Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 11. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, deney hayvanı üretim, bakım ve barındırma ruhsatına sahip bir tesiste bulunması gereken özel işlevli odalardan biri değildir?
Üretim ve barındırma odaları
|
Operasyon odaları
|
Hayvan yıkama odaları
|
Sistem kontrol odaları
|
Servis alanları |
Deney hayvanı üretim, bakım ve barındırma ruhsatına sahip bir tesiste bulunması gereken özel işlevli odalar şu başlıklar altında toplanabilir: idari birim/personel hizmet odaları, sistem kontrol odaları, servis alanları, üretim ve barındırma odaları ve operasyon odaları.
2.Soru
- Sorumluluk
- Ağrısız-acısız deney protokolü
- Saygı
- Alternatif araştırma olanaklarını araştırma
Yukarıda verilenlerden hangileri son zamanlarda gelişen bilinç sayesinde araştırmacıların deneysel çalışmalar sırasında çalıştığı deney hayvanlarına karşı taşıması gereken özellikler arasında yer alır?
I – III |
II – IV |
III – IV |
II – III |
I – II |
Son zamanlarda gelişen bilinç sayesinde araştırmacıların deneysel çalışmalar sırasında çalıştığı deney hayvanlarına karşı taşınması gereken temel ilkelerin yanında sorumluluk ve saygı kavramları da yer almaya başlamıştır. Doğru cevap A’dır.
3.Soru
“3R” kuralı gereğince aşağıdaki verilen tanımların karşılığı olan doğru ifadeler sırasıyla aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilmiştir?
R... : Deneysel araştırmalarda “deney hayvanı” yerine kullanılabilecek başka teknikler, modeller, yöntemler var ise ve aynı sonucu verecek ise hayvan deneyi yapmadan ulaşılmayı hedeflemektedir.
R... : Deneysel veya cerrahi işlemlerde hayvana yapılan uygulamalar esnasında ve sonrasında ağrı, stres gibi etkenlerin en aza indirgenmesi hedeflenmektedir.
Replacement Reduction |
Replacement Refinement |
Reduction Refinement |
Reduction Replacement |
Refinement Replacement |
Replacement (yerine koyma): Deneysel araştırmalarda “deney hayvanı” yerine kullanılabilecek başka teknikler, modeller, yöntemler var ise ve aynı sonucu verecek ise hayvan deneyi yapmadan ulaşılmayı hedeflemektedir.
Reduction (azaltma): Deneysel araştırmalarda doğru sonuca ulaşabilmek için gerekli en az sayıda
deney hayvanı kullanılması hedeflenmektedir.
Refinement (iyileştirme): Deneysel veya cerrahi işlemlerde hayvana yapılan uygulamalar esnasında ve sonrasında ağrı, stres gibi etkenlerin en aza indirgenmesi hedeflenmektedir.
4.Soru
“Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” usul ve esaslarına göre HADMEK ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
3 ayda bir Sağlık Bakanlığı başkanlığında toplanan ve 21 kişiden oluşan bir kuruldur. |
Tarım ve Orman Bakanlığından hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 temsilci bulunur. |
Veteriner fakültelerinden hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 öğretim üyesi bulunur. |
Türk Tabipleri Birliği’nden 1ve Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden 1 üye bulunur. |
Hayvanları korumaya yönelik sivil toplum örgütlerinden 1 üye bulunur. |
“Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” 2014 yılında Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından yenilenerek mevcut halini almıştır. Bu yönetmeliğe göre HADMEK, 3 ayda bir Tarım ve Orman Bakanlığı başkanlığında toplanan ve 21 kişiden oluşan bir kuruldur. Kurulu oluşturan üyelerin dağılımı şu şekildedir;
• Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan; genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı,
şube müdürü ve hukuk müşavirliğinden bir hukukçu üye olmak üzere 5 üye,
• Tarım ve Orman Bakanlığından hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 temsilci,
• Sağlık Bakanlığından hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 temsilci,
• Veteriner fakültelerinden hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 öğretim üyesi,
• Tıp fakültelerinden hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli 3 öğretim üyesi,
• Türk Tabipleri Birliği’nden 1ve Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden 1 üye,
• TÜBİTAK’tan 1 veteriner hekim üye,
• Hayvanları korumaya yönelik sivil toplum örgütlerinden 1 üye
Doğru cevap A'dır.
5.Soru
Hayvan deneyleri etik yasası kaç maddeden oluşmaktadır?
11 |
13 |
15 |
17 |
20 |
Hayvan deneyleri etik yasası 11 maddeden oluşmaktadır.
