Laboratuvar Hayvanlarını Yetiştirme ve Sağlığı Ara 8. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Yavru sıçanlarda kuyruklarında ödem ve halkasal yapıların oluşması ile karakterize ring-tail durumunun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
Kafes büyüklüğünün uygun olmaması |
Verilen yemin yetersiz oluşu |
Ortam neminin gerekenden az oluşu |
Ortam sıcaklığının gerekenden düşük oluşu |
Ortamda zararlı gaz oranının düşüşü |
Ortam nemi hem canlı sağlığı açısından hem de hayvan refahı açısından önem taşımaktadır. Barındırılan canlı türüne bağlı değişmekle birlikte ortam neminin ortalama olarak % 45-65 aralığında olması yeterli olarak kabul edilmektedir. Ancak ortamın nem miktarı türün duyarlılığına göre ayarlanmalıdır. Mesela; ortam neminin sıçan yetiştirme odalarında düşük olması, sonucu yavru sıçanlarda “ring-tail” adı verilen yapıların oluşmasına neden olur.
2.Soru
- İlgili kurum veya kuruluş içerisinde hayvan deneyleri ile çalışma yapan birimlerden birer adet temsilci üye
- Kendisi ve birinci derece yakınları, hayvanlar üzerinde deneysel çalışma yapmayan ve kuruluş ile çıkar ilişkisi olmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bir kişi
- Kurum veya kuruluş ile çıkar ilişkisi olmayan sivil toplum kuruluşuna üye Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı bir kişi
- Deney hayvanı ünitelerinde, deney hayvanı kullanım sertifikasına sahip, tam zamanlı olarak ilgili birimde çalışan, deney hayvanı üretim ve bakımından sorumlu ve hayvan deneyleri konusunda en az 5 yıl deneyimli bir veteriner hekim
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri HADYEK üyelerinin taşıması gereken asgari özelliklerdendir?
Yalnız l |
Yalnız ll |
l, ll ve lll |
lll ve lV |
I, ll, lll ve IV |
I, II ve III. şıklarda verilenler doğrudur. IV. şıkta ise veteriner hekimin en az 5 yıl değil, en az 1 yıl deneyimli olması HADYEK üyeliği için yeterlidir.
3.Soru
Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulları (HADYEK) için en az ve en çok üye sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
3- 5 |
5- 11 |
5- 21 |
10- 21 |
10- 31 |
HADYEK en az beş, en fazla yirmi bir üyeden oluşur.
4.Soru
Aşağıdakilerden hangisi deney öncesi hayvan refahının sağlanması için yapılır?
Konaklama şartlarının uygun olması
|
Hayvanın korku, endişe ve huzursuzluğunu azaltmak
|
Hayvanın ağrı hissetmesini engellemek
|
Deneyin güvenli ve rahat yapılmasını sağlamak
|
Hayvanın kendi kendine zarar vermesini engellemek |
Deney hayvanlarının konaklanacağı tesisin ana özelliklerinin, tesis içindeki bölümlerin, koridorların, odaların, barınak ve ofislerin yapısal özelliklerinin nasıl olduğu ve uygun şartların sağlanması yani konaklama deney öncesi en önemli kısımdır. Hayvanın korku, endişe ve huzursuzluğunu azaltmak,
• Hayvanın ağrı hissetmesini engellemek,
• Deneyin güvenli ve rahat yapılmasını sağlamak,
• Hayvanın kendi kendine zarar vermesini engellemek,
• Deneyi yapan personeli korumak deney sırasında yapılan işlemlerdir.
5.Soru
Genetik ve çevresel nedenlerle ortaya çıkan ve insanlardaki hastalığa benzer patoloji ve hastalık belirtisi gösterebilen hayvan modeli hangisidir?
Spontan Modeller |
Negatif Modeller |
Olası Modeller |
Pozitif Modeller |
İndüklenmiş Modeller |
Spontan (Kendiliğinden Gelişen) Modeller
Genetik ve çevresel nedenlerle ortaya çıkan ve insanlardaki hastalığa benzer patoloji ve hastalık belirtisi gösterebilen hayvan modelleridir. Spontan modeller, genetik olarak homojen olan inbred soylarda şekilleneceği gibi rastgele yetiştirilen (random bred) ve dolayısıyla daha heterojen hayvan gruplarından da oluşabilir.
6.Soru
- Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler.
- Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz.
- III. Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üreme hakkına sahiptir. Fakat eğitim amaçlı olarak özgürlükten yoksun kılınabilir.
- Bütün çalışan hayvanlar iş süresi ve yoğunluğunun sınırlandırılması ve güçlerini artırıcı bir beslenme ve dinlenme hakkına sahiptir.
