Haberciliğin Temel Kavramları Final 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi farklı habercilik türlerinin olmasının en temel nedenlerinden birisidir?
Konuların farklılaşması
|
Alanların farklılaşması
|
Kitle iletişim araçlarının farklılaşması
|
Gazetecilerin farklılaşması
|
Kitle iletiş araçlarının sahiplerinin farklı olması
|
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi televizyon haberlerini diğer kitle iletişim araçlarında yayınlanan haberlerden ayıran özelliklerden birisidir?
Hızlı olmak zorundadır |
Kalıcıdır |
Eğitim gerektirir |
Hedef kitlesi bellidir |
Daha fazla ayrıntı verir |
Televizyon haberleri hızlı olmak zorundadır bu nedenle çok kısa sürede hazırlanması gerekir. Doğru cevap A seçeneğidir
3.Soru
Haberin, makalenin ya da reklamın neyi gösterdiği, ana temasının ne olduğu, ne verdiği ve amacının ne olduğunu doğru algılayabilmek medya okuryazarluğu kavramının hangi unsuru çerçevesinde değerlendirilir?
Ulaşma |
Analiz |
Değerlendirme |
İçerik yaratma |
Geribildirim |
Haberin, makalenin ya da reklamın neyi gösterdiği, ana temasının ne olduğu, ne verdiği ve amacının ne olduğunu doğru algılayabilmek medya okuryazarluğu kavramının analiz unsuru çerçevesinde değerlendirilir. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
"............ üç görevi vardır. Bunlar süzme (filtreleme), anlam eşleştirme ve anlam yapılandırmadır." Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelirse doğru bir ifade olur?
"............ üç görevi vardır. Bunlar süzme (filtreleme), anlam eşleştirme ve anlam yapılandırmadır." Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi gelirse doğru bir ifade olur?
Tümevarım |
Sentez |
Bilgi işleme |
Beceri |
Yetenek |
Bilgi işlemenin üç görevi vardır. Bunlar süzme (filtreleme), anlam eşleştirme ve anlam yapılandırmadır. Bu üç görev bilgi işleme sürecinde sırasıyla uygulanır. Bir mesaj süzme aşamasında ya yok sa- yılacak ya da işleme tabi tutulacaktır. İşleme tabi tutulan mesajlar için anlam eşleştirme ve anlam yapılandırma söz konusu olacaktır.
5.Soru
New York Daily Graphic gazetesinde yarım ton baskı yöntemiyle orijinalden üretilen ilk fotoğraf hangi yıl yayınlanmıştır?
1880 |
1890 |
1900 |
1910 |
1920 |
Fotoğrafın, fotoğraf olarak basın dünyasına girişi ilk olarak Amerika’da gerçekleşmiştir. New York Daily Graphic gazetesi 1880 yılında, yarım ton baskı yöntemiyle orijinalden üretilen ilk fotoğrafı yayınlamıştır.
6.Soru
Kişilerin bilgi edinmeleri, bilgiyi yorumlamaları, bilgiyi yaymaları temelde aşağıdaki aşağıdaki kavramların hangisi ile ilgilidir?
İfade Özgürlüğü |
Medya Hukuku |
Basın Teknolojisi |
Aydın Gazeteci |
İnternet Çağı |
Çağımızda kişilerin bilgi edinmeleri, elde ettikleri bilgiyi yorumlamaları ve bir başkasına ulaştırma hakkı ifade ve özgürlüğünün sonucudur. Ayrıca “özgür ve doğru haber dolaşımı” insanlar için haktır ve herkesin haber alma hakkı vardır. İfade özgürlüğü tüm hak ve özgürlüklerin “omurgası”dır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10.maddesine göre herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak bilgi sahibi olmayı ve hiçbir sınırlama olmaksızın bilgi ve fikirlerin alınması ve paylaşılması haklarını da içerir. Sınırsız olmayan ve sınırlandırılabilir bir hak olarak kabul edilen ifade özgürlüğü; demokratik toplumlarda zorunlu önlemler olarak ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu güvenliğinin, kamu düzenini korumanın, suçun önlenmesinin, sağlığın ve ahlakın, başkalarının şöhret veya haklarının korunması, gizli bilgilerin açıklanmasına engel olunması veya adalet gücünün üstünlüğünün ve tarafsızlığının korunması için kanunla ve belirli koşullarla sınırlandırabilir. Doğru cevap A'dır.
