Karar Modelleri Ara 5. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
A şehrinde üretmiş olduğu ürünleri, ürünün satışının yapıldığı B şehrindeki depoya taşımak isteyen bir işletme beş farklı güzergâhtan birini seçmek zorundadır. Güzergahlar üzerinde karar verirken işletme için tek önemli kriter, kış mevsiminde bulunulması nedeniyle hava koşullarıdır. İşletme geçmiş yılların verilerine göre hava koşullarının kötü gitmesi olasılığını (P(K)) 0,30 ve iyi gitme olasılığının ise (P(İ)) 0,70 olduğunu hesaplamaktadır. Yukarıda söz konusu güzergâhlarda yapılacak üç aylık taşıma maliyetlerinin hava koşullarına göre gerçeklemesi beklenen değerleri verilmiştir. İşletmenin, en iyi beklenen değer ölçütünü kullanarak vereceği en iyi karar aşağıdakilerden hangisidir?
A |
B |
C |
D |
E |
En iyi beklenen değer ölçütünde, j’inci doğal durumun ortaya çıkma olasılığı Pj ile gösterilirse, i’inci karar alternatifinin (Ai) uygulanması durumunda beklenen kazanç/maliyet şu eşitlikle hesaplanır:
Buna göre aşağıda yer alan çözümlemeler gerçekleştirilir:
Maliyet yapılı karar problemlerinde, her bir karar alternatifi için tespit edilen değerlerinden en küçüğüne sahip olan karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir. Bu bağlamda doğru cevap D şıkkıdır.
2.Soru
Karar vermede doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma ne ad verilir?
Kararsızık |
Belirsizlik |
İyimserlik |
Karamsarlık |
Uzlaşmazlık |
Karar vermede doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma belirsizlik denir. Doğru cevap B'dir.
3.Soru
Karar alternatifleri | Doğal durumlar | |||
I | II | III | ||
Alternatif 1 | 750 | 200 | 350 | |
Alternatif 2 | 620 | 380 | 500 | |
Alternatif 3 | 150 | 460 | 845 |
Kazanç yapılı karar problemine yönelik strateji tablosu yukarıda verilmiştir. Bu tabloya göre iyimserlik ölçütü bağlamında en iyi karar aşağıdakilerden hangisidir?
Birinci alternatif |
İkinci alternatif |
Üçüncü alternatif |
Birinci ve ikinci alternatif |
İkinci ve üçüncü alternatif |
İyimserlik ölçütüne göre her üç doğal durum için kazanç yapılı problem olduğundan maksimum değerleri bulunur. Bunlar ise 1.alternatif için 750, ikinci alternatif için 620 ve üçüncü alternatif içinse 845 olmaktadır. İyimserlik ölçütüne göre de bunların maksimumu alınırsa mak(750,620,845)=845 olup üçüncü alternatif seçilmelidir.
4.Soru
Maliyet yapılı bir problem için aşağıda her bir alternatif ve bunlara karşılık gelen durumlar verilmiştir. Uzlaşma ölçütüne göre iyimserlik yüzde 80 iken seçilmesi gereken alternatif hangisidir?
Alternatif 1 |
Alternatif 2 |
Alternatif 3 |
Alternatif 4 |
Alternatif 5 |
Tabloda verilen hesaplamalardan anlaşılacağı üzere en düşük değer olan 26 alternatif 2’ye aittir.
5.Soru
Karar ağacı üzerinde daire şekliyle gösterilen şans düğümü, neyi temsil eder?
Rassal değişkeni |
Karar değişkeni |
Olasılık değişkeni |
Zaman değişkeni |
Maliyet değişkeni |
Karar ağacı üzerinde daire şekliyle gösterilen şans düğümü, rassal değişkeni (şans değişkeni) temsil eder. Şans düğümü en azından iki olası sonucu gösterir. Karar ağacında belirli olasılıklarla belirli değerleri alabilen olayları simgeler.
6.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karar türlerinin sınıflandırılmasında baz alınan kavramlardan bir tanesi değildir?
Karar verme ortamı |
Yönetim kademesi |
Kararın yapısı |
Karar vericilerin sosyo-ekonomik durumu |
Kararın bağlantı durumu |
Karar vericilerin sosyo-ekonomik durumu, bu sınıflandırmaların yapılmasında baz alınan kavramlardan bir tanesi değildir. Doğru cevap D'dir.
7.Soru
Bir karar vericinin bir karar probleminde kabul edebileceği en düşük katkı ya da katlanabileceği en yüksek maliyet değerine ne ad verilir?
