Yanıt Açıklaması:

Aydınlanma düşüncesi aklı yüceltir ve herkesin kendi aklını kullanarak içinde bulunduğu koşulları değiştirebileceğini varsayar. İnsanların kendilerine miras kalan toplumsal yapıları olduğu gibi kabul etmek yerine, akla dayalı bir şekilde kendi yaşamlarının toplumsal koşullarını seçebilmesi gerektiğini savunur. Aydınlanma düşüncesi, aklı tam merkeze koyup, felsefeyi boş inanç ve dogmalardan kurtarmak için akla ve akıl yürütmeye güvendiği için rasyonalist olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Her iki kuramcı da siyasal elit seçkinleri güç yapısından çok kişisel niteliklere dayalı analiz etmiş olmalarından dolayı benzerlik gösterirler.

Yanıt Açıklaması: Pareto'nun görüşlerinden en çok etkilenen sosyolog Talcott Parsons'dur. Parsons’un özellikle Pareto’nun toplumu dengede olan bir sistem olarak kavramasından etkilendiği ve Pareto’nun bu görüşünün Parsons’un teorisinin gelişiminde önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Toplumu birbirine bağlı parçalardan oluşan bir bütün ve dengede olan bir sistem olarak gören ve Parsons’u etkileyen Pareto sosyolojisinin bu özelliği çok defa Pareto’nun sosyolojiye en önemli katkısı olarak kabul edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması:

Simmel’in formel (biçimsel) sosyoloji kavramı, sosyolojiyi matematikçilere ya da dilbilimcilere benzer açıdan daha formel kılma, diğer disiplinlerden bağımsız bir disiplin haline getirme ve kapsamlı bir sosyolojik teori inşa etme çabasının sonucudur. Diğer bir deyişle formel sosyoloji kavramı, sosyolojiyi toplumlaşmanın içeriği ile ilgilenen diğer bilimlerden ayırma çabasının sonucudur. Simmel’e göre toplumlaşmanın içeriği ekonomi, din, tarih gibi diğer sosyal bilimlerin konusunu oluşturmaktadır. Bireylerin güdüleri psikolojinin, grupların ilişki ve dinamikleri sosyal psikolojinin konusudur. Sosyolojinin konusu ise toplumlaşmanın biçimleri, yani insanların belirli toplumsal yapılar içindeki davranış kalıplarının biçimleridir. Böylece Simmel sosyolojiyi konusu üzerinden diğer disiplinlerden ayırmaktadır.

Yanıt Açıklaması:

Weber’e göre çağdaş bürokrasinin somut işleyiş biçimi şöyledir: Birincisi, Yazılı kurallar örgüt içinde yer alan her bireyin hareketini belirler. İkincisi, kesin bir hiyerarşi vardır. Görev hiyerarşisi yetki düzeylerine göre belirlenmiştir. Üçüncüsü, çağdaş bürokrasinin yönetimi yazılı belgelere (dosyalara) dayanır. Dördüncüsü, büro ve dairenin gelişmesine paralel olarak resmi işlerin niteliği buralarda çalışanların çalışma kapasitelerini tam olarak kullanmalarını gerektirir. Beşincisi, işyerinin yönetimi öğrenebilir genel kuralara bağlıdır. Altıncısı, örgütte çalışan insanlar maddi kaynakların sahibi değildir.

Yanıt Açıklaması:

Pareto, kalıntıları aşağıdaki gibi altı kategori halinde sınıflar. Uyuşma üçgüdüsü, Kümelerin sürekliliği, Bireyin ve bağımlılıkların bütünlüğü, Cinsel kalıntılar, toplumculukla ilişkili kalıntılar ve duyguları dışa dönük davranışlarla açıklama gereksinimidir. Pareto sosyolojisinde adı geçen bu kalıntıların en önemlileri ilk ikisidir ve Pareto sosyolojik çözümlemesinde bu ilk iki kalıntı kategorisine apayrı bir yer ve önem verir.

Yanıt Açıklaması:

Marx, tarihsel materyalist teorinin kurucusu olarak bilinmektedir. Marx’ın toplum teorisinin oluşumunda Almanya, Fransa ve İngiltere’deki felsefi, politik, ekonomik gelişmeler ile bunlar üzerine yapılan tartışmalar oldukça etkili olmuştur. Bu bakımdan Marx’ın toplum teorisi, klasik Alman felsefesi, İngiliz iktisadı ve Fransız politik teorisinin bir sentezi olarak da değerlendirmek mümkündür. Marx Alman felsefesinden diyalektiği almış ve bunu materyalist felsefe ile birleştirmiştir. İngiliz iktisat teorisinde yer alan emek-değer teorisi tartışmaları içinden artı değer teorisini geliştirmiştir. Fransız sosyal, tarihsel ve politik düşüncesi içinden de sınıf mücadelesi ve sosyalizm analizini oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması:

Pareto’ya göre sosyoloji mantıklı olmayan davranışları mantıksal- deneysel dediği saf bir bilim anlayışı ile incelemelidir.

Yanıt Açıklaması:

İdeal tip:
Toplumsal eylemlerin anlamlarından yola çıkılarak akılcı yöntemlerle oluşturulmaktadır.
Bireylerin toplumsal eylemlerinden çok kolektifliklere karşılık gelir.
Değer yargılarından arınmıştır.
Belirli bir toplumsal olgunun tüm tipik özelliklerini kapsamaktadır.
Toplumsal olgunun özelliklerini özgül bir biçimde içermektedir.
Hiçbir zaman somut gerçekliğin karşılığı değildir.
Kavramsal saflığına gerçek yaşam içinde rastlanmamaktadır.
Soyut zihinsel bir kurgu olarak belirli bir toplumsal olgunun saptanması, anlaşılması ve açıklanması için amaç değil, sadece bir araçtır.
Hem somut durumlardaki benzerlikler hem de sapmaların belirlenmesini sağlayan çözümleyici bir kurgudur.
Karşılaştırmalı çalışma için önemli bir araçtır.

Yanıt Açıklaması: Marx'a göre, bir kurum olarak devlet ve siyaset ekonomi ve özellikle de üretim ilişkileri tarafından yönlendirilen toplumsal bir olgudur.

Yanıt Açıklaması:

Pareto sosyolojisi tortular, türemler, ekonomik çıkarlar, insanlar arasındaki eşitsizlikten kaynaklanan toplumsal heterojenlik (veya benzeşmezlik) ve de (seçkinler dolaşımı kuramını da içeren) toplumsal hareketlilik olmak üzere beş temel konudan oluşur. Bununla birlikte Pareto’nun çalışmalarında en çok tortular üzerinde yoğunlaştığı ve diğer çalışmalarının tümünün tortular kuramı ile bağlantılı olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması:

Durkheim, bireylerin toplumla olan bütünleşme düzeylerindeki aşırılık ya da yetersizlik durumu ile toplumun bireylerin davranışlarını düzenleme düzeyindeki aşırılık ya da yetersizlik durumuna bağlı olarak ortaya çıkan bencil, anomik, özgeci ve kaderci intihar olmak üzere dört farklı intihar tipi belirlemiştir.