Harrod-Domar modelinde sabit kabul edilen sermaye/hasıla katsayıları yerine daha geniş bir bakış açısı geliştirilerek büyümenin asıl kaynağının sermaye birikimi değil, dışsal kabul edilen teknolojik gelişme olduğu vurgulanmaktadır.

Karşılaştırmalı üstünlükler teorisi özellikle tam rekabet ve ölçeğe göre sabit getiri varsayımları nedeniyle önemli eleştiriler almasının ardından bu varsayımları kapsamayan yeni dış ticaret teorileri geliştirilmiştir. Bu teoriler çerçevesinde serbest ticaretin sağlayacağı diğer faydalar ise şunlardır:

1. Ölçek ekonomilerinden yararlanma
2. Ekonomik dinamizmin artması
3. Rekabet yapısının gelişmesi
4. Teknoloji ve bilgi transferinin kolaylaşması
5. Kaynak dağılımının küresel boyutta optimizasyonunun sağlanması
6. Çarpan etkisi ile milli gelirin artması
7. Döviz dar boğazına girmeyi engellemesi

Solow modelinde daha önce de belirttiğimiz üzere ekonominin kapalı olduğu ve devletin olmadığı varsayılmıştır. Bu varsayımlar altında, Solow modelinde çıktı (Y), hane halkları-tüketiciler tarafından tüketim (C) ve yatırım (I) yapmak için kullanılır. Y=C+I

İktisadi büyümenin gerçek mal ve hizmet artışlarını gösterebilmesi için büyüme hesaplamalarının reel GSYH’ya dayalı olarak yapılması önemlidir.

Marx’ın bu düşüncelerini Emek Değer Teorisi, Artı Değer Teorisi ve Kâr Teorisi şeklindeki ana başlıklarda açıklanmakta ve bu çerçevede teorinin işleyişi açıklanmaktadır.

Satınalma Gücü Paritesi (SGP)

Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını ortadan kaldırarak, farklı para birimlerinin satın alma gücünü eşitleyen bir değişim oranıdır. SGP, belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının oranı şeklinde hesaplanmaktadır. Bu oran kullanılarak farklı para birimlerine dönüştürülen harcamalar, satın alınan mal ve hizmet hacmindeki farklılıkları yansıtarak, ülkeler arasında karşılaştırmaların daha güvenilir bir biçimde yapılmasına olanak sağlayan veriler sunmaktadır

Yukarıda verilen tanım ithal ikamesine dayalı kalkınma stratejisini ifade etmektedir. Devlet bu stratejinin uygulanması sırasında yüksek gümrük tarifeleri, kotalar ve diğer ticari engelleri uygularken döviz kurları, faizler, mal ve üretim faktörü fiyatlarını da kontrol eder ve yönlendirir.

Lisans anlaşmalarının sayısı ve dış ülkelerce finanse edilen AR-GE’nin derecesi teknolojik küreselleşmeye ilişkin göstergelerdir. Teknolojinin küreselleşme düzeyi ile ilgili başka göstergeler de kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Teknolojik Yayılım Oranı (Yabancı ülke firmalarının almış olduğu patentlerin yerli firmaların almış olduğu patentlere oranı)
• Yüksek teknoloji ürünlerinin uluslararası ticareti
• Doğrudan yabancı yatırımların giriş ve çıkış miktarları
• Bilimsel ve teknolojik anlaşmaların şekli ve sayısı
• Çok uluslu şirketlerin firma içi ticaret miktarları

Ticari küreselleşmenin diğer bazı göstergeleri şu şekilde sıralanabilir:

• Reel dış ticaretin büyüme oranı
• Ticari hizmetler ihracatının sanayi malları ihracatına oranı
• İmalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı
• Dış ticaret hacminin (ithalat + ihracat) GSYH’ye oranı
• İhracatın veya ithalatın GSYH’ye oranı
• İthalat vergilerinin toplam ithalat hacmine veya GSYH’ye oranı
• Gizli ithalat engelleri
• Kıtalar arası dış ticaretin büyüme oranı
• Ortalama tarife oranı ve değişimi

Doğru cevap: D seçeneğidir. 

