Halk Edebiyatına Giriş 2 Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Halk Edebiyatının en eski kaynaklarından olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’te “ır” ve “yır” kelimeleriyle karşılanan türkü terimi yerine Azerbaycan Türkçesinde aşağıdakilerden hangisi kullanılır?
Halk yırı |
Halık cır |
Halk aydımı |
Mahnı |
Halk koşiği |
Hak Edebiyatının en eski kaynaklarından olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’te “ır” ve “yır” kelimeleriyle karşılanan türkü terimi yerine Azerbaycan Türkçesinde “mahnı” terimleri kullanılmaktadır.
2.Soru
Karagöz hangi yüzyılda kesin biçimini almıştır?
XV. yüzyıl |
XVI. yüzyıl |
XVII. yüzyıl |
XVIII. yüzyıl |
XIX. yüzyıl |
Karagöz XVII. yüzyılda kesin biçimini almıştır. Karagözün varlığı ve içeriği Evliya Çelebi başta olmak üzere pek çok yabancı seyyahın kayıtlarında da açıkça yer alır. XVII. yüzyılda, İstanbul’da Kör Hasanzâde Mehmet Çelebi, Şengül Çelebi Erzurum’daysa Kandillioğlu devrin ünlü karagözcüleridir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi konularına göre türkülerden biri değildir?
Askerlik türküleri |
Çocuk ve Oyun türküleri |
Esnaf türküleri |
Evlilik türküleri |
Çoban türküleri |
Konularına Göre Türküler: Türkülerin işlediği konulara göre tematik bir sınıflandırması şu şekilde yapılabilir.
a. Aşk ve sevda türküleri.
b. Gurbet türküleri.
c. Mizahi türküler.
d. Serhat türküleri.
e. Kahramanlık türküleri.
f. Eşkiya türküleri.
g. Tören türküleri.
h. Esnaf türküleri.
k. Çocuk ve Oyun türküleri.
l. Askerlik türküleri.
m.Çoban türküleri.
4.Soru
Dîvânu Lugâti’t-Türk’te “ır” ve “yır”, Azerbaycan Türkçesinde “mahnı”, Kırgız Türkçesinde “eldik ır”, Türkmen Türkçesinde “halk aydımı” olarak adlandırılan tür Türkiye Türkçesinde aşağıdakilerden hangisidir?
Mani |
Ninni |
Masal |
Ağıt |
Türkü |
Halk Edebiyatının en eski kaynaklarından
olan Dîvânu Lugâti’t-Türk’te “ır” ve “yır” kelimeleriyle karşılanan türkü terimi yerine Azerbaycan Türkçesinde “mahnı”, Başkurt Türkçesinde “halk yırı”, Kazak Türkçesinde “türki” (türik halık anı), Kırgız Türkçesinde “eldik ır”, Tatar Türkçesinde “halık cır”, Özbek Türkçesinde “türki” veya “halk koşigi”, Uygur Türkçesinde “nahşa” veya “koça nahşisi”, Türkmen Türkçesinde “halk aydımı” terimleri kullanılmaktadır.
5.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Karagöz oyunu icrası sırasında şarkı ve türküleri okuyan kişiye verilen addır?
Yardak
|
Sandıkar
|
Dayrezen
|
Çengi
|
Tasbaz
|
6.Soru
Oyuncunun tek başına hazırlayıp yürüttüğü seyirlik oyun aşağıdakilerden hangisidir?
Tuluat Tiyatrosu
|
Meddah
|
Orta Oyunu
|
Kam
|
Köy Seyirlik Oyunu
|
7.Soru
Kukla oyununda her zaman uşak rolünde görülen baş tiplerden biri olan kukla oyunlarının baş komiği sayılan İbiş’in asıl adı aşağıdakilerden hangisidir?
Dalkavuk |
Şeytan |
Arap |
Laz |
Sadık |
Türk kukla seyirlik oyun geleneğindeki oyuncu tipleri ve bunların tipolojik özellikleri şöylece sıralanabilir: İbiş: Her zaman uşak rolündedir. Asıl adı “Sadık” olmasına rağmen çoğunlukla “İbiş” olarak çağırılır. İhtiyar’ın uşağıdır, kurnaz ve hazır cevaptır. İbiş kaba saba, açık saçık ve iki anlamlı sözler söyleyerek oyunun gelişmesini sağlar. O, kukla oyunlarının baş komiğidir. Eğri büğrü, püskülü devamlı oynayan biçimsiz bir fesi vardır. İbiş oyunlarda Tombul, Fıstık, Kıvrak, Kışkış, Guguk, Gaytan, Gelecek, Köstebek, Mutlu, Cümbüş, Toplu, Altın Bülbül, Durmuş gibi adlar da alır. İhtiyar: İbiş’in efendisidir. “Bey” veya “Beyefendi” adı da verilir. İhtiyar mal mülk sahibi zengin bir kişidir. İhtiyarı sevmeyenler ona “Tirit”, “Parçacı”, “Moruk” gibi lakaplar takarlar.
