İlk Müslüman Türk Devletleri Ara 2. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Gazneli Mahmud'un hocası ve şeyhi olan İdil Bulgar bilim adamı kimdir?
Hoca Ahmed Bulgarî |
Burhaneddin el-Bulgarî |
İdris el-Bulgarî |
Tâceddin b. Yunus Bulgarî |
Ebû Hâmid el-Gırnâtî |
Tarîkatu’l-Bulgarî, Fevâidu’l-Bulgarî ve Câmiu’l-Bulgarî adlı eserlerin müellifi Hoca Ahmed Bulgarî, Gazneli Mahmud’un (967-1030) hocası ve şeyhiydi.
2.Soru
Hangi yılda Moğollar, başta Bilyar şehrini, daha sonra da diğer şehirleri tahrip etmiş, Bulgarların topraklarına el koymuş olup İdil Bulgar Devleti’nin topraklarında Altın
Orda Devleti kurulmuştur?
1230 |
1232 |
1224 |
1236 |
1240 |
1236 yılının sonbaharında Moğollar, başta Bilyar şehrini, daha sonra da diğer şehirleri tahrip etmiş, Bulgarların topraklarına el koymuşlardır. Bu tarihten sonra Moğollar, Rus topraklarının büyük bir kısmını ele geçirmiş ve Deşt-i Kıpçak, Hârizm, Kuzey Kafkaslar, Kırım ve İdil Bulgar Devleti’nin topraklarında Altın Orda Devleti kurulmuştur
3.Soru
Samani devletinin kendi ülkelerine iltica eden Oğuz Boylarını iyi karşılama nedeni aşağıdakilerden hangidir?
Askeri gücünden yararlanma |
Ekonomisinden yararlanma |
Eğitim seviyelerinin iyi olması |
Oğuz devleti ile iyi ilişkiler kurmak |
Oğuz topraklarını kendi topraklarına katma isteği |
Türk Hakanlığı’nın kuruluş dönemlerinde Karluklar tarafından Aşağı Seyhun
bölgesine itilen Oğuzlar, Seyhun nehrinin Aral gölüne döküldüğü mecrada YengiKend’de kurdukları Oğuz Yabguluğu’nun çatısı altında varlıklarını sürdürdüler. Buna rağmen sağlam bir siyasî birlikten yoksun olmaları nedeni ile aralarında mücadeleler de eksi olmuyordu. Bu nedenle aralarından kopan muhtelif Oğuz boylarının göç ettikleri bölgelerden biri de hemen önlerindeki Mâverâünnehr, yani Sâmânî devleti ülkesi idi. X. asrın sonlarına doğru yıkılmaya yüz tutan Sâmânîler, kendi ülkelerine iltica eden Oğuz boylarını iyi karşılıyordu. Zira onların askerî gücünden yararlanabilirlerdi.
4.Soru
747 yılında Horasan’da Emevîler’e karşı büyük bir isyan hareketinin başlamasına yol açan sebep nedir?
Semerkand halkının halifeye elçilik heyeti gönderip önceki haksız uygulamaları kaldırmasını istemesi. |
Ömer b. Abdülaziz' in gayrimüslim Türk akınlarıyla karşı karşıya kalan Mâverâünnehr’in bazı şehirlerinde yaşayan Müslümanları aileleriyle birlikte Ceyhun nehrinin beri tarafına iskân etmesini istemesi. |
Semerkand’daki İslâm ordusu kumandanı Sevre b. Hürr’ün yardım istemesi. |
Kursul' un esir alınıp öldürülmesi. |
Emevîler’in Arap olmayan Müslümanlara (mevâlî) ikinci sınıf insan muamelesi yapmaları. |
Hazar Türkleri’ne İslâmiyet’i öğretmek için Nuh b. Sâbit (Sâib) el-Esedî ile Abdurrahman el-Havlânî adlı iki âlim bölgeye gönderildi. Emevîler’in Arap olmayan Müslümanlara (mevâlî) ikinci sınıf insan muamelesi yapmaları, 747 yılında Horasan’da Emevîler’e karşı büyük bir isyan hareketinin başlamasına yol açtı. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Hangi hakan döneminde İslamiyet bütün ülkede resmi din olarak tanınmıştır?