7.Soru
Gazete, dergi, radyo, ve televizyon gibi izleyici kitlesine ulaşmak için tasarlanmış
iletişim biçimleri _____________ araçlarına örneklerdir.
kitle iletişim |
yüksek teknoloji |
bilboard reklam |
ticari ilişki |
sosyal medya |
Gazete, dergi, radyo, ve televizyon gibi izleyici kitlesine ulaşmak için tasarlanmış
iletişim biçimleri kitle iletişim araçlarına örneklerdir.
8.Soru
Genellikle başlığın altına yerleştirilmiş, asıl metinden ayrılmış bir veya iki cümleden oluşan haberin çarpıcı yönlerini oluşturan haber özetlerine ne ad verilir?
Haber metni
|
Spot
|
Fotoğraf altı yazı
|
Sürmanşet
|
Manşet
|
9.Soru
İletilerin kamusal, dolaylı, tek yönlü teknik bir araç sayesinde dağınık bir kitleye iletildiği sürece ne ad verilir?
Medya |
Kitle iletişimi |
İletişim |
Etkileşim |
Habercilik |
En genel anlamda “kitle iletişimi”; iletilerin kamusal, dolaylı, tek yönlü teknik bir araç sayesinde dağınık bir kitleye iletildiği süreç şeklinde tanımlanır.
10.Soru
Bilgi işlemeye ilişkin mesajların süzülmesinde hedef nedir?
Mesajlardaki semboller |
Temel yetenekleri kullanarak sembolleri tanımak ve yerleştirmek |
Önceden öğrenilen mesajlara etkin bir şekilde erişmek |
Bir mesajın anlamını birden çok bakış açısıyla açıklamak |
Mesajda en yüksek fayda sağlayacak bilgilere odaklanmak, diğerlerini göz ardı etmek |
Mesajların süzülmesi
- Görev: Bu aşamada mesajda hangi konuya önem verileceği, hangi konunun gereksiz olduğunun kararlaştırılması
- Hedef: Mesajda en yüksek fayda sağlayacak bilgilere odaklanmak, diğerlerini göz ardı etmek
- Odaklanma: Çevredeki mesajlar
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Johnstone ve arkadaşlarının gazetecinin kimliği konusunda söz ettkleri işlevlerden birisi değildir?
Gazeteci, toplumdaki güç odaklarını ortaya çıkaran ve onları topluma tanıtan kişidir. |
Gerektiğinde toplumun moral bekçiliğini yapan kişidir. |
Gazeteci, toplumsal gelişmelerin barometresidir. Muhtemel toplumsal olayları koklayan, onları önceden haber veren bir barometredir |
Her eline kalem alan kişi ya da her sarı basın kart sahibi olan gazeteci sayılmayabilir. |
Gazeteci dış politikada baskı unsurudur. |
Mesleğin üstatlarından Nezih Demirkent’in şu açıklaması dikkat çekicidir: Her eline kalem alan kişi ya da her sarı basın kart sahibi olan gazeteci sayılmayabilir. Doğru cevap D seçeneğidir
12.Soru
Kural koyucu olan başka bir ifadeyle ideal olarak belirlenmiş olanı/olması gerekeni ortaya koyan ya da açıklayan sübjektif kurallar bütününü hangi başlıkla tanımlıyoruz?
