Parkinson kanunu iş hacmi ne kadar olursa olsun bürokraside istihdam edilen memur sayısının sürekli olarak arttığını ve bunun da aşırı istihdam ve etkinsizlikle sonuçlandığını ortaya koyan görüştür.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra, piyasa ekonomisinin refahı sağladığı yönündeki fikirler genel kabul görmüştür. Birçok ülke ekonomik özgürlük ile daha uyumlu bir çevreye ve bir piyasa ekonomisine doğru bir eğilim göstermiştir. Ticaret üzerindeki engeller azaltılmış, para sistemleri daha istikrarlı hale gelmiş, marjinal vergi oranları düşürülmüş ve çeşitli fiyat kontrolleri -döviz ve faiz oranları üzerindeki- kaldırılmıştır.

Fayda-Maliyet Analizi ’ne göre maliyet; bir kamu yatırımın projesi nedeniyle vazgeçilen faaliyetlerin ekonomiye yapabileceği katkıyı ifade eder. Fayda-Maliyet Analizinde kamu yatırımlarım projelerinin maliyetlerinin ölçülmesi, faydalarının ölçülmesine göre daha kolaydır. Fayda-Maliyet Analizinde dört maliyet türü bulunmaktadır. Bunlar;

1. İçsel maliyet-dışsal maliyet,
2. Gerçek maliyet-parasal maliyet,
3. Direk maliyet-endirekt maliyet,
4. Maddi maliyet-gayri maddi maliyettir.

Fayda; uygulanacak kamu yatırım projesinin dolaylı ve dolaysız bütün olumlu etkilerini dikkate alan bir kavramdır.

Siyasal nedenlerin başında milli güvenlik ve bağımsızlığın korunması, ulusal prestijin arttırılması vb. nedenler gelmektedir. Diğer şıklardaki nedenler ise ekonomik nedenler olarak gösterilmektedir.

Fayda-maliyet analizi, kamu yatırım projelerinde harcamanın boyutunu belirleyebilmek ve diğer alternatif projeler arasında tercih yapabilmek için kamusal karar alma sürecinde uygulanması gereken bir tekniktir. Ancak bu analiz yöntemi oldukça çok sayıda sorunlar içermektedir. Bu sorunlar; hesaplama ile ilgili sorunlar, idareden kaynaklanan sorunlar ve politik süreçten kaynaklanan sorunlardır.

Özellikle piyasanın tam rekabet koşullarından
uzak olması, müdahalelerin gün geçtikçe artması, veri yetersizliği, gölge fiyatlar gibi nedenlerle birçok kamu hizmetinde fayda ve maliyetlerin tam olarak hesaplanamamaktadır. Az gelişmiş ülkelerde istatistik kurumlarının çok iyi teşkilatlanmamış olması ve verileri sağlıklı bir şekilde konjonktürdeki gelişmelere paralel olarak zamanında yayınlayamaması nedeniyle elde yeterli veri olmadığı için hesaplamalarda belirsizliklerin artması söz konusu olmaktadır.

Pozitif ölçek ekonomileri, firmaların üretim ölçeğini ya da işletme büyüklüğünü arttırarak elde ettikleri avantajları niteleyen bir kavramdır. Bunun sebepleri arasında işbölümü ve uzmanlaşma, firmaların daha ileri teknoloji kullanabilmelerinin mümkün olması ve daha ucuz finansmana erişebilmeleri gibi sebepler yatar. Daha çok ara malı kullanılması ise firmanın üretim düzeyini arttırmasının bir sonucudur ve tek aşına değerlendirildiğinde verim ve maliyetler üzerinde direkt olarak bir etkisi bulunmamaktadır.

Teknolojik Etkinlik (Technological Efficiency): Bilgi ve iletişim teknolojilerinin
kullanımı dolayısıyla elde edilen maliyet tasarrufunu ve üretim artışını tespit etmek için kullanılan bir performans değerlendirme ve ölçme kriteridir. Bu kriter daha önceki açıklamalarımızda “yenilik” olarak belirtilmiştir.

Kamu iktisadi girişimleri, bir kanun veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak özel mallar üretmek üzere, ticari ve sınai alanda piyasa koşullarına göre çalışmak ve sosyal fayda/maliyet ilişkilerini de göz önünde bulundurmak amacıyla kurulan, tüzel kişilikleri, idari ve mali özerklikleri bulunan, yönetiminde ve sermayesinde kamunun hakim olduğu girişimlerdir.

ekonomi bilimi açısından en geniş anlamda özelleştirme, devletin iktisadi faaliyetlerinin azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılmasıdır.
Daha dar bir anlamda, devletin iktisadi faaliyetlerini gerçekleştiren kamu iktisadi teşebbüslerinin mülkiyetinin özel kesime devredilmesidir.

