İşletmelerde Karar Verme Teknikleri Final 9. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi en büyük olasılık ölçütüyle ilgilidir?
Risk ortamında karar verme durumunda en çok kullanılan ölçüttür. |
Her bir karar alternatifinde yer alan sonuçlar ilgili doğal durum olasılıkları ile çarpılır, daha sonra bu çarpım değerleri her satır için toplanarak ilgili karar alternatifi için beklenen kazanç veya maliyet değeri hesaplanmış olur. |
Yalnızca bir tek doğal durumu dikkate alır. |
Karar alternatifleri için hesaplanan değerlerin kazanç yapılı problemlerde en büyük değerli olanına ilişkin karar alternatifi en iyi karar olarak tanımlanır. |
Karar alternatifleri için hesaplanan değerlerin maliyet yapılı karar problemlerinde en küçük değerli olanına ilişkin karar alternatifi en iyi karar olarak tanımlanır. |
En büyük olasılık ölçütü, hesaplaması en kolay ölçütlerden bir tanesi olmakla beraber, yalnızca bir tek doğal durumu dikkate alması nedeniyle, diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütüdür.
2.Soru
Ayırım ölçülerinin bulunması aşamasında hangi işlem yapılır?
Bir önceki adımda elde edilen ideal çözüme yakınlık değerleri en büyükten en küçük değere doğru sıralanarak en çok tercih edilen alternatif/alternatifler elde edilir. |
İdeal çözüme olan göreli yakınlığın hesaplanması |
Alternatifler arasındaki ayırım ölçüsü için n-boyutlu Öklid uzayındaki uzaklıklar tanımlanır. |
Bir önceki adımda normalize edilmiş değerler, kriterlerin önem derecelerini gösteren ağırlıkları ile çarpılır. |
İdeal çözüm ve negatif ideal çözüm hesaplanır |
Ayırım ölçülerinin bulunması adımında alternatifler arasındaki ayırım ölçüsü için n-boyutlu Öklid uzayındaki uzaklıklar tanımlanır.
3.Soru
VIKOR tekniğinde karar verme süreci aşağıdakilerden hangisi ile başlar?
Karar probleminin sonucunun tahmin edilmesi |
Karar probleminin formulleştirilmesi |
Karar probleminin değerlendirilmesi |
Karar probleminin tanımlanması |
Karar probleminin çözümlenmesi |
VIKOR tekniğinde karar verme süreci, karar probleminin tanımlanması ile başlar.
4.Soru
Seçenek sayısının belirli sayıda olduğu hem nicel hem de nitel kriterlerin söz konusu olduğu çok kriterli karar verme problemlerinin çözümünde aşağıdakilerden hangisinden yararlanılır?
Analitik düşünce |
Analitik ağ süreci |
Analitik bakış açısı |
Analitik düşünme |
Analitik çözüm yöntemleri |
Seçenek sayısının belirli sayıda olduğu hem nicel hem de nitel kriterlerin söz konusu olduğu çok kriterli karar verme problemlerinin çözümünde analitik ağ sürecinden yararlanılır. Doğru cevap B seçeneğidir.
5.Soru
Karar matrisindeki orijinal değerleri ortak bir ölçeğe dönüştürmek amacıyla geliştirilecek ölçeğin, aşağıdaki özelliklerden hangisine/hangilerine sahip olması istenir. 1- Ölçek nicel (sayısal) olmalıdır. 2- Ölçek, kriterler arasındaki birim farkını ortadan kaldırmalıdır. 3- Ölçeklendirme sonucunda kriterlerin yönü aynı olmalıdır.
Yalnızca 1 |
1 ve 2 |
1 ve 3 |
2 ve 3 |
1, 2 ve 3 |
Karar matrisindeki orijinal değerler ortak bir ölçeğe dönüştürülmelidir. Bu amaçla geliştirilecek ölçeğin, aşağıdaki özelliklere sahip olması istenir.
• Ölçek nicel (sayısal) olmalıdır.
• Ölçek, kriterler arasındaki birim farkını ortadan kaldırmalıdır.
• Ölçeklendirme sonucunda kriterlerin yönü aynı olmalıdır.
6.Soru
".................., ELECTRE yöntemlerinin çözümünde, alternatifler arasındaki sıralama ilişkisini görmek, çözüm sürecini kolaylaştırmak ve en iyi alternatifleri belirlemek amacıyla kullanılır." Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelir?
Sıralama problemi |
Seçim problemi |
Üstün olmayan alternatifler |
aRb durumu |
Çekirdek diyagramı |
Çekirdek diyagramı, ELECTRE yöntemlerinin çözümünde, alternatifler arasındaki sıralama ilişkisini görmek, çözüm sürecini kolaylaştırmak ve en iyi alternatifleri belirlemek amacıyla kullanılır.
7.Soru
Süpermatris oluşturulduktan sonra süpermatrisin sütunlarında yer alan değerler sütun toplamlarına bölünerek normalize edilmesiyle toplamı 1 olan değerlerden oluşan matrise ne ad verilir?
