İlkçağ Felsefesi Ara 6. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Miletos Okulunun felsefe tarihinin ilk ekolü olarak değerlendirilmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Görüşlerinin mitostan logosa geçişi temsil etmesi |
Miletos okulu düşünürlerin ilk doğa bilimciler olması |
Tanrıların onayını alma arzusu içerisinde olmaları |
Aristoteles ünlü Metafizik kitabının başında ilk filozof olarak Thales’i işaret etmesi |
Evreni anlamlandırmada doğa üstü varlıklara başvurmaları |
Miletos Okulunun felsefe tarihinin ilk ekolü olarak değerlendirilmesinin temel nedeni, Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes’in görüşlerinin mitostan logosa geçişi temsil etmesidir. Evrenin düzenini anlama ve açıklama çabalarında Miletos Okulu düşünürlerinin gerekçelendirmelerini doğaüstü varlıklara başvurmaksızın doğal neden lere dayandırmaları, onları yalnızca ilk filozoflar yapmaz, aynı zamanda ilk doğa bilimciler olarak anılmalarını da sağlar. Doğru yanıt A seçeneğidir.
2.Soru
İnandığı gibi yaşayan ve inançları uğruna ölen ilk büyük filozof aşağıdakilerden hangisidir?
İnandığı gibi yaşayan ve inançları uğruna ölen ilk büyük filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Sokrates |
Aristoteles |
Cicero |
Platon |
Eukleides |
Sokrates düşünce ve eylem uyumunun sıradan bir örneğini sunmaz bize. O, inandığı gibi yaşayan ve inançları uğruna ölen ilk büyük filozoftur. Aslında, bu durum, onun düşünce ve inançlarının yapısı ile doğrudan ilgilidir.
3.Soru
Yunan mitolojisinin etiolojik olması, onun hangi özelliğine işaret eder?
Evrendeki tüm unsurları kaostan türetmesi |
Evrendeki olaylara ve durumlara nedenler bulmak kaygısında olması |
Evreni tanrısal esaslarla açıklama yolunu seçmesi |
Sunduğu açıklamaların sınanabilir ve denetlenebilir nitelikte olması |
Kuşkuculuk içermemesi |
Mitolojik düşüncede neden bulma (etiolojik açıklama) denen bir tutum vardır. Mitolojiler, insan düşüncelerinin hayata ilişkin ince kıvrımlarını yakalarlar. Mitolojik düşünme insan, tanrılar, hayat, doğa vb. konularda sorular sorar ve cevaplar üretir. Bu tarz düşünmede, başlangıçta her zaman için belli maddeler ya da varlıklar vardır. Bu sebeple doğru cevap “B” şıkkıdır.
4.Soru
Aşağıdaki hangi filozofla beraber daha önce görülmeyen bir tarih bilinci ortaya çıkar?
Homeros |
Hesiodos |
Aristoteles |
Sokrates |
Thales |
O¨nceden savaşçılık erdemken, artık çalışkanlık, düzenlilik ve yasaya uymak erdem olmuştur. Hesiodos’la beraber, daha önce görülmeyen bir tarih bilinci ortaya çıkar. Hesiodos’a göre, insanlık tarihi her şeyin mükemmel ve huzurlu olduğu bir altın çağla başlamıştır. Bu başlangıçtan sonra, insanlık giderek yozlaşmış ve demir çağına doğru tersine bir evrim geçirmiştir.
5.Soru
Sokrates aşağıdakilerden hangisi bağlamında Sofistlerden düşünsel olarak ayrılmaktadır?
İnsanı ıslah etme amacı |
Diyalog yöntemi kullanımı |
Evrensel bilgi ideali |
Konulara şüpheci yaklaşımı |
Felsfeyi gökten yere indirmesi |
Sofistlerin şüpheciliği herkes için geçerli olacak bir doğru bilgi idealini tümüyle ortadan kaldırırken, Sokrates, gerçek bir bilgiye ulaşma idealine lâyık olduğu değeri yeniden kazandıracaktır (Birand, 1988). Bir bakıma evrensel bir bilginin peşinde koşmayı tercih etmekle mutlak surette Sofistler ile yolunu ayıracaktır.
