İş sağlığı ve güvenliği kültürü terminolojisi, kavram olarak, yaşanan büyük kaza ve felaketler sonrasında kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavram ilk kez 1986 yılında Çernobil’de yaşanan nükleer kaza faciasından sonra 1987 yılında Atom Enerjisi Kurumu veya Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (İngilizce: International Atomic Energy Agency, IAEA) tarafından hazırlanan raporda kullanılmıştır. Raporda yaşanan felaketin sebebi olarak güvenlik kültürü eksikliğinin temel neden olduğu kanaatine varılmıştır. Yine aynı ajans tarafından “kurumun sağlık ve güvenlik programlarının yeterliliğine, tarzına ve uygulamadaki ısrarına karar veren birey ve grupların değer, tutum, yetkinlik ve davranış görüntülerinin bir ürünü” olarak güvenlik kültürü tanımlaması yapılmıştır. “Çernobil” nükleer santral kazası, “King Cross” yangını, “Piper Alpha” patlaması, “Clapham” kavşağındaki tren kazası gibi büyük kazalar sonrasında da iş sağlığı ve güvenliği kültür eksikliğinin ve zayıflığının bu büyük kazaların temel sebeplerinden biri olduğu dile getirilmiştir.

Kaza ağırlık oranı ise belirli bir dönemde, bir milyon insan-saatli çalışma süresi içinde iş kazası nedeniyle kaybolan işgünü sayısını ifade etmektedir

Atom Enerjisi Kurumu veya Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (İngilizce: International Atomic Energy Agency, IAEA) ise güvenlik kültürünü şu şekilde tanımlamaktadır;

Güvenlik kültürü iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği programlarının yeterliliğini, biçimini, bağlılığını tayin eden bireysel ve grup düzeyindeki davranış kalıpları, yetkinlikleri, tutumları ve değerlerinin bir ürünü olup üç aşamada geliştirilebilir:

1. Güvenliği konu alan kurallar hazırlanır ve düzenlemeler yapılır.

2. Güvenlik, organizasyonel bir amaç hâline getirilir.

3. Güvenlik, sürekli olarak geliştirilir.

Tehlikeli davranışlara örnekler:

• Kişisel koruyucu donanım kullanmama,

• Talimatları uygulamama,

• Takılı makine koruyucusunu çıkararak çalışma,

• Uygun olmayan emniyet donanımı,

• Uygun olmayan fiziki koşullar (yetersiz havalandırma, yetersiz veya çok fazla aydınlatma gibi),

• Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli bölgede çalışmak,

• Dalgınlık ve dikkatsizlik,

• Aceleci ve hızlı çalışmak,

• Kusurlu alet, makine ve teçhizat kullanmak,

• İş disiplinine uymamak,

• İşe uygun makine kullanmamak,

• Ehil olmayan kişilerin makineleri kullanmaları,

• Bilgisizlik, eğitimsizlik, tecrübesizlik gibi sebeplerle çalışma şartlarındaki risklerden haberdar olmamak ve bu nedenle tehlikeye kayıtsız kalmak.

Hagibis kasırgası bir doğal afet olup,  iş sağlığı ve güvenliği kültür eksikliğinin ve zayıflığının yol açtığı bir kaza değildir

Çalışanlar katılmaksızın güvenliğin işlerliği değil, aksine çalışanların aktif güvenliğe katılımına ihtiyaç vardır

Ülkemizde yönetim sistemi standartları TSE tarafından oluşturulmaktadır. Ancak kalite yönetim sistemi belgesi almak için farklı belgelendirme kuruluşları ile çalışmak mümkündür.

OHSAS 18001 (iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi) çalışanların can güvenliği ve aynı zamanda işletmelerin mal güvenliğinin korunmasını öngören sistemdir. 

Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı Güçlü Yönlerin Öncelikli Olarak Sıralanması

Zamanın teknik şartlarına uygun olma iş yerlerinde alınması gereken güvenlik önlemlerinin unsurlarından biri değildir

