İletişim Kuramları Final 10. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Medya kuruluşları bazı konularda o konunun belirli bir yönünü savunarak kamuoyunu ve siyaseti etkilemeye çalışmaktadırlar. Medya kuruluşunun yaptığı bu gündem belirleme çalışmalarında literatürde ______________ denir.
Gündem yanlılığı |
Gerçek yaşam göstergeleri |
Halkla ilişkiler faaliyeti |
Ateşleyici olaylar |
Medya savunuculuğu |
Medya Savunuculuğu: Medya kuruluşları bazı konularda o konunun belirli bir yönünü savunarak kamuoyunu ve siyaseti etkilemeye çalışmaktadırlar. Medya kuruluşunun yaptığı bu konu savunuculuğu gündem belirleme çalışmalarında etkili görülerek literatürde “medya savunuculuğu” adını almıştır. Örneğin sigara karşıtı yayınlarla ABD medyası bir konu savunuculuğu rolü üstlenmiş ve başarılı olmuştur.
2.Soru
İzleyicilerin mesajları/metinleri nasıl “okudukları” veya yorumladıkları (şifre çözme, anlam verme) üzerine eğilir. Yukarıdaki açıklamalar hangi kavramı açıklamaktadır?
propaganda |
kültür endüstrisi |
alımlama |
küreselleşme |
kültürel bağımlılık |
Alımlama çalışmaları “aktif izleyici” savının ve anaakım “kullanımlar ve doyumlar” yaklaşımının günümüzdeki liberal-çoğulcu biçimlerinden biridir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletişimin türüne göre ele alınan iletişim araştırmaları sınıflaması arasında yer almaz?
Kişilerarası iletişim araştırmaları |
Grup iletişimi araştırmaları |
Kitle iletişim araştırmaları |
İzleyici merkezli iletişim araştırmaları |
Uluslararası iletişim araştırmaları |
İletişimin türüne göre araştırmalar; içsel, kişilerarası, grup iletişimi, örgüt iletişimi, kitle iletişimi, uluslararası iletişim araştırmaları olarak belirlenebilir. İzleyici araştırmaları Laswell formülü araştırmaları sınıfındadır.
4.Soru
Baudrillard’a göre aşağıdakilerden hangisi 1990 Körfez Savaşı’nın yayınlanmasında simülasyon olarak tanımlanabilir?
Savaşın görsel bir imaj olması |
Savaşın evden izlenebilmesi |
Savaşın gerçekliği sunması |
Savaşın video oyun imajı |
Savaşın yayınlanabilmesi |
1990 Körfez Savaşı tüm dünyaya, ABD kökenli CNN International televizyon kanalı tarafından aşırı örtük bir şekilde ve bir video oyuna benzer bir temsille sunulmuştu. Televizyonda savaş sürekli olarak karanlığı delen ışıklar ve teknoloji harikası bir oyun olarak aktarılmıştı. Bu video oyun gibi sunulan savaş görüntüleri arasında ölen ya da yaralanan insanlar yoktu. Oysa çok sonraları ortaya yanarak ölen insan fotoğrafları çıkmıştı. Savaş görsel bir imaj (simülasyon) olarak televizyondan evlerimize ulaştığı için, “çayımız, kahvemiz, kolamız ve cipsimiz eşliğinde izlediğimiz bir “hipergerçeklik” haline gelmişti. Savaşın ‘gerçekliği’ bir simülakra ağı (video oyun şeklindeki imajlar çokluğu) içinde bize ulaştığı için, bir hipergerçektir.
5.Soru
Kapitalist iletişim sistemini ve etkilerini inceleyen yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Ulusal siyasal ekonomik yaklaşım |
Uluslararası siyasal ekonomik yaklaşım |
Eleştirel siyasal ekonomik yaklaşım |
Kültürel çalışmalar |
Siyasal ekonomik yaklaşım |
Ulusal siyasal ekonomi konularına eğilen yaklaşımlar, kapitalist iletişim sistemini ve etkilerini incelerler.
6.Soru
Bilginin toplumda eşit olarak dağıtılmadığını ileri süren yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?
Yeniliklerin yayılımı |
Enformasyon toplumu |
Bilgi açığı |
Küresel köy |
Yöndeşme |
Bilgi açığı yaklaşımına göre bilgi toplumda eşit olarak dağıtılmamıştır. Kitle iletişim araçlarıyla aktarılan bilgi, bu bilgiye daha fazla erişme olanağı olan bazı toplumsal kesimlerin diğerlerine oranla daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlar. Bunun sonucu olarak toplumdaki bilgi artışı yüksek statü kesimlerinde alt kesimlere göre daha fazladır.
