Haberciliğin Temel Kavramları Final 17. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
I. Kriz durumlarının tanımlanması
II. Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü
III. Medya çalışanlarının çalışma koşulları ve güvenlik
IV. İfade ve haber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar ve kamuoyunun manipüle edilmemesi için alınan tedbirler.
V. Kriz anında elinde bulunan bilgi, belge ve haber kaynağını açıklama ve kriz anına ilişkin olarak tanıklık yapma
Yukarıdaki ifadelerden hangileri Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında belirlenmiş olan kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler arasında yer almaktadır?
Yalnız I |
I ve V |
I, II ve IV |
I, III ve V |
I, II, III ve IV |
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamıştır. Bu ilkeler dört alt başlık ile hazırlanmıştır: Kriz durumlarının tanımlanması, medya çalışanlarının çalışma koşulları ve güvenlik, Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü, İfade ve haber alma özgürlüğüne getirilecek aşırı sınırlamalar ve kamuoyunun manipüle edilmemesi için alınan tedbirler. Doğru cevap E’dir.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi tüm başlıklarda dikkat edilmesi gereken temel unsurlardan biri değildir?
Kısa ve anlaşılır olmalıdır
|
Haber metni ile çelişmemelidir
|
Haber unsurları taşımak zorunda değildir
|
Okuyucunun ilgi ve dikkatini çekmelidir
|
Haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmelidir
|
3.Soru
Ombudsman nedir?
Gazete haberlerini gözden geçiren kişilerdir. |
Okurların basınla ilgili şikayetlerini yönelttikleri kişilerdir. |
Yayın kuruluşlarına hukuki danışmanlık yapan kişilerdir. |
Gazeteciler derneği üyelerine verilen isimdir. |
Gazete köşe yazarlarının konu danıştığı kişilerdir. |
İsveç uygulamasından yola çıkılarak geliştirilen ombudsman, okurların basınla ilgili şikayetlerini yönelttikleri kişilerdir. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin ifade ve haber alma özgürlüğü ile ilgili yayınladığı rehber ilkelerden "Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü" ile ilgili doğru bir ifadedir?
Medya çalışanlarının öldürülmesi ve onlara karşı yapılan diğer saldırılar yetkili otoriteler tarafından öncelikle ve detaylı bir şekilde soruşturulmalıdır. |
Üye ülkeler medya çalışanlarının yerli ve yabancı güvenliğinin sağlanmasına azami önem verilmesini sağlamalıdır. |
Üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlar, bütün medya çalışanlarına ayrım yapmadan eşit olarak bilgi sağlamalıdır. |
Medya çalışanlarının öldürülmesi ve onlara karşı yapılan diğer saldırılar yetkili otoriteler tarafından öncelikle ve detaylı bir şekilde soruşturulmalıdır. |
Üye ülkeler kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğüne kısıtlama getirirken belirsiz ifadeler kullanmamalıdır. |
Medya çalışanlarının dolaşımı ve habere ulaşma özgürlüğü; • Üye ülkeler kriz bölgelerinde görevli medya çalışanlarının habere ulaşmalarım ve dolaşım özgürlüklerini güvence altına almalıdır. Bu görevi yerine getirmek için kriz bölgelerini yönetmekle görevli yetkili kuruluşlar medya çalışanlarının kriz bölgelerine ulaşması için çalıştıkları medya kuruluşları tarafından akredite edilmelerine izin vermelidir. • Uygun durumlarda, üye ülkelerin “çatışma ve gerginlik durumlarında gazetecilerin korunması” hakkındaki Bakanlar Komitesinin No.R.(96) 4 sayılı Tavsiye Kararı Ek’inde yer alan 2nci ilkesine göre kriz bölgelerinde görevli medya çalışanları için akreditasyon sistemi kullanılmalıdır. • Ulusal düzenlemelerin gerektirdiği durumlarda akreditasyon ayrım yapılmaksızın tüm medya çalışanlarına aşırı ve zaman kaybı yaratacak bürokratik engellerden muaf tutularak verilmelidir. • Kriz durumlarım yönetmekle görevli askeri ve sivil otoriteler, olaylar hakkında, brifingler, basın konferansları, basın açıklamaları veya diğer uygun yollarla medya çalışanlarına düzenli olarak bilgi vermelidir. Mümkün olduğu takdirde yetkililer medya çalışanları için uygun ekipmanlarla güvenli bilgi merkezleri oluşturmalıdır. • Üye ülkelerdeki yetkili kuruluşlar, bütün medya çalışanlarına ayrım yapmadan eşit olarak bilgi sağlamalıdır. “İliştirilmiş” gazetecilere habere ulaşmada askeri birliklerle hareket etmelerinden kaynaklanan doğal avantajlar dışında diğerlerinden fazla bir ayrıcalık verilmemelidir
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir Medya Akademisyeni olan Art Silverblatt’ın belirttiği medya okuryazarlığının yedi temel özelliğinden birisi değildir?
