Yanıt Açıklaması:

Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir konu üzerinde çalışan birçok araştırmacı konuya farklı yaklaşımlar sergileyerek, farklı bulgulara ulaşır ve bu bulgular soyutlama yoluyla bilgiye dönüştürülür. Yani bilim kollektif bir yapıya sahiptir ve nesnelliği sağlayan da bu kollektif yapıdır. Ayrıca bir bilginin tekrar tekrar sınanabilir olması da bilimsel araştırmalarda nesnelliği sağlar.

Yanıt Açıklaması:

Güvenilirlik, tekrarlı sınamalarda aynı sonuca ulaşılmasıdır. Eşdeyişle, bilimsel bilgi, doğru olanı göstermeli (geçerlilik) ve bu doğru süreğen olmalıdır (güvenilirlik). Bu yüzden doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Yanıt C'dir. Doğrusal modeldir.

Yanıt Açıklaması: Teori (kuram); bir takım olguları ve bu olgular arasındaki ilişkileri anlamlı bir örüntü oluşturacak şekilde ortaya koyan kavramsal sistemdir.

Yanıt Açıklaması:

Yöntem bölümünün araştırma amaçlarına uygun desenlenmesi bilimsel araştırmanın bulgularının “geçerlilik” argümanını sağlaması açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması:

“Bütün kuğular beyazdır” önermesi, teorik genellemeye örnektir. Doğası gereği, böyle bir önermeye ulaşmak için tüm kuğuları temsil yeteneğine sahip bir örneklem belirlemek ve gözlemek mümkün değildir. Beyaz olma hali kuğunun niteliğiyle ilgilidir. “En çok kar kışın yağar” ve “Bırakılan cisimler yere düşer” ifadeleri de zihinlerde “acaba öyle mi?” sorusu uyandırmaz. Ancak “bu sınavı kimse geçemez” ya da “bu ürün kesin satar” önermeleri kişisel bir düşünceyi yansıtmaktadır. Yapılmayan sınavın ya da pazara çıkmayan bir ürünün satıp satmayacağını kim bilebilir?

Yanıt Açıklaması: Bilimsel araştırmanın kapsamı bir araştırmanın ele aldığı konunun sınırlarını belirleme işlemidir. Bir araştırmacı, yaptığı araştırmanın sınırlarını net olarak belirlemeden; uygun literatür taraması yapamaz, doğru şekilde gözlem yapıp veri toplayamaz, bulguları yorumlayamaz ve bilimsel bilgi birikimine katkı yapacak soyutlamayı gerçekleştiremez. 20 Kapsam belirleme işi öncelikle araştırmanın amacından gelir. Amaç araştırmaya imkân tanıyacak kadar geniş ve fakat belirgin bir alanda bir sonuç belirtmeyi mümkün kılabilecek kadar dar olmalıdır. Örneğin “elmalar neden düşer” konusunu araştıracağını belirten bir araştırmacının, soruyu/sorunu hangi kapsamda ele alacağı belirsizdir. Elmaların düşme nedeni incelenirken dikkate alınabilecek alternatif kapsamlar olabilir. Örneğin; “meyve olgunlaşma süreci”, “elmanın kütlesel çekimi”, “besin döngüsü içinde mevsimlerin rolü”, “taşıma elemanının ağırlığa direnci” alternatif kapsamlara sadece birkaç örnektir. Amacın hangi kapsamda belirlendiği, dayanak alınacak ve test edilecek teorileri tamamen farklılaştırır. Besin döngüsü içinde elmanın olgunlaşma, düşme ve çürüme sürecine dair araştırma yapan birinin, ağırlık ve direnç teorilerine atıf yapması anlamlı olmaz. Araştırmanın kapsamı neyin/kimin, ne zaman, nasıl gözleneceği ile de ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması:

Yeme miktarı bağımsız değişken, kilo ise bağımlı değişkendir. Yeme miktarının azalmasıyla bir bireyde kilo kaybı gözlenirken diğerinde gözlenmemesinin nedeni, üçüncü grup değişkenlerden aracı değişkenle açıklanabilir. Örneğin; kişide insülin direncinin varlığı, kişinin yaşı vb. diğer faktörler bu ilişkinin yapısını değiştirebilir. Sağlıklı bir kişi yeme miktarını azaltınca kilo veriyorken, insülin direnci olan bir kişide bu iki değişken arasında anlamlı bir ilişki çıkmayabilir. Sonuç olarak, bağımsız ve bağımlı değişken arasındaki ilişkinin yapısına farklı biçimlerde etki eden üçüncü grup değişkenlere aracı değişken denir. Nitel değişken (belirli sınırlar içinde ve tam sayılarla ifade edilen değişken)  ve nicel değişken (belirli sınırlar arasında farklı veya herhangi bir değer alabilen değişken) ise, farklı bir sınıflandırmayı ifade etmektedir. Bu değişken sınıflandırmasının soruyla ilgisi yoktur.