6.Soru
I) Ortalama yaşam süresinin kısalması
II) Büyüme ve gelişimin normale göre yüksek olması
III) Yavru sayısının ortalama içerisinde olması
IV) Hastalanma sıklığının artması
Yukarıda yer alan belirteçlerden hangisi deney hayvanlarının refahının ve yaşam kalitesinin düşük olduğunu gösterir?
I-III |
I-IV |
II-III |
II-IV |
I-II |
İlgilenilen deney hayvanı türünün,
• Ortalama bir yaşam süresi vardır. Bu sürenin kısalmış olması,
• Zamana göre büyüme ve gelişim grafiği vardır. Bu grafiğin altına inilmiş olması,
• Bir üreme yaşı, zamanı ve meydana getirebileceği ortalama yavru sayısı vardır. Bu standartlarda sapmalar varsa ya da hiç sağlanamıyorsa, Sayılan bu ihtimallere ek olarak deney hayvanlarında hastalık sıklığının artması ve hastalıklara karşı aşırı hassasiyet, anormal davranış özellikleri gibi unsurlar genel olarak hayvan refahının ve yaşam kalitesinin düşük olduğunu gösterir.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Responsibility kuralını ifade etmektedir?
Gereksiz yere hayvan kullanmamak |
Deneylerde anestezi uygulamak |
Çalışanların hayvanlara karşı sorumluluklarını bilmesi |
Kafeslere fazla sayıda hayvan yerleştirmemek |
Hayvan yerine doku kültürü kullanmak |
Hayvan deneylerinde 3R kuralı (Replacement, Reduction, Refinement), çalışma sırasında önem taşımaktadır. Zaman içerisinde bu kurala Respect ve Responsibility eklenmiştir. Responsibility, deneysel çalışmalar sırasında çalıştığı deney hayvanlarına karşı taşınması gereken sorumluluğu ifade etmektedir.
8.Soru
“Hayvanların Korunması ve Refahı Protokolü” yani Amsterdam Antlaşması hangi yıl yürürlüğe girmiştir?
1950 |
1968 |
1978 |
1987 |
1997 |
1997’ de imzalanarak 1999’ da yürürlüğe giren “Hayvanların Korunması ve Refahı Protokolü” nde yani Amsterdam Antlaşması’ nda yer alan ifadeler, hayvanların refahı için gereken tüm ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik açık yasal zorunluluk içermesi bakımından önemlidir. Doğru cevap E'dir.
9.Soru
Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulları ilgili yönetmeliğe göre, 3 ayda bir Tarım ve Orman Bakanlığı başkanlığında toplanan ve 21 kişiden oluşan bir kuruldur.
Aşağıdakilerden hangisi bu kuruldan biri değildir?
Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli temsilci |
Sağlık Bakanlığı'ndan hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli temsilci |
Veteriner fakültelerinden hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli öğretim üyesi |
Türk Tabipleri Birliği’nden ve Türk Veteriner Hekimleri Birliği’nden üye |
Ticaret Bakanlığı'ndan hayvan deneylerinde en az iki yıl tecrübeli üye |
Söz konusu 21 kişiden oluşan kurulda Ticaret Bakanlığı'ndan üye bulunmamaktadır.
10.Soru
Paris'te UNESCO tarafından Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi kaç yılında ilan edilmiştir?
1978 |
1975 |
1980 |
1982 |
1990 |
15 Ekim 1978’de Paris UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü) tarafından Hayvan Hakları Evrensel Bildirisi ilan edilmiştir.
11.Soru
- Hastalık
- Anormallikler
- Kapsam
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri 17 Şubat 1993’te Almanya’da “Hayvanları Koruma Yasası” ile hayvan deneylerine getirilen sınırlamalardandır?
Yalnız I |
Yalnız II |
Yalnız III |
I ve II |
I, II ve III |
17 Şubat 1993’te Almanya’da “Hayvanları Koruma Yasası” yenilenmiştir. Bu yenileme ile hayvan deneylerinin yapılabilmesine bazı sınırlamalar getirilmiştir. Buna göre; Hayvanlar üzerinde yapılacak araştırmalar ve deneyler ancak • Hastalık • Anormallikler • Fiziksel yaralanmalar gibi konularda tanı veya tedaviyi geliştirmek amacıyla gerçekleştirilebilir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ağrısı olan bir deney hayvanının göstereceği davranış biçimlerinden birisidir?