Baytaş Arslan Han |
Satuk Buğra Han |
Arslan Han Ali |
Buğra Han Harun |
Togan Han Ahmed |
Satuk’un yerine geçen oğlu Baytaş Musâ’nın hem “Arslan Han” unvanı taşıması hem de kaynakta “Hanlar Hanı” unvanı ile kaydedilmesi, en geç onun saltanat döneminde Balasagun’un ele geçirilerek ülkede birlik ve istikrarın sağlandığı, İslam’ın resmî din olarak bütün ülkede tanındığı anlamına gelmektedir. Zira piramidin en üstündekinin aldığı “Arslan Han” unvanı gibi, “Hanlar Hanı” unvanı da hakanlığın merkezi Balasagun’a özgü bir durumdu.
6.Soru
- Merv 671 yılından itibaren Horasan eyaletinin askerî üssü haline geldi. Artık Türkistan’a yapılacak seferler buradan idare edilecektir.
- Hakem b. Amr el-Gıfârî Ceyhun (Amuderya) nehrini geçerek Sağâniyân’a
(Çağaniyan) kadar ilerlediği gibi Kisrâ III. Yezdicerd’in oğlu Fîrûz’u yenerek Çin’e
sığınmaya mecbur etti. - Kûfe ve Basra’dan yaklaşık 50.000 kişiyi Horasan’ın Merv, Herat, Nişabur gibi şehirlerine yerleştirdi.
(Çağaniyan) kadar ilerlediği gibi Kisrâ III. Yezdicerd’in oğlu Fîrûz’u yenerek Çin’e
sığınmaya mecbur etti.
Yukarıdaki ilerlemeler aşağıda verilen hangi yönetici zamanında gerçekleştirmiştir?
Abdullah b. Sevvâr |
Ziyâd b. Ebîh |
Mühelleb |
Rebi b. Ziyâd el-Hârisî |
Ubeydullah b. Ziyâd |
Ziyâd b. Ebîh Basra valiliği sırasında Horasan ve Sistan’a daha plânlı bir askerî
harekât başlattı. Kûfe ve Basra’dan yaklaşık 50.000 kişiyi Horasan’ın Merv, Herat,
Nişabur gibi şehirlerine yerleştirdi. Merv 671 yılından itibaren Horasan eyaletinin
askerî üssü haline geldi. Artık Türkistan’a yapılacak seferler buradan idare edilecekti. Hakem b. Amr el-Gıfârî Ceyhun (Amuderya) nehrini geçerek Sağâniyân’a
(Çağaniyan) kadar ilerlediği gibi Kisrâ III. Yezdicerd’in oğlu Fîrûz’u yenerek Çin’e
sığınmaya mecbur etti.
7.Soru
Tuluniler devleti hangi bölgede hüküm sürmüşlerdir?
Horasan |
Semerkand |
Orta Asya |
İran ve Güney Azerbaycan |
Mısır ve Suriye |
Mısır ve Suriye’de hüküm süren Tulunî Devleti’nin kurucusu Ahmed isimli bir Türk askeriydi. Devletin adı 815-816 yılında Buhara valisi tarafından haraç olarak Bağ dad’a gönderilen gulâmlar arasında yer alan Ahmed’in babası Tulun (Türkçedeki dolun)’dan gelmektedir.
8.Soru
Mısır ve Suriye’de hüküm süren Tuluni devleti kaç yılında kurulmuştur?
868 |
871 |
878 |
852 |
855 |
868 yılında kurulmuştur.
9.Soru
Türkler tarih boyunca aşağıdaki dinlerden hangisini benimsememiştir?