Yukarıdakilerden hangileri Hayvan hakları evrensel bildirisinde yer alır?
I ve II
|
I, II ve IV
|
II ve IV
|
II, III ve IV
|
I, II, III ve IV |
Hayvan Hakları Evrensel Bildirisinde yer alan maddeler şöyledir:
• Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler.
• Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. Bir hayvan türü olan insan, öbür hayvanları yok edemez. Bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez. Bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanların insanca gözetilme, bakılma ve korunma hakları vardır.
• Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa bu bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmalıdır.
• Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üreme hakkına sahiptir. Eğitim amaçlı olsa bile özgürlükten yoksun kılmanın her çeşidi bu hakka aykırıdır.
• Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan bir türden olan bütün hayvanlar uyumlu bir biçimde türüne özgü yaşam koşulları ve özgürlük içinde yaşama ve üreme hakkına sahiptir.
• İnsanların yanlarına aldıkları bütün hayvanlar doğal ömür uzunluklarına uygun sürece yaşama hakkına sahiptir. Bir hayvanı terk etmek acımasız ve aşağılık bir davranıştır.
• Bütün çalışan hayvanlar iş süresi ve yoğunluğunun sınırlandırılması ve güçlerini artırıcı bir beslenme ve dinlenme hakkına sahiptir.
• Hayvanlara fiziki ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başka biçimlerdeki her türlü deneyler için de durum böyledir.
• Hayvan beslenmek için yetiştirilmişse de bakılmalı, barındırılmalı, taşınmalı, ölümü de acı çektirmeden ve korkutmadan olmalıdır.
• Hayvanlardan insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamaz, hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler hayvan onuruna aykırıdır.
• Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldü- rülmesi yaşama karşı suçtur.
• Çok sayıda yabani hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış bir soykırım, yani bir suçtur.
• Hayvan ölümüne de saygı göstermek gerekir. Hayvanın öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmalıdır.
• Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır.
7.Soru
1) Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar için Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması, Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile Deney Yapacak Olan Laboratuvarların Kuruluş, Denetleme, Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
2) Hayvanları Koruma Kanunu
3) Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma, Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
Ülkemizde gerçekleşen numaralandırılmış yasal düzenlemelerin kronolojik sıralaması aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
1, 2, 3 |
2, 3, 1 |
3, 1, 2 |
2, 1, 3 |
2, 3, 1 |
1, 2, 3 doğru kronolojik sıralamadır.
8.Soru
- Operasyon odaları
- Barınma odaları
- Alet ve ekipman yıkama ve dezenfeksiyon odası
- Koridorlar
- Geçici atık toplama deposu
Hangileri deney hayvanları üretim tesislerindeki servis alanları arasında yer alır?
I, II ve III |
IV ve V |
I, III ve V |
II, III ve IV |
III, IV ve V |
Tesis içerisinde yer alan servis alanları, tesis içerisinde deney hayvanları üretim, barındırma ve deney sonrasındaki bertaraf işlemleri sırasında ilgili personelin kullandığı oda ve alanları kapsamaktadır. Bu alanlar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
• Yem ve altlık malzeme deposu
• Tıbbi ürünler ve sarf malzemesinin deposu
• Yedek malzeme deposu
• Alet ve ekipman yıkama ve dezenfeksiyon
odası
• Geçici atık toplama deposu
• Koridorlar
Doğru cevap E seçeneğidir.
9.Soru
Aşağıdaki ifadelerden hangisi deney hayvanları ile ilgili doğru verilmiştir?
Doğal ortamda büyüyen hayvanlar kullanılır. |
Sadece kobay, hamster ve tavşan deney hayvanı olarak kullanılır. |
Deney hayvanların deneylerde kullanılması için genetik yapılarının bilinmesi gerekir. |
Deney hayvanları sadece kozmetik ürünlerin test edilmesinde kullanılır. |
Çevre kirliliğine yönelik çalışmalarda deney hayvanlarının kullanımına ihtiyaç duyulmamaktadır. |
Deney hayvanları, laboratuvar ya da çiftliklerde özel olarak üretilirler, deneylerde doğal ortamda büyüyen hayvanlar kullanılmaz. Deneylerde kobay, hamster, tavşan, keçi, koyun, sığr, domuz,inek, at, köpek gibi hayvanlar kullanılabilir. Deney hayvanları birçok alan için kullanılabilir, sadece kozmetik ürünler için kullanılmaz. Birçok alanda olduğu gibi çevrenin korunması ve çevre kirliliğine yönelik toksikolojik çalışmalarda deney hayvanları kullanılır. Deney hayvanlarının deneylerde kullanıldığında tutarlı, tekrarlanabilir ve sağlıklı sonuçlar alınabilmesi için hayvanların biyolojilerinin, genetik yapılarının, fizyolojilerinin gibi parametrelerin iyi bilnmesi gerekir.
