir iletişim içinde bulunulması beklenilir
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi söyleşi özelliklerinden biridir?
Bir haber toplama tekniğidir. |
Ters piramit tekniğiyle yazılır. |
Gündemdeki konuya ilişkin bir kaç soruyu içerir. |
Belli bir hazırlık yapılmaksızın ani gelişir. |
Gazetecilikte bir yazı türüdür ve karşılıklı soru-yanıta dayalıdır. |
Söyleşi büyük ölçüde belirli bir hazırlığın sonucu gerçekleşen görüşmedir. Görüşme ise çoğunlukla ani gelişir ve gündemdeki konuya ilişkin birkaç sorudan fazlasını içermez. Görüşme en temelde bir haber toplama tekniğidir, söyleşi ise gazetecilikte bir yazı türüdür ve karşılıklı soru-yanıta dayalı sohbeti konu alır. Görüşme ters piramit yöntemini kullanırken, söyleşinin yazım şekli soru-cevaptır.
19.Soru
"Haberin, gerçeğin bir yansıması olarak muhabir tarafından tarafsız, nesnel ya da objektif bir şekilde aktarılması istenir ya da bu iddiayı taşıması değerli bulunur. Haber yazmada, sıfat ve zarf kullanımında dikkatli olunması tavsiye edilir. Oysa röportaj yazısında yazarın öznel algı ve anlatımı söz konusudur. Bu nedenle sıfat ve zarf kullanımında yazar alabildiğinde rahat davranır. Ancak yine de kimilerine göre röportaj yazarının açık açık yorumda bulunması da uygun görülmez."
Tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Nesnellik |
Konu |
Anlatım dili |
Gerçeklik |
Edebiyet |
Nesnellik: Haberin, gerçeğin bir yansıması olarak muhabir tarafından tarafsız, nesnel ya da objektif bir şekilde aktarılması istenir ya da bu iddiayı taşıması değerli bulunur. Haber yazmada, sıfat ve zarf kullanımında dikkatli olunması tavsiye edilir. Oysa röportaj yazısında yazarın öznel algı ve anlatımı söz konusudur. Bu nedenle sıfat ve zarf kullanımında yazar alabildiğinde rahat davranır. Ancak yine de kimilerine göre röportaj yazarının açık açık yorumda bulunması da uygun görülmez.
20.Soru
Beklenmedik ve ani bir biçimde gelişen, çeşitli biçimlerde yaşamın gündelik akışını kesintiye uğratma ve var olan toplumsal düzeni sarsma potansiyeli taşıyan olay ya da olaylar dizisine ne isim verilir?
İlan ve Reklam Baskısı |
Kriz durumu |
Çek Defteri Gazeteciliği |
Özel Yaşama Müdahale |
Paparazi |
Beklenmedik ve ani bir biçimde gelişen, çeşitli biçimlerde yaşamın gündelik akışını kesintiye uğratma ve var olan toplumsal düzeni sarsma potansiyeli taşıyan olay ya da olaylar dizisi kriz durumları olarak adlandırılır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