İletişim Kuramları Final 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Marx’ın görüşlerinden birini doğru ifade etmiştir?
Toplumun egemen maddi gücü olan sınıf o toplumdaki egemen zihinsel güç değildir. |
Maddi üretim araçlarını elinde bulunduran sınıf aynı zamanda zihinsel üretim araçlarını da elinde bulundurmaz. |
Maddi üretime sahip olan veya üretimi denetleyen sınıf, aynı zamanda düşünsel üretimi de denetler. |
Marx düşünceyi açıklama özgürlüğünü aynı zamanda mülkiyet özgürlüğü olarak niteler. |
Üretim araçlarına sahip egemen sınıfın düşünceleri o dönemin egemen düşünceleri olmaz. |
Marx’a göre egemen sınıfın düşünceleri, bütün çağlarda, egemen düşüncelerdir. Başka bir deyişle her tarihsel dönemde toplumun egemen maddi gücü olan sınıf, aynı zamanda egemen zihinsel güçtür. Maddi üretim araçlarını elinde bulunduran sınıf, aynı zamanda zihinsel üretimin araçlarını da elinde bulundurur. Bu araçlar o kadar birbirinin içine girmiş durumdadırlar ki; zihinsel üretim araçlarına sahip olmayanların düşünceleri de bu egemen sınıfa bağımlıdır. Egemen düşünceler ise egemen maddi ilişkilerin fikirsel ifadesinden başka bir şey değildir. Marx’a göre maddi üretime sahip olan veya üretimi denetleyen sınıf, aynı zamanda düşünsel üretimi de denetler. Örneğin herkes düşüncesini açıklama özgürlüğüne sahiptir; fakat bunu ancak dağıtım araçlarına ve olanaklarına sahip olanlar kullanabilir. Bu nedenle Marx, düşünceyi açıklama özgürlüğünü; özellikle basın özgürlüğünü “mülkiyet özgürlüğü” olarak niteler. Üretim araçlarına sahip egemen sınıfın düşünceleri o dönemin egemen düşünceleri olur ve düşünsel üretim araçlarından yoksun olanlar bu egemenliğin altına girerler.
2.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Golding ve Murdock'a göre eleştirel siyasal ekonomiyi anaakım ekonomi biliminden ayıran özelliklerden biri değildir?
Bütüncüllük |
Tarihsellik |
Kapitalist girişim ile devlet müdahalesi dengesiyle ilgilenmek |
Temel ahlaki sorunlarla ilgilenmek |
Yeni sömürgeciliğin genel iletişim yapısını incelemek |
Eleştirel siyasal ekonomi, anaakım ekonomi biliminden dört özellik açısından farklılaşır. Golding ve Murdock, bu özellikleri şöyle sıralamaktadır:
- Eleştirel siyasal ekonomi bütüncüldür. Ekonomiyi ayrı ve uzmanlaşmış bir alan olarak ele almak yerine, ekonomik örgütlenme ile siyasal, toplumsal ve kültürel yaşam arasındaki etkileşimle ilgilenir. Kültür konusunda, özellikle ekonomik dinamiklerin kamusal kültürel anlatımın yayılım alanı ve çeşitliliği ile bunlardan farklı toplumsal grupların yararlanabilirliği üzerindeki etkiyi araştırırlar.
- Eleştirel siyasal ekonomi tarihseldir. Hem dinamik hem de sorunlu olarak tanımladığı geç kapitalizmin incelenmesi ve betimlenmesiyle ilgilenir. Eleştirel siyasal ekonomi, bu tarihsel konumlanışı nedeniyle zaman ve mekanın tarihsel özelliklerini dikkate almayan yaklaşımlardan farklıdır.
- Merkezi olarak kapitalist girişim ile devlet müdahalesi arasındaki dengeyle ilgilenir.
- Adalet, eşitlik, kamu yararı gibi temel ahlaki sorunlarla ilgilenebilmek için verimlilik gibi teknik konuların ötesine gider.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Tetrad kuramı öğeleri arasında yer almaz?
Genişletme |
Geri döndürme |
Öznel norm |
Telafi etme |
Yerinden etme |
Tetrad kuramı temelde dört unsur ile açıklanır. Bunlar; genişletme, geri döndürme, telafi etme ve yerinden etmedir.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi iletişim araştırmalarının durumunun göstergelerinden biri değildir?