Ölçek ekonomileri olarak da bilinen içsel ekonomilerin ortaya çıkış nedenleri çeşitlidir. Başlıcalarını;

• Firma ölçeğinin artmasıyla firmada iş bölümü gerçekleştirilebilir ve uzmanlaşma sağlanabilir. İş bölümü ve uzmanlaşma sonucu emek kullanımında bir içsel ekonomi ortaya çıkar. (I. öncül Doğru olur)
• Firma ölçeğinin artmasıyla birlikte üretimde yeni teknolojinin kullanılması birim başına üretim maliyetlerini azaltır. Bu üretim maliyetlerindeki azalma küçümsenmeyecek düzeydedir. (II. öncül Doğru olur)
• Aynı şekilde ölçek büyümesi ile birlikte firmanın pazarlama maliyetlerinde bir azalma görülür. (III. öncül Doğru olur)
• Ayrıca büyük ölçekli firmalar daha kolay ve daha ucuz finansman olanaklarından yararlanarak içsel ekonomiler elde ederler.

biçiminde sıralayabiliriz. Dolayısıyla tüm öncüller doğru olur. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneğidir.

Gelire göre

Literatürde mülkiyet hakları yaklaşımı olarak bilinen teoriyi geliştiren kişilerin başında Armen Alchian, Harold Demsetz, Ronald Coase gibi ikti­satçılar gelmektedir. Bu iktisatçılara göre organizas­yonda performansı belirleyen ana göstergeler “mül­kiyet” ve “yönetim” dir.

Nobel ekonomi ödülü sahibi Douglas C. North, işlem maliyetinin temelinde bilginin pahalı olmasının yattığını ve işlem maliyetinin mübadele edilen unsurun değer özelliklerini ölçmenin bede­li ile hakları korumanın ve anlaşmaları yürürlüğe sokma ve denetlemenin bedeli olduğunu ifade et­mektedir.

Bir kanun veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak özel mallar üretmek üzere, ticari ve sınai alanda piyasa koşullarına göre çalışmak ve sosyal fayda/maliyet ilişkilerini de göz önünde bulundurmak amacıyla kurulan, tüzel kişilikleri, idari ve mali özerklikleri bulunan, yönetiminde ve sermayesinde kamunun hakim olduğu kamu girişimi kamu iktisadi girişimleri olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap E' dir.

Fayda ve maliyet analizinin temel kavramları adından da anlaşılacağı üzere fayda ve maliyettir. Fayda, uygulanacak kamu yatırım projesinin dolaylı ve dolaysız bütün etkilerini dikkate alan bir kavramdır. Yanıt C'dir.

Fayda-maliyet analizi (F-M), kamu ekonomisinde yatırım projelerini etkinlik yönünden değerlendirmeye yarayan, topluma en yüksek faydayı sağlayacak olan projelerin seçiminde veya öncelik sırasının tespit edilmesinde yararlanılan bir tekniktir. Aynı şekilde kamu yatırımlarında israf ve savurganlıkların ortadan kaldırılmasında fayda-maliyet analizinin uygulanması son derece önem taşımaktadır. Fayda-maliyet analizi esasen özel kesimdeki yatırım projelerine uygulanmakla birlikte zamanla kamu yatırım projelerinde de geniş bir şekilde uygulanmaya başlanmıştır.

X-Etkinlik (X Efficiency): Amerikalı iktisatçı Harvey Leibenstein tarafından geliştirilen
bir kavramdır. Leibenstein’e göre rekabetçi bir piyasada kaynaklar daha dikkatli kullanılmak ve maliyetler minimize edilmek zorundadır. Oysa monopol piyasasında tek
satıcı konumunda bulunan monopolcü için maliyetleri minimize etme yönünde bir baskı
söz konusu değildir. Sonuç olarak; rekabetçi piyasada X etkinlik, monopol piyasasında
ise X-etkinsizlik söz konusudur.

ÖZELLEŞTİRMENİN AMAÇLARI

• Özelleştirmenin Ekonomik Rasyoneli: Serbest Piyasa Ekonomisini Güçlendirmek 
• Özelleştirme Sosyal Rasyoneli: Servetin Geniş Kitlelere Yayılmasını Sağlamak
• Sermaye Piyasasını Geliştirmek
• KİT’lerin Hazine ve Merkez Bankası Üzerindeki Yükünü Hafifletmek
• KİT’lerdeki Gizli İşsizliği Ortadan Kaldırmak
• Yabancı Sermayenin Ülkeye Girişini Sağlamak
• Devlete Gelir Sağlamak