1987 yılında İngiliz Havaalanı İdaresi BAA’in hisselerin halka arzı yöntemiyle özelleştirilmesi, dünyada havaalanı özelleştirme hareketinin başlangıcı kabul edilir.

İletişim, duygu, düşünce ve görüşlerin kişiler ve gruplar arasında aktarılma sürecidir.Cevap C'dir.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) otorite olmayan ancak hava taşımacılığı sisteminin işleyişinde belirleyici rol oynayan uluslararası kuruluşlardan biridir. ICAO, EASA uluslararası denetkeyici ve düzenleyici kuruluşladır. FAA ve SHGM havacılık sektöründe hem düzenleyici hem de denetleyici olan ulusal kuruluşlardır.

Sayfa 10 Tablo 1.1

ACI ve IATA düzenleyici otorite olmaksızın ilgili kuruluşlar statüsündedir. ICAO, EASA, ulusalar arası DHMİ ise ulusal düzenleyici otoritedir.

Ulusal ve Uluslararası Düzenleyici Otoriteler: Bunlar havaalanlarının diğer önemli bir paydaş grubudur. Otoriteler kural koyma ve denetleme hakkına sahiptirler ki bu da havaalanlarının uyması gereken bir dizi kuralları gerektirmektedir. Bu kuralların başında emniyet ve güvenlik kuralları gelmektedir. Havaalanları, kural koyucu ve düzenleyici otoriteler tarafından bu konularda sürekli denetlenmektedir. Aynı zamanda özellikle emniyet ve güvenlik konularında konulan kurallara uymak havaalanlarının faaliyetleri gereği lüzumludur. Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO-International Civil Aviation Organization) ve Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA The European Aviation Safety Agency) gibi uluslararası kuruluşlar ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMI) Genel Müdürlüğü gibi ulusal sivil havacılık otoriteleri düzenleyici ve denetleyici paydaş grubudur.

Havaalanlarında havacılık hizmetlerinin fiyatlandırılmasında dört temel yaklaşımdan bahsedebiliriz. Bunlar; geleneksel, maliyet temelli, zirve ve büyükbaba hakları fiyatlandır­malarıdır.

Özelleştirme ya da ticarileşme yönelimlerine diğerlerinden önce başlayarak, havaalanı
işletmeciliği konusunda dünyanın önde gelen havaalanları durumuna gelen büyük işleticiler için, küreselleşmede temel amaç pazarı genişletmektir.

Proje finansmanı türü özelleştirmede kullanılan çeşitli yöntemler bulunmakla birlikte, en yaygın olanı yap-işlet-devret modelidir. Burada, havaalanının bir kısmı ya da tüm işletmeciliği belirli bir süre boyunca proje yatırımını gerçekleştiren ve kaynakları sağlayan işletmelere devredilmektedir. Bu özelleştirme daha çok büyük çaplı kaynak gerektiren yeni bir havaalanı ya da yeni bir terminal binası yapımında yaygındır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Askerler, havayolları işletmeleri için potansiyel müşteriler olarak görülmemektedir.

Hazırlanma düzeyi ve kullanım düzeyi açısından planlar ise stratejik planlar, taktik planlar ve operasyonel planlar olarak sınıflandırılabilir. Çok farklı bir durum söz konusu olmadıkça uzun süreli planlar genellikle stratejik planlar, orta vadeli planlar taktik planlar ve kısa süreli planlar ise operasyonel planlar olarak düşünülebilir.

ICAO, Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (The European Aviation Safety Agency - EASA) gibi uluslararası kuruluşlar ile devletler ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü gibi ulusal sivil havacılık otoriteleri düzenleyici ve denetleyici kuruluşlardır.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transportation Association - IATA) ve Uluslararası Havaalanları Konseyi (Airport Council International - ACI) gibi otorite olmayan ancak hava taşımacılığı sisteminin işleyişinde belirleyici rol oynayan uluslararası ve ulusal kuruluşlar da ilgili kuruluşlar olarak sektörel çevrede yer alır. Doğru cevap C'dir.

Bir işletmenin hangi amaçları gerçekleştirmek üzere kurulduğu ve işletmenin varlık nedeni misyon kavramı ile ifade edilir. Bu bağlamda ‘müşterilerine seçkin hizmetler vermek’ bir misyon ifadesidir. Vizyon ise bir örgütün mevcut ortam ve rekabetçi konumunun hayli ötesinde, gelecekteki rol ve hedefleriyle ilgili bir resimdir. Diğer şıklar birer vizyon ifadesidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

İmtiyaz devri havaalanının bir kısmının ya da tamamının bir ya da bir grup havaalanı işletmecisine belirli bir süre işletmesi için devredilmesidir. Anlaşma şartlarının titizlikle hazırlanması gereken, aslında karmaşık bir özelleştirme yöntemidir. Genellikle havaalanı yönetimini devralan işletmeler başlangıçta ödenen paraya ek olarak yıllık gelirlerinden belirli bir miktar para öderler. Aynı zamanda havaalanlarının da yenilenmesi ve büyütülmesi söz konusu ise bu yatırım, yapılan anlaşmaya dâhil edilebilir.

Geribildirim, sistemin faaliyetlerini değerlendirme ve gerekirse ayarlama amacına hizmet eden bilgi akışıdır. Cevap D'dir.

Avrupa Komisyonu ise havaalanlarını yıllık yolcu sayısına göre dört kategoride ele almaktadır:

• Kategori A-Büyük Topluluk Havaalanı: Yıllık 10 milyondan fazla yolcuya hizmet veren havaalanı
• Kategori B-Ulusal Havaalanı: Yıllık 5 ila 10 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı
• Kategori C-Büyük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 ila 5 milyon arasında yolcuya hizmet veren havaalanı
• Kategori D-Küçük Bölgesel Havaalanı: Yıllık 1 milyondan az yolcuya hizmet veren havaalanı

Doğru cevap C’dir.

Sistemi, ortak bir amaca hizmet etmek üzere bir araya getirilmiş, aralarında ilişki bulunan belirli parçalardan, yani alt sistemlerden oluşan bir bütün olarak tanımlamak mümkündür. Doğru cevap B'dir.

Sanayileşme haricinde gösterilen eğilimler havaalanı sektöründe görülen yeni eğilimler olarak göze çarpmaktadır.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ( DHMİ), Türk hava sahasında uçuş yapan ve havalimanlarımıza iniş-kalkış yapan uçaklar ile ülkemiz üzerinden transit geçiş yapan tüm hava araçlarına hava seyrüsefer ve hava trafik hizmetleri verilmesi görevlerini yerine getirmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Satın al-Yap-İşlet (Buy Built Operate): Özel şirket mevcut havaalanını devletten satın alır, gerekli yatırımları yapar ve işletir. Az gelişmiş, yetersiz havaalanları için uygun bir modeldir. ?