Göktürk |
Budizm |
Maniheizm |
Zerdüştlük |
Helen Dini |
Hiç şüphesiz Türkler tarih boyunca Budizm, Zerdüştlük, Maniheizm,
Mûsevîlik ve Hıristiyanlık gibi inanç sistemlerini benimsemişler, ancak bunların
büyük çoğunluğu Türkler’in inanç ve hayat felsefesine uygun olmadığı için bu
dinlere karşı tepki gösterilmiş ve bu dinlerin Türk’ün karakterine ve ruh yapısına
ters düştüğü açıkça ifade edilmiştir. Halbuki Türkler’in İslâm dinine geçişleri, bazı
tarihçilerin dediği gibi “adeta farkında olmadan” tabiî bir seyir içinde gerçekleşmiştir. Nitekim XII. yüzyılda yaşamış olan Süryanî tarihçi Mikhail “Türk milleti
tek tanrıya inanmakta idi. Araplar’ın da tek Allah’a inanmaları Türkler’in İslâmiyeti
kabul etmelerine sebep olmuştur” diyerek bu gerçeği dile getirmektedir.
10.Soru
Mâverâünnehr bölgesinin ele geçirilmesinde büyük rol oynayan Kuteybe b. Müslim hangi bölgenin valisidir?
Horasan |
Toharistan |
Irak |
İran |
Merv |
I. Velid halife olunca Irak genel valisi Haccac’ın isteğiyle Horasan valiliğine Kuteybe b. Müslim getirildi (705).
11.Soru
Taryat (Terhin) kitabesi kimlere aittir?
Göktürkler |
Karhanlılar |
Karluklar |
Türgişler |
Uygurlar |
753-756 yılları arasında dikildiği tahmin edilen Uygurlara ait Taryat (Terhin) kitabesinde Yağmalar, bir topluluk adı olarak yazılmıştır.
12.Soru
Ülkenin batı tarafını yöneten Buğra Han Harun ölünce yerine kim geçmiştir?
Ülkenin batı tarafını yöneten Buğra Han Harun ölünce yerine kim geçmiştir?
Arslan Han Ali |
Tonga Tegin Nasr |
Togan Han Ahmed |
Ebu^ Ali Si^mcu^r |
Nu^h b. Mansur |
Türk Hakanlığı’nın başkenti Balasagun’da bulunan Arslan Han Ali, ülkenin batı tarafını yöneten Buğra Han Harun ölünce yerine kendi oğlu Nasr’ı getirdi. Tonga Tegin Nasr cesur, sert, davasında ısrarlı ve siyasette mahir birisi olmakla beraber tam bir gönül insanı idi.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Bulgarların Hazar devletine olan bağlılıklarının zayıf olduğunu gösteren bir bilgidir?
Valilerin “ilteber “ ünvanı taşımaları |
Bulgarların Hazar hükümdarına samur kürk olarak vergi ödemesi |
Bulgar hükümdarının oğlunun Hazarlar tarafından rehin tutulması |
Bulgarların İslamiyet’i kabul etmesi |
Hazar devletinde çok sayıda Bulgar kökenlinin bulunması |
Bulgarlara Hazarlara rağmen İslamiyet’i kabul etmişlerdir. Bu durum onların hazarlara olan bağlılığının zayıflığını göstermektedir.
14.Soru
Gök Türklerde hükümdar ailesine mensup olmayan ve tâbi ülkelerde vergi ve gümrük resimlerini kontrol eden idarecilere verilen unvan aşağıdakilerden hangisidir?
Alp Er Tonga |
Buğra |
İlig |
Tudun |
Yabgu |
Tudun, Gök Türklerde hükümdar ailesine mensup olmayan ve tâbi ülkelerde vergi ve gümrük resimlerini kontrol eden idarecilere verilen bir unvandı.