Hızlı gezinmek |
Kafes çubuklarını çiğneme |
Kazma |
Kambur duruş şekli |
Beslenmenin engellenmesi sonucu diğer hayvanlara saldırma |
Hayvan refahının özel belirteçlerinden birisi olan ağrının değerlendirilmesinde kullanılabilecek bazı fizyolojik göstergeler; su ve besin alımında azalma, kilo kaybı, tüylerde dikleşme, aşırı salyalama olarak sıralanabilir. Duyarsızlaşma, yalama ve çiğneme hareketi, kambur duruş şekli, aşırı tepki gösterme ya da hiç tepki göstermeme, hareketsizlik, cerrahi girişim kaynaklı aksaklık, solunum derinliğinin değişmesi, ilgili vücut bölgesine sürekli ya da ritmik olarak dokunulduğunda inleme sesi çıkarma gibi bazı anormal davranış özellikleri de ağrının değerlendirilmesinde kullanılabilir. Doğru cevap D'dir.
13.Soru
Aşağıdakilerden hangisi araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri arasında yer almaz?
İndüklenmiş modeller (uyarılmış)
|
Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş)
|
Tedavi edilmiş model
|
Negatif modeller
|
Olası modeler |
Araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri 4 gruba ayrılır: indüklenmiş modeller (uyarılmış), spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş), negatif modeller, olası modeller.
14.Soru
Koprofajinin tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumudur. |
Hayvanı stresten uzaklaştırmak için ameliyat öncesi yapılan anestezi işlemidir. |
Deney hayvanlarının tesise adaptasyonunun sağlanması işlemidir. |
Deney sonrası anestezi altında cerrahi işlem görmüş hayvanların yeniden uyandırılmasıdır. |
Deney sırasında kullanılan malzemelerin mikroplandan arındırılması işlemidir. |
Kafes içerisindeki hayvanın kendi dışkısını yeme durumuna koprofaji adı verilir. Doğru cevap A seçeneğidir.
15.Soru
- İlaç sanayisi
- Biyoloji
- III. Patoloji
Yukarıdakilerden hangisi/hangileri deney hayvanlarının kullanıldığı önemli alanlardandır?
Yalnız I
|
Yalnız II
|
Yalnız III
|
I ve II
|
I, II ve III |
İnsan sağlığına hizmet açısından deney hayvanları ile yapılan araştırmaların büyük önemi olup bu araştırmaların yapıldığı alanları şöyle sıralayabiliriz: Biyolojik, patolojik, biyokimyasal, fizyolojik, ürolojik, bakteriyolojik, parazitolojik, hematolojik, farmakolojik, toksikolojik, biyo-genetik ve biyo-immünolojik gibi araştırma alanları,İlaç sanayisinde
16.Soru
- İnsan ile hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması
- Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar
- III. Mesleki beceri kazanma, sürdürülmesi veya geliştirilmesi amacıyla yükseköğrenim veya eğitimi
- Adli tıp soruşturmaları.
Yukarıda verilenlerden hangileri Laboratuvar hayvanlarının kullanımına ilişkin olarak Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından “Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte deney hayvanlarının kullanım amaçlarındandır?
I ve II
|
I, II ve IV |
II ve IV
|
II, III ve IV
|
I, II, III ve IV
|
Bu yönetmeliğin 5. Maddesi’nde deney hayvanları- nın kullanım amaçları şu şekilde belirtilmiştir;
• Temel araştırmalar,
• İnsan, bitki ve hayvanlardaki hastalık, sağlık bozuklukları ve diğer anormalliklerin önlenmesi, tanı, tedavi veya bunlardan kaçınma, insan, hayvan veya bitkilerdeki fizyolojik bozuklukların incelenmesi, düzeltilmesi veya modifikasyonu, hayvanların refahı ve tarımsal amaçlarla yetiştirilen hayvanların üretim şartlarının iyileştirilmesi amacıyla uygulamalı araştırmalar ve bu amaçlardan herhangi biri için, ilaçlar, gıda ve yem hammaddeleri, başka maddeler ve ürünlerin kalite, etkinlik ve güvenilirliklerinin test edilmesi,
• İnsan ile hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması,
• Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar,
• Mesleki beceri kazanma, sürdürülmesi veya geliştirilmesi amacıyla yüksek öğrenim veya eğitimi,
• Adli tıp soruşturmaları.
17.Soru
23 gram ağırlığındaki bir fare, yaşam kafesinde kaç cm² taban alanına sahip olmalıdır?
60 cm² |
70 cm² |
80 cm² |
90 cm² |
100 cm² |
20-25 gram canlı ağırlık aralığındaki fareler için, yaşam kafesinde hayvan başına 70 cm² taban alanı olmalıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.