Orijinal kurallar
|
Gerçekçi kurallar
|
Gerçekçi olmayan kurallar
|
Normatif kurallar
|
Sistematik kurallar
|
13.Soru
Haberde ikincil kaynaklarla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
İkincil kaynaklara başvurulması haber kaynağından elde edilen bilgilerin doğruluğunun kanıtlanmasının ilk koşuludur.
|
Haberin ikincil kaynağa başvurulmadan yazılması durumunda haber riskli görülmez.
|
Eğer elde edinilen bilgiye göre ikincil kaynaktan eleştiri ya da karşıt görüşler gelmiş ise, bu durumda haber içeriğinde bu görüşlere yer verilmez.
|
İkincil kaynaklar, adından da anlaşılacağı üzere, haber açısından pek değer taşımaz.
|
İkincil kaynakların haber konusu ile ilgileri yoktur.
|
14.Soru
Aşağıdakilerden hangisi temel haber yazım kurallarından biridir?
5N+1K
|
4N+2K
|
3N+3K
|
2K+4N
|
1K+5N
|
15.Soru
I. Denetim ve eleştiri
II. Kamuoyu oluşturma
III. Eğlendirme
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri basının işlevlerindendir?
Yalnız I |
II,III |
I,II,III |
I,III |
Yalnız II |
Öncüllerin hepsinde basının işlevleri yer almaktadır.
16.Soru
"Gazete küpürleriyle dolu bir çekmecem var" diyen biri, gazetelerin hangi önemli özelliğine atıfta bulunur?
Eğitim gerektirmeleri |
Kolay arşivlenebilir olmaları |
Endüstriyel ürünler olmaları |
Dayanıklı olmaları |
Ayrıntılı olmaları |
Gazete küpürleri gazetelerin kolay arşivlenebildiğine işaret etmektedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Basın Ahlak Yasası’ndaki on maddelik yasaklayıcı nitelik taşıyan hükümlerden birisidir?
Müstehcen yayınlar gerek duyulduğunda yapılabilir. |
Şahıs, müessese ve zümreleri hedef tutan yazılarda galiz kelimeler bulunabilir. |
Gazetenin ve gazetecinin şahsi veya taraf tutan kanaatlerine haberlerin metninde yer verilebilir. |
Gazeteci kaynaklarının mahremiyetini koruyacak ve kendisine verilen sırlara saygı gösterecektir. |
Mevkutelerin verdikleri yanlış bilgilerden dolayı yollanacak haklı cevap veya tekzipler, cevap veya tekzibe sebep yazının tesirini tamamıyla giderecek şekilde uzun süre sonra yayımlanır. |
• Bir kamu müessesi olan gazetecilik mesleği, bu mesleğin dışında kalan özel ve ahlaka aykırı amaç ve menfaatlere alet edilemez ve kamu menfaatlerine zarar verici bir şekilde kullanılamaz. • Yazı, haber ve fotoğraf vesair şekillerde yapılacak yayınlarda şu konulara riayet edilir: - Ahlaka aykırı veya müstehcen yayında bulunulamaz. - Şahıs, müessese ve zümreleri hedef tutan yazılarda galiz kelimler kullanılmaz, şeref ve haysiyetlere karşı haksız yayın yapılamaz. - Kamu menfaatini ilgilendirmeyen hallerde kişilerin özel hayatları küçük düşürücü şekilde teşhis edilemez. - Şahıslar, müesseseler veya zümreler aleyhinde iftira ve isnatta bulunulamaz. - Din istismar edilemez. • Haberlerde ve olayların yorumunda hakikatlerden, tahrif veya kısaltma yoluyla maksatlı olarak ayrılınamaz, doğruluğu şüphe uyandırabilen ve gerçek gazetecilik olanakları içinde bulunan haberler, incelenmeden ve doğruluğuna emin olunmadan yazılamaz. • Gazetenin ve gazetecinin şahsi veya taraf tutan kanaatlerine haberlerin metninde yer verilemez. • Haber başlıklarında haberin ihtiva ettiği konular tahrif edilemez. • Kamu menfaati mutlak lüzum göstermedikçe, “mahrem” kaydı ile verilen malumat yayımlanamaz. • Gazeteci kaynaklarının mahremiyetini koruyacak ve kendisine verilen sırlara saygı gösterecektir. • Haber, yazı veya resim kaynaklarının, yayın tarihi için koydukları zaman kaydı ihlal edilemez. • İlan, reklam mahiyetindeki haber, resim veya yazıların, ilan veya reklam olduğu tereddüde yer bırakmayacak şekilde belirtilir. • Mevkutelerin verdikleri yanlış bilgilerden dolayı yollanacak haklı cevap veya tekzipler, cevap veya tekzibe sebep olan yazının tesirini tamamıyla giderecek şekilde en kısa zamanda yayımlanır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi medya okuryazarlığı eğitimiyle kişilere kazandırılmak istenen temel becerilerden biridir?
