Yanıt Açıklaması: Ayrıklık yanılgısı, toplumsal eylemleri etkileşim sürecinde birbirine bağlı olarak görememek, ayrık oldukları yanılgısına kapılmaktır.

Yanıt Açıklaması:

Marx’ın ölümünden sonra Marksizm çeşitli kollara ayrılmıştır. Bu bölünmede en belli başlı kollar Geleneksel Marksizm ve Batı Marksizmidir. Geleneksel Marksizmin temsilcileri Marx, Engels, Lenin, Plekhanov, Kautsky, Bernstein, Luxemburg, Troçki ve Buharin olurken, Batı Marksizminin en çok öne çıkan figürleri Lukács, Gramsci, Korsch ve Frankfurt Okulu’nun önde gelen isimleri Benjamin, Horkheimer, Marcuse ve Adorno olmuştur.

Yanıt Açıklaması:

Weber sosyolojiye bir bilim statüsü kazandırmak için onun hem ampirik/açıklayıcı hem de bir kültür bilimi olarak anlamacı bir bilim olması gerektiğini düşünmektedir. Ona göre sosyolojinin ampirik olarak ele alabileceği nesne, gözleme uygun olan insanın toplumsal eylemidir. Devlet, sendika, okul, üniversite, dernek gibi kurumları; güzellik, doğruluk gibi değerleri; ceza yasası, trafik kuralları gibi yasal yaptırımları, sosyalist ve kapitalist ekonomileri ve monarşi, oligarşi ve demokrasi gibi politik rejimleri somut gözlemlenebilir birer nesne olarak ele almak olanaklı değildir. Ona göre fizik bilimi, en yalın fiziksel nesne olarak atomdan hareket etmektedir. Sosyoloji bilimi de toplumsal yaşam içinde atomik gözlem birimi olarak tek kişinin eyleminden yani bireysel eyleminden hareket etmelidir. Yani ampirik olarak ele alınabilecek şey insan eylemidir. Ancak insan eylemi burada tek başına fiziksel bir hareket olarak düşünülmemektedir. Önemli olan insan eylemini etkileyen, bu eyleme yön veren, bu eyleme neden (motif) olan değer, norm, kural, ilke, ekonomik düzen, siyasal rejim gibi kültürel niteliklerdir.

Yanıt Açıklaması: A. Comte'un Üç Hal Yasasında bilimsel aşamaya tekabül eden aşama pozitif aşamadır.

Yanıt Açıklaması:

Hegel’e göre evrendeki olay ve olguları anlamamıza yarayan diyalektik değişme sürecinin birbiriyle ilişkili ve birbirinden ayrılmaz dört yasası bulunmaktadır: Bunlar; bütünlük yasası, çelişme yasası, hareket yasası ve nitel değişme yasasıdır. Burada önemli olan nokta, her bir yasa ancak diğerleriyle ilişkili olarak ve bir bütün içinde ele alındığında anlam kazanacaktır. Diğer bir deyişle bir düşünce, tutum veya bir yaklaşım bu yasalar, bir bütün içinde ele alındığında diyalektik bir nitelik veya anlam kazanacaktır. Ancak Hegel için varlığın temelinde düşünce yatmaktadır. 

Yanıt Açıklaması: Marx, Plekhanov, Kautsky, Bernstein geleneksel Marksizmin temsilcileridir. Gramsci ise Batı Avrupa Marksizminin temsilcisidir.

Yanıt Açıklaması:

Pareto, Aydınlanma düşünürlerinin çoğu fikirlerine karşı çıkmıştır. Aydınlanma filozofları rasyonalitenin önemini vurgularken, Pareto insani içgüdüler gibi rasyonel olmayan faktörlerin önemi üzerinde durmuştur.

Yanıt Açıklaması: Toplumu dengede olan bir sistem olarak gören görüşlerinin Parsons üzerinde önemli bir etki yaratmıştır. Pareto’nun elit (seçkinler) dolaşımı kuramı da siyasal sistem analizlerinde önemli bir etkiye sahiptir. Pareto’nun özellikle iktidar seçkinleri konusundaki görüşlerinin Robert Michels’in ‘oligarşinin tunç yasası’ ve C.W. Mills’ın ‘iktidar seçkinleri’ teorilerinde yer aldığı bilinmektedir. Swingewood Pareto’nun en çarpıcı başarısının toplumu, soyut, tarihdışı ve son kertede sosyolojik-olmayan terimlerle bir sistem olarak tanımlaması... olduğunu vurgular. Pareto’nun seçkinler yönetimi konusundaki görüşleri, görünüşte kitle demokrasisi çağında bile halen seçkinlerin yönettikleri gerçeğini aydınlattığı ve de hayati önemde olan bir seçkinler analizi geleneğinin kurulmasına önayak olduğu savunulmaktadır. Ancak Pareto'nun M. Foucault üzerinde bir etkisi olduğu bilinmemektedir. Bu nedenle cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

İnsanların kendi davranışlarını doğrulamak, meşrulaştırmak ve inandırıcı kılmak için kullandıkları rasyonelleştirmeler, ideolojiler ve entelektüel bahanelere Pareto türemler adını vermiştir. Türemleri belirleyenler tortular ya da kalıntılardır.

