İş Sağlığı Ve Güvenliği Mevzuatı Ara 1. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
21 yaşındaki BayanX kendine uygun bir iş aramaktadır. Aşağıdaki hangi iş yerine başvurduğunda kanunlara göre çalışmasında bir sakınca bulunmamaktadır?
Yer altı kablolaması yapan bir firma |
Altın madeni arayan bir firma |
Beyaz eşya üreten bir firma |
Yer altı kuyuları açan bir firma |
Denizin altında tüneller açan bir firma |
Kadınların fiziksel ve biyolojik özellikleri dikkate alınarak kadın işçilerin çalıştırılması bakımından bazı sınırlamalar öngörülmüştür. Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altı ve su altında çalışılacak işlerde her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Beyaz eşya üretiminde kadınlar da yer almaktadır. 18 yaşını geçtiği için gece vardiyasında da çalışabilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
2.Soru
Seçeneklerin hangisinde İş hukukunun kaynakları ve işleyişi ile ilgili hatalı verilmiştir?
Çalışma hayatına ilişkin ilke ve esaslar Anayasa’da güvence altına alınmıştır |
İç yönetmelik veya personel yönetmeliği olarak adlandırılan düzenlemeler hukuken iş sözleşmesinin eki niteliği taşır. |
İşveren başlangıçta iç yönetmeliği tek taraflı olarak hazırlasa da, işçi tarafından kabul edildikten sonra iç yönetmelik işçinin rızası olmaksızın değiştirilemez. |
İşverenin yönetim hakkı, kaynaklar hiyerarşisinde en üst sırada yer alır |
Uluslararası Çalışma Örgütünün çok sayıdaki sözleşme ve tavsiyesinin yanı sıra Birleşmiş Milletler belgeleri ve Avrupa Konseyi sözleşmeleri iş hukukunun uluslararası kaynakları arasında yer alır. |
İşverenin yönetim hakkı kaynaklar hiyerarşisinde en alt sırada yer alıp, işverenin emir ve talimatları, anayasa, yasalar, yönetmelik ve tüzükler, toplu iş sözleşmeleri ve iş sözleşmelerine aykırı olamaz.
3.Soru
Devletin temel organlarının kuruluşunu ve işleyişini belirleyen hukuk kurallarının bütününe ne ad verilir?
Maddi Anayasa |
Şekli Anayasa |
Yasama |
Yürütme |
Yargı |
Maddi Anayasa: “Maddi anlamda anayasa”, devletin temel organlarının kuruluşunu ve işleyişini belirleyen hukuk kurallarının bütünü olarak tanımlanmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.
4.Soru
Osmanlı döneminde Avrupa’da görüldüğü gibi bir işçi sınıfının uzun bir dönem ortaya
çıkmamasının temel sebebi nedir?
Çalışma hayatının genellikle tezgâh ve ve el işlerine dayanması |
Çalışma ilişkilerinin loncalar tarafından düzenlenmesi |
Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki Versaille Barış Anlaşması'nın imzalanması |
Sarayda aktif bir çalışma ortamının bulunması |
Taş işçiliğinin gelişmiş olması |
Osmanlı döneminde çalışma hayatının genellikle tezgâh ve el işlerine dayanması, sanayileşmenin çok çeşitli nedenlerle başlayamaması yüzünden Avrupa’da görüldüğü gibi bir işçi sınıfı uzun bir dönem ortaya çıkmamıştır. Doğru yanıt A seçeneğidir.
5.Soru
I. Anayasa Mahkemesi kararları
II. Yargıtay kararları
III. Danıştay kararları
Yukarıdakilerden hangisi / hangileri iş hukukunda yargı kararlarıdır?
Yalnız I |
Yalnız III |
I ve II |
I ve III |
I, II ve III |
İş hukukunda yargı kararları Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay kararlarından oluşur. Doğru yanıt E seçeneğidir.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi İş Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca objektif nedenlerden biri değildir?
İşin belirli süreli olması |
Belli bir işin tamamlanacak olması |
Belirsiz bir olgunun ortaya çıkması |
İş sözleşmesinin yapıldığı anda işçinin üstlendiği işin sona erme tarihinin bilinmesi |
İş Sözleşmesinin yapıldığı anda işçinin üstlendiği işin sona erme tarihinin öngörülebilir olması |
İş Kanunu’nun 11. maddesi uyarınca objektif nedenler; işin belirli süreli olması, belli bir işin tamamlanacak olması veya belirli bir olgunun ortaya çıkmasıdır. “İşin belirli süreli olması”, sözleşmenin yapıldığı anda işçinin üstlendiği işin sona erme tarihinin bilinmesi veya öngörülebilir olmasını ifade eder. Belirsiz bir olgunun ortaya çıkması objektif bir neden değildir. Doğru cevap C’dir.