6.Soru
Miletos okulu düşünürlerinin görüşlerine hylozoizm anlayışının hakim olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Arkheyi tek bir madde olarak belirlemeleri |
Sadece maddi nedenlerle uğraşıyor olmaları |
Görüşlerine monizmin damga vurması |
Maddeyi canlı olarak kabul etmeleri |
Ana maddenin değişim ve dönüşümlerini açıklayabilmeleri |
Bir ana maddenin diğer maddelere değişim ve dönüşümünü açıklayamayan Miletos Okulu düşünürleri, bu sorunu maddeyi canlı kabul etmekle çözümlemeye girişirler. Bu nedenle Miletos Okulu düşünürlerinin görüşlerine canlı maddecilik (hylozoizm) anlayışı ha^kimdir. Doğru yanıt D seçeneğidir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi herhangi bir nesnede veya evrenin tamamında gözlenen bir değişim veya hareketin belirli bir amaç doğrultusunda gerçekleştiğine dair düşünceyi ifade etmekte kullanılan bir kavramdır?
Kontemplatif |
Antropomorfizm |
Teleoloji |
Reenkarnasyon |
Empirizm |
Teleoloji erek-bilim olarak tercüme edilebilir. Yunanca telos (amaç, erek) ve logos (bilim) kavramlarından türetilmiştir. Kabaca, herhangi bir nesnede veya evrenin tamamında gözlenen bir değişim veya hareketin belirli bir amaç doğrultusunda gerçekleştiğine dair düşünceyi ifade etmektedir.
8.Soru
Anaksimandros'un arkheye ilişkin görüşlerini hangisi doğru değildir?
Arkhenin herhangi bir sınırı yoktur. |
Arkhenin hayattaki çeşitliliği sağlaması gerekir. |
Evren tıpkı kendi gibi sonsuz bir şeyle açıklanabilir. |
Arkhenin karşıtı olamaz. |
Arkhenin su olduğu düşüncesini savunur. |
Anaksimandros’a göre, belirli bir maddeyi, örneğin “su”yu, arkhe olarak kabul etmek, sonsuzluğa yayılan evreni açıklamak bakımından yetersizdir. Evren tıpkı kendisi gibi sonsuz olan bir unsurla açıklanabilir. Bu nedenle arkhenin sonsuz olması gerekir. Doğru yanıt E seçeneğidir.
9.Soru
Atom öğretisini asıl geliştiren ve bir ekol olarak yerleştiren filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Atom öğretisini asıl geliştiren ve bir ekol olarak yerleştiren filozof aşağıdakilerden hangisidir?
Aristoteles |
Anaksagoras |
Empedokles |
Demokritos |
Leukippos |
Atom öğretisini asıl geliştiren ve bir ekol olarak yerleştiren kişi Demokritos’tur. O, kendisinden önceki plüralistlerden, Empedokles ve Anaksagoras’tan farklı bir cevher anlayışına sahiptir.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Aristoteles’e göre ilk filozoftur?
Thales |
Platon |
Homeros |
Philon |
Numenius |
Aristoteles’e kulak verecek olursak, Thales ilk filozoftur. Dolayısıyla felsefe ilk defa Antik Yunan’da ortaya çıkmıştır. Felsefe yapma etkinliği MÖ 600 dolaylarında bir İyonya kenti olan Milet’te (Miletos) yaşayan Thales ile başlamıştır. Platon, Homeros, Philon, Numenius ise Thales’ten sonraki filozoflardır.
11.Soru
Hangisi Sofistler'in ve Sokrates'in bilgi anlayışlarındaki ortak noktalardan değildir?
Felsefi düşüncelerinin nesnesi insandır. |
Felsefelerini yaymak için gezmişlerdir. |
Felsefelerinde şüpheye yer verilmiştir. |
Evrensel bir bilginin peşinde koşmuşlardır. |
Sokrates ve Sofistler retorik sahibidirler. |
Sokrates evrensel bir bilginin peşinden koşmayı tercih etmiştir. Öte yandan Sofistler için gerçek yoktur; bilgiye ulaşmak mümkün değildir.
12.Soru
Eski Yunan dünyasında insanın yaratılışının hangi tanrı ile ilgili olduğu söylenir?
Eski Yunan dünyasında insanın yaratılışının hangi tanrı ile ilgili olduğu söylenir?
Dionysos |
Zeus |
İmera |
Venüs |
Eros |
Eski Yunan dünyasında, daha sonraki kaynak- larda, insanın yaratılışının iki türlü öyküsü var: Bir tanesi, insanın kendiliğinden meydana gelmiş olduğunu ve verimli, nemli, balçıklı bir topraktan çıktığını söylüyor. İkincisi, Dionysos denen bir tanrı ile ilgilidir. Bu tanrı neşenin, sevincin, çılgınlığın ve şarabın tanrısıdır. Bu tanrıyı titanlar, yani doğadaki acımasız ve kaba güçler, bir gün yutuyorlar. Zeus da bunun üzerine hepsini yakıyor. Onların yanmasıyla, bir kül yığını ortaya çıkıyor. O külü daha sonra su ile karıştırıyor ve insanı yaratıyor.
