Haberciliğin Temel Kavramları Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Bazı sitelerde sayfaların bazı dillere çevrilmesi olanaklıdır. Ancak, bu dillerden hiçbirini bilmeyen kişi için sayfada yer alan bilgi içerik olarak anlaşılamaz ve ulaşılamaz olacaktır. Bu durum medya okuryazarlığının hangi unsuruyla ilgilidir?
Ulaşma |
Analiz etme |
Değerlendirme |
İletme |
Yayınlama |
İletişim araçlarına ulaşımının zorluğu medya okuryazarlığının unsurlarından biridir. Soruda bahsi geçen örnek ulaşma unsuru ile ilgilidir.
2.Soru
Özgürlükleri teminat altına alan ilk ve en önemli belge aşağıdakilerden hangisidir?
Magna Carta Libertatum |
İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi |
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi |
Özgürlük Bildirgesi |
Komünist Manifesto |
Özgürlükleri teminat altına alan ilk ve en önemli belge Fransız ayaklanması ve ihtilalinin ardından 26 ,ağustos 1789'da ilan edilen 17 maddeden oluşan İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'dir.
3.Soru
"Gazeteciler kaynaklara, konulara ve çalışma arkadaşlarına insan olmanın gerektirdiği saygı içinde davranmalıdır" şeklinde tanımlanan Profesyonel Gazeteciler Birliği'nin belirlediği etik kural aşağıdakilerden hangisidir?
Doğruyu araştırmak ve raporlamak |
Zararı en aza indirmek |
Bağımsız davranmak |
Sorumluluk sahibi olmak |
Haber kaynağını gizli tutmak |
Profesyonel Gazeteciler Birliği Etik Kuralları dört ana başlıkta ele alınmıştır:
- Doğruyu Araştırmak ve Raporlamak: Gazeteci bilgi toplamada, raporlamada ve yorumlamada dürüst ve cesur olmalıdır.
- Zararı En Aza İndirmek: Gazeteciler kaynaklara, konulara ve çalışma arkadaşlarına insan olmanın gerektirdiği saygı içinde davranmalıdır.
- Bağımsız Davranmak: Gazeteciler kamuoyunun doğruyu bilem hakkı dışında herhangi bir yükümlülüğün altına girmemelidir.
- Sorumluluk Sahibi Olmak: Gazeteciler okuyucularına, dinleyicilerine, izleyicilerine ve birbirlerine karşı sorumluluk içinde olmalıdırlar.
4.Soru
Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak nerede gerçekleşmiştir?
İtalya |
Amerika |
İsveç |
Japonya |
Fransa |
Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak Amerika’da gerçekleşmiştir.
5.Soru
Haberi özetleyen kısa metinlere ne ad verilir?
Spot |
Manşet |
Sürmanşet |
Fotoğrafaltı yazı |
Görsel |
Haberi özetleyen kısa metinlere spot denmektedir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisinin görevi, geniş bir sunuş yapabilmek için gerekli olan temel bilgiyi zenginleştirmek, her türlü tanıklığı, görüşü, düşünceyi tepkiyi toplamak için haberin peşinden koşmaktır?
Muhabir
|
Sunucu
|
Yazı işleri müdürü
|
Yayın yönetmeni
|
İstihbarat şefi
|
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Toplumsal Sorumluluk Kuramının dayandığı ilkelerden birisidir?
Toplumun medyadan yüksek düzey beklemeye hakkı olduğundan bu nedenle medyaya, kamu adına genel yararı gözeten müdahaleler olabileceği kabul edilmelidir.
|
Medya yerleşik siyasi güce bağlı olmalıdır.
|
İletişim alanında meslek seçmek için meslek okullarından mezun olma (İletişim Fakülteleri) ön koşulu bulunmalıdır.
|
Olay, bilgi ya da habere serbestçe ulaşma ve bilgiyi yayma konusunda otoriteye karşı gelinmemelidir.
|
Medya üzerindeki özel mülkiyet devletin vereceği izinle yapılmalıdır.
|
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi internet haberciliğinin özelliklerinden değildir?