Teknolojik bilgi üretimi |
Akademik ilgi |
Yönetim kültürü |
Örgütsel yapılar |
Bilişsel kontrol |
Türkiye’de iletişim üzerinde düşünme ve araştırma yapma ülkenin kendi içinden çıkan gereksinimlerinden doğup gelmemiştir. Bunun en önde gelen iki nedeni vardır. Birincisi kendi tarihsel koşullarının karakteri ve ikincisi ise birinci nedenle ve uluslararası bilgi üretimindeki pozisyonu nedeniyle dışa bağımlılığın gelişmesidir. Her durumda Türkiye’de ya da herhangi bir ülkede iletişim araştırmalarının gelişmesi ve gelişmenin doğası dünyadaki ve o ülkedeki üretim tarzı ve ilişkilerinin karakterine bağlıdır. İletişim araştırmaları durumunun göstergeleri arasında teknolojik bilgi üretimi, teknolojik araç üretimi, örgütsel yapılar, yönetim kültürü, akademik ilgi, bilmeye ve bilime karşı toplumsal ilgi ve tutum, araştırma tasarım ve yöntem bilgisi, uluslararası egemenlik ve mücadele koşulları, alternatifler ve kontrolü yer alır. Bilişsel kontrol ise araştırmaların doğasını betimler.
5.Soru
Rogers'a göre bir yeniliğin benimsenme süreci aşamaları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Bilgi-ikna-karar-uygulama-sağlamlaştırma |
Bilgi-karar-ikna-uygulama-sağlamlaştırma |
Bilgi-ikna-uygulama-karar-sağlamlaştırma |
İkna-karar-uygulama-sağlamlaştırma-bilgi |
ikna-karar-bilgi-uygulama-sağlamlaştırma |
Rogers yeniliğin benimsenmesi sürecini; bilgi, ikna etme, karar, uygulama ve sağlamlaştırma
evrelerinden oluşan beş aşamada kavramlaştırır.
• Bilgi: Bilgi evresi, bireylerin yeniliğin farkında oldukları, yeniliğe ve bu yeniliğin işlevine maruz
kaldıkları aşamadır.
• İkna: İkna etme evresinde bireyler yeniliğe ilişkin olumlu ya da olumsuz bir kanı ya da tutum
oluştururlar.
• Karar: Karar evresinde birey için iki seçenek bulunmaktadır: Yeniliği ya benimseyecek ya da
reddedecektir.
• Uygulama: Uygulama evresinde bireyler yeniliği kullanmaya başlarlar.
• Sağlamlaştırma: Sağlamlaştırma evresinde ise insanların bir karar aldıktan sonra çoğunlukla
kararlarına neden olan bilgiyi pekiştirmek istedikleri göz önüne alındığından, yenilikle ilgili
olumlu bilgi akışı devam eder. İnsanlar bu aşamada, kararlarının doğru olduğunu güçlendirecek
türde bilgileri ararlar
6.Soru
- Post-yapısalcı taklitçilik
- Derleme kitap azlığı
- Tezlerde tasarım ve yöntem sorunları
Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de iletişim araştırmalarının günümüzdeki durumunu özetler?
- Post-yapısalcı taklitçilik
- Derleme kitap azlığı
- Tezlerde tasarım ve yöntem sorunları
Yukarıdakilerden hangileri Türkiye’de iletişim araştırmalarının günümüzdeki durumunu özetler?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
İletişimde araştırma, aynı zamanda, derleme kitaplar biçiminde olan yapıtlarda da sunulmaktadır. Son zamanlarda “derleme kitap basma salgını” dikkati çekmektedir. Değerli derleme çalışma “tanıdık birilerinden yazılar alıp bastırmakla” oluşturulmaz. Akademik “editörlük” sürecinden geçirmeksizin; yani yazıları o alanda otorite/uzman olan kimselere göndermeksizin yapılan “derleme” kitabın akademik değeri (içinde bir veya iki değerli parça olsa bile), şüphelidir.