7.Soru
Çıraklık ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi veya hangileri doğrudur?
I) Çıraklar işçi sıfatı taşırlar.
II) Mesleki eğitim kanununa göre çırak olabilmek için en az ortaokul veya imam hatip ortaokulu mezunu olmak gereklidir.
III) 18 yaşından gün almış olanlar mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınamazlar.
IV) Çıraklar sendikaya üye olamaz ve toplu iş sözleşmesi imzalayamaz.
Yalnız II |
Yalnız IV |
I ve IV |
II ve III |
II ve IV |
İşyerlerinde vasıflı işçi ihtiyacının karşılanması günümüzde mesleki eğitimin önemli bir hedefidir. Çıraklık kurumu vasıflı işgücü ihtiyacının karşılanmasında temel bir önem taşımaktadır. Bu nedenle çıraklık ülkenin istihdam politikaları arasında önemli bir yer işgal eder. Ülkemizde çırakların hukuki durumu 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenlenmiştir. Ancak Mesleki Eğitim Kanunu ülkemizdeki bütün çırakları kapsamayıp bu kanun kapsamında bulunan il ve mesleklerde faaliyet gösteren işyerlerinde uygulanır. Mesleki Eğitim Kanunu kapsamı dışında kalanlara Türk Borçlar Kanunu’nun hükümleri uygulanır. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca çırak, “Çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen kişi” olarak tanımlanmıştır. Kanunda tanımlanmamış da olsa çıraklık sözleşmesi uyarınca iş sahibi bir meslek veya sanatı öğretmek, çırak da bu meslek veya sanatı öğrenmek amacıyla işgörmekle yükümlüdür. Mesleki Eğitim Kanunu’na göre çırak olabilmek için kişinin en az ortaokul veya imam-hatip ortaokulu mezunu olmak, bünyesi ve sağlığı gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olması gerekir (m.10). Kanunda on dokuz yaşından gün almış olanların da yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabileceği belirtilmiştir. İşyeri sahibi eğer çırak reşit değilse velisi veya vasisi, çırak reşitse kendisiyle yazılı bir çıraklık sözleşmesi yapmakla yükümlüdür. Çıraklık eğitim süresi sonunda çıraklar açılacak ilk kalfalık sınavına girmek zorundadır (m.16, f 2). Bu sınav sonrasında kalfalık hakkını elde edenlere kalfalık belgesi verilir (m.17). Kalfalar iş sözleşmesi ile çalışıp işçi olarak İş Kanunu hükümlerine tabidir. Çıraklar, işyerinde işgörmekle yükümlü olmakla beraber, bu işgörme iş sözleşmesinde olduğu gibi ekonomik bir değer yaratma amacı taşımayıp bir meslek veya sanatı öğrenme amacıyla sınırlı bir işgörmedir. İşverenin çıraklık sözleşmesinden doğan borcu bir meslek veya sanatın öğretilmesidir. Ücret iş sözleşmesinin temel bir unsuru olmasına rağmen, bir sözleşmenin çıraklık sözleşmesi olarak nitelendirilebilmesi için iş sahibinin çırağa ücret ödeme yükümlülüğü bulunması gerekmez. Ancak Mesleki Eğitim Kanunu 25. maddesinde yirmi ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde çırağa asgari ücretin % 30’undan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde % 15’inden aşağı olmamak üzere bir ücret ödeneceğini hükme bağlamıştır. Buradaki ücret borcu yasadan kaynaklanan bir ücret borcu olup, çıraklık sözleşmesinin temel bir unsuru değildir. Çıraklık sözleşmesi iş sözleşmesinden farklı nitelik taşıdığı için çıraklar işçi niteliği taşımazlar. Çıraklar işyerindeki işçi sayısından sayılmazlar, işçilerin üye olduğu sendikalara üye olamaz, toplu iş sözleşmesinden yararlanamazlar.
8.Soru
İş Kanunu’nun 2. maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye .......... denir.
Yukarıda tanımı aşağıdakilerden hangisi ile doğru olarak tamamlayabiliriz?
İşveren |
İşçi |
Formen |
Çırak |
Ustabaşı |
İş Kanunu’nun 2. maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye işçi denir. Doğru yanıt B seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdaki işlerden hangisinde belirsiz süreli iş sözleşmesi uygulanır?
