Genelde teröristlerin nükleer düzenekleri ele geçirmelerinin ya da yapmalarının zor olacağı düşünülür.  Kimyasal maddeler, biyolojik organizma ve maddelerin elde edilmesi ya da üretimi nispeten kolaydır ve bu yüzden daha büyük tehlike yaratırlar.

KBRN savunması planlanırken, komple ve detaylı bir savunma ortaya koymayı sağlayan beş bileşen göz önünde bulundurulmalıdır. Bunlar; tespit ve teşhis, ikaz sistemleri, fiziksel korunma, tehdit yönetimi ve tıbbi destektir.

Wassenaar Düzenlemesi, 1996 yılında kurulan, konvansiyonel si­lahlar ile çift kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını kontrol altında bulundurmayı amaçla­yan bir rejimdir. 41 üyeli olan WD’de Türkiye, WD’nin kurucu üyelerindendir. 

Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi, KİS’e ilişkin insansız taşıma sistemlerinin (balis­tik füzeler, Cruise füzeleri ve insansız hava araçları) ve bunlarla ilgili teknoloji ve malzemenin yayılma­sının önlenmesi maksadıyla 1987 yılında kurulmuş “gönüllülük” esasına dayalı bir rejimdir.

FTKR’nin 34 üyesi mevcuttur. Bu rejime Türkiye 25 Nisan 1997 tarihinde taraf olmuştur.

Fotoiyonizasyon teknolojisine dayanan sistemler yüksek maliyetli cihazlardır. Yüksek duyarlılığa sahip olmalarına rağmen seçicilikleri azdır. Algılanacak çoğu bileşiğin iyonizasyon enerjisi; kullanılan ışık kaynağının sağladığı iyonizasyon enerjisinden düşüktür. Diğer seçeneklerde verilen dezavantajlar sırasıyla bu yöntemlere aittir: alev fotometresi ,renk değişimi yöntemi ,kütle duyarlı kimyasal sensörler  ve elektrokimyasal yöntem.

Kırmalı düzenekler, kimyasal/ biyolojik /radyolojik maddeleri içlerinde barındıran ve kırıldıkları zaman etrafa yayan mekanik silahlardır. Elektrik ampulü, balon, termos, plastik torbalar ve laboratuvar petri kapları gibi eşyalardan yapılan düzenekler en iyi sonucu verir. Bu eşyaların içine madde yerleştirilir ve ağızları sıkıca kapatılır. Kırma düzenekleri hedef alınan şahısların üzerine fırlatılarak kullanılır.Bu tarz düzenekle hem hedef alınan şahıslar için hem de teröristin kendisi için tehlikeli olduğundan belli bir risk vardır.

Vektörler, genellikle sadece canlı organizmaları yaymak için kullanılır. Vektör, bakteri taşıyıcısıdır ve bakteri bulaştırılmış böcek türü bir canlı, giyecek, yiyecek ya da su olabilir. Vektörler hava şartlarına bağımlı değildir ve bu tip yayma önceden tahmini ve kontrolü en zor olandır.

Bir olay veya saldırı sonrasında, kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer ajan kullanıldığının ortaya konmasına KBRN tespiti denilmektedir. Ajanın varlığını ortaya çıkaran sistemlere nokta tespit cihazları, uzak mesafedeki ajanların varlığını algılayan sistemlere ise uzaktan tespit cihazları denilmektedir. Cihaz ortamda ajan varlığını tespit ettikten sonra uyarı amaçlı ses, ışık veya her ikisini birden yayar. Bu ikazın alınmasından sonra o bölgedeki insanlar gerekli koruyucu donanımı giyer. Biyolojik ajan kullanılan durumlarda, olayın meydana geldiği bölgedeki insanların muayene edilmesi de bir ajan tespit şeklidir. Bir sonraki aşama, saldırıda ne tür ajan kullanıldığının belirlenmesidir. Kullanılan ajanın ne olduğunun anlaşıldığı ve analizinin yapıldığı adım ise teşhistir. Teşhis sonucu belirlenen ajana göre, çevredeki sivil halk ve askerî birliklerin uygun koruyucu tedbirleri alması sağlanır. Yaralılara uygun tedavi yönteminin seçimi ile kirliliğin temizlenmesi ise teşhisten sonra yapılır. Daha sonra bu sürecin takibinin yapılması gerekmektedir. Tüm bu aşamalar, 3T Modeli olarak bilinir.