Karar matrisi |
Vektörel Süpermatris |
Ağırlıklandırılmış Süpermatris |
Ağ Süpermatris |
Limit Süpermatris |
Süpermatris oluşturulduktan sonra süpermatrisin sütunlarında yer alan değerler sütun
toplamlarına bölünerek normalize edilir. Toplamı 1 olan değerlerden oluşan bu matris,
ağırlıklandırılmış süpermatris adını alır.
8.Soru
Bir kümede yer alan elemanların ve bu elemanlar arasındaki önceliklerin ifade edildiği matris hangisidir?
Bağımlılık |
Etki Matrisi |
Ağırlıklandırılmış Süpermatris |
Limit Süpermatris |
Süpermatris |
Süper matris; bir kümede yer alan elemanların ve bu elemanlar arasındaki önceliklerin ifade edildiği matristir. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
Yücel ve Ulutaş 2009’da yaptıkları bir çalışmada, bir kargo şirketi için yeni şube yerinin seçimi problemine aşağıdaki hangi teknik ile çözüm aramışlardır?
EKOLECTRE |
ALACTRE |
PANTRECTRE |
ELECTRE |
SELECTRE |
Yücel ve Ulutaş 2009’da yaptıkları bir çalışmada, bir kargo şirketi için yeni şube yerinin seçimi problemine ELECTRE tekniği ile çözüm aramışlardır.
10.Soru
Hangisi karar vericiye karar verme işleminde yol gösteren tüm ölçümler ya da kurallara verilen genel isimdir?
Alternatif |
Seçim |
Kriter |
Amaç |
Karar Matrisi |
Çok kriterli bir karar verme probleminde kriterler, etkinliğin bir ölçümüdür ve değerlendirme için temel teşkil ederler. Kriterler, karar vericiye karar verme işleminde yol gösteren tüm ölçümler ya da kurallara verilen genel isimdir. Karar vericinin değer yargılarına bağlı olarak tanımlanan ve ölçülebilen kriterler, alternatiflerin temel özellikleri veya performansının bir ölçüsü olarak tanımlanırlar. Bir karar probleminde alternatifler birden fazla kriter ile karakterize edilerek değerlendirilirler. Örneğin birkaç farklı model araba satın alma alternatifi bulunan bir karar verici için kriterler; arabanın fiyatı, bir depo benzinle gidilen mesafe, bagaj hacmi ve arabanın beygir gücü vb. olabilir.
11.Soru
VIKOR tekniğinde (X) ifadesi hangi değere kaşılık gelmektedir?
Karar matrisi |
Normalize karar matrisi |
Ağırlıklı normalize karar matrisi |
Ortalama grup faydası |
En büyük pişmanlık değerleri |
VIKOR tekniğinin adımları aşağıda sıralandığı gibidir:
1. Karar matrisi (X) oluşturulur.
2. Her kriter için en iyi ( fj*) ve en kötü ( fj-) değerler belirlenir.
3. Normalize karar matrisi (R) oluşturulur.
4. Ağırlıklı normalize karar matrisi (V) oluşturulur.
5. Ortalama grup faydası (Si) ve en büyük pişmanlık (Ri)değerleri hesaplanır.
6. Qi değerleri hesaplanır.
7. Alternatifler sıralanıp koşullar denetlenir.
12.Soru
Normalize karar matrisinde sütunlarda gösterilen kriterlerin ilgili ağırlıklar ile çarpılmasıyla elde edilen matrise ne ad verilmektedir?
Ağırlıklı normalize karar matrisi |
En büyük pişmanlık matrisi |
Qi matrisi |
Ağırlık matrisi |
X matrisi |
wj kriter ağırlıkları olmak üzere, normalize karar matrisinde sütunlarda gösterilen kriterlerin ilgili ağırlıklar ile çarpılmasıyla, ağırlıklandırılmış normalize karar matrisi V elde edilir. Doğru cevap A'dır.
13.Soru
Kümelerdeki etkileşimin tanımı analitik ağ sürecinin temel kavramlarından hangisidir?
Etki matrisi |
Bağımlılık |
Süper matris |
En iyi olasılık |
Geri besleme |
Analitik ağ sürecinde kümeler arasındaki etkileşim bağımlılık olarak ifade edilir ve iki türlü tanımlanır. İlk tanımlama kümeler arasındaki etkileşime ilişkin iken ikincisinde kümelerin kendi içinde etkileşime yöneliktir. Kümeler arasındaki etkileşim dış bağımlılık, küme içinde etkileşim iç bağımlılık olarak isimlendirilir.
14.Soru
VIKOR tekniğinde (V) ifadesi hangi değere karşılık gelmektedir?