Her an ve durumda ulaşılabilir.
|
Daha geniş kitleye hitap eder.
|
Daha düşük maliyetlidir.
|
Daha geniş haber alanına sahiptir.
|
Haberin yayınlanması konusunda daha hızlıdır.
|
9.Soru
- Fotoğraf, foto muhabirinin haberin ilişkili olduğu bir olaya tanıklık ettiğini gösterir ve o olayı belgeler.
- Habere ilişkin fotoğrafın ortaya çıkabilmesi için foto muhabirinin o anda, orada olması ve fotoğraf makinası yoluyla olayı kaydetmesi gerekmektedir
- Kurmaca olmayan ya da anlamsal açıdan manipüle edilmemiş her fotoğraf ise bir belgedir; ancak haber fotoğrafları, eşlik ettikleri haberin bilgisini görsel olarak taşıyan belgelerdir.
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri haber fotoğrafının belge olma ve bilgi taşıma özelliği ile ilgili doğrudur?
Yalnız III |
I ve III |
II ve III |
I ve II |
I, II ve III |
Maddelerin tamamı doğrudur. Doğru cevap E'dir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk
Bildirgesi’nde yer alan gazetecinin temel görev ve ilkelerinden biri değildir?
Halkın bilgi edinme hakkı uyarınca, gazeteci, kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçeklere ve doğrulara saygı duymak ve uymak zorundadır. |
Gazeteci; bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur. |
Gazeteci; başta barış, demokrasi ve insan hakları olmak üzere, insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği, farklılıklara saygıyı savunur. |
Gazeteci; temel bilgileri yok edemez, görmezlikten gelemez ve metinlerle belgeleri değiştiremez, tahrif edemez. |
Gazeteci; kaynağını bilmediği bilgi ve haberleri yayınlayabilir. |
Halkın bilgi edinme hakkı uyarınca, gazeteci, kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçeklere ve doğrulara saygı duymak ve uymak zorundadır.
Gazeteci; bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur.
Gazeteci; başta barış, demokrasi ve insan hakları olmak üzere, insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği, farklılıklara saygıyı savunur.
Gazeteci; temel bilgileri yok edemez, görmezlikten gelemez ve metinlerle belgeleri değiştiremez, tahrif edemez.
11.Soru
Basın toplantısı ................ Aşağıdakilerden hangisi noktalı alana yerleşirse doğru ifade elde edilir?
düzenlenir
|
verilir
|
yayımlanır
|
kurulur
|
sunulur
|
12.Soru
8 Mart 2000 tarihli 701. toplantısında Türkiye'de dahil tüm üye devletlere gazetecilerin 'haber kaynaklarını açıklamama hakkı' konusunda karar alan kurum aşağıdakilerden hangisidir?
Birleşmiş Milletler Meclisi
|
Unesco
|
Avrupa Parlementosu
|
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi
|
Unicef
|
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi basın özgürlüğü ve bunun kullanımını düzenleyen ve kitle iletişim araçları içerisinde yer alan gazete dergi gibi basılmış eserlerin basımı ve yayımı ile ilgili kavram, kurum ve faaliyetleri inceleyen hukuk dalıdır?
Fikri mülkiyet hukuku |
İdare hukuku |
Eşya hukuku |
İş ve sosyal güvenlik hukuku |
Basın hukuku |
Basın özgürlüğü ve bunun kullanımını düzenleyen ve kitle iletişim araçları içerisinde yer alan gazete dergi gibi basılmış eserlerin basımı ve yayımı ile ilgili kavram, kurum ve faaliyetleri inceleyen hukuk dalına ise “basın hukuku” adı verilmektedir. Doğru cevap E’dir.
14.Soru
Fotoğraflı dergiler ilk olarak hangi ülkede yayınlanmıştır?
Çin |
İngiltere |
Fransa |
Japonya |
İsveç |
Haber fotoğrafçılığı ilk olarak Fransa’da ardından da Amerika’da yayınlanan fotoğraflı dergilerle yükselişe geçmiştir.