8.Soru
Şeyh Küşterî Meydanı olarak isimlendirilen perde hangi seyirlik türde kullanılmaktadır?
Kukla |
Orta oyunu |
Meddah |
Karagöz |
Köy seyirlik oyunları |
Günümüzde karagöz perdesine “Şeyh Küşterî Meydanı” denir ve Şeyh Küşterî karagözcülüğün pîri -kurucusu- kabul edilir ancak yazılı belge ve kayıtlar XVI. yüzyıl başlarında Mısır’ı fetheden Yavuz Sultan Selim’in davet ettiği Mısırlı gölge oyuncularının İstanbul’a gelerek bu teknikle oyunlar sergilediklerini ortaya koymaktadır.
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karagöz oyununda oyunu oynatan ustanın, şarkı ve türküleri okuyan yardımcısına verilen addır?
Dayrezen |
Hayalbaz |
Hayâlî |
Yardak |
Sandıkâr |
Karagöz oyunu tek kişinin icra ettiği bir gösteridir. Fakat, karagözcünün yardımcıları da vardır. “Hayâlî” veya “hayalbaz” da denilen karagözcü ustasına, “sandıkâr” da denilen çırağı yardım eder. Karagöz oyunun icrası sırasında şarkı ve türküleri okuyana “yardak”, oyun esnasında tef çalan yardımcıya “dayrezen” adı verilirdi.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Türk Halk Edebiyatının söylemelik türlerinden biri değildir?
Türkü |
Ağıt |
Mani |
Ninni |
Sonat |
Sonat, Avrupa müzik türlerinden biridir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde oyuncuların meydana getirdikleri topluluklara verilen addır?
Kol
|
Curcunabaz
|
Han
|
Palanka
|
Pastav
|
12.Soru
Mâniler, icra ve ibda edildikleri (yaratılma) sosyo-kültürel bağlamlara dayalı olarak tasnif edilmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu tasniflerden biri değildir?
Niyet, Fal (yorum) Mânileri |
Sevda Mânileri |
Atma Mâniler |
İş Mânileri |
Bekçi ve Davulcu Mânileri |
Atma Mâniler bu tasnifte yer almamaktadır.
13.Soru
I.Kuklaların başları ve kolları mukavva veya tahtadan gövdeleri bezden yapılır.
II.Kuklacı, sağ elini kuklanın giysisinden içeri sokar, işaret parmağı ile başı, baş ve orta parmağı ile kolları oynatır.
III.Eldeki parmaklar ve bileğin hareketi ile kuklaya hareket verir ve doğaçlama olarak kuklanın hareketine uygun şekilde konuşur veya konuşup anlattığı duruma göre kuklaya hareket verir.
Yukarıda el kuklası ile ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız II. |
I. ve II. |
I. ve III. |
II. ve III. |
I. II. ve III. |
Kuklaların başları ve kolları mukavva veya tahtadan gövdeleri bezden yapılır. Kuklacı, sağ elini kuklanın giysisinden içeri sokar, işaret parmağı ile başı, baş ve orta parmağı ile kolları oynatır. Eldeki parmaklar ve bileğin hareketi ile kuklaya hareket verir ve doğaçlama olarak kuklanın hareketine uygun şekilde konuşur veya konuşup anlattığı duruma göre kuklaya hareket verir.
14.Soru
I.Geleneksel olarak ağıtlarda 7, 8, ve 11’li hece ölçüsü tercih edilmekle birlikte 7 heceden az ve 11 heceden de fazla söylenmiş ağıtlar da görülebilir.
II.Ağıtlar her zaman hece vezni ile yazılır, mersiyeler ise sadece aruz vezni ile yazılır.
III.Çoğunlukla ağıtlarda şekil veya yapı birimi dörtlüktür. Bazen dörtlükten az veya çok şekillere de rastlanabilir.
IV.Bu dörtlüklere eklenen beşinci mısra veya beyitleri ağıtın ezgisini hafızalarda daha kalıcı kılmaya yönelik olarak eklenen “nakarat” mısralarıdır.
Yukarıda ağıt ile ilgili verilen bilgilerden hangisi veya hangileri yanlıştır?