Medyada denemiş türlerle ilgili içerik kazandırmak. |
Medya akışını kişiselleştirerek, dijital akış platformu oluşturabilmek. |
Medya üretiminin temelinde yatan düşüncelerin ve değerlerin nasıl analiz edileceğini öğrenme. |
Medya çalışanları ile biraraya gelerek iş bulma imkanı. |
Radyo anonslarını seslendirmek. |
Medya okuryazarlığı eğitimiyle kişilere kazandırılmak istenen temel beceriler şunlardır (O¨nal, 2007):
-
Medya kapsamındaki bilgi kaynaklarını ve kanallarını özellikleriyle tanıma;
-
Medya üretiminin temelinde yatan düşüncelerin ve değerlerin nasıl analiz edileceğini öğrenme;
-
Medyanın isimler, tarihler, tanımlar ve ortamlarla ifade edilebilen gerçek olaylara dayalı bilgiyi ne denli kapsadığını inceleme;
• Medya kapsamında aşk, nefret, mutluluk ve kızgınlık gibi duyguların nasıl aktarılması gerektiğini anlatma;
• Göze ve kulağa hitap eden estetik ve sanatsal unsurların medya kapsamıyla nasıl bütünleştiğini değerlendirme;
• Edinilen bilgilere yönelik uygulamalar gerçekleştirme;
• Materyal üretim aşamalarını öğrenerek, düşünceleri gerektiğinde medya ortamlarında ifade etmedir.
19.Soru
Basının görevinin devlete hizmet etmek olmadığını, basının bilgi verme, eğlendirme ve satma kadar hükümeti kontrol etme ve gerçeği bulmasına yardım etme görevlerini yerine getirmesi gerektiğini ifade eden düşünürler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Adam Smith, |
Johann Gutenberg |
Fredrick Siebert, Theodore Peterson ve Wilbur Schramm |
Eflatun Machiavelli, Hobbes ve Hegel |
John Milton, John Locke, John Stuart Mill |
John Milton, John Locke, John Stuart Mill ve onların görüşlerinden etkilenen gazeteciler, artık basının görevinin devlete hizmet etmek olmadığını, basının bilgi verme, eğlendirme ve satma kadar hükümeti kontrol etme ve gerçeği bulmasına yardım etme görevlerini yerine getirmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Doğru cevap E seçeneğidir
20.Soru
Bir izleyiciye azı reklamları boykot ettiren, bazı programları doğrudan zaplattıran ve bazı aboneliklerini iptal ettirerek tepki göstermesini sağlayan güç nedir?
Abone olduğu şirketler |
Medya |
Medya okur yazarlığı |
Demokratik toplumlar |
Devlet kurumları |
Toplumun tüketim alışkanlıklarının, kişinin tüketim alışkanlıklarından farklı olması durumunda kişi ikilemde kalabilecektir. Ya kendi tüketim alışkanlıklarını sürdürecek ya da yeni tüketim alışkanlıklarına yönelecektir. Kendi tüketim alışkanlıklarına devam etmek isteyen kişi, reklamları boykot edebilir, varsa çeşitli aboneliklerini iptal edebilir,
medyada hoşlanmadıklarını görmek istemeyebilir ve en azından bir televizyon programını veya reklamı zaping yapabilir. Bunlar kişinin medyada görmek istemediklerine bir tepkidir. Bu davranış şeklinin çok sayıda kişi tarafından benimsenmesi durumunda medya üzerinde kontrol gücü artacaktır. Bu güç medya okuryazarlığı ile sağlanabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