7.Soru
Smythe'nin görünmez üçgen adını verdiği ilişkiler ağının unsurları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Yayıncı - reklamcı - izleyici |
Siyaset - yayıncı - izleyici |
Ekonomi - yayıncı - izleyici |
Yayıncı - reklamcı - kitle iletişim aracı |
Siyaset - ekonomi - izleyici |
Smythe, görünmez üçgen adını verdiği yayıncılar, reklamcılar ve izleyiciler arasındaki ilişkileri araştırır.
8.Soru
- Medya kültürünün sosyoekonomik yapısı
- Kültürel metin olarak medya metinleri
- Metinlerin izleyicilerce alınması ve kullanılması
İletişim alanında kültürel incelemeler yukarıdaki sorunsallardan hangilerinin üzerinde durur?
- Medya kültürünün sosyoekonomik yapısı
- Kültürel metin olarak medya metinleri
- Metinlerin izleyicilerce alınması ve kullanılması
İletişim alanında kültürel incelemeler yukarıdaki sorunsallardan hangilerinin üzerinde durur?
Yalnız I |
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
İletişim alanında kültürel incelemeler temel olarak üç sorunsaldan biri ya da birden fazlası üzerinde durur:
-
Medya kültürünün siyasal ekonomisi (Bu yönelimi çoğunluk terk etmiştir)
-
Kültürel metin olarak medya metinleri (Metinsel analiz)
-
Metinlerin izleyicilerce alınması ve kullanılması (Alımlama).
9.Soru
I. Bu yaklaşıma göre bilgi toplumda eşit olarak dağıtılmamıştır.
II. Bu yaklaşım ilk kez 1970 yılında Tichenor, Dnohue ve Olien'in makalesinde ileri sürülmüştür.
III. Özellikle yeni teknolojilerin gelişmesi sonucu görülür.
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri bilgi açığı yaklaşımı ile ilgilidir?
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
Seçeneklerin tamamı bilgi açığı yaklaşımı ile ilgilidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
10.Soru
- Araştırmaya gereksinim
- Tercihler ve faaliyetler
- Gereksinim üzerinde düşünme
Bir ülkede iletişim alanında araştırmaların başlaması ve gelişmesi için yukarıdaki unsurlardan hangileri gerekir?
- Araştırmaya gereksinim
- Tercihler ve faaliyetler
- Gereksinim üzerinde düşünme
Bir ülkede iletişim alanında araştırmaların başlaması ve gelişmesi için yukarıdaki unsurlardan hangileri gerekir?
Yalnız I |
I ve II |
Yalnız II |
II ve III |
I, II ve III |
Bir ülkede her alanda olduğu gibi iletişim alanında da araştırmaların başlaması ve gelişmesi için önce “araştırmaya gereksinim duyulması” gerekir. Bu gereksinim örgüt yapıları içindeki ya da dışındaki bireyler tarafından hissedilebilir. Fakat gereksinimin hissedilmesi yeterli değildir. Bu gereksinimden başlayarak gereksinim ile ilgili faaliyetlerin oluşması, yapılması ve gereksinimin giderilmesine ve bu giderilmeyle başlayan gelişme olasılığına uygun ve onu destekleyen bir toplumsal yapının var olması gerekir.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bilimin amaçlarından biri değildir?
Anlamak |
Açıklamak |
Birikimli olmak |
Geleceği tahmin etmek |
Kontrol |
Bilimin amacı anlamak, açıklamak, ilişkiler ve nedenler bulmak, geleceği tahmin etmek, gelişme ve ilerleme için önerilerde bulunmak ve kontroldür.
12.Soru
Firmaların büyümesi ve çeşitli şekillerde birleşmesiyle tekeller ortaya çıkmıştır. Böylece ekonomik bakımdan serbest rekabetin yerini tekel pazarı almıştır. Küçük sanayi yerini büyük sanayiye bırakmış, banka sermayesi de sanayi sermayesi ile birleşerek finans sermayesini ve finans oligarşisini oluşturmuştur. Tekeller, uluslararası kapitalist tekelleri kurmuşlardır. Güçlü kapitalistler tarafından dünyanın paylaşılması tamamlanmıştır ve ilerideki çatışmalar yeniden paylaşım için olacaktır.