Yalnız II. |
Yalnız IV. |
I. ve III. |
II. III. ve IV. |
I. III. ve IV. |
Geleneksel olarak ağıtlarda 7, 8, ve 11’li hece ölçüsü tercih edilmekle birlikte 7 heceden az ve 11 heceden de fazla söylenmiş ağıtlar da görülebilir. Çok nadir olmakla birlikte hece ile yazılmış mersiyelere veya aruzla yazılmış ağıtlara rastlamak mümkündür. Çoğunlukla ağıtlarda şekil veya yapı birimi dörtlüktür. Bazen dörtlükten az veya çok şekillere de rastlanabilir. Bu dörtlüklere eklenen beşinci mısra veya beyitleri ağıtın ezgisini hafızalarda daha kalıcı kılmaya yönelik olarak eklenen “nakarat” mısralarıdır.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi “bebek, çömçe gelin” ve “karaçör” olarak da adlandırılan oyun türüdür?
Kukla
|
Orta Oyunu
|
Meddah
|
Köy Tiyatrosu
|
Karagöz
|
16.Soru
Aşağıda verilen tanımlardan hangisi Yedekli Mâni veya Artık mâni olarak bilinen mâni türünün tanımıdır?
Dört mısralı, yedi heceli ve “aaxa” şeklinde kafiyelenen mânilerdir. |
Yaygın olarak dört-beş mısradan oluşan, ilk mısrası yedi heceden daha az ve cinaslı kafiyelerin kullanıldığı mânilerdir. |
Geçmişte, kına geceleri, düğün, pınar başı gibi mekânlarda yoğunlaşan genç kız ve erkeklerin birbirlerini görüp beğenmeleri ve bunu birbirlerine attıkları mânilerdir. |
Başta Nevruz ve Hıdrellez olmak üzere çeşitli özel günlerde genç kız ve hanımların bir küp içine koydukları kişisel eşyalarından yola çıkılarak okunan mânilerdir. |
Dört veya beşten fazla mısrayla kurulan mânilerdir. |
Dört veya beşten fazla mısrayla kurulan mânilere “yedekli mâni” veya “artık mâni” denilmektedir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ritüel (kuttören) oyunlardan biri değildir?
Yılın Değişmesiyle İlgili Oyunlar
|
Mücerret Fikirlerle İlgili Oyunlar
|
Hayvan Kültüne Bağlı Oyunlar
|
Masallara Bağlı Oyunlar
|
Bitki Kültüne Bağlı Oyunlar
|
18.Soru
Curcuna içinde dans edip soytarılıklar yapan sivri külahlı, bazen yüzleri maskeli oyunculara verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?
Meddah |
Curcuna-baz |
Pişekar |
Soytarı |
Kavuklu |
Curcuna-baz, curcuna içinde dans edip soytarılıklar yapan sivri külahlı, bazen yüzleri maskeli oyunculara verilen isimdir.
19.Soru
I.Evrensel olarak, “gölge oyunu” hatta “gölge tiyatrosu” olarak da adlandırılan bir tekniğin ve bu teknikle meydana getirilen sözlü edebiyat türlerinin genel adıdır.
II.Gölge oyunu tekniği, çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oluşturulur. Bu perdenin arkasında iki boyutlu ve saydam olmayan tasvir veya kuklaların oynatılması gölge oyunu tekniğinin esasını meydana getirir.
III.Bu teknik sadece Türk kültürüne ait olup Türklerin yoğunlukta olduğu yerlerde sergilenmektedir.
Yukarıdaki öncüllerde karagöz oyunu için verilen bilgilerden hangisi veya hangileri doğrudur?
Yalnız I. |
Yalnız II. |
II. ve III. |
I. ve II. |
I. II. ve III. |
Karagöz oyunu, evrensel olarak, “gölge oyunu” hatta “gölge tiyatrosu” olarak da adlandırılan bir tekniğin ve bu teknikle meydana getirilen sözlü edebiyat türlerinin genel adıdır. Gölge oyunu tekniği, çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oluşturulur. Bu perdenin arkasında iki boyutlu ve saydam olmayan tasvir veya kuklaların oynatılması gölge oyunu tekniğinin esasını meydana getirir.Bu teknik dünyanın değişik ülkelerinde yerel katkı ve kullanımlarla çeşitlemeler kazanmıştır.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bir çeşit gölge oyunudur?
Kukla |
Karagöz |
Meddah |
Orta oyunu |
Köy seyirlik oyunları |
Karagöz oyunu, evrensel olarak, “gölge oyunu” hatta “gölge tiyatrosu” (shadow theatre) olarak da adlandırılan bir tekniğin ve bu teknikle meydana getirilen sözlü edebiyat türlerinin genel adıdır. Gölge oyunu tekniği, çıra, mum, lamba gibi bir aydınlatma kaynağı ile yarı saydam bir perdeden yararlanılarak oluşturulur.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