Yanıt Açıklaması:

Geleneksel Marksizmin bir savı olan Ekonomik Determinizme göre toplumsal yapı, ekonomiden oluşan altyapı ve ekonomi dışında kalan şeylerden oluşan(din, hukuk, siyaset, medya, tüm toplumsal ilişkiler vb.) üstyapı olarak ikiye ayrılmıştır. Bu anlayışa göre altyapı yani ekonomi tüm toplumsal ilişkileri yani üstyapının özelliklerini belirlemektedir. Böylece toplumsal yaşamın bütünselliği ekonomik altyapının belirleyiciliğine teslim edilmiş olmaktadır. Bu da toplumsal olayları tıpkı doğa olayları gibi belirlenmiş ekonomik yasalara tabi kılmaktadır ve öznelerin bu süreçte hiçbir belirleyicilikleri olamaz.

Yanıt Açıklaması: Batı Marksizminin kuramsal olarak öne çıkan ortak özelliklerini sıralayacak olursak; • Marksizmin teorik, felsefi ve kültürel boyutlarına daha fazla odaklanma sözkonusudur. • Teorinin üretim merkezi mücadele ve eylem alanlarından, üniversitelere kaymıştır. • Felsefe ve yöntem tartışmaları ön plana çıkmıştır. • Siyaset ve ekonomiden çok kültürel alana yönelme söz konusu olmuştur. • Sovyet Marksizminin diğer devletlere müdahaleci ve zor kullanan Stalinci anlayışı eleştirmiştir. • Marksizm içindeki ekonomizm ve yapısalcı anlayışı eleştirmiş yerine özne, tarih ve eleştiriyi merkeze alan bir anlayış getirilmiştir. • Kültür, sınıf bilinci, ideoloji ve hegemonya kategorilerine özel dikkat gösterilerek Marx ve Marksizm yeniden yorumlanmıştır. • Marksizm bir hümanizm ve bir kültür teorisi olarak tanımlanarak, insanlığın kurtuluşunun salt ekonomik yasaların analiziyle değil, toplumun içsel-kültürel gelişmesi bağlamında gerçekleşeceği savunulmuştur. • Marksizmin Avrupa’daki yenilgilerinden ders çıkarmak için, burjuvazinin ve kapitalizmin gelişmesi ve ayakta kalmasını sağlayan kültürel ve siyasal araçlarının analizi yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması:

Simmel sosyolojisinde anlamın analizini kolaylaştıran toplumsal etkileşim biçimlerini/formlarını beş ideal tip üzerinden inceler. Diğer bir deyişle toplumsal etkileşim biçimleri içinden beşini analiz eder. Bu biçimler mübadele, çatışma, tahakküm, fahişelik ve sosyalliktir.

Yanıt Açıklaması:

Bu toplumsal eylem biçiminde duygusal ve heyecan içeren bir motife de ihtiyaç yoktur. Geleneksel eylemler yaşanmışlıktan elde edilen bir tutumdur ve güncel eylemler bu tipe örnek teşkil ederler. Örneğin, el öpmeyi ve selamlaşmayı bu eylem tipine örnek olarak verebiliriz.

Yanıt Açıklaması:

Simmel sosyolojiyi diğer bilimlerden bağımsız bir bilim olarak kurmaya çalışmış, sosyolojinin temelinin ahlaki kurallar değil, bilim etiği olduğunu ve inceleme nesnesinin de birey ya da toplum değil, toplumsal etkileşim olduğunu savunmuştur. Simmel’e göre sosyologlar herhangi bir teorik bakış açısını benimsemeyerek risk almalı, teorik açıdan “evsiz” olmalıdırlar. Simmel’in sosyolojiye katkılarından bir diğeri de sosyolojiyi problem çözen bir bilim olarak değil, problem kuran bir bilim olarak kurma çabası olmuştur.

Yanıt Açıklaması:

Pareto’nun insan doğasında ya da davranışlarının temelinde bulunan ve dolayısıyla toplumun işleyişini ve devamlılığını sağlayan içgüdülerin dışa vurumu olarak tanımladığı kavram "tortu" veya "kalıntı"dır. Kalıntılar fiziksel olarak gözlenemez, duygular gibi de hissedilemezler. Onlar daha çok duyguların belirtisi, duyguların ve davranışların ortak köküdürler.