Hadis Tarihi ve Usulü Final 15. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi hadis yazımını yasaklayan haberlerdendir?
“Benden Kur’ân dışında hiçbir şey yazmayınız. Kim benden bir şey yazmışsa onu imha etsin. Benden hadis rivayet edin, (bunda) hiçbir sakınca yoktur. . .” |
Şâh Hz. Peygamber’den bu hutbenin yazılıp kendisine verilmesini istemiş, Hz. Peygamber de, “(Hutbeyi) Ebû Şâh için yazın!” buyurmuştu. |
Hz. Ömer, Hz. Ali ve İbn Abbâs da; “İlmi yazıya geçirin!” demişlerdir. |
Bir sahâbî Hz. Peygamber’e gelerek hafızasının zayıflığından şikâyet etmişti de Hz. Peygamber ona şu tavsiyeyi yapmıştı : “Hafızana sağ elinden yardım iste (yani yaz!)”. |
Râfi‘ b. Hadîc şöyle demiştir: Biz “ey Allah’n Res.lü, doğ rusu biz senden bazı şeyler işitiyoruz. Onları yazabilir miyiz?” demiştik de o; “Yazın, birsakınca yok!” buyurmuştu |
B, C, D, E seçenekleri anlaşılacağı üzere hadis yazımına izin verildiğine dair haberlerdendir. Ebû Sa‘îd el-Hudrî’nin nakline göre Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Benden Kur’ân dışında hiçbir şey yazmayınız. Kim benden bir şey yazmışsa onu imha etsin. Benden hadis rivayet edin, (bunda) hiçbir sakınca yoktur. . .” (Müslim, “Zühd”, 72).
2.Soru
I. Tevatür
II. Şöhret
III. Şâhitlik
IV. Hicri
Yukarıdaki maddelerden hangileri bir kimsenin sahâbî olup olmadığının belirlenmesinde izlenen yollardandır?
I ve III |
II ve IV |
I, II ve III |
II, III ve IV |
Hepsi |
Bir kimsenin sahâbî olup olmadığı şu dört yoldan biriyle belirlenir. Tevâtür, Şöhret, Şâhitlik ve İkrâr.
3.Soru
Bir hadisin zayıflığını gösteren terimlerden kezzâb, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde Türkçe olarak verilmiştir?
Râvînin yalancılığı |
Râvînin yalan söylemekle itham edilmesi |
Râvînin çok hata yapması |
Hadisin şiddetli zayıflığı |
Hadisin zayıflık derecesinin hafif olması |
Kezzâb, râvînin yalancılığını gösteren terimlerden biridir.
4.Soru
İslam bilginlerince ilk üç asırda hadislerin aslına uygun olarak naklinde amacı gerçekleştiren en isabetli yöntem aşağıda verilen seçeneklerin hangisinde bulunmaktadır?
Kırâat |
İmla |
İcazet |
Münâvele |
Sema |
ilk üç asırda hadislerin aslına uygun olarak naklinde amacı gerçekleştirecek en isabetli metodun sema^’ olduğu genel kabul görmüş ve hadis a^limlerinin çoğu tarafından tercih edilmiştir.
5.Soru
Aşağıda verilen seçeneklerden hangisi hadis tarihinde görülen başlıca hadis uydurma sebeplerinden biri değildir?
İslam düşmanlığı |
Arap dilini bilmemek |
Irk ve Mezhep yanlılığı |
Maddi yarar elde etme hırsı |
İslam’a hizmet etme arzusu |
Müslümanlığın kısa süre içinde yayılması bazı kesimlerin maddi manevi zarara uğramasına neden olmuştur. Bu kişilerce uydurma hadisler ortaya atıldığı bilinmektedir. Hadisin Müslümanlar nazarında değerinin yüksek olması ilk dönemlerden beri çeşitli hadislerin uydurulmasına neden olmuştur. Ayrıca kendi ırk ve mezhebini üstün, düşman gördüklerini ise kötü göstermek isteyenlerin de hadis uydurdukları bilinmektedir. Bazı cahil Müslümanlar ise İslam’a hizmet ettikleri düşüncesiyle hadis uydurmuşlardır. Ancak başlıca gerekçeler içinde Arap dilini bilmiyor olmanın bir hadis uydurma gerekçesi olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır.