7.Soru
İnsanların izledikleri bir televizyon dizisini nasıl algıladıklarına üzerine yapılan bir araştırma ne tür bir araştırmadır?
Liberal-çoğulcu araştırma |
Alımlama araştırması |
Retorikle ikna araştırması |
Yapısalcı araştırma |
Post-Marxist araştırma |
Alımlama incelemeleri, metinsel yorumlama teorilerinin kitle iletişimi izleyicilerinin gündelik faaliyetlerine uygulanmasıdır. Temel ilgi, izleyicilerin kitle iletişiminden çıkardıkları “anlam” üzerindedir. Metinlerin alımlanması ile ilgili incelemelerin anlamlı olabilmesi için “alımlama” ile “ideolojik pozisyonun” ya da “sınıfsal aitliğin” ilişkilendirilmesi gerekir.
8.Soru
-
Dil (la langue) ve söz (parole) ayrımı,
-
Gösterge (işaret) kavramının ikili bir yapıya (gösteren/gösterilen) sahip olması,
-
Eş-süremli (synchronic) ve art süremli (diachronic) dil analizidir.
dili incelerken üç önemli ayrımına işaret eden dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?
-
Dil (la langue) ve söz (parole) ayrımı,
-
Gösterge (işaret) kavramının ikili bir yapıya (gösteren/gösterilen) sahip olması,
-
Eş-süremli (synchronic) ve art süremli (diachronic) dil analizidir.
dili incelerken üç önemli ayrımına işaret eden dilbilimci aşağıdakilerden hangisidir?
Saussure |
Foucault |
Lacan |
Althusser |
Levi-Strauss |
Saussure dilin düşünceleri ifade eden bir göstergeler sistemi olduğunu ve diğer gösterge sistemleri (alfabe, yazı gibi) içinde en önemlisi olduğunu vurgulamıştır. Dili incelerken üç önemli ayrıma işaret etmiştir:
-
Dil (la langue) ve söz (parole) ayrımı,
-
Gösterge (işaret) kavramının ikili bir yapıya (gösteren/gösterilen) sahip olması,
-
Eş-süremli (synchronic) ve art süremli (diachronic) dil analizidir.
9.Soru
Göstergeleri görüntüsel belirtisel ve simge olarak ayıran düşünür kimdir?
Jakobson |
Saussure |
Levi-Strauss |
Barthes |
Pierce |
Pierce düşüncesinde göstergeden daha çok, bu anlam oluşumu üstüne yoğunlaşılmıştır. Peirce’deki yorumlayıcı kavramı ile Peirce’den çok sonraları ortaya çıkan kodaçma kavramı arasında paralellik vardır. Peirce’in göstergebiliminin diğer bir özelliği de, göstergelerin üç çeşide ayrılmasıdır: Görüntüsel gösterge (ikon), belirtisel gösterge (indeks) ve simge.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletişimde araştırma, aynı zamanda, derleme kitaplar biçiminde olan yapıtların en önemli sorunu nedir?
Araştırma biçimi |
Örnekler |
Editörlük süreci |
Tasarım |
Özgünlüğü |
İletişimde araştırma, aynı zamanda, derleme kitaplar biçiminde olan yapıtlarda da sunulmaktadır. Son zamanlarda 1derleme kitap basma salgını” dikkat çekmektedir. Değerli derleme çalışma “tanıdık birilerinden yazılar alıp bastırmakla” oluşturulmaz. Akademik “editörlük” sürecinden geçirmeksizin; yani yazıları ı alanda otorite/uzman olan kimselere göndermeksizin yapılan “derleme” kitabın akademik değeri şüphelidir.
11.Soru
“İnsanların çevresindeki uyaranların ya da olayların ayrımında olması ve onları yorumlama süreci”ni tanımlayan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Güdüleme |
İmaj çalışmaları |
Propaganda |
Pozitivizm |
Algı |
Çeşitli uyaranların farkında olmak, algıyı betimler.
12.Soru
Enformasyon arama, araştırma, sosyal gözetim ve yenilikleri takip etme, internetle ilgili kullanımlar ve doyumlar araştırmalarında ortaya çıkan kullanım ve doyumlardan hangisine aittir?