13.Soru
Felsefede Sophia ne anlama gelmektedir?
Mutluluğa yönelme |
Güç kullanımında adalet |
Erk paylaşımı ve eşitlik |
Dini bilgelik |
Erdeme yönelme |
Philosophos sözcüğünün kökünü oluşturan iki sözcükten biri olan sophia, dinî bilgelik, hikmet anlamlarına gelmektedir. Bu doğrultuda yaklaşıldığında doğru cevap “D” şıkkıdır.
14.Soru
I. Homeros’un doğuştan erdem fikri.
II. Hesiodos’un kötümser tarih anlayışı.
III. İnsan bilgisi ile tanrısal bilgi ayırımı.
IV. Doğada bir kaos olduğu fikri.
V. Kulaktan duyma bilgilerle doğrudan görmenin bilgisi arasında ayrım yapılması.
VI. Evrenin temel maddesinin ezelî ve ebedî olduğu fikri.
VII. Bu maddenin belli bir zaman içinde, oluşum ve dönüşümlerle, kosmos hâline geldiği fikri.
Yukarıdakilerden hangileri Hesiodos’un ve Homeros’un fikirlerinin Eski Yunan felsefesine sağladığı temel kabullerdendir?
I, II, IV ve V |
I, III, IV, V ve VII |
I, II, IV, V ve VI |
I, II, III, V, VI ve VII |
I, II, III, IV, V, VI ve VII |
Gerek Hesiodos’un gerekse Homeros’un fikirleri Eski Yunan felsefesine şu temel kabulleri sağlamıştır:
1. Homeros’un doğuştan erdem fikri.
2. Hesiodos’un kötümser tarih anlayışı.
3. İnsan bilgisi ile tanrısal bilgi ayırımı.
4. Doğada bir düzenlilik olduğu fikri.
5. Kulaktan duyma bilgilerle doğrudan görmenin bilgisi arasında ayrım yapılması.
6. Evrenin temel maddesinin ezelî ve ebedî olduğu fikri.
7. Bu maddenin belli bir zaman içinde, oluşum ve dönüşümlerle, kosmos hâline geldiği fikri.
8. Ana maddenin canlı olarak tasavvur edilmesi, böylece onun dönüşüm nedeninin ne olduğuna ilişkin sorunun belli bir biçimde cevaplanmasının sağlanması.
9. Başlangıçta var olduğu kabul edilen belirsiz, sınırsız, şekilsiz maddenin belirli, sınırlı, şekilli kosmos hâline dönüşmüş olduğu fikri.
15.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, Hesiodos’un kozmoloji ve doğa anlayışında temel kavramdır?
Khaos |
Physikoi |
Arete |
Theoria |
Mantike |
Hesiodos’un doğa anlayışında düzen ve yasa hâkimdir. Özellikle gökyüzündeki yasa, sarsılmaz bir yasadır. Hesiodos’un kozmoloji ve doğa anlayışında temel kavram, khaostur. Bundan diğer maddeler zaman içinde çıkarak düzenli ve güzel evren, kosmos meydana gelmiştir.
Milet Okulu düşünürlerinin, yani Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes’in düşünsel etkinlikleri genellikle doğa araştırması olarak anılmakta, kendilerine de doğa araştırmacıları yani physikoi denmekteydi. Eski Yunan dünyasında ustalık ya da kabiliyet, arete (erdem) kelimesiyle ifade edilmekteydi. Arete ile benzer kullanıma sahip olan sophos kelimesine MÖ 800-700 arasında etkinlik göstermiş olan Homeros’un eserlerinde de rastlanmaktadır. Bilgelik, geniş bir hayat tecrübesi içinde gezmeyi gerektirir. Theorianın, yani tefekkürün ikinci anlamı, bununla ilişkili olarak, gezmektir. Eski Yunan dünyasında bu işin piri, Ksenophanes’ti. Eski Yunan dünyasında vahy bilgisi yok, bol miktarda mantike (esinlenme) var. Bunu daha sonraları en çok Sokrates’te görürüz.
16.Soru
Dilimizdeki tam karşılığı bilgelik ya da bilgi sevgisi olan kavram aşağıdakilerden hangisidir?
Felsefe |
Sosyoloji |
Antropoloji |
Psikoloji |
Bilim |
Bugün dilimize felsefe olarak yerleşmiş olan sözcüğün Antik Yunancadaki tam karşılığı philosophos idi. Sevgi anlamında gelen philo sözcüğü ile bilgelik anlamına gelen sophos sözcüğünün terkibinden oluşan bu bileşik sözcüğün dilimizdeki tam karşılığı bilgelik ya da bilgi sevgisidir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Thales’in görüşlerinden biridir?
