Havacılık Gelirleri

İniş ücretleri, Yolcu ücretleri, Uçak park ücretleri, Hizmet ücretleri (eğer hizmet havaalanı operatörü tarafından sağlanıyorsa), Diğer havacılık gelirleri (hava trafik kontrol, ışıklandırma, körük vb.)

Havacılık Dışı Gelirler

İmtiyazlar, Direkt satışlar (havaalanı operatörünün işlettiği mağazalar, yiyecek içecek ve diğer hizmetler), Otopark (eğer havaalanı operatörü işletiyorsa ya da kiralamışsa), Kiralar, Diğer havacılık dışı gelirler (danışmanlık, ziyaretçi hizmetleri, emlak geliştirme vb.)

Havaalanlarının tüm kullanıcıların kullanımına açık olması ve kullanıcılar arasında ayrım yapılmaması anlayışı yaygınlık ka­zanmıştır ve 1944 Chicago Anlaşması, üye ülkelerin havaalanı fiyatlandırılma­sındaki ayrımcı eylemlerini yasaklamıştır.

Yönetim sözleşmeleri, havaalanı özelleştirme modelleri arasında en az radikal olanıdır. Bu model; mülkiyet kamuda kalmak üzere havaalanı günlük operasyonlarının yönetiminin sözleşme karşılığı uzman şirketlere devredilmesidir. Bu yöntemde devralan şirket, genellikle havaalanının performansı ile ilişkili bir yıllık ücreti devlete ödemekle yükümlüdür.

Yürütme, çalışanları etkileyerek işletme amaçlarını gerçekleştirmek üzere harekete geçirme sürecidir. Cevap D'dir.

Geleneksel ortalama maliyet fiyatlandırmasında, havaalanı altyapısı yatırım ve işletme giderlerinden her kullanıcı başına düşen miktar hesaplanarak ortalama bir bedel bulunmakta ve bu ortalama bedel günün her saatinde geçerli olmaktadır. Zirve fiyatlama, havaalanı hizmetlerine olan talep arzı geçtiğinde uygulanmaktadır. Maliyet temelli fiyatlama yaklaşımında esas olan fiyatların marjinal maliyet dikkate alınarak hesaplanmasıdır. Rekabete dayalı fiyatlandırmada rakiplerin davranışları önem kazanır. Ancak havaalanı fiyatlandırmaları kapsamında yer almamaktadır. Büyükbaba hakları fiyatlandırması ise iki ciddi probleme yanıt aramaktadır. Bunlardan birincisi, talep arzı geçerse kaynakların havayolları arasında nasıl paylaştırılacağıdır. İkinci problem ise büyük havaalanlarında havayolları arasında yaşanan rekabetin sağladığı avantajların nasıl muhafaza edileceğidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Amerikan Federal Havacılık Dairesine (FAA) göre ticari havaalanlarında yaşanan tıkanıklığı azaltmaya yardımcı olan havaalanları, ticari rahatlatıcı havaalanı olarak tanımlanmaktadır. Kargo hizmeti veren havaalanı yolcu taşımacılığı hizmeti yanında kargo taşımacılığı hizmeti de sunar. Ticari hizmet veren havaalanı yılda 2500 yolcudan fazla yolcuya hizmet veren tarifeli taşımacılığa açık olan havaalanıdır. Genel havacılık ahavalanı ise yılda 2500 yolcudan fazla tarifeli yolcuya hizmet veren özel havalanıdır.

Alt düzey yöneticiler, havaalanı faaliyetlerinin gerçekleştiği yerlerde işlerin kesintisiz yürütülmesinden sorumludurlar. Bunun yanında, faaliyetlerin yürütülmesiyle ilgili olarak planlanmayan günlük değişikliklerin ve olağandışı gelişmelerin sorunsuz yönetilmesi için operasyonel kararlar alırlar. Doğru yanıt A’ dır.