Osmanlı İmparatorluğu’nda Tanzimat’tan önceki dönemde üretim şeklinin zanaatkârlık olmasına bağlı olarak dini esaslara dayalı meslek örgütü olan esnaf zaviyeleri karşımıza çıkmaktadır. Esnaf zaviyeleri, Fütüvvetname’nin kurallarına göre yönetilmektedir. Esnaf zaviyelerinde sadece Müslüman esnaf ve zanaatkârlar yer almakta, alınan kararlar da gayrimüslim esnaf ve zanaatkârları bağlamamaktaydı. Bu nedenle de, esnaf zaviyelerinin etkisi zaman içinde azalmıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda esnaf zaviyelerinin yerini Avrupa’da görülen meslek örgütleri olan loncalar almıştır. Loncalar, dinsel bir ayırım gözetmemiştir. Loncalarda, esnaf ve zanaatkârlar kendi sorunlarını serbestçe, katı kural ve şartlara bağlı olmaksızın görüşebilme, herkesin uyabileceği kararlar alabilme imkânını bulmuşlardır. Bu dönemde, üretim şeklinin basit olmasına bağlı olarak işçilerin karşılaşabilecekleri risklerin sayı ve niteliği de bugün karşılaşılan risklerden farklıdır. Ayrıca, bu mesleki yapılanmalar içinde usta ile kalfa ve çırak arasında öğretmen-öğrenci ilişkisi olup ustalar, kalfa ve çıraklarını koruyup gözetmektedirler. Bu dönemde, iş sağlığı ve güvenliği alanında bir bilinçlenmeden söz edebilmek mümkün değildir. Ustanın işi öğretirken ne kadar iyi bir öğretmen olmasına bağlı olarak çalışanların kaza yapma oranının o kadar düşük olacağı düşünülmektedir. Loncalarda, Türkiye’de sosyal güvenliğin başlangıcı olarak da kabul edilen orta sandığı veya teavün sandığı adı verilen yardımlaşma sandıkları bulunmaktadır. Bu sandıklardan, hastalanan üyelere tedavileri, yaşlanarak işini bırakan ve muhtaç duruma düşen ustalara ve tedavisi mümkün olmayan bir hastalık veya sakatlık sonucunda işgöremez duruma düşmüş olan usta, kalfa ve çırak gibi meslek mensuplarına geçimlerini sağlamaları için yardımlar yapılmaktaydı. 

Türkiye’de gerçek anlamda sanayileşme hareketinin Cumhuriyet döneminde başlamış olması nedeniyle iş sağlığı ve güvenliği alanında düzenlemeler asıl bu dönemde yapılmıştır. 10.09.1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun ile madenlerde 18 yaşından küçük olanların çalıştırılması yasaklanmış, günlük çalışma süresi 8 saatle sınırlandırılmış, 8 saatten fazla çalışılması halinde iki kat fazla ücret ödenmesi ve bu çalışmanın tarafların rızasıyla yapılması düzenlenmiştir. Maden işleten işverenler, hastalanan veya kazaya uğrayan işçileri tedavi ettirmek, madenin etrafında hastane, eczane ve hekim bulundurmak zorundadırlar. İş kazası nedeniyle ölümlerde, ölenlerin mirasçıları işverene karşı tazminat davası açabilecek ayrıca kazaya neden olan işverenler hakkında cezai yaptırımlar da söz konusu olacaktır. Sağlık ve güvenlik şartlarına uymayan maden işletmecilerinin ruhsatname ve imtiyazları da feshedilebilecektir.

Çalışanlar ve örgüt arasında iletişimin kapalı olması güvenlik kültürü öğelerinden değildir

Meslek hastalıklarına neden olan başlıca faktörler şunlardır:
• Kimyasallar,
• Tozlar,
• Mikroorganizmalar,
• Fiziksel faktörler.

Vasıflı iş gücünün artması işletmelerin sistemli ve planlı bir şekilde İSG çalışmaları yapmadığı takdirde karşılaşacağı maliyetlerden biri değildir.

Kimyasalların yol açtığı sağlık sorunları dikkatlice incelendiğinde bu maddelerin genellikle sinir sistemi, sindirim sistemi, solunum sistemi, kan yapıcı sitem gibi temel sistemlerde ve ciltte hasarlara yol açtığı görülmektedir. Ciltte yani deride meydana gelen meslek hastalıklarına mesleki deri hastalıkları denmekte ve bu tür meslek hastalıkları tüm meslek hastalıkları içinde yaklaşık %60’lık bir orana sahip bulunmaktadır. İnsanlar, cilt yolu ile sürekli dış dünya ile temas halindedirler.

Aydınlatma da iş kazaları açısından önemli bir faktördür. Aydınlatma, iki şekilde sağlanabilir. Bunlardan biri güneş ışığından yararlanarak yapılan doğal aydınlatma, ikincisi de yapay aydınlatmadır. Doğal aydınlatmada, ışığın bol ve homojen dağılmasına dikkat edilmelidir. Yapay aydınlatma yapılan durumlarda da, yapılan aydınlatmanın görmeyi kolaylaştırmasına, rahat görme koşullarının yaratılmasına, bakımının kolay olmasına ve sağlam ve kullanışlı aydınlatma elemanları seçilmesine dikkat edilmelidir. İşyerinin konfor şartları arasında yer alan aydınlatmada genel ilke, her türlü iş ortamı için gerekli aydınlatmanın deneysel olarak tespit edilmesi ve en uygun düzeyin sağlanmasıdır. Aydınlatma birimi, lüksmetredir.

İş sağlığı ve güvenliği insanlığın toplumsal, sosyal hayatıyla beraber başlayan bir olgudur.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) iş sağlığı ve güvenliği amacını; “çalışan tüm insanların fiziksel, ruhsal, sosyal yönden tam iyilik durumlarının sağlanmasını en yüksek düzeylerde sürdürülmesini, iş koşulları ve kullanılan zararlı maddeler nedeniyle çalışanların sağlığına gelebilecek zararların önlenmesini, çalışanın fizyolojik özelliklerine uygun işlere yerleştirilmesini, işin insana ve insanın işe uyması” olarak ifade etmiştir.