Hz. Muhammed 632 yılında vefat etmiştir. Doğru cevap C'dir.

Mütevekkil dönemi siyasi açıdan sönük bir devre olmakla birlikte ilmî ve kültürel açıdan parlak bir devir olmuş, yıllarca süren tercüme hareketinin ardından telif dönemi başlamıştır.

Siyâsi açıdan çok başarılı olamayan Fâtımîler döneminde ilmi ve kültürel hayat
canlanmıştır. Sünnîliğe karşı kendi mezheplerini yaymak isteyen Fâtımîler
bölgede bilim ve kültür müesseseleri kurdukları gibi kadim medeniyetlerin
eserlerini Arapça’ya çevirmeye devam ettiler. Fâtımî sarayı bu bakımdan büyük
önem taşır. Kültürlerini yaymak isteyen Fâtımîler çok büyük kütüphaneler
kurmuşlardır. Fatımî devlet adamlarının evlerinde ilim sohbetleri yaptıkları
bilinmektedir. Halkın katıldığı ilim meclislerinde ise Şii inancı öğretilirdi.
Halife Hâkim-biemrillah tarafından kurulan Abbâsîlerdeki Beytü’l-hikme’ye
benzeyen Dârü’l-hikme (Dârü’l-ilm) zengin vakıflarla desteklenerek îslami
ilimlerin okutulması için tahsis edilmişti. Burada çok geniş bir de kütüphane
bulunmaktaydı. Fatımiler döneminde özellikle tefsir, fıkıh, Arap Dili ve edebiyatı
alanlarında çalışmalar yapılmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan İhvan-ı Safa
felsefesi dikkate değerdir.

Abbasî halifesi adına hareket eden Süleyman el-Kâtibi 10 Ocak 905’te Fustat’a girerek Tolunoğlu hâkimiyetine resmen son verdi.

Adını Hz. Peygamberin kızı Hz. Fâtıma’dan alan hanedan sırasıyla Kuzey Afrika,
Mısır ve Suriye’de hâkimiyet kurmuş ilk Şîi hilafetidir. Kuzey Afrika’da ortaya çıkan Fatımî Devleti’nin esası Şîa’nın İsmâilî koluna dayanır. Bölgede hüküm süren Ağlebîler’in başkenti Rakkâde’nin 909 yılında Ebû Abdullah eş-Şîi  asıtasıyla ele geçirilmesiyle Fâtımî Devleti kurulmuş oldu. İlk halifesi Ubeydullah el-Mehdî’dir.

Müstâin döneminde Hz. Ali’nin soyundan gelenlerin başlattığı isyanlar da önemli olaylar arasında yer alır. Nitekim Yahyâ b. Ömer el-Hüseynî 864 yılında Şiî isyanı başlatarak Kûfe’de Beytülmâl’i (hazine) ele geçirip mahkûmları serbest bıraktı

Hz. Ali taraftarı (bu hareket daha sonra şîa adını alacaktır) propaganda özellikle Müslüman olmuş gayr-ı Arap unsurların yaşadıkları Doğu eyaletlerinde etkili oldu. Böylece Şîi olarak adlandırılan Hz. Ali taraftarları ile mevâlî olarak isimlendirilen Arap kabilelerine eklemlenmiş Arap olmayan Müslümanlar ortak düşmanları Emevîler’e karşı bir ittifak oluşturdular.

İslam dünyasında felsefe ve bilim de özellikle IX. yüzyılın ortalarından itibaren büyük gelişmelere sahne oldu. Tabiat Felsefesi Ekolü, ilk oluşan felsefe akımıdır; bu ekol ünlü kimyacı ve doğa bilimcisi Cebir İbn Hayyan ile başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Fatımiler'le Abbasiler arasındaki ilk çatışma Bağdat'ta hazırlanan ve Fatımiler'in soyuna hakaret eden şecerelerle ( soy ağacı çizelgesi) başladı. Doğru cevap A'dır.

Günümüzde Afyon Karahisar yakınlarında bulunan ve Bizans’ın İstanbul’dan sonra ikinci önemli şehrinin adına Amorion'dur. Ammuriye olarak da bilinir. Doğru cevap A'dır.

Öte yandan Suriye’de sona eren Karmatî problemi Bahreyn’de devam etmekteydi. Bahreyn Karmatîleri’nin lideri Ebû Tâhir el-Cennâbî 923’de Basra’yı işgal ederek katliam yaptı. Ertesi yıl Mekke’den dönmekte olan bir hac kafilesini yağmalayıp kılıçtan geçirdi. Karmatî tehlikesi nedeniyle 925 yılında hacca dahi gidilemedi.

Sahip olduğu siyasî tecrübenin yanısıra uzun yıllar bölgede kalmış olması dolayısıyla Horasan kuvvetleriyle dostluk kuran, mensup olduğu Abbasî ailesi ve devlet yönetiminde etkili diğer güçlerle iyi ilişkiler içerisinde bulunan Mehdî babasının politikalarını genel olarak sürdürdü.

Me’mûn Abbâsî halifeleri arasında ilme verdiği değerle ayrı bir yer tutar. Bağdat onun döneminde dünyaca ünlü bir ilim ve kültür merkezi haline gelmiş Beytü’lhikme, kütüphaneler ve rasathanesiyle bilime önemli katkıda bulunmuştur. Kindî gibi İslâm filozofları Harezmî gibi bilginler ilk çalışmalarını Me’mun devrinde yapmışlardır. Doğru cevap C dir.

Mısır valiliği döneminde katıldığı Bizans seferlerinde Anadolu’da önemli başarılara imza atan Ebû İshak Muhammed, Me’mûn’un ölümünün ardından Türk kumandanların baskısıyla Mu’tasım-Billâh lakabıyla halife ilan edildi. Mu’tasım’ın halife olması Türk tarihi açısından büyük önem taşımaktadır. Zira böylece askeri
görevlerin dışında devlet yönetiminde de Türkler etkin konuma gelmişler, Abbâsî
Devleti’nde Arap ve İranlı unsurların etkinliği azalmıştır.

Devletin asıl kurucusu olarak kabul edilen Ali 949 yılında öldüğü zaman geride hiç erkek çocuk bırakmamıştı. Bu nedenle onun hâkim olduğu bölgeye Hasan’ın oğlu Adüdüddevle sahip oldu. İlerleyen yıllarda ailenin diğer büyükleri Hasan ve Ahmed de vefat edince bütün Büveyhî toprakları Adüdüddevle’nin kontrolüne girdi. Son derece başarılı bir devlet adamı olan Adüdüddevle’nin iktidarda bulunduğu dönem Büveyhîlerin en güçlü ve parlak devri olarak kabul edilir.

Tolunoğulları Devleti 868 yılında Abbasîler’in Mısır valisi Türk asıllı Ahmed b. Tolun tarafından yine aynı bölgede kurulmuştur