Faktörler arasında etkileşim bulunmaz, ilişki tek yönlüdür.

k= I/ ?Y şeklinde formüle edilen sermaye hasıla katsayısı;

k= 10/1 eşitliğnden 10 birim olarak bulunur.

Dengesiz kalkınma bakış açısıyla, kamu müdahaleleri ve planlama, piyasa ekonomisinin dinamik araçlarından yararlanma olanaklarını kısıtlamaktadır. Oysa kalkınma, sıçramalar ve patlamalar sonucu gerçekleşebilir. Kısaca, dengesiz kalkınma görüşleri bu anlamda “az gelişmiş ekonomilerin kalkınmasının durgun ya da yumuşak bir biçimde gerçekleşemeyeceği aksine ekonomideki sıçramalar ve dalgalanmaların dinamik bir gelişme ortamı yaratacağı” temel ilkesine dayanmaktadırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Süreç yenilikleri olarak adlandırılır.

A. Fisher ve C. Clark, sektör analizine dayalı olarak ele aldıkları basit aşama teorisinde kalkınma sürecinde ülkelerin belirli aşamalardan geçtiklerini öne sürmüşlerdir. Bu teoride üretimin birincil, ikincil ve üçüncül sektör arasındaki dağılımı dikkate alınmaktadır. Birincil sektör tarımsal ürünler, ikincil sektör imalat sanayi, üçüncül sektör ise hizmetler sektörüdür.

Üç sektör teorisi olarak da bilinen bu teoriye göre, her ülke önce birincil sektörlerde üretilen tarımsal ürünler, orman ve maden ürünlerini üretmektedir. Gerekli temel mallarla ilgili ihtiyaçlarını karşılayan ülkeler, daha sonra iktisadi kaynaklarını ikincil sektörlere yani imalat faaliyetlerine kaydırmaktadır. Bu aşamayı takiben nihayet inşaat, ulaştırma, haberleşme, ticaret ve mali işlemlerin yer aldığı üçüncül sektörlere yönelik hizmet faaliyetlerine geçilmektedir. O halde, basit aşama teorisine göre bir ülke kalkındıkça ekonominin ağırlığı, birincil mallar üretiminden (tarım), ikincil mallar üretimine (imalat) ve sonunda üçüncül mallar (hizmetler) üretimine kaymaktadır.

İktisadi büyüme gelişmiş ülkelerin, kalkınma ise az gelişmiş ülkelerin gerçekleştirmeye çalıştıkları bir hedeftir. Bir ülkede üretim artışı ya tam istihdamın altında kullanılan iktisadi kaynakların daha etkin kullanılmaya başlanması yoluyla ya da tam istihdamda kullanılan kaynak miktarına yenilerinin eklenmesi yoluyla gerçekleşir. Birinci durum kalkınma, ikinci durum büyümedir. İktisadi büyüme teorileri tam istihdamı veri almakta ve ancak bu koşulu gerçekleştiren ülkelerle yani gelişmiş ülkelerle ilgilenmektedir. İktisadi büyüme ekonominin gövdesiyle genişlemesi olduğuna göre, emek, sermaye, doğal kaynak ve teknoloji gibi üretim faktörlerinin bir veya bir kaçının artması sonucu meydana gelen hâsıla artışıdır. Oysa az gelişmiş ülkeler yapısal sorunlar, sermaye yetersizliği ve işsizlik gibi özelliklerinden dolayı tam istihdamın altında bulunmaktadır.

İktisadi büyüme ile kalkınma arasındaki temel farklardan biri de büyümenin niceliksel, kalkınmanın ise daha çok niteliksel unsurları içermesidir. Büyüme, üretimin ve kişi başına düşen gelirin arttırılması olduğuna göre nicelik bakımından ortaya çıkan bir değişikliktir. Bir ekonominin büyümesi, mutlaka o ekonominin yapısal değişimini gerektirmez.

Kalkınma her ne kadar iktisadi büyümeyi içerse de sadece var olanın niceliksel olarak büyümesi anlamına gelmemekte, olumlu anlamda yeni bir yapının kurulmasını da öngörmektedir. Yapısal değişim kalkınmanın niteliksel yönünü temsil etmektedir. Kalkınma tanımındaki temel vurgu kalkınmanın iktisadi büyümeden farklı olarak yapısal bir değişim sürecini içermesidir. Yapısal değişim ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel alanlarda yaşanan, bazen sayılarla ölçülebilen, bazen de ölçülemeyen ancak gözlenebilen veya hissedilebilen sosyo-ekonomik gelişmeleri ifade eder.

Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkeler için uzun vadede amaçlanan kalkınma olduğuna göre, söz konusu olan "ekonominin gelişebilmesi için izlenmesi gereken yolu" tanımlayan kalkınma stratejisidir.

Sendikasyon kredileri bankaların uluslararası piyasalardan temin ettikleri kredilerdir.