Sinir ajanıyla sadece yüzeysel temas olduğunda; göz bebeklerinde küçülme, gözlerde kanlanma, görmede azalma, burunda akıntı, göğüste sıkışma, hırıltılı solunum, öksürük, aşırı Terleme, istemsiz kas kasılması, baş ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler görülmektedir. Vücut tarafından emilim gerçekleştiğinde ise göz bebeklerin belirgin küçülme, göz bebeklerinin boyutlarında eşitsizlik, görmede bulanıklık, uzun süren hışıltılı solunum, göğüste sıkışma, göğüste ağrı, bronşlardaki salgının artması, zor nefes alıp verme, öksürük, akciğerlerde ödem, yeterli oksijen alamamaktan kaynaklı vücutta oluşan morluklar, mide bulantısı, kusma, mide krampları, mide ekşimesi, ishal, idrar zorluğu, istemsiz dışkılama, altına kaçırma, kaslarda zayıflık ve güçsüzlük, kramplar, istemsiz kas hareketleri, baş dönmesi, gerginlik, kaygı, huzursuzluk, duygusal değişkenlik, aşırı terleme, tükürük artışı, kalp atım hızında azalma baş ağrısı, uyuşukluk, odaklanma zorluğu, konuşma bozukluğu, kan basıncında düşüş, koma. Doğru cevap A şıkkıdır.

İnsanlık tarihinde çok eski çağlardan beri biyolojik silahlar kullanılmaktadır. Tarihte bilinen en eski BSA kullanımı M.Ö. 14. yy’a dayanmaktadır. Hititler tarafından bulaşıcı hastalığa yakalanmış insan ve hayvanların düşman bölgesine gönderilerek bugün Tularemi olarak bilinen hastalık ile salgın oluşturmak amaçlanmıştır. M.Ö. 6. yy’da Asurlular tarafından çavdarmahmuzu (rye ergot) kullanılarak düşmanlarının içme suları zehirli hâle getirilmiştir. Aynı dönemde Yunan general Solon tarafından ‘hellebore’ adlı bitki (müshil olarak kullanılan bir ot türü), kuşatma boyunca Kirra’nın su kaynaklarını zehirlemek amacıyla kullanılmıştır. Tarihte veba ve çiçek hastalığını da içeren birçok farklı hastalık etkeni BSA olarak kullanılmıştır. Hastalıklı doku veya organ parçalarının mancınıklarla düşmana fırlatılması da tarihteki biyolojik silahın ilk örneğidir (Şekil 2.1). Yine Güney Amerika’da yerliler, çeşitli bitkilerden ve hayvanlardan elde ettikleri biyolojik toksinleri, mızrak ve okların ucuna sürmek suretiyle biyolojik
silah örneklerini kullanmışlardır. Aynı yerliler mızrak ve oklarının ucunu dışkıya ya da çürümüş ete batırmak suretiyle kullanmışlardır. Spartalılarla Atinalılar arasında 27 yıl süren Peleponez Savaşları ise çıkan tifüs salgını ile sona ermiştir. Bu asırda Kartacalılar tarafından da uyuşturucu etkisi olan içeceklerin, zehirli hayvan ve bitkilerin kullanıldığı bilinmektedir. M.Ö. 184 yılında Hannibal ve Yunan Kralı Eumenes arasındaki deniz savaşında, Hannibal’in denizcileri tarafından Yunan gemi güvertelerine içi zehirli yılanlarla dolu testiler atılmıştır. Kral Barborosa tarafından 1155 yılında, İtalya Tortona’daki su kaynakları insan cesetleri ile kontamine edilmiştir.

Manchester Triyaj Skalası'nda turuncu "çok acil"anlamına gelmektedir.

Hardal gazının savaşta kullanılması bir dönüm noktası olmuştur. Bu olay kimyasal silah gelişiminde yeni bir dönem başlatmış, büyük devletler yeni kimyasal savaş ajanı üretme ve bunu kullanma yarışı içine girmiştir.

Sivil Savunma Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

• Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuru­luşlarda sivil savunma hizmetlerini planlamak, uygulamak ve denetlemek
• Her türlü silahsız koruyucu ve kurtarıcı tedbirleri, acil kurtarma ve ilk yardım faaliyetlerini planlamak ve yürütmek
• Seferberlik ve savaş hazırlıklarında ihtiyaç duyulacak sivil kaynakları tespit etmek.
• Sivil savunma gayretlerinin halk tarafından desteklenmesi ve halkın moralinin korunma­sını sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak
• Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddelerin meydana getireceği tehlikelere karşı alınacak önlemleri ve yapılacak çalış­maları tespit etmek ve bunlarla ilgili ba­kanlık, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktır.

Diğer seçenekler Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezinin görevlerindendir.