15.Soru
Bir kelime ya da deyime karşılık gelen basit resim ya da şekle ne ad verilir?
Piktogram
|
Yazı
|
Çivi yazısı
|
Hiyeroglif
|
Papirus
|
16.Soru
Medya Yasama Yürütme Yargı Öncüllerde yer alanlardan hangi/hangileri "Dördüncü Kuvvet" kavramını oluşturan ana unsurdur?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
II, III ve IV |
Dördüncü Kuvvet
Kavramsal anlamda çok boyutlu bir yapı olan medya, matbaanın keşfi ile çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Matbaayla birlikte medyanın temel yapı taşlarından biri olan basılı malzemeler, özellikle gazeteler çok hızlı bir şekilde yaygınlaşmış ve kitlelere ulaşmıştır. 1900’lü yıllarda radyo ve televizyonun da medya ailesine katılmasıyla birlikte, medya yeni bir bakış açısı kazanmış ve kendisine ekonomik ve politik çevrede yer edinmiş ve bu yeri gittikçe sağlamlaştırmıştır. Edindiği bu yer aslında dördüncü güç olarak anılmasına sebep olmuştur.
Cumhuriyet ile yönetilen demokratik toplumlarda sacayağı diyebileceğimiz üç önemli temel vardır. Bunlar; yasama, yürütme ve yargıdır. Bu üç kurumun sağlıklı çalışabilmesi ve birbirleri ile sürdürülebilir ilişkiler kurması açısından medya çok önemlidir. Halkın haber alma hakkı, doğruya ulaşma hakkı gibi sorumluluklar gazetecinin omuzlarındaki en önemli yüktür. Bu sorumluluklar ve görevler medyanın dördüncü güç olarak ortaya çıkmasında en önemli etkendir. Doğru cevap A'dır.
17.Soru
Bir yazı, haber, resim ve benzeri yayının, Basın Ahlak Esasları'na aykırı olduğu başvuruların dikkate alınması için yayın tarihinden en fazla kaç gün içinde yapılmalıdır?
30 |
40 |
50 |
60 |
70 |
Bir yazı, haber, resim ve benzeri yayının, Basın Ahlak Esasları'na aykırı olduğu başvuruların dikkate alınması için başvuruların 30 gün içerisinde yapılması gerekmektedir.
18.Soru
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu Meslek İlkeleri Deklarasyonu'na göre; aşağıdakilerden hangisi ciddi mesleki hatalar arasında yer almaktadır?
Haber kaynağını gizli tutma |
Kriz zamanlarında iliştirilmiş gazetecilik avantajlarını kullanma |
Kötü niyetli olmayan yanlış açıklamalarda bulunma |
İntihal |
Gerektiğinde tekzip metni yayınlama |
Uluslararası Gazeteciler Federasyonu Meslek İlkeleri Deklarasyonu'na göre; şu hususlar ciddi mesleki hatalar olarak ele alınmalıdır:
-
- Haber çalma (intihal),
-
- Kötü niyetli yanlış açıklamalar,
-
- İftira, onur kırıcı yayın, temelsiz suçlama,
-
- Yayın ya da baskı yapma bağlamında herhangi bir biçimde rüşvet kabul etme.
19.Soru
5187 nolu Basın Yasası'nın 3. maddesine göre, aşağıdakilerden hangisi basın özgürlüğü tanımında yer almaz?
Bilgi edinme |
Bilgi eleştirme |
Bilgi yorumlama |
Eser yaratma |
Eser satın alma |
İlgili maddeye göre; "Basın özgürdür. Bu özgürlük; bilgi edinme, yayma, eleştirme, yorumlama ve eser yaratma haklarını içerir. Doğru cevap E şıkkıdır.
20.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi, kitle iletişim araçlarının temel işlevlerinden biri değildir?
Bireylerin fikirlerinin açığa çıkmasını sağlamak
|
Haber vermek
|
Hükümetler için kanun üretmek
|
Kanaat edinmesini sağlamak
|
Dünyanın çeşitli yerlerinde cereyan eden olaylar hakkında bilgi vermek
|
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