10.Soru
Laboratuvar ya da çiftliklerde, bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere yetiştirilen hayvanlara ne ad verilir?
Çiftlik hayvanı
|
Evcil hayvan
|
Deney hayvanı
|
Kafes hayvanı
|
Kümes hayvanı |
Deney hayvanları laboratuvar ya da çiftliklerde, bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere yetiştirilirler. Çiftliklerde ve laboratuvarlarda özel olarak üretilen bu hayvanlar, yapay ortamlar olan kafeslerde doğmakta; bu ortamda araştırma, deney ve testlerde kullanıldıktan sonra yine çiftlik veya laboratuvarlardaki kafeslerde yaşamları sona ermektedir. Bu hayvanlara örnek olarak başta sıçan (rat) ve fare olmak üzere kobay, hamster ve tavşan gibi canlılar “Laboratuvar Hayvanları” ya da “Deney hayvanı” olarak adlandırılır.
11.Soru
Hayvanların acıya katlanıp katlanamayacakları sorusunu gündeme getiren 1789 yılında Bentham tarafından yayınlanan eser aşağıdakilerden hangisidir?
Hayvanların Kurtuluşu
|
Hayvan Çiftliği
|
Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi
|
Ahlak ve Yasa Prensiplerine Başlangıç
|
Hayvanları Koruma Yasası |
(1748- 1832), hayvanların acı çekmediği savına katılmıyordu ve Bentham 1789’da yayınladığı “Ahlak ve Yasa Prensiplerine Başlangıç” isimli eserinde hayvanların acıya katlanıp katlanamayacakları sorusunu gündeme getirmiştir. Bentham ve yandaşlarına rağmen, 20. yüzyıla kadar hayvanlar üzerinde araştırmalar hayvanların acı çekmediği düşüncesine dayanarak devam etmiştir.
12.Soru
Sorumlu yönetici odası, sorumlu veteriner hekim odası, hayvan teknikeri odası, personel, duş, soyunma ve dinlenme odaları gibi odalar hangi kapsamdadır?
İdari birim/personel hizmet odaları
|
Sistem kontrol odaları
|
Servis alanları
|
Üretim ve barındırma odaları
|
Operasyon odaları |
İdari Birim/Personel Hizmet Odaları Tesis içerisinde resmi işlemler için bir idare bölümü oluşturulmalıdır. Sorumlu yönetici (müdür), sorumlu veteriner hekim, hayvan teknisyeni ve bir adet eğitim ile bir tane toplantı odası idare katında yer almalı, tesis içerisinde idareciler dışında kalan diğer personelin dinlenebileceği bir dinlenme odasına da yer verilmelidir. Bu odalar idari birim ve personel odası kapsamına girer.
13.Soru
“Deney sonrasında anestezi altında cerrahi işlem görmüş hayvanların yeniden uyanıncaya kadar gözetim altında tutulduğu odalardır.”
Yukarıda açıklaması verilen oda tipi operasyon odalarından hangisidir?
Post-operatif bakım odası
|
Yıkama ve sterilizasyon odası
|
Basit Girişim Odası
|
Operasyon odası
|
Reanimasyon (uyandırma) odası
|
Reanimasyon (uyandırma) odası, deney sonrasında anestezi altında cerrahi işlem görmüş hayvanların yeniden uyanıncaya kadar gözetim altında tutulduğu odalardır.
14.Soru
I. Yıkama ve Sterilizasyon Odası
II. Karantina Odası
III. Basit Girişim Odası
IV. Re animasyon Odası
Yukarıdakilerden hangileri operasyon odaları ve laboratuvar bölümünde bulunması gereken bölümlerdir?
Yalnız II |
Yalnız I ve III |
Yalnız II ve IV |
Hiçbiri |
Hepsi |
Soruda maddelerde belirtilen tüm odalar operasyon odaları ve laboratuvar bölümünde bulunması gereken bölümlerdir. Bunların yanı sıra Hayvan hazırlama, operasyon, post-operatif bakım ve soyunma odaları bölümleri de bulunmaktadır. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.
15.Soru
- Temel araştırmalar
- İnsan ile hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması
- III. Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar
- Mesleki beceri kazanma, sürdürülmesi veya geliştirilmesi amacıyla yüksek öğrenim veya eğitimi
- Adli tıp soruşturmaları
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri “Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik”te yer alan deney hayvanlarının kullanım amaçları arasında yer almaktadır?