Dünya Bankası, seçilmiş gelişmekte olan ülkelerde 1991-2007 yılları arasında sermaye-hasıla katsayılarını hesaplamıştır. Adı geçen dönemde toplam sermaye-hasıla katsayısı en yüksek ülke 2.8 ile Çin, en düşük ülke 0.8 ile Brezilya’dır.

Kamu kesiminin hazine bonosu ve devlet tahvili gibi araçlarla yurtiçi piyasalardan (kişi, kurum ve bankalardan) yaptığı borçlanmaya kamu kesimi iç borçlanması adı verilir. Bu borçlanma “hazine” aracılığı ile yapılır.

Talep yönünden ise, düşük gelir düzeyi, piyasadaki efektif talebin düşük düzeyde gerçekleşmesine ve bu da üretimin yani gelirin başlangıçta olduğu gibi tekrar düşük olmasına yol açmaktadır. Böylece yatırımlar için gerekli olan güdü, iç pazarın darlığı nedeniyle talep yönünden yetersiz kalmaktadır. Girişimcilerin yatırım yapma istek ve arzusu kırılacağından yatırımlar yetersiz kalacak, bu nedenle de verimlilik ve sonucunda üretim düşük olacaktır. Nihayetinde, tüm bu birbirini etkileyen mekanizma sonucunda gelir düzeyi, başlangıçta olduğu gibi düşük kalacaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

A, B, C ve D seçeneklerinde ifade edilenler ithal ikamesine dayalı sanayileşme stratejisinin özelliklerindendir. İthal ikamesine dayalı sanayileşme stratejisi dışa değil, içe dönük bir stratejidir. Doğru cevap E'dir. 

Sürdürülebilir İnsani Kalkınma: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) 1990 yılında hazırlanan İnsani Gelişme Raporu’nda milli gelir artışının insani kalkınma için gerekli bir koşul olmasına rağmen yeterli olmadığı vurgulanmaktadır. Rapora göre yüksek bir büyüme hızı yakalayan ülkelerde, insani kalkınma düzeyi düşük olabileceği gibi, insani gelişmişlik açısından ileri düzeyde bulunan ülkeler düşük bir büyüme hızı kaydedebilmektedir. Bu anlamda iktisadi büyüme, insani gelişmeyi garanti etmemektedir. 1994 yılı İnsani Gelişme Raporu’nda yeni kalkınma stratejisinin adı “sürdürülebilir insani kalkınma” olarak ifade edilmiştir. Bu kalkınma anlayışı, doğal kaynaklara ve çevreye dayanan sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı ile insani kalkınma yaklaşımını içermektedir.

Bir diğer dengesiz kalkınma teorisyeni Paul Streeten (1917-…)’dir. Ona göre “denge, statükoyu devam ettiren bir durum” iken, “gelişme, statükonun değiştirilmesi”dir. Gelişmenin ancak dengesiz bir süreç içinde gerçekleştirilebileceğine inanan Streeten, dengesiz kalkınma görüşünü bu haliyle
Hirschman’dan ileriye götürmüştür. Ona göre dengesizlik, gelişmeye engel değil aksine teşvik eden bir faktör olabilir ve denge konusunda ısrar etmek durgunluğu önlemek yerine darboğazlara neden olabilir. Darboğazlar ise, bazı şartlarda üretimi geciktirmekle kalmaz, ayrıca, birbirini tamamlayan faaliyetlerin gerilemesi ve yavaşlaması sonucunu yaratır.

Kota ithal ikameciliğe dayalı sanayileşmede kullanılan bir araçtır. Kota uygulamasıyla ithalatın kısıtlanması hedeflenir.

Bütünleştirilmiş “strateji; gerek ithal ikamesi strateji gerekse ihracata dayalı stratejilerin birbirlerini rakipleri olmaktan çok birbirlerini tamamlayıcı özellikte olduğunu” savunur. İthal ikamesinin, sanayileşmenin başlatılabilmesi için gerekli olduğu ve ihracata dayalı bir sanayileşmenin ön aşamasını oluşturduğu genel kabul gören bir görüştür. Gerçekte ihracata konu olan mallar sanayi genellikle ithal ikameci bir politika sonucunda kurulmaktadır.

Geliştirilmesi istenen veya gelişmekte olan sanayi dallarının korunmasında genel araçlar şunlardır: gümrük vergileri (veya eş etkili vergiler), ithal yasakları, döviz kuru politikası ve sübvansiyonlar.

Üretime girmesi gereken fonların dışarı akması, sağlıksız ilişkilerin sonucunda üretim yapılarının çarpıtılıp yapısal değişim ile gerçekleşecek olan kalkınmanın önünün kesilmesi merkez-çevre modelince açıklanır. Diğer seçenekler bağımlılık modelinin açıkladığı unsurlardır.

Sosyal altyapı bu etkenler arasında yer almamaktadır.

Sermaye hasıla katsayısı (k), hasılada 1 birim artış için ihtiyaç duyulan yatırım miktarını verir. Örneğin 3 birimlik yeni yatırım, hasılayı 0.5 birim artırıyorsa sermaye hasıla katsayısı 6’dır.