6.Soru
Sahabe ve büyük tabiilerin çoğunlukta olduğu hicri birinci asrın ilk üç çeyreğinde hadislerin muhafaza ve naklinde yazmaktan çok ezberlemeye önem veriliyor, hadisler genellikle müzakere yoluyla hafızalarda korunuyordu. Ancak bazı sahabi ve tabiilerin hadisleri yazmalarının sebebi ne olabilir?
Diğer hadis nakledenlerle yaşadıkları fikir ayrılıkları |
Diğer nesillere aktarmak için |
Yazılı metinlerin daha itibarlı olması |
Okuma yazma oranının yüksek olması |
Hatırlamak amacıyla hadisleri yazmaları |
Hadisleri yazmanın amacı sonraki nesillere yazılı metin bırakmak değildi. Unuttuklarında hafızaya destek sağlamasıydı. Bu dönemde yazılı metinler oluşturulmuş olsa bile hadisler şifahi olarak nakledilmekteydi.
7.Soru
I. Semâ’ ve Kırâat
II. İcâzet, Münâvele ve Mükâtebe
III. Errihle fî Talebil’l-Hadîs
IV. İ’lâm, Vasıyyet, Vicâde
Hadis öğrenim ve öğretim metotları hadislerin aslına uygun olarak naklini temindeki öncelikleri, hadis âlimleri tarafından kabul görmeleri ve yaygınlıkları ile amacı gerçekleştirmekte birbirine yakınlıkları dikkate alınarak üç grup halinde incelenmektedir. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri bu gruplardandır?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
I, II ve III |
I, II ve IV |
Hadis öğrenim ve öğretim metotları hadislerin aslına uygun olarak naklini temindeki öncelikleri, hadis âlimleri tarafından kabul görmeleri ve yaygınlıkları ile amacı gerçekleştirmekte birbirine yakınlıkları dikkate alınarak üç grup halinde incelenmektedir. Bunlar I., II. Ve IV. maddede doğru olarak verilmiştir. III. maddedeki “Errihle fî Talebil’l-Hadîs” tabiri ise hadis öğrenmek amacıyla yapılan yolculuklar anlamına gelmektedir.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Mukayese için söylenemez?
Bir hadisin farklı rivâyetlerinin bir araya getirilip birbirleriyle karşılaştırılması demektir. |
Bir râvînin zabt sahibi olup olmadığını anlamanın başlıca iki yolundan biridir. |
Râvî veya râvîlerinin zabt seviyelerinin belirlenmesinde son derece önemlidir. |
Râvînin ezberleme güç ve yeteneği, hadisi tam ve sağlam bir şekilde ezberleyip aklında tutma kabiliyeti demektir. |
Kullanımı Hz. Peygamber ve sahâbeye dayanan bu usuldür. |
Mukayese, Bir hadisin farklı rivâyetlerinin bir araya getirilip birbirleriyle karşılaştırılması demek olan mukayese, o hadisin sıhhat derecesinin tesbitinde olduğu gibi râvî veya râvîlerinin zabt seviyelerinin belirlenmesinde de son derece önemlidir.
Kullanımı Hz. Peygamber ve sahâbeye dayanan bu usûl, zamanla geliştirilerek esaslı bir yöntem haline gelmiştir. İbnü’l-Mübârek,“Hadis(ler)inin sahîh olmasını istersen onları birbiriyle mukayese et” sözüyle; İmam şâfiî de haber-i vâhid’in delil olma şartlarını sıralarken “râvî, hadis hâfızlarının rivâyet etmiş olduğu bir hadisi nakledecekse, rivâyeti onlarınkine uygun olmalıdır. Rivâyetlerin bir araya toplanıp birbirleriyle karşılaştırılması sayesinde sahîh olanlar olmayanlardan, zayıf râvîler hıfzı güçlü olanlardan ayrılır” ifadesiyle buna dikkat çekmiştir.
Şu’be, Süfyân b. Uyeyne, Yahya el-Kattân ve İbn Mehdî gibi ünlü hadis imamları, râvî ve rivâyetler hakkında hüküm verirken bu usûlü sıkça kullanmışlardır.