Yanıt Açıklaması:

Bilimse bulguların doğru olması, gerçeği göstermesi güvenilirlik değil geçerliliktir. Güvenilirlik tekrarlı sunumlarda aynı sonuca ulaşılmasıdır. Bu nedenle doğru yanıt a şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması:

Bilimsel araştırmaların yöntemlerine kılavuzluk eden iki temel yaklaşım tümevarım ve tümdengelimdir. Bilimsel araştırmanın amaçları dikkate alındığında; kavramsallaştırma ve keşfetmenin “tümevarım”, sınamanın “tümdengelim” yaklaşımlarını yansıttığı söylenebilir. Tümevarım yaklaşımında “teorik/olgusal genelleme” hedeflenir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması:

“Nesnellik”; bulguların tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etmesi durumudur. Nesnellik argümanının karşılanması için, araştırma gözlem sürecinin tekrarlanabilir nitelikte raporlanması önemlidir.

Yanıt Açıklaması:

“Nesnellik”; bulguların tekrarlı sınamalarda aynı sonuca işaret etmesi durumudur. Nesnellik argümanının karşılanması için, araştırma gözlem sürecinin tekrarlanabilir nitelikte raporlanması önemlidir.

Yanıt Açıklaması:

Yukarıda verilen örnek kültürel mirasın korunması alanında çalışacak araştırmacının konunun kapsamını daraltması anlamına gelmektedir. Arkeolojik alanlara indirgenmesi kapsamın sınırlandırılması anlamına gelir. Endüstri mirası, arkeolojik miras, mimari miras, somut olmayan miras gibi seçeneklerin daraltılmasıdır. Yine kültürel mirasın korunması hususunda tüm insanlığı inceleyen bir çalışma yapmak ya da ziyaretçi/turistleri gözlemlemek yerine yerel halkın farkındalığı konusuna odaklanmak da kapsamın belirlenmesiyle ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması:

Doğru yanıt B seçeneğidir. Çünkü, araştırmacının doğrudan kendi gözlemleri sonucu elde edilen verilere “birincil veri” denir. Araştırmacı amaçları doğrultusunda birinci elden gözlem yapar ve sonuçlarını kaydederek kendi verilerine ulaşır.

Yanıt Açıklaması:

Olguların kendi yapısına ve diğer olgularla gösterdiği neden sonuç ilişkilerinin “niteliğine yönelik” tekil gözlemlerden hareketle genelleyici olgusal yargılara (tüm’e) ulaşmaya “tümevarım” denir. Tümevarım yaklaşımıyla yapılan keşifsel ve kavramsallaştırmaya yönelik çalışmalar bizi teorilere götürür. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Moderatör değişken bağımlı ve bağımsız değişken arasında öngörülen ilişkinin yapısında değişikliğe neden olma potansiyeline sahip değişkendir.

Yanıt Açıklaması:

Geçerlilik ve güvenilirlik, bilimsel bilginin niteliğinin yorumlanışında kullanılan temel kavramlardır. Geçerlilik, bilimsel bulguların “doğru” olması, gerçeği göstermesidir. Güvenilirlik, tekrarlı sınamalarda aynı sonuca ulaşılmasıdır. Yani bilimsel bilgi, doğru olanı göstermeli (geçerlilik) ve bu doğru süreğen olmalıdır (güvenilirlik). Hatta bilim “geçerli ve güvenilir bilgi” olarak tanımlanabilmektedir. Geçerlilik genellikle ölçme aracının bir fonksiyonu olarak görülür. Ölçme aracının geçerliğinin sayısal ispatı için bazı istatistik analizler yapılır ve analiz sonuçlarının belirli kriterleri karşılaması beklenir. Diğer yandan geçerlilik “ölçek ve ölçme süreçleri, yani tasarımın kendisi” ile ilişkili bir kavram olarak da görülebilmekte veya “araştırma sonuçlarının doğruluğu” ile de ilişkilendirilebilmektedir. Yani geçerlilik niteliği atfedilen; araştırma tasarımı, ölçme aracı veya bulgular olarak değerlendirilebilmektedir. Güvenilirliği de geçerlilik gibi ölçme aracının bir niteliği olarak gören yaklaşımlar olmakla birlikte, aynı ölçme aracıyla yapılan tekrarlı ölçümlerde aynı bulgulara ulaşmak olarak değerlendiren yaklaşımlar da vardır. Güvenilirlik, bilimsel bilginin evrenselliği yani genel geçerliğiyle ilgilidir. Bilimde genellenebilir ve evrensel bilgilere ulaşma çabası vardır. Elbette genelleme için tekrarlı sınamalar gerekir. Tekrarlı sınamalarda aynı bulgulara ulaşıldığı görüldüğünde, güvenilirlikten bahsedilebilir.

Yanıt Açıklaması:

Bilimsel bilginin tabi tutulduğu tekrarlı sınamalar aynı zamanda bilimin kendine yönelik “eleştirel” yapısını ortaya koymaktadır