Bir KBRN olayından sonra sağlık personelinin temel görevleri sırasıyla;Yaralıları ve sağlık personelini KBRN ajanlarının zararlı etkilerinden korumak,
1. Yaralıları triyaj yoluyla sınıflandırmak,
2. Yaralılara ilkyardım uygulamak,
3. Yaralıların dekontaminasyonunu sağlamak,
4. Kullanılan ajanı tespit ve teşhis etmek,
5. Yaralıların ileri tanı ve tedavi işlemlerini gerçekleştirmektir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sensitivite (Hassasiyet, Duyarlılık)

Bir ölçüm sisteminde elektriksel gürültü üzerinde tekrarlanabilir bir tepki yaratabilen olası en küçük ajan miktarı olarak tanımlanır

Radyoaktivite kontrol edilemeyen bir olaydır. Yavaşlatılamaz veya durdurulamaz. Zayıflayan bir tempo ile tükeninceye kadar sürer. Çeşitli radyoaktif elementlerin birim zamanda parçalanmaya uğrayan çekirdek sayısı (radyoaktif parçalanma hızı) farklıdır. . Doğal Radyoaktivite: Doğadaki mevcut bir kısım kararsız elementlerin radyoaktif parçacık ve ışın yayınlamalarıdır. Bunlara doğal radyoaktif elementler, bunların aktivitelerine de doğal radyoaktivite denir. Yapay Radyoaktivite: Kararlı izotopların yapay yollarla kararsız hale getirilmesi suretiyle elde edilen radyoaktivitedir. Bu süreç elementleri nötronlar, yüklü parçacıklar veya fotonlarla bombardıman edilerek yapılır. Bugün kullanılan radyonüklitlerin büyük çoğunluğu yapay olarak üretilmiştir. Yapay radyoaktivite tıpta, teknolojide, nükleer enerji ve nükleer silahlarda kullanılır. Belirli bir miktarda radyoaktif maddede kendiliğinden gerçekleşen dönüşümlerin hızı aktivite olarak bilinir. Bir radyonüklidin aktivitesinin, başlangıçtaki değerinin yarısına düşmesi için geçen süre, yarılanma süresi olarak ifade edilir ve t½ sembolü ile gösterilir. Diğer bir şekilde, göz önüne alınan atom çekirdeğinin yarısının bozunumu için geçen zaman olarak da ifade edilir.

Nükleer tıpta tanı için hastaya, öncelikli olarak üzerinde çalışılan doku veya organ tarafından tutulan, farmasötik gibi bir taşıyıcı maddeye bağlanmış bir radyonüklit verilir. Radyonüklidin hastaya verilişi enjeksiyon, sindirim veya solunum yoluyla olabilir. Radyonüklit gama ışınları yayınlar. Tanı amaçlı işlemlerin çoğunda teknesyum-99m radyonükliti kullanılmaktadır. Teknesyum-99m 6 saatlik yarılanma süresine sahiptir, 0,14 MeV enerjili gama ışınları yayınlar, pratik olarak hastanelerde hazırlanabilir ve çeşitli taşıyıcı maddelere kolaylıkla bağlanabilir. Organ veya dokuların nasıl davrandığını gözlemek veya radyonüklit hareketlerinin ne hızda olduğunu izlemek için gama kamera adındaki özel bir dedektör kullanılır. Radyonüklitler tanı yerine tedavi amaçlı kullanıldıklarında hastaya çok daha yüksek aktivite ve hedef doku veya organlara çok daha yüksek dozlar verilir. Bu uygulamalar için kullanılan radyonüklitler oldukça kısa yarılanma sürelerine sahip olmalarına rağmen, bazen, hastane tarafından hastanın ailesi ve arkadaşlarına, hastanın vücudunda kalan aktiviteden kaynaklanan istenmeyen ışınlanmalara karşı uygun tedbirler almaları önerilebilir.

Biyolojik Silahlar Sözleşmesi, tam adı Bak­teriyolojik (Biyolojik) ve Toksin Maddele­rin Geliştirilmesi, Üretimi ve Stoklanmasını Önleyen Antlaşma’dır. 1972’de imzaya açıl­mış, 1975’de yürürlüğe girmiştir. Anlaşma­ya taraf olan 169 ülkeye Türkiye 1974’te katılmıştır. Bir silah kategorisini tümüyle yasaklayan ilk çok taraflı antlaşmadır.

Savunma planlanmasında görevli askerî ve sivil makamlar arasında kriz öncesi ve kriz anında uygun koordinasyon sağlanması için gerekli altyapı tesis edilmelidir. Sahip olunan KBRN koruyucu teçhizatı ve diğer cihazların, kurumlar arasındaki karşılıklı bilgi alışverişi sayesinde ihtiyacın en üst seviyede olduğu bölgeye sevki sağlanmalıdır.