Bilet satış bedeli, (varsa, yakıt harcı ve sigorta bedeli de) bilet ücretinin esas unsurları toplamı, ana faaliyet geliri olarak Yurtdışı Satışlar hesabının alacağına kaydedilir. Doğru yanıt E’dir.

MALİYETLE İLGİLİ KAVRAMLAR VE MALİYET TÜRLERİ

Maliyet, Harcama, Gider ve Zarar Kavramları

Değişken ve Sabit Maliyetler

Karma Maliyetler, işletme faaliyetlerine konu olan maliyetler bazen kararlı davranışlar sergilemez, değişken ya da sabit olma özelliği süreklilik göstermez. Bu tür giderlerin bir kısmı üretim faaliyetine paralel değiştiği halde, üretim durduğunda tamamen ortadan kalkmaz (yarı değişken) veya belli bir üretim düzeyinde sabit kaldığı halde, söz konusu sınır aşıldığında sıçramalar şeklinde artar (yarı sabit). Örneğin aylık sabit ücretle çalışan pilotlara, denizaşırı uçuşlarda prim verilmesiyle oluşan ücret yarı değişken gider, uçakların iniş takımlarındaki lastik maliyetleri ise yarı sabit gider niteliği taşır.

ICAO tarafından yapılan gider sınıflamasında da, giderler iki ana başlık altında, yukarıdakine benzer şekilde ele alınmıştır. Şöyleki; Havaalanı Giderleri:

1. Faaliyetler ve bakım ile ilgili giderler;
- Personel giderleri,
- Tedarik giderleri,
- Satın alınan hizmet giderleri,
- Genel yönetim giderleri,
- Diğer sermaye dışı giderler.

2. Sermaye ile ilgili giderler;
- Amortisman ve tükenme payları,
- Faizler,
- Diğer sermaye giderleri.

740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 5.737,50
-Esas Ücret                    4.500,00
-SSK Primi İşveren Payı  1.127,50
-İşsizlik Sig.İşveren Payı  110,00

Elektronik bilet en az aşağıdaki bilgileri içermelidir;
• Havayolu işletmesinin ûnvanı,
• Yolcunun adı-soyadı,
• Belge numarası (13 haneli),
• Düzenlenme tarihi,
• Yapılan hizmetin türü ve tutarı,
• Ödeme türü (nakit/kredi kartı/banka kartı/
havale/promosyon vb.)

Satın alınan hizmet bedeli, pist yapımı henüz tamamlanmadığı için Yapılmakta Olan
Yatırımlar hesabına kaydedilmiştir. Yapım işi (inşaat) tamamlandığında, bu hesapta biriken maliyet 251
Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri hesabına aktarılacaktır.

İşletmeler faaliyetlerini sürdürebilmek için bir takım varlıklara (para, stok, makina-techizat, taşıtlar, demirbaşlar, vb..) sahip olmak durumundadır. Bu varlıkların bir kısmı işletmenin kuruluşunda ve yaşamının ilerleyen dönemlerinde ortaklarca işletmeye tahsis edilirken, bir kısmı da borçlanma yoluyla elde edilebilir. Dolayısıyla işletmenin sahip olduğu varlıklar ancak işletmenin kaynakları kadar olabilir. Temel muhasebe eşitliği olarak ifade edilen bu durum VARLIKLAR=KAYNAKLAR veya VARLIKLAR=BORÇLAR+SERMAYE şeklinde gösterilmektedir.

Muhasebe dönemi boyunca çalıştırılan; 740 Hizmet Üretim Maliyeti, 750 Araştırma-Geliştirme Giderleri,760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, 770 Genel Yönetim Giderleri ve 780 Finansman Giderleri hesabında biriken tutarlar, dönem sonunda ilgili yansıtma hesapları kullanılarak, 622 Satılan Hizmet Maliyeti, 630 Araştırma-Geliştirme Giderleri, 631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri, 632 Genel Yönetim Giderleri ile 660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri ve 661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri hesaplarına aktarılır. Dönem sonunda 6 kodlu gider hesaplarındaki tutarlar da, 653 Komisyon Giderleri, 654 Karşılık Giderleri, 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar gibi diğer dönem giderleri ile birlikte 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabının borç yanına devredilerek süreç tamamlanır.

Terminal hizmetleri ile ilgili giderler: Yolcu terminallerinde sunulan hizmetlerin sürekliliği
bakımından, buraların 24 saat kullanıma hazır tutulması gerekir. Sürekli yolcu akışının yaşandığı
yerler olması bakımından da ısıtma, aydınlatma, soğutma, havalandırma ve ortam temizliğinin
yapılması gibi, havaalanı büyüklüğü ve yolcu potansiyeli ile orantılı olarak büyük çaplı işletme
maliyetlerinin oluştuğu yerlerdir. Dolayısıyla yolcu bekleme salonları ile ilgili maliyetlerde bu gider kapsamına girmektedir.