Havaalanı özelleştirmeleri bir yandan etkinlik ve verimlilik artışı, kamuya finansal rahatlık getirme, modernizsayon ve ticari gelir artışı faydalarını sağlarken; diğer yandan havacılık ücretlerinin yükselmesi, yatırımın optimal seviyede gerçekleşmemesi, hizmet kalitesinde düşme ve paydaşlar arasında çatışma gibi olumsuzluklara neden olabilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Satın al-yap ve işlet finansman modelinde imtiyaz üsresi sonunda havaalanı mülkiyeti devlete devredilmemektedir.

İmtiyaz Devri; Havaalanının bir kısmının ya da tamamının bir ya da bir grup havaalanı işletmecisine belirli bir süre işletmesi için devredilmesidir. Cevap A'dır.

Blok satış yönteminde havaalanının tamamı ya da bir bölümü ticari bir ortağa ya da yatırımcılar konsorsiyumuna satılmaktadır. Bu satışlarda yatırımcının finansal yeterliliği yanında yönetim ve teknoloji uzmanlığına sahip olması da göz önünde tutulmaktadır. Böylece pasif yatırımcılar yerine stratejik ortaklarla iş birliği yapılmakta ve havaalanının daha etkin yönetimi sağlanmaktadır.

Bir işletmenin kararlarından etkilenen ve kararları etkileyebilen tüm taraflar o işletmenin paydaşları olarak kabul edilmektedir. Uçak bakım işletmeleri diğer hizmet sağlayıcılar arasındadır. Dolayısı ile hissedarlar, diğer havaalanları, yolcular ve ziyaretçiler gibi işletme paydaşlarındandır. Düzenleyici ve denetleyici kurullar da havaalanı paydaşı olmakla beraber denetleme yetkisi sadece bu kurumlardadır. Havaalanlarını denetleme kurumlarından biri Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı’dır (EASA). Doğru yanıt A’dır.

Sayfa 10, Tablo 1.1. 

Uzmanlaşmadan yararlanma ilkesi; Çalışanların uzman oldukları konuda verimliliklerinin artması beklenmektedir. Böylece tecrübe ve çalışanların niteliklerinden daha fazla yararlanılmış olur.

Yönetim en uygun sermayeyi bulmak, kar sağlamak için işletmenin verimli olarak çalışmasını sağlar. Yönetim, yönetim sürecinde geriye doğru sistemin faaliyetlerini değerlendirerek geribildirimde bulunur. Yönetim görevleri arasında; gözlem yapma, veri elde etme, verileri işleme, elde edilen bilgilerin sınıflandırılması, analizi ve kullanılması yer almaktadır. Yönetim bir karar alma işidir. İşletme yönetimi açısından karar, yöneticinin herhangi bir konuda yaptığı seçimdir. Dolayısıyla bir yöneticinin temel görevi, alternatifler arasından en doğru olana karar vererek organizasyona yön vermektir. Doğru yanıt D’ dir.

Havaalanlarında uygulanan özelleştirme yöntemleri; 
• Hisse senedi arzı,
• Blok satış,
• İmtiyaz devri,
• Proje finansmanı yoluyla özelleştirme ve
• Yönetim sözleşmeleri,
• Ortak girişim şirketleridir.

Kullanım hakkı gelirleri ticarileşme ile ilgili bir kavramdır.

Avrupa Birliği’nin amaçlarından biri de sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamaktır. Bu hedefe uygun olarak, üye ülke ve bölgeler arasındaki hayat standardı farklılıklarını ortadan kaldırmak da önemli bir sosyal politika olarak kabul edilmektedir. Birlik içindeki düşük refah seviyesine sahip ülkelerin altyapı ve altyapılarının modernizasyonuna yönelik çabalarının desteklenmesi için ‘uyum fonu’ oluşturulmuştur. Diğerleri Amerika Birleşik Devletleri’ndeki havaalanı finansman yaklaşımları arasında yer alır. Doğru cevap A şıkkıdır.