1 ay sonra yapılacak kongre için işe alınan işçiler için |
Yeni yapılacak toplu konutlar için işe alınan işçiler için |
1 hafta sonra yapılacak sokak etkinlikleri için işe alınan işçiler için |
Bir işyerine kurulacak bilgisayar donanımı için işe alınacak işçiler |
Gıda üretim fabrikasına alınacak işçiler |
Belirli-belirsiz süreli iş sözleşmesi ayrımının önemi, sözleşmenin sona ermesi ve sona ermeye bağlanan hukuki sonuçlar bakımındandır. Bu bağlamda, belirsiz süreli iş sözleşmeleri, kural olarak işçinin lehinedir. Gıda fabrikasında alınacak işçiler fabrika gıda üretimine devam ettiği sürece çalışmaya devam edebilirler fakat diğer seçenekte verilen tüm işlerin bir tamamlama süresi vardır ve bu süre sonunda işçiler ile yapılan sözleşme sona ermektedir.Doğru yanıt E seçeneğidir.
10.Soru
İşçilikle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
İş kanunun 2. Maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye işçi denir. |
Kişinin yaptığı işin niteliği önem taşımaz. |
Kişinin işçi olması için mutlaka özel sektörde çalışması gereklidir. |
Sosyolojik anlamdaki işçi kavramı ile işçinin hukuki tanımı birbirinden farklıdır. |
Uygulamada şirketlerde üretimde çalışan kişiler işçi olarak nitelendirilirken yöneticiler için bu sıfat kullanılmamaktadır. |
İş Kanunu’nun 2. maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye işçi denir. Kişinin işçi sıfatı taşımasında belirleyici olan iş sözleşmesi ile çalışmasıdır, yaptığı işin niteliği önem taşımaz. Kol gücü ile çalışan kişiler işçi olabileceği gibi, zihin emeği ile çalışanlar, hatta sanatsal bir yetenek gerektiren bir işte çalışanlar da işçi olabilir. Teknisyen, temizlikçi, duvar ustası işçi olduğu gibi, mühendis, avukat, genel müdür veya bir özel tiyatrodaki sanatçı da işçi sıfatını taşıyabilir. Uygulamada şirketlerde üretimde çalışan kişiler işçi olarak nitelendirilirken yöneticiler için bu sıfat kullanılmamaktadır. Bu nitelendirme hukuki bir değer taşımayıp iş sözleşmesi ile çalışan herkes işçidir. Sosyolojik anlamdaki işçi kavramı ile işçinin hukuki tanımı birbirinden farklıdır. Kişinin işçi olması için mutlaka özel sektörde çalışması gerekli olmayıp kamu sektöründe de iş sözleşmesiyle çalışan kişiler de işçi sıfatı taşırlar. Örneğin, Bakanlıklar bünyesinde iş sözleşmesi ile çalışan çok sayıda işçi bulunmaktadır.
11.Soru
Aşağıdaki ilkelerden hangisi 1982 Anayasasında geçmez?
Millî devlet ilkesi |
Demokratik devlet ilkesi |
Oligarşik devlet ilkesi |
Sosyal devlet ilkesi |
Laik devlet ilkesi |
Oligarşik devlet ilkesi 1982 Anayasasında geçmemektedir. Doğru yanıt C seçeneğidir.
12.Soru
İş Kanununa göre iş sözleşmesinde belirlenen deneme süresi en çok ne kadar olabilir?
2 hafta |
3 hafta |
1 ay |
2 ay |
1 yıl |
Deneme süresi, belirli süreli iş sözleşmelerinde olduğu gibi belirsiz süreli iş sözleşmelerinde de öngörülebilir. Ancak, taraflar sözleşmeye deneme süresi koyup koymamakta serbesttir. İş Kanunu’na göre deneme süresi en çok iki ay olabilir. Doğru yanıt D seçeneğidir.
13.Soru
İş hukuku ne zaman doğmuştur?
Rönesans Devri |
Tanzimat Dönemi |
Sanayi Devrimi |
Fransız Devrimi |
II. Dünya Savaşı sonrası |
İş hukuku diğer hukuk dallarıyla kıyaslandığında genç bir hukuk dalı olup
sanayi devrimiyle doğmuştur. Doğru yanıt C seçeneğidir.
14.Soru
Çağrı üzerine çalışma durumunda işçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, işçinin çalışacağı zamandan en az kaç gün önce yapmak zorundadır?