15.Soru
....... unvanı hakandan sonra gelen ve ülkenin bir bölümünü yöneten hanedan mensubu
için kullanılmakla birlikte, halktan olup hakandan iki derece aşağıda olan boy beylerine ve onların temsil ettiği siyasî teşekküllere de isim olabilmektedir.
Boşluğa gelmesi gereken tanım hangisidir?
Yabgu |
Han |
Kağan |
Tudun |
Sultan |
Yabgu unvanı hakandan sonra gelen ve ülkenin bir bölümünü yöneten hanedan mensubu için kullanılmakla birlikte, halktan olup hakandan iki derece aşağıda olan boy beylerine ve onların temsil ettiği siyasî teşekküllere de isim olabilmektedir. Yabgu kelimesinin Türk lehçelerindeki farklılıklara göre Yafgu, Yavgu, Cabgu, Beygu, Peygu v.b. şekillerde telaffuz ve kayıtları mevcuttur.
16.Soru
992’de Buhara üzerine yürüyen Buğra Han Harun’a iltihak eden İla^k dihka^nı ve “dihka^nü’l-celi^l” unvanı sahibi aşağıdakilerden hangisidir?
992’de Buhara üzerine yürüyen Buğra Han Harun’a iltihak eden İla^k dihka^nı ve “dihka^nü’l-celi^l” unvanı sahibi aşağıdakilerden hangisidir?
Ahmed b. Ali |
Bekr b. Muhammed’ |
Ebu^ S¸uca^ Sa^la^r b. Muhammed |
Mansur b. Ahmed |
Muhammed b. Mansur |
992’de Buhara üzerine yürüyen Buğra Han Harun’a iltihak eden İla^k dihka^nı Mansur b. Ahmed, “dihka^nü’l-celi^l” unvanı ile ta^bi olarak İla^k’da varlığını koruduğu gibi, haklarını da çocuklarına miras bırakabildi.
17.Soru
XI. yüzyılın başından itibaren kaynakların “Türk Denizi” olarak tavsif ettikleri coğrafya aşağıdakilerden hangisidir?
Buhara |
Horasan |
Mâverâünnehr |
Semerkand |
Özkend |
Mâverâünnehr fethi, Türklerin İslam’a girişinin, pratikte “Türklerin İslam coğrafyasına girişi” ve İslam’ın yayılmasının “Türklerin yayılması” ile aynı anlamda olduğunu gösteren en önemli ilk hadisedir. Mâverâünnehr’in demografik yapısı, Karluklar ve Oğuzların göçüyle hızla Türkleşti. XI. yüzyılın başından itibaren artık kaynaklar Mâverâünnehr’i “Türk Denizi” olarak tavsif etmektedir. Buradaki neredeyse her siyasî olayın Anadolu’ya kadar uzanan sonuçları dikkate alındığında Buhara’nın aynı zamanda Anadolu’ya
açılan ilk kapı olduğuna dahi hükmedilebilir.
18.Soru
Göktürklerin sembolü olan ve diğer Türk devletlerinde de önemli olan kurdun eski Türkçedeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Böri |
Çavuldır |
Bugra |
Salur |
Bügdüz |
Göktürklerin sembolü olan ve diğer Türk devletlerinde de önemli olan kurdun eski Türkçedeki karşılığı Böri dır.
19.Soru
Aşağıdaki bölgelerden hangisi IX. yüzyılın ilk çeyreğinde Türk Hakanlığının batı sınırını oluşturmaktadır?
Semerkand |
Maveraünnehr |
Kaşgar |
Ala Göl |
Balasagun |
IX. yüzyılın ilk çeyreğinde Türk Hakanlığının batı sınırını Maveraünnehr oluşturmaktadır. Doğru yanıt B'dir.
20.Soru
Türklerin İslâm öncesi millî dinî aşağıdakilerden hangisidir?
Gök Tanrı dini |
Mani Dini |
Budizm |
Hristiyanlık |
Musevilik |
Gök Tanrı dini Türklerin İslâm öncesi millî dinî olarak kabul edilmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