gelir tablolarında, satılan malın (mamulün) maliyetinin hesaplanması, stok hesaplarından yararlanılarak düzenlenen, aşağıdaki eşitliğe dayanır:

cevap E şıkkında belirtildiği haliyle olmalıdır.

Bu yöntemde herhangi bir stok, iki bölmeli bir depoda tutulur. Deponun ana bir bölümü vardır. Bunun yanı sıra ikincil bir yedek depo bölümü de bulunur. Yöntem, yedek bölümü olan bir benzin deposuna da benzetilebilir. Normal olarak ana depo kullanılır. Bu depodaki stoklar tamamen kullanıldığı  zaman, yeniden sipariş  verilir. Yeni stok teslim alınıncaya kadar yedek depo kullanılır. Ancak, yedek depoda sipariş teslim alınıncaya kadar geçecek sürede gereksinim duyulan miktar kadar stok miktarı bulunmalıdır. Bu yöntem de, görsel kontrol yönteminin olumlu ve olumsuz yanlarını  taşımaktadır.

Söz konusu yüklemeyi bu hesaplarındaki değerlere göre orantılı olarak dağıtmak istersek,
Satılan Mamullerin Maliyeti: 20.000 TL
Mamuller: 30.000 TL
Yarı Mamuller Stokları 50.000 TL
20.000+30.000+50.000=100.000 TL

Mamuller Hesabı’na Düşen Eksik Yükleme Payı =
30.000/100.000x50.000=15.000TL olarak bulunur.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

Üretimle ilgili işçilik maliyetlerinin, direkt işçilik ve endirekt işçilik olmak üzere iki grubu vardır. Direkt işçilik maliyetleri, özellikle, esas üretim maliyet yerlerinde çalışan işçilerin işletmeye maliyetlerini ifade etmektedir. Direkt işçilik maliyetleri, Direkt İşçilik Saatleri (D.İ.S.) ile Saat Ücretinin çarpılmasıyla elde edilir. Direkt İşçilik Maliyetleri bölümüne kaydedilir. Endirekt İşçilik Maliyetleri ise Çalışan Direkt İşçilik Saatleri ile Saat Ücretinin çarpımı sonucunda bulunur ve Endirekt İşçilik Maliyetleri bölümüne yazılır. Doğru yanıt B’ dir.

İşletmelerde maliyet yerleri itibariyle genel üretim maliyeti yükleme oranlarının bir tek mi yoksa bölümsel yükleme oranlarının mı kullanılacağı üretim maliyetlerinin hesaplanmasında yer alır. Genel üretim maliyeti toplamını oluşturan unsurların ayrıntılarının belirlenmesi ile işletmede kullanılan yükleme anahtarlarının çok çeşitli olması ve bunların belirlenmesi ise sipariş maliyeti sisteminde mamullere yüklenecek genel üretim maliyeti için tahmini yükleme oranını hesaplamada önem taşır. Doğru yanıt D’ dir.

Cevap E şıkkında açıklandığı şekliyle olması gerekmektedir.

Faaliyetlerin maliyet analizi sistemlerinin temeli olarak kullanılmasını zorunlu kılan bazı nedenler şöyle sıralanabilir:

• Faaliyetler, değişim için uygun bir temeli oluşturur.
• Faaliyetler, kolaylıkla anlaşılır.
• Faaliyetler, maliyetleri taşıyan faktörlere dikkati çeker.
• Faaliyetler, mamul maliyetlerinin doğruluk derecesini artırır.
• Faaliyetler, sürekli gelişmeyi tamamlar.
• Faaliyetler, finansal ve finansal olmayan başarı ölçülerini bütünleştirir.
• Faaliyetler, kendi aralarındaki karşılıklı bağımlılığa dikkati çeker.
• Faaliyetler, planlamayı, kontrolü ve karar destek sistemini birbirine bağlar.

Doğru yanıt B seçeneğidir.

İşletmenin ürettiği mamullerin direkt maliyetlerini hesaplamak için her iki mamulün ayrı ayrı; direkt ilk madde/malzeme miktarı, mamulün adet sayısına bölünerek birim başına düşen maliyeti bulunur. Toplamlar toplanarak üretilen mamulün direkt maliyetine ulaşılır. Doğru yanıt B’ dir.