1 gün
|
2 gün |
3 gün |
4 gün |
5 gün |
Çağrı üzerine çalışan işçinin ne zaman çağrılacağı konusu belirsiz olduğundan, işçinin bir başka işte çalışma veya iş dışındaki zamanları değerlendirme imkânının korunması gerekir. Kanunda bu amaçla işverene çağrıyı belirli bir süre önceden yapma yükümlülüğü getirilmiştir. Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasına göre, “İşçiden iş görme borcunu yerine getirmesini çağrı yoluyla talep hakkına sahip olan işveren, bu çağrıyı, aksi kararlaştırılmadıkça, işçinin çalışacağı zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadır. Süreye uygun çağrı üzerine işçi iş görme edimini yerine getirmekle yükümlüdür”. Doğru cevap D’dir.
15.Soru
Taşeronluk olarak da adlandırılan alt işveren uygulamalarının gerisinde aşağıdakilerden hangisi veya hangileri bulunmaktadır?
I) Uzmanlıktan yararlanma
II) Maliyetlerin düşürülmesi
III) Sendikalaşmanın önüne geçilmesi
Yalnız I |
Yalnız II |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
İş hukuku işverenin kendi işyerinde kendi işçileri ile mal veya hizmet ürettiği fabrika modeli üzerinde şekillenmiştir. Ancak 20. yüzyılın sonunda istihdamın dışsallaşması politikalarının yaygınlaşması ile giderek artan bir biçimde üretimin bir bölümünün bir başka işveren tarafından üstlenildiği görülmeye başlanmıştır. Örneğin bir inşaatın elektrik tesisatının veya bir fabrika ya da bankanın temizlik veya güvenlik işlerinin bir başka işverene gördürülmesi gibi. Taşeronluk olarak da adlandırılan alt işverenlik uygulamalarının gerisinde uzmanlıktan yararlanma, maliyetlerin düşürülmesi, sendikalaşmanın önüne geçilmesi gibi çeşitli amaçlar yatmaktadır.
16.Soru
Aşağıdakilerden hangisi bireysel iş hukukunun konusu değildir?
İş Kanunu |
Toplu İş Sözleşmesi Kanunu |
Deniz İş Kanunu |
Basın İş Kanunu |
Türk Borçlar Kanunu |
Toplu İş Sözleşmesi Kanunu bireysel iş hukukunun konusu değildir. Doğru yanıt B seçeneğidir.
17.Soru
İş Kanunu kapsamına giren bir işyerini kuran veya devralan bir işveren, işyerini bir ay içinde hangi kuruma bildirmek zorundadır?
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü |
Valilik Özel Kalem Müdürlüğü |
Ticaret Odası |
Sosyal Sigortalar İl Müdürlüğü |
Sağlık ve Hıfzıssıhha Müdürlüğü |
(İK. m.3 f.1). göre İş Kanunu kapsamına giren bir işyerini kuran veya devralan bir işveren işyerini bir ay içinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne bildirmekle yükümlüdür. Doğru yanıt A seçeneğiidr.
18.Soru
Seçeneklerden hangisi 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kanun’un uygulama alanında istisnaya tâbi tutulmamıştır?
Özel sektöre ait bütün işler ve iş yerleri, bu iş yerlerinin işverenleri ile işveren vekilleri, çırak ve stajyerler |
Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri, |
Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri, |
Ev hizmetleri, |
Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri |
İş sağlığı ve güvenliğinin kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve iş yerlerine, bu iş yerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanacağını açıkça belirtmiştir. Ancak; fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri iş yerlerindekiler hariç, Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri; âfet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri; ev hizmetleri; çalışan istihdam İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı Temelleri etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar; hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri bu Kanun’un uygulama alanında istisnaya tâbi tutulmuştur
19.Soru
Hava taşıma işlerinde çalışanlara hangi kanunun hizmet sözleşmesi hükümleri uygulanır?
Türk Borçlar Kanunu |
İş Kanunu |
Deniz İş Kanunu |
Toplu İş Kanunu |
Basın İş Kanunu |
Hava taşıma işleri de nitelikleri gereği İş Kanunu’nun uygulama alanı dışında bırakılmıştır. Hava taşıma işlerinde çalışanlara Türk Borçlar Kanunu’nun hizmet sözleşmesine ilişkin hükümleri uygulanır. Doğru yanıt A seçeneğidir.
20.Soru
İş sözleşmesi aşağıdaki hangi iki kanunda tanımlanmıştır?
İş Kanunu-Ticaret Kanunu |
Ticaret Kanunu-Borçlar Kanunu |
Borçlar Kanunu- İş Kanunu |
Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu -İş Kanunu |
Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu -Borçlar Kanunu |
4857 sayılı İş Kanunu’nun 8. maddesinin ilk fıkrası ile Türk Borçlar Kanunu’nun 393. maddesinin ilk fıkrasında iş sözleşmesi tanımlanmıştır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