İletişim Kuramları Ara 2. Deneme Sınavı

Türdeş olmayan kitlelere mekânsal bağ olmaksızın seslenebilen kitle iletişim araçları; istenilen her yerde, aynı zamanda bulunabilme ve olayı anında aktarabilme özelliğine sahiptirler. Halkın çoğu için kolayca elde edilebilir, ucuz, sürekli ve düzenlidirler.

Bireysel Nitelikler ve Deneyimler: Medyayı takip edenlerin yaş, cinsiyet, eğitim, gelir ve meslek
grupları gibi bireysel nitelikleri yansıtan sosyo-ekonomik yapıları, medya içeriklerine yönelik
olarak daha fazla ilgi duyulan konuların farklılaşmasını beraberinde getirmektedir. Gençlerle
yaşlıların, erkeklerle kadınların ya da öğrencilerle çalışanların ilgi duydukları özel konular
olduğu açıktır. Örneğin eğitim durumu medyanın gündem belirleme etkisini azaltan bir unsur
olarak dikkati çekmektedir. Eğitim düzeyi yükseldikçe bireylerin alternatif enformasyon
kaynaklarına başvurma oranı da yükselmektedir. Bireylerin siyasal tutumları da medya
seçimlerini ve dolayısıyla medya etkilerini belirlemektedir. Bir diğer unsur da deneyimdir. Bir
kişinin bir konuya olan yakınlığı; örneğin işsiz olması ya da yakın bir arkadaşını bir hastalık
nedeniyle yitirmesi, o konu hakkında deneyim kazanma yollarından birisidir. Bu türde kişisel
deneyimler, medyanın neyin önemli olduğuna ilişkin belirleyiciliğini hükümsüz bırakmakta ve o
konuya karşı bireyi duyarlılaştırabilmektedir.

Katz, kullanım ve doyumlar yaklaşımının üç hedefi olduğunu belirtmiş ve bunları açıklamıştır.

Bireyler arası iletişim kamu gündemini belirleyen unsurlar arasındadır.

Teknolojik gelişmelere yönelik ilgiyle de birlikte bu dönemde ilgi çeken önemli bir isim İngiliz Profesör Marshall McLuhan'dır. "Araç mesajdır." sözüyle Mcluhan, söylemde asıl önemli olanın kullanılan aracın kendisi olduğuna vurgu yapmıştır.

Çalışma düzeninden kaynaklanan etkiler: Medya rutinleri düzeyi de denilen bu düzeyde daha çok sosyolojik yaklaşım çerçevesinde incelenen ve yayın periyodu, zaman kısıtlılığı, yer sınırlılığı, haber yazım kuralları, haber değeri, objektiflik ve haber kaynağına olan bağlılıktan doğan etkiler tanımlanır.

"Düzenleyici olma, zaman ve etkinlik ayarlama; konuşma kalıpları" televizyonun Yapısal sosyal yararıdır. 

İlişkisel yararlar ise: 
1- İletişimi kolaylaştırma: Deneyim örnekleme; ortak zemin; sohbete giriş; endişe azaltma; konuşma gündemi; değer açıklama.  2- Bağlanma/kaçınma: Fiziksel, sözel temas/ihmal; aile dayanışması, aile rahatlığı; çatışma azaltma; ilişki sürdürme 3- Toplumsal öğrenme: Karar verme; davranış modelleme; sorun çözme; değer aktarma; meşrulaştırma; enformasyon yayma; eğitimin yerine geçme 4- Yeterlik/baskınlık: Rol oynama; rol pekiştirme; rol tanımlamanın yerine koyma; entelektüel geçerlik; otorite uygulama; eşik bekçiliği; tartışma olanağıdır. Doğru cevap E'dir.

Sigaranın zararları ile ilgili kamu spotlarında "sigarayı bırak hayatı bırakma"mesajı korku çekiciliği kitle iletişim tekniğine örnektir.

Enformasyon ile ilgili doyumlar • Yakın çevredeki, toplumdaki ve dünyadaki olaylarla ve koşullarla ilgili enformasyon bulmak • Pratik konularda tavsiye ya da fikir ve karar seçenekleri araştırmak • Merak ve genel ilgiyi tatmin etmek • Öğrenme, kendi kendine eğitim • Bilgi sayesinde bir güvenlik duygusu kazanmak'tır. İçsel kültürel veya estetik zevk almak eğlence ile ilgili iken, diğer seçenekler kişisel kimlikle ilgili doyumlardır. Doğru cevap C'dir. 

İletişim Sözlüğü’nde (1995) propaganda “Örgütlü inandırma etkinliği; çeşitli inandırıcı araçlarla fikirlerin ve değerlerin yayılması” olarak tanımlanır.

Maslow, insan güdülerini bir piramit şeklinde değerlendirerek gereksinim aşamaları olduğunu ifade etmiştir. Bu piramidin en alt basamağında fizyolojik gereksinimler, ikinci basamakta güvenlik gereksinimleri, üçüncü basamakta ait olma ve sevgi gereksinimi, dördüncü basamakta değer, aidiyet ve mensubiyet gereksinimi, beşinci basamakta kendini gerçekleştirme gereksinimleri yer alır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İletişim araştırmalarının başlamasında savaş sonrasındaki propaganda tekniklerinin ön plana çıkması rol oynamıştır.

Verilen özellikler en çok yararlanılan yedi propaganda tekniğinden biri olan "tanıklık" tekniğine aittir. Bu tekniğin tanımına tekrar bakacak olursak, tanıklık: Toplumda itibarlı kişilerin desteğini kullanmadır. Tanıklık hem reklamcılık hem de siyasi kampanyalarda sıklıkla kullanılan bir tekniktir.

İletişim araçlarının kullanım nedenleri ve doyumlar genellikle şu konular etrafında toplanmaktadır: • Dünyada ne olup bittiği hakkında bilgi edinmek • Kişisel ilişki ve arkadaşlık gereksinimini karşılamak • Eğlenmek, hoşça vakit geçirmek • Günlük yaşamın baskılarından kurtulmak • Yiyecek, giyecek ve eşyalar hakkında bilgi almak. Kısacası, bireyselliği değil; kişisel ilişki, iletişim ve arkadaşlık doyumu sağlar.  Doğru cevap B'dir.

Beklenti-değer yaklaşımları, İnsan davranışını önceden kestirmeyi amaçlayan ve insanların davranışsal tercihler yapmalarına yol açan bilişsel süreçleri tanımlayan çeşitli kuramsal yaklaşımlardır. Bu yaklaşımların ortak önermesi; bir kişinin davranışının, o kişinin olası davranışlarının sonuçları ve bunların kişi için taşıdığı değere ilişkin algısıyla belirlendiğidir. Doğru cevap E'dir.