I-II-III-IV-V
|
I-III-IV-V
|
I-II-III-IV
|
II-III-IV
|
Yalnız II |
“Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik”te yer alan deney hayvanlarının kullanım amaçları şunlardır:
I. Temel araştırmalar,
II. İnsan ile hayvan sağlığı ve refahı için doğal çevrenin korunması,
III. Türlerin korunmasını amaçlayan araştırmalar,
IV. Mesleki beceri kazanma, sürdürülmesi veya geliştirilmesi amacıyla yüksek öğrenim veya eğitimi,
V. Adli tıp soruşturmaları.
16.Soru
Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının C¸alışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hangi kurum tarafından yayımlanmıştır?
Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının C¸alışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik hangi kurum tarafından yayımlanmıştır?
Sağlık Bakanlığı |
Tarım ve Orman Bakanlığı |
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı |
Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulu (HADMEK) |
Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu (HADYEK) |
Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının C¸alışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayımlanmıştır.
17.Soru
Aşağıdakilerden hangisi, araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri gruplarından biri değildir?
İndüklenmiş modeller (uyarılmış) |
Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş) |
Negatif modeller |
Olası modeller |
Adapte modeller (uyarlanmış) |
Araştırmalarda kullanılan hayvan modelleri 4 gruba ayrılır:
- İndüklenmiş modeller (uyarılmış)
- Spontan modeller (kendiliğinden gelişmiş)
- Negatif modeller
- Olası modeller
Doğru cevap E seçeneğidir.
18.Soru
I: Oda yüzeyleri gerektiğinde tamamen temizlenebilecek malzemeden yapılmış olmalıdır.
II:Oda duvarlarının tümü hasara dayanıklı olmalıdır.
III: Oda zeminleri ağır malzemelerin taşınmasına olanak sağlamalıdır.
Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri deney hayvanlarının yetiştirildiği odalarda bulunması gereken özelliklerdendir?
I, II ve III |
I ve II |
II ve III |
Yalnız III |
Yalnız II |
Odaların düzenli olması ve temizlik sırasında oda hijyenitesinin sürekli sağlanabilmesi açısından oda yerleşiminde gerekli önlemler alınmalıdır. Genel olarak, oda duvarlarının tümü hasara dayanıklı olmalı, zeminler ağır malzemelerin taşınmasına da olanak sağlamalı ve oda yüzeyleri gerektiğinde tamamen temizlenebilecek malzemeden yapılmış olmalıdır. Deney hayvanının türüne bağlı olarak biyolojisi, oda içerisinde serbest dolaşmasını gerektiriyor ise zeminin ya da oda duvarlarının, canlının metabolik aktiviteleri sonrasında oluşacak yıpranmalara karşı dayanıklı olması da gereklidir.
19.Soru
"........ ........." deney hayvanlarının yetiştirildiği tesis içerisinde, deney hayvanlarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere, havalandırma, nem, ısıtma/ soğutma ve aydınlatma işlemlerinin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için güç ünitesinin bulundu odadır.
Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
Sistem kontrol odaları |
İdari birim/personel hizmet odaları |
Servis alanları |
U¨retim ve barındırma odaları |
Operasyon odaları |
Sistem kontrol odaları havalandırma, nem, ısıtma/ soğutma ve aydınlatma işlemlerinin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için güç ünitesinin bulundu odalardır.
20.Soru
- Koruyucu yaptırımlar
- Hayvan deneylerinin en aza indirilmesi
- III. Mümkün oldukça alternatif yöntemlerin uygulanması için tedbir almaları
- Etik kurullar oluşturmaları
Yukarıdakilerden hangileri 17 Şubat 1989’da AB Parlamentosu Deneysel Amaçlı HayvanKullanımının Kısıtlanması ile ilgili yasal düzenlemede yer almaktadır?
I ve II
|
II ve II
|
I ve IV
|
I, II ve IV
|
I, II, III ve IV |
17 Şubat 1989’da AB Parlamentosu Deneysel Amaçlı Hayvan Kullanımının Kısıtlanması ile ilgili yasal düzenleme hazırlamıştır. Üye ülkelerden deneysel ve diğer bilimsel amaçlı çalışmalarda kullanılan hayvanlar için; Koruyucu yaptırımlar,
• Hayvan deneylerinin en aza indirilmesi,
• Mümkün oldukça alternatif yöntemlerin uygulanması için tedbir almaları,
• Etik kurullar oluşturmaları,
• Deneyleri lisanslandırmaları beklenmektedir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