Yayıncılıkla ilgili ilkeleri bilip yayın etiğine uygun davranma |
Bireysel ve toplumsal olarak medya etkisinin farkında olma. |
Analiz stratejileri oluşturma ve medya mesajlarını tartışma. |
Medya içeriğini bir yazıyı okur gibi anlama, kültürü ve yaşamı tanımayı sağlar. Bir kültür ve o kültürün insanları ancak iletişim sayesinde öğrenilebilir. |
Okuma ve yazma yeteneğinin geliştirilmesi. Geleneksel okuryazarlık ile aynı zamanda hem okuyup hem de yazan insanlar ifade edilmektedir. Bu medya okuryazarlığı için de geçerlidir. Medya okuryazarlığı, bir mesajı anlayabilme, yorumlayabilme ve anladığını yazıya dökebilme becerisidir. |
“Yayıncılıkla ilgili ilkeleri bilip yayın etiğine uygun davranma” medya okuryazarlığının 7 temel özelliğinden birisi değildir. Doğru cevap A’dır.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazete tasarımında kullanılan haber sunum öğelerinden değildir?
Haber metni
|
Reklam
|
Fotoğraf altı yazısı
|
Grafik
|
Başlık
|
7.Soru
Medya mesajlarına ulaşma, bunları analiz edebilme, değerlendirebilme ve bunların iletilmesi olarak tanımlanan terim hangisidir?
Görsel okuryazarlık |
Okuryazarlık |
Gazetecilik |
Bilgi okuryazarlığı |
Medya okuryazarlığı |
Medya okuryazarlığı, medya mesajlarına ulaşma, bunları analiz edebilme, değerlendirebilme ve bunların iletilmesi olarak tanımlanmaktadır.
8.Soru
Sosyal, siyasal, ekonomi, finans, iş, işçi, magazin, polis, adliye, spor, bilim, din, eğitim, sağlık, ev, yaşam, uzay, hukuk, dış haber gibi konulara ayrılan haberlere ne denir?
Haber olaylarına göre
|
Niteliklerine göre
|
Kitle iletişim aracının türüne göre
|
Yazım niteliğine göre
|
Haber ulaştırılmasına göre
|
9.Soru
- Gazete
- Kitap
- Dergi
- Broşür
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri yazılı basın ürünleri arasındadır?
I, III ve IV |
Yalnız I |
I ve III |
Hepsi |
Hiçbiri |
Gazete, kitap, dergi ve broşür yazılı basın ürünleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.
10.Soru
İletilerin kitlesel boyutta dağıtımını gerçekleştiren kitle iletişim araçlarına ne denir?
Medya |
İnternet |
Haber |
Kanal |
Haber kanalı |
En genel anlamda “kitle iletişimi”; iletilerin kamusal, dolaylı, tek yönlü teknik bir araç sayesinde dağınık bir kitleye iletildiği süreç şeklinde tanımlanır. İletilerin kitlesel boyutta dağıtımını gerçekleştiren kitle iletişim araçlarına “medya” adı verilir. Kitlesel iletişime imkan sağlayan tüm ortamlar “medya” adıyla anılır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Basın Ahlak Esasları arasında yer almaz?
İnkılap Kanunları aleyhinde yayın yapmama |
Haber elde etmede hukuka aykırı yollar kullanmama |
Suçsuzluk ilkesini ihlal etmeme |
Haber içeriğinden farklı başlık atarak okurum dikkatini çekme |
Suça teşvik veya tahrik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak yayın yapmama |
Basın Ahlâk Esasları;
Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü ve Cumhuriyet’in insan haklarına dayalı, demokratik, laik, hukuk devleti niteliği, Atatürk ilke ve inkılâpları ve Anayasa’nın 174. Maddesinde yazılı “İnkılâp Kanunları” aleyhine yayın yapılamaz.
- Haberler hukuka aykırı yollardan elde edilemez ve yayınlanamaz.
- Hiç kimse, suçlu olduğu kesin yargı kararıyla belirtilmedikçe suçlu olarak ilân edilemez; cezai soruşturma aşamasında veya devam eden davaların konusu olan olaylarla ilgili haber veya yorumlarda “Suçsuzluk” ilkesi ihlal edilemez; soruşturma ve yargılamanın doğal ve yasal akışını, özellikle hakimlerin kararını etkileyecek beyan ve yorumlarda bulunulamaz.
- Haber başlıklarında, haberin içeriği saptırılamaz ve çelişki yaratılamaz.
- Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak yayın yapılamaz.
Doğru cevap D’dir.
12.Soru
Osmanlı Devleti’nde 1831’de yayımlanan ilk Türkçe gazete aşağıdakilerden hangisidir?