Arkheyi belirsiz bir madde olarak saptaması |
Canlılığın kaynağına “nemlilik” niteliğini yerleştirmesi |
Evrenin boşlukta durduğu iddiası |
Belirsiz bir kütlenin varlığından söz edişi |
Arkhenin sonsuz niteliğe sahip olması gerektiğini düşünmesi |
Bir silindir olan ve hiçbir şeye dayanmadan duran dünya, ilk ayrım başladığında önce sularla kaplanır. Buradan hareketle Anaksimandros, var olan tüm canlıların suda yaşayan canlıların zaman içinde aşama aşama evrilmesiyle meydana geldikleri sonucuna ulaşır. Diğer bir deyişle tıpkı Thales’te olduğu gibi “nemlilik”, Anaksimandros için de yaşamın başlangıcında ve temelinde yer alır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “B” şıkkıdır.
18.Soru
Aşağıkilerden hangisi Phythagorasçı düşünceye göre doğru bir ifade değildir?
Felsefe pratik bir işleve sahiptir. |
İnsan ruh ve beden olmak üzere iki unsurdan meydana gelir. |
Formel nedenin araştırılması esastır. |
İlgileri ve kaygıları bir şeyin doğduğu ana madde üzerinedir. |
Ruh tüm canlılarda ortak olan nefestir. |
Pythagorasçılar bir şeyin kendisinden doğduğu ana-maddenin bilinmesiyle değil, şeyin maddi yapısının, yerine getirdiği işlevinin, yöneldiği amacının araştırılarak bilinebileceğini ileri sürerler. Doğru yanıt D seçeneğidir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, mitosların yerlerini felsefeye bırakma sebeplerinden değildir?
İçinde yaşanılan evrene, doğaya, çevreye saygılı olunduğunda |
Evrenle ilgili insan aklına ikna edici yanıtlar veremez olduğunda |
İnsanın değişen toplumsal gereksinimlerini karşılayamadığında |
Aristokrat sınıfın güç kaybettiği sosyal-siyasal olayların gelişmesinde |
Toprağın zamanla temel zenginlik ölçütü olmaktan çıkmasında |
Mitolojik düşünmenin özü, içinde yaşanılan evrene, doğaya, çevreye saygılı olmaktır. Bu da her şeyden önce, bu evrenin dayandığı kuralları bilmeye ve onlara saygı duymaya dayanır.
Mitosların insanın gündelik hayatında karşılaştığı sorunlara çözüm üretmekten uzaklaşması ile felsefenin ortaya çıkması eş zamanlıdır. Öte yandan, felsefenin ortaya çıkısı mitosların tümüyle ortadan kalkması ile sonuçlanmamıştır. Mitoslar da düşünen ve evren hakkında sorular soran insan aklının ürünleridirler ve bu aklı ikna ettikleri sürece etkinliklerini korumuşlardır. Mitoslar insanın sorgulayıcı aklının ürünü olan sorulara ikna edici yanıtlar veremez olmuştur. O zaman Yunan insanı bu soruları başka araçlarla yanıtlama yoluna gitmiştir. İşte felsefe, mitosların yetersiz kaldığı, evren olaylarını, insanın değişen toplumsal gereksinimlerini karşılayamaz olduğu bu noktada, belli bir zorunluluktan dolayı ortaya çıkmıştır. Eski Yunan dünyasında mitolojik düşünmeyi benimseyen gruplar, genellikle toprak sahibi aristokratlardı. Toprak zamanla temel zenginlik ölçütü olmaktan çıkmış ve onun yerini para almıştı. Felsefenin ortaya çıkısı, topraktan metaya (para) geçilen bu sürecin bir izdüşümü gibidir ve felsefe tarihinde, topraktan metaya geçisin tarihini izlemek mümkündür.
20.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk filozoflar olarak kabul edilen Milet Okulu düşünürlerindendir?
Platon |
Aristoteles |
Thales |
Homeros |
Hesiodos |
Felsefe yapma etkinliği MÖ 600 dolaylarında bir İyonya kenti olan Milet’te (Miletos) yaşayan Tales ile başlamıştır. Elbette o dönemde söz konusu düşünsel
etkinliğe felsefe denilmemekteydi. Çünkü philosophos sözcüğü sonraki dönemlerde ortaya çıkmış ve muhtemelen ilk kez Pythagorasçılar tarafından kullanılmıştır. İlk filozoflar olarak kabul edilen Milet Okulu düşünürlerinin, yani Tales, Anaksimandros ve Anaksimenes’in düşünsel etkinlikleri genellikle doğa araştırması olarak anılmakta, kendilerine de doğa araştırmacıları yani physikoi denmekteydi.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