Yukarıdaki açıklamalar Marksist görüşün neyle ilgili eleştirisini ifade etmektedir?
ideoloji |
emperyalizm |
kültür |
burjuvazi |
medya |
Emperyalizm, eşitsiz bir ilişkinin ürünüdür ve bu eşitsizlik, zayıf tarafın yararına çalışmamaktadır. Emperyalist ilişkide merkez ülkenin egemen güçleri, çevre ülkenin egemen güçlerine nüfuz ederler. Böylece her ikisinin egemen güçlerinin yararına işleyen bir süreç yaratılır. Merkez ve çevre ülkelerin egemen güçleri arasında bir ittifak kurulurken her iki ülkenin çalışan sınıfları arasında bir ittifakın doğması ise önlenmeye çalışılır.
13.Soru
“Gemi su içinde hareket etti” ifadesi yerine; “Gemi suyu yarıp geçti”, “Gemi suyu kesip geçti”, “Gemi suyu ayırıp geçti” ifadelerini kullandığımızda iletişimin hangi ögesinden yararlanmaktayız?
“Gemi su içinde hareket etti” ifadesi yerine; “Gemi suyu yarıp geçti”, “Gemi suyu kesip geçti”, “Gemi suyu ayırıp geçti” ifadelerini kullandığımızda iletişimin hangi ögesinden yararlanmaktayız?
Metafor |
Metanomi |
Düzdeğişmece |
Postyapısalcı |
Etken |
Eğretileme (metafor); bir olguyu, bir olayı, bir nesneyi yine başka bir olay, olgu ve nesneyle açıklamaktır. O¨rneğin, “Gemi su içinde hareket etti” ifadesi yerine; “Gemi suyu yarıp geçti”, “Gemi suyu kesip geçti”, “Gemi suyu ayırıp geçti” ifadelerini kullandığımızda eğretileme yapıyoruz.
14.Soru
Türkiye’de ilk matbaa 1626’da kim tarafından kurulmuştur?
Türkiye’de ilk matbaa 1626’da kim tarafından kurulmuştur?
Gutenberg |
II. Abdülhamit |
Hoca Ali Rıza |
İbrahim Müteferrika |
Bedri Rahmi Eyüboğlu |
Türkiye’de ilk matbaa İbrahim Müteferrika tarafından 1626’da kurulmuştur.
Doğru cevap d'dir.
15.Soru
...........; bireyin kendine ya da çevresindeki herhangi bir nesne, toplumsal konu ya da olaya yönelik deneyim, bilgi, duygu ve güdülerine dayanarak örgütlediği zihinsel, duyusal ve davranışsal bir tepkinin ön eğilimidir.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdaki ifadelerden hangisi gelmelidir.
Algı |
Tutum |
Etkileşim |
Değişim |
Eylem |
Tutum; bireyin kendine ya da çevresindeki herhangi bir nesne, toplumsal konu ya da olaya yönelik deneyim, bilgi, duygu ve güdülerine dayanarak örgütlediği zihinsel, duyusal ve davranışsal bir tepkinin ön eğilimidir. Burada söz konusu olan toplumsal bir konu, bir birey, bir nesne ya da bireyin yarattığı herhangi bir şey de olabilir. Konumuz açısından önem taşıyan nokta; bireyin sahip olduğu deneyimlerini, bilgi birikimini, duygularını ve güdülerini nasıl bir örgütlenme içerisinde birbiriyle ilişkilendirdiğidir.
16.Soru
Sayısal eşitsizlikle ilgili olarak söz edilen göstergeler aşağıdakilerden hangisidir?
Bilgi-ikna-zaman |
Doğuş-olgunlaşma-düşüş |
Erişim-kullanım-enformasyon okuryzarlığı |
Küresel köy-ağ toplumu-kompütopya |
Uygunluk-karmaşıklık-Denenebilirlik |
Sayısal eşitsizlikle ilgili olarak genellikle üç göstergeden söz edilir: Erişim, kullanım ve enformasyon
okuryazarlığıdır. Enformasyon okuryazarlığı, enformasyon ve iletişim teknolojilerinin etkin biçimde
kullanılma miktarını anlatır.