Ceride-i Havadis
|
Tercüman-ı Ahval
|
Tasvir-i Efkâr
|
Takvim-i Vekayi
|
Efkar-ı Umumiye
|
13.Soru
Medya okuryazarlığında anlamlı parçaların değeri hakkın hüküm verebilme hangi beceriyi gerektirir?
Analiz |
Gruplama |
Değerlendirme |
Sentez |
Özetleme |
Değerlendirme: Anlamlı parçaların değeri hakkın hüküm verebilme; hüküm vermek, bazı kriterlere göre parçaları karşılaştırmaktır.
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi gazetecinin temel görevlerinden ve ilkelerinden değildir?
Gazeteci, bilgi, haber, fotoğraf, görüntü, ses, belge elde etmek için yanıltıcı yöntemler kullanamaz. |
Gazeteci, bir bilginin, haberin yayını yahut yayınlanmaması karşılığı hiçbir maddi veya manevi avantajın peşinde olamaz. |
Gazeteci, basılmış, yayınlanmış her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle yükümlü değildir. |
Gazeteci temel bilgileri yok edemez, görmezlikten gelemez ve metinlerle belgeleri değiştiremez. |
Gazeteci bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur |
Gazeteci, basılmış, yayınlanmış her yanlışı en kısa sürede düzeltmekle yükümlüdür. Gazeteci, cevap hakkına saygılı olmalıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Siebert, Theodore Peterson ve Wilbur Schramm’ın Basının Dört Kuramı olarak ta bilenen normatif kuramlarından değildir?
Özgürlükçü Kuram
|
Sovyet Totaliter Kuram
|
Otoriter Kuram
|
Toplumsal Sorumluluk Kuramı
|
Marksist Kuram
|
16.Soru
Aşağıdaki kavramlardan handisi basın ve ifade özgürlüğü kavramlarıyla en ilintili kavramdır?
Sansür |
Teknoloji |
Dil |
Söylem |
Mecra |
Teokratik ülkelerde sıklıkla karşılaşılan sansür olayları, demokratikleşmede önemli bir adım olmuş; demokratik toplumlarda sansür tamamen kaldırılmış veya kaldırılmaya çalışılan önemli bir adım olmuştur. Dolayısıyla sansüe basın ve ifade özgürlüğü kavramlarıyla yakınfan ilişkilidir.
17.Soru
Medya okuryazarlığının yapılandırılmasının temelini oluşturan aşağıda listelenmiş beş ögenin tümüne ne denir?
I. Medya etkileri
II. Medya içeriği
III. Medya endüstrileri
IV. Gerçek dünya
V. Birey
Yetenek ve beceriler |
Kişisel anlam eşleştirme |
Anlam yapılandırma |
Bilgi işleme |
Bilgi yapıları |
Medya okuryazarlığının yapılandırılmasının temeli beş güçlü bilgi yapısı setidir. Temel bilgi yapıları; medya etkileri, medya içeriği, medya endüstrileri, gerçek dünya ve bireydir. Bilgi yapıları kişisel hafızada organize edilmiş bilgi birikimidir ve bilgi birikimleri kendiliğinden oluşmaz; bilgi birikimi dikkatli ve tam olarak oluşturulmalıdır.
18.Soru
Dijital okuryazarlığın sadece tuşlara basmaktan ibaret olmayan, fikirlere hâkim olmakla ilişkili özel bir tür zihniyet olduğunu belirten, Dijital okuryazarlık kavramını ilk olarak ortaya çıkartan araştırmacı aşağıdakilerden hangisidir?
Erwing Goffman |
Charles Wright Mills |
Daniel Bell |
Pierre Bourdieu |
Paul Gilster |
Söz konusu araştırmacı Paul Gilster’dir. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeleri ne zaman yayınlamıştır ?
26 Eylül 2007 |
26 Eylül 2008 |
26 Ekim 2007 |
26 Eylül 2006 |
26 Aralık 2007 |
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 26 Eylül 2007 yılında gerçekleştirdiği 1005. toplantısında kriz zamanlarında ifade ve haber alma özgürlüğünün korunması hakkında rehber ilkeler yayınlamıştır.
20.Soru
Almanya’nın “altın çağı” olarak da nitelendirilen Weimar Cumhuriyeti döneminde haber fotoğrafçılığı konusunda öne çıkan isim aşağıdakilerden hangisidir?
Chapnick |
Gidal |
Solomon |
Ingledew |
Zelizer ve Allan |
Dönemin foto muhabirleri genel olarak, 1. Dünya Savaşı sonrasında servetlerini kaybetmiş olan soylular, burjuvalar ya da yüksek kültür sahibi kişilerden oluşmaktadır.
Bu dönemde haber fotoğrafçılığı konusunda öne çıkan isim ise Erich Solomon olmuştur. Doğru cevap C'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