Toplumsal etkileşim |
Yükleme |
Eğlenme |
Online işlemler |
Bilgilenme |
İnternetle ilgili kullanımlar ve doyumlar araştırmalarında ortaya çıkan kullanım ve doyumlar genel olarak şöyle özetlenebilir:
-
Bilgilenme (enformasyon arama, araştırma, sosyal gözetim, yenilikleri takip etme)
-
Eğlenme (Boş zamanları değerlendirme, vakit geçirme, sosyal kaçış, günlük gerilimden kaçma,rahatlama, fantezi arama, cinsellik, oyun, müzik, video)
-
Toplumsal etkileşim (sohbet etme, arkadaşlık, kişisel iletişim, ilişki sürdürme, yalnızlıktan kaçış, statü kazanma, rehberlik)
-
Ekonomik yarar (mesleki iş arama, tüketici bilgi işlemi, alışveriş seyahat)
-
Online işlemler
-
Yükleme (download)
13.Soru
Baudrillard’a göre 1990 Körfez Savaşı’nı, neden ve nasıl bir “simülasyon” olarak izledik?
Gerçekte bu savaş olmadığı, yaşanan bir simülasyon olduğu için |
Savaş ‘kötü’ gösterildiği için |
Savaşın ‘gerçekliği’ bir simülakra ağı içinde bize ulaştığı için |
Savaşın ‘gerçekliği’ sorgulanır olduğu için |
Savaş ‘güzel’ gösterildiği için |
Baudrillard’ın hipergerçeklik, simülasyon ve simülakra kavramları 1990 Körfez Savaşı örneği ile daha iyi anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi 1990 Körfez Savaşı tüm dünyaya, ABD kökenli CNN International televizyon kanalı tarafından aşırı örtük bir şekilde ve bir video oyuna benzer bir temsille sunulmuştu. Televizyonda savaş sürekli olarak karanlığı delen ışıklar ve teknoloji harikası bir oyun olarak aktarılmıştı. Bu video oyun gibi sunulan savaş görüntüleri arasında ölen ya da yaralanan insanlar yoktu. Oysa çok sonraları ortaya yanarak ölen insan fotoğrafları çıkmıştı. Savaş görsel bir imaj (simülasyon) olarak televizyondan evlerimize ulaştığı için, “çayımız, kahvemiz, kolamız ve cipsimiz eşliğinde izlediğimiz bir “hipergerçeklik” haline gelmişti. Savaşın ‘gerçekliği’ bir simülakra ağı (video oyun şeklindeki imajlar çokluğu) içinde bize ulaştığı için, bir hipergerçektir.
14.Soru
Türkiye’de ilk matbaa ne zaman ve kim tarafından kurulmuştur?
İbrahim Müteferrika tarafından 1626’da, |
İbrahim Müteferrika tarafından 1628’de, |
İbrahim Müteferrika tarafından 1622’de, |
Gutenberg tarafından 1446’da, |
Kurt Lewin tarafından 1520'de |
Türkiye’de ilk matbaa ise İbrahim Müteferrika tarafından 1626’da kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.
15.Soru
Seçeneklerden hangisi Stuart Hall’ ın ortaya attığı bir kavramdır?
Etken izleyici |
Açık metin |
Tartışmalı okuma |
İkon |
Simge |
Hall, anlamın gönderen tarafından kodlandığı biçimde açılabileceği gibi, kodlandığından daha farklı anlam oluşumlarıyla açılabileceğini öne sürmüştür. Hall, çoklu okuma üst başlığında kavramsallaştırdığı üç çeşit okuma şeklinin varlığından söz eder: Hakim okuma, tartışmalı okuma ve karşıt okuma
16.Soru
Teknolojinin yüceltilmesi, iletişim araştırmalarında yakın dönemde yaşanan dikkat çekici kavramlardan hangisi ile açıklanabilir?
Post-modernizm |
Sanayi ötesi toplum |
Post-eleştirel yaklaşım |
Bilgi toplumu |
Sömürgecilik ötesi |
1990’lı ve 2000’li yıllarda bilgi teknolojilerindeki gelişime bağlı olarak bilgi toplumunun kurulduğu varsayımından hareketle; küreselleşme ile birlikte “ötesi” (post) ekiyle gelen (post-industrializm: sanayi ötesi, post-modernizm: modernizm ötesi gibi) yaklaşımlar öne çıkmıştır. Küreselleşme ve uluslararası ticaretin büyümesi, özelleştirme; yani kamu iktisadi kurumlarının özel sektöre devri ve buna paralel olarak serbest piyasa ekonomisinin uygulanmaya başlanması yakın dönemin temel belirleyicileri olmuştur. Bu bağlamda yeni toplumsal yapıyı anlatmak üzere “sanayi ötesi toplum” ve “bilgi toplumu” kavramları gündeme gelmiştir. Teknolojinin fetişleştirilmesi, yüceltilmesi ve “dertlere deva olduğu” görüşü de yeni dönemin bilgi toplumu görüşüne uygun düşmektedir.