18.Soru
- Canlıların sağlığı ile ilgili konularda mevcut bozukluk (anomalilerin) ya da hastalıkların önlenmesi
- Canlı sağlığı ile ilgili mevcut problemlerin tanısının konularak tedavisi ile ilgili süreçlerin belirlenmesi
- Canlılarda gözlemlenen hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların canlılar üzerinde
meydana getirdiği olumlu/olumsuz etkilerin meydana geliş mekanizmalarının araştırılması - Canlı vücudunda meydana gelen fizyolojik, biyokimyasal ve davranışsal değişikliklerin araştırılması
meydana getirdiği olumlu/olumsuz etkilerin meydana geliş mekanizmalarının araştırılması
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri deney hayvanlarının deneysel ve bilimsel
amaçlar ile kullanılabilecekleri çalışma konuları arasında yer almaktadır?
II-III-IV |
I-II-III-IV |
I-II-III |
I-II-IV |
I-III-IV |
Deney hayvanlarının deneysel ve bilimsel amaçlar ile kullanılabilecekleri çalışma konularını da aşağıdaki başlıklar halinde özetleyebiliriz.
- Canlıların sağlığı ile ilgili konularda mevcut bozukluk (anomalilerin) ya da hastalıkların önlenmesi
- Canlı sağlığı ile ilgili mevcut problemlerin tanısının konularak tedavisi ile ilgili süreçlerin belirlenmesi
- Canlılarda gözlemlenen hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların canlılar üzerinde
meydana getirdiği olumlu/olumsuz etkilerin meydana geliş mekanizmalarının araştırılması - Canlı vücudunda meydana gelen fizyolojik, biyokimyasal ve davranışsal değişikliklerin araştırılması
- Çevresel kirleticilerin canlı üzerinde meydana getirdiği etkilerden yola çıkarak, çevre kirliliğini önlemede ortaya atılan yeni stratejilerin çevre-canlı etkileşimi ile araştırılması
- Canlılar üzerinde yapılan deneyleri yeni araştırmacılara aktarmak, mevcut teknikler
ile ilgili bilgilerin genç araştırmacılara aktarılması, onları pratiklerinin arttırılması ile
ilgili eğitsel faaliyetler - Pek çok bilimsel ve adli vakaların aydınlatılması amacı ile yapılan birçok araştırmada deney hayvanlarının kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır.
Doğru cevap B'dir.
19.Soru
“Deney hayvanları üzerinde cerrahi bir uygulamanın yapılmadığı bölümdür. Bu bölümde deney hayvanları üzerinde çeşitli tanıya yönelik testler gerçekleştirilebilir. Bu odada işlem yapılacak hayvanlara anestezi yapılmayacağı için daha küçük çapta müdahaleler gerçekleştirilebilir.”
Yukarıda açıklaması verilen oda tipi operasyon odalarından hangisidir?
Basit Girişim Odası
|
Hayvan Hazırlama Odası
|
Soyunma Odası
|
Operasyon Odası
|
Post-operatif Bakım Odası |
Basit girişim odası, deney hayvanları üzerinde cerrahi bir uygulamanın yapılmadığı bölümdür. Bu bölümde deney hayvanları üzerinde çeşitli tanıya yönelik testler gerçekleştirilebilir. Bu odada işlem yapılacak hayvanlara anestezi yapılmayacağı için daha küçük çapta müdahaleler gerçekleştirilebilir.
20.Soru
- Deney Hayvanı Kabulü ve Karantina Odası
- Basit Girişim Odası
- III. Hayvan Hazırlama Odası
- Soyunma Odası
Yukarıda verilenlerden hangileri tesisin laboratuvar bölümünü oluşturan operasyon odalarından biridir?
I ve II
|
I ve III
|
II ve IV
|
II, III ve IV
|
I, II, III ve IV |
Tesisin laboratuvar bölümünü oluşturan operasyon odaları, adından da anlaşılabileceği gibi deney hayvanları ile ilgili girişimlerin yapıldığı çeşitli odalardan oluşmaktadır. Bu odalardan her biri hayvanlara yapılacak işleme göre farklı özellik taşımaktadır. Aynı işleve sahip olan odaların sayısı, yeterli personelin var olması, tesisin kapasitesi veya ihtiyaca göre, kuruluş ruhsatında var olmak şartı ile birden fazla sayıda da olabilir. Operasyon odaları ya da genel olarak laboratuvar bölümünde aşağıdaki bölümlerin bulunması gerekmektedir.
• Deney Hayvanı Kabulü ve Karantina Odası
• Basit Girişim Odası • Hayvan Hazırlama Odası
• Soyunma Odası
• Operasyon Odası
• Re animasyon (Uyandırma) Odası
• Post-operatif Bakım Odası
• Yıkama ve Sterilizasyon Odası
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