9.Soru
Zayıf hadisler birbirini takviye ederek hangi dereceye yükselirler?
Merfûd |
Mevkuf |
Te‘addü’t-turuk |
Hasen li-gayrihî |
Muhkem |
Zayıf hadisler birbirini takviye ederek hasen li-gayrihî derecesine yükselirler. Fakat bütün zayıf hadisler birden çok isnadla (te‘addü’t-turuk) rivayet edilmek suretiyle zayıflıktan kurtulmazlar.
10.Soru
Sened ve/veya metninin müşterek özelliklerine göre sınıflandırmalardan değildir?
Müsned |
Müdrec |
Musahhaf ve Muharref |
Mutâbi‘- Şâhid |
Garîb |
Garîb senedin özelliklerine göre sınıflandırmadır.
11.Soru
Semâ ve kırâat yollarıyla alınan hadislerde icazetin gerekli görülmesinin sebebi aşağıda verilen şıkların hangisinde yer almaktadır?
Tembellik |
Vurdumduymazlık |
Dalgınlık |
Sorumsuzluk |
Bitkinlik |
Sema^’ ve kıra^at yoluyla hadis öğrenimi ve riva^yetinde hocanın veya talebenin dalgınlık, unutma ve uyuklama gibi sebeplerle hata ihtimali bulunmaktaydı. Bu yüzden sema^’ ve kıra^at yollarıyla alınan hadisler de ica^zete muhtaçtır.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “Dininizde helali haram haramı da helal göstermek için dört bin hadis uydurdum” sözlerini söyleyen kişidir?
Abdülkerim b. Ebü’l-Avcâ |
Muhammed b. Sa‘îd el-Esedî |
Beyân b. Sem‘ân el-Mehdî |
Gıyâs b. İbrahim |
Ebu’l-Ferec İbnü’l-Cevzî |
Soruda bahsi geçen sözü söyleyen kişi A seçeneğindeki Abdülkerim b. Ebü’l-Avcâ’dır. Abdülkerim b. Ebü’l-Avcâ (ö. 160/776), Halife Mehdî zamanında hadis uydurduğu tespit edildiği için asılmak üzereyken bu sözleri söylemiştir.
13.Soru
Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret ettikten sonra yaptığı ilk iş, bir mescid inşa etmek olmuştur. Bu mescid aşağıdakilerden hangisidir?
Mescid-i Nebevî |
Mescid-i Rusâfe |
Mescid-i Haram |
Mescid-i Nebi |
Mescid-i Kuran |
Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret ettikten sonra yaptığı ilk iş, bir mescid inşa etmek olmuştur. Mescid-i Nebevî olarak bilinen bu mescid, sadece bir ibadet yeri değil, başta eğitim-öğretimolmak üzere, idarî, hukukî ve askerî işler olmak üzere İslâm ve müslümanlarla ilgili her türlü konunun konuşulup tartışıldığı ve karar bağlandığı çok amaçlı bir merkez olarak kullanılıyordu. Bu yapısıyla Mescid-i Nebevî, İslâm’ın ilk kurumsal binası olmak yanında ilk örgün eğitim kurumu niteliği taşır. Hz. Peygamber, ashâbı ile birlikte burada sık sık ilim ve sohbet meclisleri oluşturur; gerekli gördüğünde onları toplar ve çeşitli konularda bilgilendirirdi. Özellikle sabah namazından sonra halkalar halinde mescidde oturur, Kur’an okur, dinin farzlarını ve sünnetlerini öğrenmeye çalışırlardı.
14.Soru
Aşağıdaki seçeneklerin hangisi uydurma hadisin belirtileri arasında gösterilebilir?
Ahlak bozuklukları |
Bilinç bozuklukları |
Kişilik bozuklukları |
Ses bozuklukları |
Mana bozuklukları |
Metinde görülen dil ve özellikle de, mana bozuklukları ile ölçüsüz ifadeler onun uydurulmuş olduğuna işaret edebilir.
15.Soru
Hadis ilminde belli bir formasyon kazanmış bir kişi, neyi ya da neleri incelemek suretiyle bir hadisin uydurma olup olmadığı konusunda kanaat sahibi olabileceği söylenebilir?