Hırs düzeyi |
Rekabet düzeyi |
Kazanç düzeyi |
Strateji düzeyi |
Olasılık düzeyi |
Bir karar vericinin bir karar probleminde kabul edebileceği en düşük katkı ya da katlanabileceği en yüksek maliyet değerine hırs
düzeyi denir. Doğru cevap A'dır.
8.Soru
Doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma ne ad verilir?
Kararsızlık |
Risk durumu |
Belirsizlik |
Stratejik durum |
Doğal olmayan durum |
Doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma belirsizlik denir. Doğru cevap C’dir.
9.Soru
Risk ortamında karar verme durumunda olan bir karar verici, eğer tüm doğal durumlar üzerinden hesaplama yapmak yerine, ortaya çıkma şansı en yüksek olan doğal duruma göre hareket ederse hangi ölçütü kullanarak karar vermiş olur?
En iyi beklenen değer ölçütü |
Hırs düzeyi ölçütü |
En büyük olasılık ölçütü |
Kazanç ölçütü |
Risk ölçütü |
Risk ortamında karar verme durumunda olan bir karar verici, eğer tüm doğal durumlar üzerinden hesaplama yapmak yerine, ortaya çıkma şansı en yüksek olan doğal duruma göre hareket ederse en büyük olasılık ölçütüne göre karar vermiş olur. Doğru cevap C'dir.
10.Soru
Yukarıdaki tabloda kazanç yapılı bir karar probleminde üç karar alternatifi ve dört doğal durum senaryosu bulunmaktadır. Karar vericinin problemine ilişkin strateji tablosu incelendiğinde, iyimserlik ölçütünü kullanarak karar vericinin seçmesi gereken alternatif ve doğal durum hangi seçenekte sunulmuştur?
Alternatif 1 - Doğal Durum 3 |
Alternatif 2 - Doğal Durum 1 |
Alternatif 3 - Doğal Durum 1 |
Alternatif 1 - Doğal Durum 2 |
Alternatif 2 - Doğal Durum 3 |
Problemin kazanç yapılı olması nedeniyle her bir karar alternatifi için ortaya çıkan en yüksek değerlerin incelenmesi gerekmektedir. Verilen tabloda en yüksek değer Alternatif 1 - Doğal Durum 3 için geçerlidir. Dolayısıyla karar vericinin seçmesi gereken alternatif ve doğal durum bu olmalıdır.
11.Soru
Bir işletme yeni piyasaya süreceği ürünün yaşam eğrisinin %30 olasılıkla 4 yıl veya daha fazla, %70 olasılıkla 4 yıldan az olacağını tespit etmiştir. Ayrıca, ürün üzerinde yapılacak iyileştirmelerle, yaşam eğrisinin %50 olasılıkla 5 yıl ve üzerine çıkarılabileceği saptanmıştır. Diğer taraftan işletme bu iyileştirmeler için belirli bir miktar giderle karşı karşıyadır. İşletmenin söz konusu iyileştirmelerin yapılıp yapılmamasına yönelik vereceği karar hangi karar ortamında alınacaktır?
Belirlilik altında karar verme |
Belirsizlik altında karar verme |
Teknik düzeyde karar verme |
Risk ortamında karar verme |
Operasyonel düzeyde karar verme |
Bir karar probleminde doğal durumların hangi değerleri hangi olasılıkla alabileceği biliniyor ise karar verici, benimsediği stratejiye göre elde etmek istediği durumun (gelir, kar, maliyet vb.) riskini ölçebiliyor demektir. Diğer bir ifadeyle karar verici doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını biliyorsa risk ortamında karar veriyordur.
12.Soru
Bir şans düğümünün tüm çıktılarına ilişkin olasılıkların toplamı kaç olmalıdır?
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Bir şans düğümünün tüm çıktılarına ilişkin olasılıkların toplamı 1 olmalıdır.
13.Soru
Olası Durumlar
Karar (Satın Alma) Güçlü Ekonomik Koşullar Zayıf Ekonomik Apartman inşası 50000 30000
Ofis inşası 100000 – -40000
Depo inşası 30000 10000
Yukarıdaki tabloya göre uzlaşma ölçütünü kullanarak karar veren bir yöneticinin tercih edeceği en iyi değer aşağıdakilerden hangisidir?
16000 |
18000 |
28000 |
36000 |
38000 |
Apartman inşası 50000 (0.4) + 30000 (0.6) = 38000
Ofis inşası 100000 (0.4) – 40000 (0.6) = 16000
Depo inşası 30000 (0.4) +10000 (0.6) = 18000
Hurwics kriterine göre karar verilirken; en iyi koşullardaki ödeme değerleri ? ile çarpılırken, geriye kalan değerler ise kötümserlik katsayısı ile çarpılır. Sonuç olarak, tüm karar alternatiflerine göre en iyi değer seçilir. Doğru cevap 38000 dir.