17.Soru
Bir metnin, diğer metinlerle olan ilişkileriyle anlam kazanması hangi kavramı açıklamaktadır?
Açık/kapalı metin |
Çoklu okuma |
Metinsellik |
Metinlerarasılık |
Kodlama/kod açma |
Fiske’nin metin-izleyici ilişkisi üstüne kullandığı bir kavram, “Hall ve Çoklu Okuma” bölümünde değinilen dilbilimci Kristeva’nın metinlerarasılık (intertextuality) kavramıdır. Metinlerarasılık metnin hem yazılırken hem de okunurken, anlamın diğer metinlere başvurularak biçimlendirilmesidir. Metni yazan kişi başka metinlerden alıntı yaparken, metni okuyan izleyici de metni anlamdırırken başka başka metinlere başvurur. Böylelikle bir metin kendi başına bir anlam taşımaktan ziyade, diğer metinlerle olan ilişkileriyle anlam kazanır.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi göstergebilimin çalışma alanlarından değildir?
Bu alan gösterge çeşitlerinin, bunların çeşitli anlam iletme yollarının ve göstergeleri kullanan insanlarla ilişkilendirilme biçiminin araştırılmasını içerir. |
Göstergeler insanlar tarafından inşa edildiği için, yine insanların onları kullanma biçimi ile anlaşılır hale gelir. |
Bu çalışmalar içinde, toplumun ya da kültürün gereksinimlerini karşılamak için geliştirilen kodları ya da bu kodların iletilmesi için varolan iletişim kanallarının incelenmesi yer alır. |
Göstergebilim iletişim bilimindeki doğrusal modellerden farklı olarak dikkatini öncelikle metinlere (text) yöneltir. |
Tarihsel yapıtların üzerindeki işaretleri incelerler. |
Gösterge (işaret) herhangi bir somut nesne, durum ya da kavramın yerine geçen ve onu işaret eden resim, yazı ya da görüntüdür. Göstergebilim de göstergelerin ve çalışma biçimlerinin araştırıldığı disiplindir. Göstergebilimin üç temel çalışma alanı söz konusudur:
-
Göstergenin kendisi: Bu alan gösterge çeşitlerinin, bunların çeşitli anlam iletme yollarının ve göstergeleri kullanan insanlarla ilişkilendirilme biçiminin araştırılmasını içerir. Göstergeler insanlar tarafından inşa edildiği için, yine insanların onları kullanma biçimi ile anlaşılır hale gelir.
-
İçinde göstergelerin düzenlendiği kodlar ya da sistemler: Bu çalışmalar içinde, toplumun ya da kültürün gereksinimlerini karşılamak için geliştirilen kodları ya da bu kodların iletilmesi için varolan iletişim kanallarının incelenmesi yer alır.
3. Kodlar ve göstergelerin içinde işlediği kültür: Kültürün kendi varoluşu ve biçimi de bu kodların ve göstergelerin kullanımına bağlıdır (Fiske, 1996).
Göstergebilim iletişim bilimindeki doğrusal modellerden farklı olarak dikkatini öncelikle metinlere (text) yöneltir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi niceliksel yaklaşımın bir özelliğidir?
Bu çalışmalarda kişilerin kanaatleri, tecrübeleri, algıları ve duyguları gibi öznel verilerle meşgul olunur. |
Araştırma süresince davranışlar doğal ortamında gözlemlenir, kaydedilir ve yorumlanır. |
Araştırmacı veri toplama ve analizi süreçlerini kendi değer yargılarından ve yorumlarından arındırma çabası içerisindedir. |
Olayları yaşayan insanlar için o olayların anlamını keşfetmeyi amaçlanır. |
Herhangi bir istatiksel test ya da hipotez testi kullanılmaz. |
Dolayısıyla niceliksel yaklaşım; nesnel gerçekliğin, değer yargılarından ve yorumlardan bağımsız yapılabilen gözlemlerle elde edilen verilerden oluştuğunu kabul eder.
20.Soru
Teknolojik belirleyicilik toplumsal ve tarihsel olayları bir ilkeye ya da belirleyici bir faktöre göre açıklamaya çalışır. Tarihsel ya da nedensel önceliğe ilişkin bir öğretidir. Teknolojik belirleyicilik terimi kim tarafından icat edilmiştir?
Marshall McLuhan |
Theodor Adorno |
Max Horkheimer |
Thorstein Veblen |
Herbert Marcuse |
Teknolojik belirleyicilik terimi, Amerikalı toplumbilimci ve iktisatçı Thorstein Veblen (1857-1929) tarafından icat edilmiştir. Doğru cevap d'dir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