Sened |
Rihle |
Ölçüsüz sevap |
Sınırsız vaatler |
Mevzu |
Hadis ilminde belli bir formasyon kazanmış bir kişi, sened ve metni incelemek suretiyle bir hadisin uydurma olup olmadığı konusunda kanaat sahibi olabilir.
16.Soru
Râvîyi güvenilir, rivâyetini makbul olmaktan çıkaran Metâin-i aşere denilen on kusur vardır. Buna göre verilenlerden hangisinin Metâin-i aşere’de yer almaz?
Yalancılıkla itham |
Fısk |
Cehâlet |
Sikaya muhâlefet |
Ezbercililk |
Metâin-i aşere denilen on kusur vardır ki, bunlar râvîyi güvenilir, rivâyetini makbul olmaktan çıkarır. Yalancılık, yalancılıkla itham, fısk, cehâlet ve bid’at râvînin adâletini; çok hata etmek, aşırı dalgınlık, yanılma, sikaya muhâlefet ve kötü hâfıza zabtını ortadan kaldıran kusurlardır. Buna göre ezbercilik kusur sayılmaz.
17.Soru
Aşağıdaki âlimlerden hangisi amellerin faziletiyle ilgili konularda zayıf hadisle amel etmek caiz değildir görüşündedir?
Süfyân es- Sevrî |
Ebû Bekir İbnü’l-Arabî |
Ahmed b. Hanbel |
Ebû Dâvud |
Abdullah b. Mübârek |
Çözüm: Yahya b. Ma‘în, Müslim, İbn Hazm, Ebû Bekir İbnü’l-Arabî gibi âlimlere göre ne helal, ne haram, ne de amellerin faziletiyle ilgili konularda zayıf hadisle amel etmek caiz değildir.
18.Soru
“Ketebe ileyye fülan: falan kimse bana yazdı” lafzı hangi metoda delâlet etmek üzere kullanılan rivayet lafızlarındandır?
Münavele |
Vasiyyet |
Vicade |
Mükatebe |
İcazet |
İcazet metoduna delâlet etmek üzere en çok kullanılan lafız, (ecazeli: bana icazet verdi) siğasıdır. (Defaa ileyye kitâbehu: falan bana kitabını verdi) münaveleye delalet etmek üzere kullanılan rivayet lafızlarıdır. (Ketebe ileyye fülan: falan kimse bana yazdı) lafzı mükatebe metoduna delalet etmek üzere kullanılan rivayet lafzıdır. (Evsâ ileyye: bana vasıyyet etti) lafzı vasıyyet metoduna delalet etmek üzere kullanılan rivayet lafzıdır. (Beleğani: bana ulaştı) lafızları ise vicade metoduna delâlet etmek üzere kullanılan edâ siğalarıdır.
19.Soru
Yüce Allah’a, Kur’an olmayarak nispet edilen söz ve işle ilgili hadis anlamına gelen, Rabbânî hadis veya ilâhî hadis de denen hadis türü aşağıdakilerden hangisidir?
Sahih hadis |
Hasen hadis |
Kutsi hadis |
Merfü hadis |
Mevküf hadis |
Doğru yanıt Kutsi hadis olacaktır. Metnin özelliklerine göre yapılan sınıflandırmalardan biri olan kutsi hadis Yüce Allah’a, Kur’an olmayarak nispet edilen söz ve işle ilgili hadis anlamına gelir. Soruda ifade edildiği gibi Rabbani veya ilahi hadis de denmektedir.
20.Soru
Bütün rivayetlerinde lafızları aynı olan yani, Hz. Peygamber’in ağzından çıktığı şekilde bize ulaşan hadislere ‘__________’ denilmektedir. Verilen boşluğa gelmesi gereken uygun ifade aşağıdaki şıkların hangisinde yer alamaktadır?
Meşrebi |
Sahih |
Lafzi |
Emin |
Manevi |
Lafzi mütevatir: Bütün rivayetlerinde lafızları aynı olan yani, Hz. Peygamber’in ağzından çıktığı şekilde bize ulaşan hadislerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