17.Soru
Eleştirel siyasal ekonominin, bir ülkenin ekonomisini incelerken o ülkenin sahip olduğu kültürel özellikler ile toplumsal yapının etkilerini de hesaba katması, öncelikli olarak aşağıda verilen özelliklerinden hangisi ile ilişkilidir?
Eleştirel siyasi ekonomi yaklaşımı bütüncüldür. |
Eleştirel siyasi ekonomi yaklaşımı, geç kapitalizmin özelliklerini betimlemekle ilgilenir. |
Eleştirel siyasi ekonomi yaklaşımı, kapitalist girişim ile devlet müdahalesi arasındaki dengeyle ilgilenir. |
Eleştirel siyasi ekonomi yaklaşımı, verimlilik gibi teknik konuları temele alır. |
Eleştirel siyasi ekonomi yaklaşımı, adalet, eşitlik, kamu yararı gibi temel ahlaki sorunlarla ilgilenir. |
Eleştirel siyasal ekonomi bütüncüldür. Ekonomiyi ayrı ve uzmanlaşmış bir alan olarak ele almak yerine, ekonomik örgütlenme ile siyasal, toplumsal ve kültürel yaşam arasındaki etkileşimle ilgilenir. Kültür konusunda, özellikle ekonomik dinamiklerin kamusal kültürel anlatımın yayılım alanı ve çeşitliliği ile bunlardan farklı toplumsal grupların yararlanabilirliği üzerindeki etkiyi araştırırlar. Buna göre, soru kökünde verilen durum, eleştirel siyasak ekonominin bütncüllük özelliği ile doğrudan ilgilidir. Doğru yanıt A'dır.
18.Soru
Karl Marx yabancılaşma ile neyi ifade etmektedir?
İnsanların birbirinden ya da içinde bulunduğu ortam ya da zamandan uzaklaşmaları. |
Doğal kaynakları ya da hammaddeleri işleyerek yaşamın temel gereksinmelerini üretmek. |
Üretim sürecinde kullanılan hammadde, doğal kaynaklar, araç ve gereçler |
İş gücü ve üretim araçları |
Üretim araçlarının mülkiyetine sahip sınıf. |
Marx, kapitalizme işin zorunlu, yabancılaşmış, anlamsızlaştırılmış hale getirilmesi nedeniyle eleştiriler yöneltir. Genel olarak “yabancılaşma” kavramıyla anlatılmak istenen; insanların birbirinden ya da içinde bulunduğu ortam ya da zamandan uzaklaşmalarıdır. Ona göre yabancılaşmış bir insan hayatı, insanın özüne aykırı, doğasına uygun düşmeyen bir yaşam biçimidir.
19.Soru
I. Yasal ve siyasal kurumlar
II. Düşünme biçimi
III. İdeolojiler
IV. Felsefeler
Yukarıdaki öncüller hangi yapıyı oluşturur?
Altyapı |
Üstyapı |
Üretim süreci |
Üretim güçleri |
Üretim araçları |
Marx’a göre her toplumda “ekonomik temel ya da altyapı” ve “üstyapı” ayırt edilir. Altyapı, üretim güçleri ve üretim ilişkilerinden oluştur. Üstyapıda ise yasal ve siyasal kurumlar, düşünme biçimi, ideolojiler ve felsefeler birlikte yer alır.
20.Soru
Franfurt Okulu'u düşünürlerinin buluştukları ortak nokta nedir?
Ekonomik sistem ve rekabet |
Eleştirel bir duruş benimsemeleri |
Kar-zarar üretiminin eleştirisi |
Psikanaliz çalışmaları |
Varoluşçuluk çalışmaları |
Genel anlamda ise eleştirel okulun düşünürleri arasında tam bir görüş birliğinden söz edilemez. Bazı düşünürlerin birbirine benzer çalışmaları olsa da aralarında temel görüş ayrılıkları vardır. Gerçekte tümkarşı duruş ve direnişleri bir araya getiren Frankfurt Okulu düşünürlerinin ortak noktası, eleştirel bir duruşu benimsemeleridir. Bu düşünürler öncelikle özeleştiri biçiminde kendi duruşlarını sorgulamayı, ardından da insanı köleleştiren tüm baskıcı sistemleri sorgulamayı hedeflemişlerdir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