Havaalanları, sahiplik ve sermaye yapısı, büyüklük, hizmet tipi gibi farklı açılardan sınıflandırılabilir. Örneğin askeri veya sivil havaalanları, ulusal veya uluslararası havaalanları, ticari veya genel havacılık havaalanları, büyük, bölgesel veya düşük maliyetli havaalanları, kamu veya özel sektör havaalanları söz konusu sınıflamalardan bazılarıdır.

Temizlik giderleri 740 hizmet üretim maliyeti kapsamında borçlandırılır

Anadolu Havalimanı İşletmesi, yolcu terminalinde check-in, boarding ve yolcu yönlendirme hizmetlerinde kullanmak üzere bir yazılım satın almıştır. Yazılım bedeli 4.000.000 TL olup, bu tutarın 1/4’ini temsil eden ilk taksit, işlem tarihi olan 18.09.2018’de banka hesabından ödenmiş, diğer kısım her 3 ayda bir taksit ödenmek üzere telif sahibine borçlanılmıştır. İlk ödeme peşin olduğu için Bankalar hesabına alacaklandırılmış, kalan taksitlerin 1 yıl içinde ödeneceği varsayıldığından kısa vadeli satıcılar hesabı alacaklandırılmıştır. 

Yatırım kavramı, belirli bir kaynağın, gelir getirici faaliyetlerde kullanılmak üzere, uzun vadeli olarak tahsis edilmesi şeklinde ifade edilebilir.

Direkt (Dolaysız) Maliyetler, üretim faaliyeti ile doğrudan ilişkilendirilebilen, mamul ve/veya hizmetlere dağıtım anahtarı kullanmadan yükle­nebilen giderlerden oluşur. Üretim faaliyeti dur­duğunda bu tür giderler gerçekleşmez. Örneğin uçuşta tüketilen uçak yakıtı gideri ve havaalanına iniş ücreti bu tür giderlerdendir.

HAVAYOLU İŞLETMELERİNDE MUHASEBE SÜRECİ

Aşağıda havayolu işletmelerinde kullanılabilecek hesap planına bir örnek verilmiştir;

15. STOKLAR
16. İLK MADDE VE MALZEME

150.01 Genel Malzeme Deposu

150.02 İkram Malzeme Deposu

150.03 Akaryakıt Deposu

150.04 Teknik Malzeme Deposu

150.05 Hat Bakım Malzeme Deposu

150.06 Diğer İlk Madde ve Malzemeler

25. MADDİ DURAN VARLIKLAR
26. ARAZİ VE ARSALAR
27. YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ
28. BİNALAR
29. TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR

253.01 Uçak Gövdeleri

253.02 Uçak İniş Takımları

253.03 Uçak Motorları

253.04 Uçak Komponentleri

253.05 Eğitim Uçakları

253.06 Kokpit Simulatörleri

253.07 Kabin Simulatörleri

Kargo gelirleri, yolcu ile birlikte taşınan kargo yanında yalnızca kargo taşımacılığından elde edilen gelirler, posta taşıma gelirleri ve kargo ile bağlantılı diğer gelirler bu grupta yer alır. Yolcu gelirlerinin hesaplanmasında olduğu gibi, kargo ve posta gelirleri de taşınan mesafe (km/mil) ile ilişkilendirilerek hesaplanır.

Tahsil edilecek banka ve posta havaleleri ile yoldaki paralar, tahsil edilebilir kredi kartı slipleri, kuponlar ve pulların izlendiği aktif hesap Diğer Hazır Değerler Hesabıdır.

Sıralamada 2 ve 3 numaralı maddelerin yeri değişirse süreç doğrulanmış olur.

Havayollarında Diğer Gelirler; Havayolu işletmesinin ana faaliyet konusu kapsamında olmakla birlikte taşınan yolcu ya da kargo ile doğrudan ilişkilendirilemeyen gelirler diğer gelirler adı altında toplanabilir. Bunlar; bilet iade ve değiştirme işlem gelirleri, sık uçan yolcu programlarından kullanılamayan puan gelirleri, uçuş yapmayan yolcu gelirleri, acentelerin hatalı ve sanal rezervasyon işlemlerinden doğan cezalara ilişkin gelirler, gümrüksüz satış (duty free) gelirleri, karayolu ile yolcu taşıma gelirleri, uçak içi internet kullanım gelirleri, kayıp bilet gelirleri, kargo ambar ve ordino gelirleri, uçuş eğitim gelirleri, hat bakım Gelirleri, haberleşme ve reklam gelirleri vb. şeklinde sıralanabilir.   Posta taşıma gelirleri, havayolu işletmelerinde ana faaliyet gelirlerinden kargo gelirleri grubunda yer alır. Doğru yanıt D’dir. 

Bir işletmenin ticari borçları senede bağlı değilse Satıcılar, senetli boçları ise, Borç senetleri hesabında izlenir. Doğru yanıt B’dir.