14.Soru
I. İyimserlik ve kötümserlik ölçütlerinin bir arada kullanmasına imkan tanıyan bir ölçüttür.
II. Karar vericinin iyimserlik düzeyi ? ile gösterilir.
III. ?, 1’e eşit ise karar verici iyimser; 0’a eşit ise karar verici kötümserdir.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri uzlaşma ölçütünün özellikleri arasındadır?
Yalnız I |
I ve III |
I, II ve III |
I ve II |
Yalnız III |
Karar probleminin doğasına ve karar vericinin içinde bulunduğu psikolojik duruma ilişkin daha esnek davranması amacı ile iyimserlik ve kötümserlik ölçütlerinin bir arada kullanılmasına imkan tanıyan bir ölçüt önerilmiştir. Uzlaşma olarak tanınan bu ölçütte, karar vericinin iyimserlik düzeyini belirten bir katsayıdan yararlanılır. Karar vericinin iyimserlik düzeyi ? ile gösterilir. ?, 1’e eşit ise karar verici iyimser; 0’a eşit ise karar verici kötümserdir.
15.Soru
Dövizin yükselmesini engellemek isteyen merkez bankası döviz satmış, fakat yükselişi engellemekte yetersiz olmuştur. Bu karar aşağıdaki ilkelerden hangisini çiğnemektedir?
Karar verimli olmalıdır. |
Karar etkili olmalıdır. |
Karar uygulanabilir olmalıdır. |
Karar zamanında verilmiş olmalıdır. |
Karar bireysel alınmamalıdır. |
Örnek verilen karar fayda gösterse de problemi çözmekte yetersizdir. Doğru cevap B'dir.
16.Soru
Bir karar verici, dört doğal duruma sahip alternatiflerden biri için maliyet hesabı yapmak istemektedir. Karar verici doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını sırasıyla 0.20, 0.40, 0.15, 0.25 olarak tahmin etmekte ve beklenen maliyetler sırasıyla 2000, 6000, 4000,1500 olmaktadır. En büyük olasılık ölçütüne göre karar vericinin hesaplama sonucu elde edeceği değer aşağıdakilerden hangisidir?
2400 |
600 |
500 |
2200 |
2600 |
En büyük olasılık olan 0.40 ve ilgili maliyet olan 1500 çarpıldığında 600 elde edilir.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi yönetim kademesine göre sınıflandırılan karar türlerinden birisidir?
Tek kriterli kararlar |
Dinamik kararlar |
Programlanmamış kararlar |
Operasyonel kararlar |
Bireysel kararlar |
Yönetim kademesine göre kararlar; stratejik, taktik ve operasyonel olmak üzere üç sınıfta incelenir.
18.Soru
Aşağıdakilerden hangisi karar verme ortamına göre kararlardandır?
Risk ortamında karar |
Stratejik kararlar |
Taktik kararlar |
Operasyonel kararlar |
Programlanmış kararlar |
Verildiği ortama göre kararlar;
• Belirlilik ortamında karar,
• Belirsizlik ortamında karar,
• Risk ortamında karar
biçiminde sınıflandırılır. Doğru cevap A'dır.
19.Soru
Karar vericinin risk ortamında karar verebilmesi için aşağıdakilerden hangisini bilmesi gerekir?
Doğal durumların ortaya çıkma olasılığı |
Elde edilmek istenen kar |
Elde edilmek istenen gelir |
Ortaya çıkan maliyet |
En iyi beklenen değer ölçütü |
Karar verici doğal durumların ortaya çıkma olasılıklarını biliyorsa risk ortamında karar veriyordur.
20.Soru
Laplace eş olasılık ölçütünü önerirken aşağıdaki durumlardan hangisini kabul etmiştir?
Her bir durumun ortaya çıkma olasılığının farklı olması |
Her bir durumun ortaya çıkma olasılığının aynı olması |
Bir durumun ortaya çıkma olasılığının diğer bütün durumlardan düşük olması |
Bir durumun ortaya çıkma olasılığının diğer bütün durumlardan yüksek olması |
Durumlardan sadece iki tanesinin ortaya çıkma olasılığının aynı olması |
Belirsizlik ortamında kullanılabilecek bir diğer ölçüt eş olasılık ölçütüdür. LAPLACE, doğal durumlardan herhangi birinin ortaya çıkma olasılığının, diğerlerine göre daha yüksek ya da daha düşük olabileceği yönünde tutarlı bir neden olmadığında, her durumun aynı olasılıkla ortaya çıkabileceğini kabul ederek eş olasılık ölçütünü önermiştir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