Solow modelinde uzun dönemde durağan durumda kararlı büyümenin gerçekleşeceği varsayılır. Durağan durum kararlı büyümesi ile anlatılmak istenen ise işçi başına düşen sermaye miktarının uzun dönemde sabit bir düzeye ulaşacağıdır. Bu düzey ise k* olarak ifade edilir. k* denge sermaye stoku düzeyine gelindiğinde işçi başına çıktı da sabit bir değer almaktadır. Çünkü işçi başına düşen çıktı, işçi başına düşen sermayenin bir fonksiyonudur. Kısacası durağan durum düzeyinde hem işçi başına sermayenin hem de işçi başına çıktının değişmediği bir durum temsil edilmektedir.

İGİ bağlamında ülkeler düşük, orta, yüksek ve çok yüksek insani gelişmeye sahip ülkeler olarak kategorilere ayrılır.

70 Kuralı Lucas tarafından kullanılan temel kurala göre, yılda g oranında büyüyen bir ülke, her 70/g yılda kişi başına gelirini iki katına çıkaracaktır. Başka bir ifadeyle 70 rakamını ülkenin yıllık büyüme hızına bölerek bir ülkenin kaç yıl sonra gelirini ikiye katlayacağını bulabilirsiniz. Ancak büyüme hızı %5’den büyük olduğunda, kişi başına düşen gelirin iki katına çıkma süresini 72/g formülünü kullanarak hesaplamak daha doğru olacaktır.

70/5=14

Teori iki ana varsayıma dayanır. İlki, ülkelerin faktör donatımları birbirinden farklıdır ve tersine dönmemektedir. İkincisi, mallar faktör yoğunlukları ya da nisbi faktör oranları açısından farklılık arz ederler. Bazı mallar sermaye-yoğun, bazı mallar da emek yoğun olabilir. Teorinin diğer varsayımları ise Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi’nin varsayımlarıyla örtüşmektedir. Dolayısıyla III ile verilen bilginin aksine ekonomide tam rekabet şartları söz konusudur.

Yukarıda verilen tanım üretimin küreselleşmesini ifade etmektedir. Doğrudan uluslararası yatırımların büyüme hızı dünya ticaretindeki büyümenin iki katı, küresel GSYH’nin büyümesinin ise üç katına ulaşmıştır.

Sermaye stokunda oluşan yıpranma Yatırım ile sermaye stokunda oluşan Yıpranma arasındaki farktan elde edilir.

Bilginin en önemli özelliklerinden birisi bilginin bir rakibinin olmamasıdır. Dolayısıyla bilginin rekabetçi piyasalar tarafından yönlendirilmesi oldukça güçtür. Temel bilimsel bilginin bir kez üretildikten sonra onu kullananlara sunmanın maliyeti sıfıra yakındır ve bu bilgiye kolayca ulaşılabilir. Eğer bilgi “dışarıda tutulabiliyorsa”, yani başkaları tarafından kullanılması engellenebiliyorsa (mülkiyet hakları ile ilgili yasal ve kurumsal mevzuat vb. gibi) bilgi üretimi karşılığında pozitif bir gelir ve özel kazanç elde edilebilir. Bu durum ise bilgi üretimini teşvik edecek, bilimsel araştırmalar, AR-GE, yenilik üretimi gibi faaliyetler artacaktır.

Ticari küreselleşmenin diğer bazı göstergeleri şu şekilde sıralanabilir:

• Reel dış ticaretin büyüme oranı
• Ticari hizmetler ihracatının sanayi malları ihracatına
oranı
• İmalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı
• Dış ticaret hacminin (ithalat + ihracat) GSYH’ye oranı
• İhracatın veya ithalatın GSYH’ye oranı
• İthalat vergilerinin toplam ithalat hacmine veya GSYH’ye oranı
• Gizli ithalat engelleri
• Kıtalar arası dış ticaretin büyüme oranı
• Ortalama tarife oranı ve değişimi

Neoklasik teoride, ekonomik süreçlerle karmaşık mekanizmalar çerçevesinde ilişki içinde olduğu için ölçülmesi çeşitli zorluklar barındıran beşeri sermaye, teknolojik ilerlemeler, dışsallıklar, kamusal müdahaleler, kültürel ve dinsel değişkenler, sağlık politikaları, bilgi üretimi, AR-GE faaliyetleri ve yenilik üretimi gibi değişkenler gerektiği kadar dikkat çekmemiştir. İçsel büyüme teorileri ise adı geçen bu konulara özenle eğilmiştir.