Genel üretim maliyetleri hem sipariş maliyeti kartına hem de yevmiye kayıtlarına, genel üretim maliyetlerinin aşağıdaki özelliklerinden dolayı, tahmini olarak yüklenmek zorunluluğu bulunmaktadır. Bunun da nedenleri şunlardır:

• Genel üretim maliyetlerinin zaman içinde düzensiz gelişme göstermesi,
• Genel üretim maliyetlerinin kesin tutarlarının ancak dönem sonunda belli olması,
• Genel üretim maliyetlerinin dönem içindeki kapasite değişikliklerinden etkilenmesi,
• Dönemlik tutarları belli olan bazı maliyetlerin bir kısmının üretim maliyetlerine yüklenmesinin istenmemesi

Doğru yanıt D seçeneğidir.

"Dönem başı yarı mamullerin toplam maliyeti + Dönemin toplam üretim maliyetleri = Dönem sonu yarı mamullerin toplam maliyeti + Üretimi tamamlanan mamullerin toplam maliyeti" eşitliğinin sağlanması gerekir.

Bu durumda;

20.000+45.000=Dönem sonu yarı mamullerin toplam maliyeti  + 55.000

Dönem sonu yarı mamullerin toplam maliyeti= 10.000

Bu maddelerin hepsi  safha maliyeti sisteminde mamul ve yarı mamul maliyetlerinin hesaplanmasında izlenecek adımlardandır.

Mamullerin ve Yarı Mamullerin Maliyetinin Hesaplanması (Maliyetlerin tek bir yerde toplanması değil dağıtılması gerekmektedir.)

Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler: Üretim tesislerinin ve ekipmanın kullanılabilmesi için işletme dışından satın alınan kanalizasyon, elektrik, su, doğal gaz ve iletişim için yapılan ödemeler, üretimle ilgili taşıtların ve benzeri sabit kıymetlerin işletme dışına yaptırılan bakım onarım maliyetleri, üretim tesislerinde çalışanların işletmeye taşınma maliyetleri bu sınıfa girer.

Genel üretim maliyeti toplamının Yükleme anahtarı miktarına bölümüyle Tahmini Genel Üretim Yükleme Oranı bulunmaz. Toplam Üretim Maliyetlerinin Sipariş Miktarına bölünmesiyle işletmede Birim Üretim Maliyeti bulunur. Üretimde kullanılan işçilerin yevmiye kaydı, Direkt İşçilik Giderleri Hesabı ile Genel Üretim Giderleri Hesabının toplanmasıyla kayıt edilir. Yarı mamuller-üretim hesabında, Maliyet Yerinin Yükleme Ölçüsü ile Genel Üretim Maliyeti Yükleme Oranının çarpılmasıyla siparişe yüklenen toplam genel üretim maliyeti tutarı bulunmuş olur. Doğru yanıt B’ dir.

Söz konusu yüklemeyi bu hesaplarındaki değerlere göre orantılı olarak dağıtmak istersek,
Satılan Mamullerin Maliyeti: 20.000 TL
Mamuller: 30.000 TL
Yarı Mamuller Stokları 50.000 TL
20.000+30.000+50.000=100.000 TL

Satılan Mamullerin Maliyeti Hesabı’na Düşen Eksik Yükleme Payı =
20.000/100.000x50.000=10.000TL olarak bulunur.

Doğru yanıt A seçeneğidir.

Birinci aşamada genel üretim maliyetleri; yardımcı ve esas üretim maliyet merkezlerine dağıtılmaktadır. İkinci aşamada; birinci aşamada yardımcı maliyet merkezlerine dağıtılan genel üretim maliyetleri, bazı yöntemlerden yararlanarak esas üretim merkezlerinde toplanmaktadır. Bu aşamadan sonra maliyet dağıtımı bir adım daha ileri götürülür ve üçüncü ve son aşamada, esas üretim maliyet merkezlerinde toplanan genel üretim maliyetlerinden, otomobil, mobilya ve kitap gibi, mamullere maliyet dağıtılması (yüklenmesi) işlemi gerçekleştirilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Safha (evre) maliyeti sistemi; birbirini takip eden üretim aşamalarında, süreklilik ilkesiyle, homojen (birbirine benzer) mamuller üretilen işletmelerde uygulanır.

Kalite kontrol, bilgi işlem, yemekhane, revir, sosyal tesis, bakım onarım ve enerji merkezi gibi bölümler mamulün üretilebilmesi için destekleyici, yardımcı maliyet merkezlerini oluşturur. Mamuller esas üretim maliyet merkezlerinde üretilmektedir. Doğru yanıt B’ dir.