Karar matrisi |
Normalize karar matrisi |
Ağırlıklı normalize karar matrisi |
Ortalama grup faydası |
En büyük pişmanlık değeri |
VIKOR tekniğinin adımları aşağıda sıralandığı gibidir:
1. Karar matrisi (X) oluşturulur.
2. Her kriter için en iyi ( fj*) ve en kötü ( fj-) değerler belirlenir.
3. Normalize karar matrisi (R) oluşturulur.
4. Ağırlıklı normalize karar matrisi (V) oluşturulur.
5. Ortalama grup faydası (Si) ve en büyük pişmanlık (Ri)değerleri hesaplanır.
6. Qi değerleri hesaplanır.
7. Alternatifler sıralanıp koşullar denetlenir.
15.Soru
Önce karar matrisi ve normalizasyon matrisi oluşturularak uyum (C) ve uyumsuzluk (D) matrisleri meydana getirilir. Bunlardan faydalanılarak ikili karşılaştırmalar yardımıyla toplam üstünlük matrisi belirlenir. Bu matrisin sonucunda alternatifler sıralanır.
Yukarıdaki açıklamalar size göre hangi tür problemlerin çözüm sürecini ifade etmektedir?
Önce karar matrisi ve normalizasyon matrisi oluşturularak uyum (C) ve uyumsuzluk (D) matrisleri meydana getirilir. Bunlardan faydalanılarak ikili karşılaştırmalar yardımıyla toplam üstünlük matrisi belirlenir. Bu matrisin sonucunda alternatifler sıralanır.
Yukarıdaki açıklamalar size göre hangi tür problemlerin çözüm sürecini ifade etmektedir?
Seçim problemi |
Sıralama problemi |
Sınıflandırma problemi |
Seçim ve sıralama problemi |
Seçim, sıralama ve sınıflandırma problemi |
Seçim problemine yönelik adımlar ifade edilmektedir. Önce karar matrisi ve normalizasyon matrisi oluşturularak uyum (C) ve uyumsuzluk (D) matrisleri meydana getirilir. Bunlardan faydalanılarak ikili karşılaştırmalar yardımıyla toplam üstünlük matrisi belirlenir. Bu matrisin sonucunda alternatifler sıralanır.
16.Soru
Aşağıdaki formüllerden hangisi ideal çözüme olan göreli yakınlığın hesaplanmasında kullanılmaktadır?
|
|
|
|
|
İdeal Çözüme Olan Göreli Yakınlığın Hesaplanması: Alternatiflerin, ideal ve negatif ideal çözüme olan uzaklıkları yardımıyla ideal çözüme olan göreli yakınlığı
formülü ile bulunmaktadır.
17.Soru
Karar matrisinin her bir satır vektörünü o vektörün normuna bölme işlemine ne ad verilir?
Vektör bölümü |
Vektör ağırlığı |
İdeal Çözüm |
Vektör normalizasyonu |
Negatif ideal çözüm |
TOPSIS yöntemi, farklı kriter boyutlarını boyutsuz biçime dönüştürerek kriterler arası karşılaştırmayı kolaylaştırmaktadır. Bunun için karar matrisindeki değerler normalleştirilerek normalize karar matrisi elde edilir. Matris değerlerini normalize etme yollarından biri, karar matrisinin her bir satır vektörünü o vektörün normuna bölmektir.
18.Soru
Bir faktör diğerine göre çok yüksek derecede önemli ise atanacak sayısal değer kaçtır?
1 |
3 |
5 |
7 |
9 |
Bir faktör diğerine göre çok yüksek derecede önemli ise 9 değeri atanır.
19.Soru
Ağırlıklandırılmış süpermatris üzerinde ardışık kuvvet alma işlemlerine; elde edilen kuvvet matrisi bir önceki kuvvet matrisiyle eşit olana kadar devam edilmesiyle elde edilen matrise ne ad verilir?
Limit Süpermatris |
Ağırlıklandırılmış Süpermatris |
Karar matrisi |
Vektör matrisi |
Etki matrisi |
Ağırlıklandırılmış süpermatris üzerinde ardışık kuvvet alma işlemlerine; elde edilen kuvvet matrisi bir önceki kuvvet matrisiyle eşit olana kadar devam edilir. Elde edilen son matris limit süpermatris olarak adlandırılır. Limit süpermatris değerleri ağda yer alan elemanların bütünsel öncelik değerlerini gösterir.
20.Soru
Electre yöntemi nde “m” tane alternatif oluşturulur ve “A” kümesi elde edilir alternatiflerin değerlendirildiği Electre yöntemi nin temel kavramları aşağıdakilerden hangisidir?
”n” tane kritere göre alternatiflerin değerlendirmesinin yer aldığı bir “F” kümesi tanımlanır. |
“i” alternatifi ve “C” değerlendirmeleri yapılıp tanımlanır. |
“a” tane seçenek değerlendirmesinin yapıldığı bir “B” kümesi tanımlanır. |
“d” aternatifi ile “g” değerlendirmeleri yapılıp tanımlanır. |
Oluşturulan karar tablosunda “C” kriteri ile diğer “a” kriterleri birbirleri ile karşılaştırılır. |
ELECTRE yönteminde, m tane alternatifin oluşturduğu bir A kümesi ve n tane kritere göre alternatiflerin değerlendirmesinin yer aldığı bir F kümesi tanımlanmaktadır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