Mantığın Gelişimi Ara 3. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
İbn Sina'nın İslam Dünyasındaki Mantık geleneğine damgasını vuran eseri aşağıdakilerden hangisidir?
Sofistik Deliller |
Şifa |
İşaretler ve Tembihler |
Dâniş Nâme |
Necat |
İbn Sina' nın Şifa dışındaki eserlerden başlıcaları İşaretler ve Tembihler (el-İşârât ve’t-Tenbîhât), Farsça kaleme aldığı Dâniş Nâme, Şifa’nın bir özeti niteliğindeki Necat (en Nejât) olarak sayılabilir. Bunlardan bilhassa İşaretler ve Tembihler, İslam Dünyasındaki Mantık geleneğine damgasını vurmuştur.
2.Soru
Hangi büyük düşünür bazı mantık ilkelerini ortaya koymuş olsa da bir mantıkçı olarak anılmaz?
Hangi büyük düşünür bazı mantık ilkelerini ortaya koymuş olsa da bir mantıkçı olarak anılmaz?
Platon |
Aristoteles |
Sokrates |
Zenon |
Akhilleus |
Platon bazı mantık ilkelerini ortaya koymuş olsa da bir mantıkçı olarak anılmaz. Platon düzgün düşünme ilkeleri diye kabul edebileceğimiz mantık ilkelerini felsefede ihtiyaç duydukça tartışmış ama bu ilkeleri bir sistem biçiminde sunmayı amaçlamamıştır.
3.Soru
Aristoteles’e göre tasım (sullogismos), belirli önermelerin varsayılmasıyla, diğer bir önermenin bu varsayımlardan ötürü zorunlu olarak çıktığı uslamlamadır.
Aşağıdakilerden hangisi Organon'un tasım mantığına ayrılmış kısmıdır?
Aristoteles’e göre tasım (sullogismos), belirli önermelerin varsayılmasıyla, diğer bir önermenin bu varsayımlardan ötürü zorunlu olarak çıktığı uslamlamadır.
Aşağıdakilerden hangisi Organon'un tasım mantığına ayrılmış kısmıdır?
Kategoriler |
Birinci Çözümlemeler |
Topikler |
İkinci Çözümlemeler |
Önerme Üstüne |
Birinci Çözümlemeler, Organon'un tasım mantığına ayrılmış kısmıdır. Doğru cevap B'dir.
4.Soru
Aristoteles mantık sistemi Organon adı altında derlenmiştir. Organon’u oluşturan kitaplar arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
Aristoteles mantık sistemi Organon adı altında derlenmiştir. Organon’u oluşturan kitaplar arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?
Kategoriler |
Önerme Üstüne |
Topikler |
Birinci Çözümlemeler |
Düzgün Düşünme İlkeleri |
Organon'u oluşturan kitaplar şunlardır: Kategoriler, Önerme Üstüne, Topikler, Birinci Çözümlemeler, İkinci Çözümlemeler. Doğru cevap E'dir.
5.Soru
Var olanın yaratılmadığı, yok
olmayacağı, öncesiz-sonrasız olduğu ve değişmediği sonuçlarına varan felsefeci aşağıdakilerden hangisidir ?
Platon |
Parmenides |
Eflatun |
Aristoteles |
Zenon |
Parmenides var olanın yaratılmadığı, yok
olmayacağı, öncesiz-sonrasız olduğu ve değişmediği sonuçlarına varmıştır.
6.Soru
Arap mantıkçılar tarafından yapıtın ifadelerini büyük ölçüde yeniden ifade etmek ve gerektiğinde açıklamak için yapılan yorumlar hangi kategoriye girer?
Muhtasar |
Tefsir |
Telhis |
Şerh |
Açıklama |
Bağdat okulunda bir yandan çeviri etkinliği devam ederken, bilinen mantık ya- pıtlarının Arapça yazan mantıkçılar tarafından yorumları (şerhleri) yapılmaya başlamıştır. Bu yorumlar uzunluğuna göre üçe ayrılmaktadır: ilki, muhtasar (kısa şerh) olanlar: O¨zgün yapıtın ana düşüncelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır ve genellikle yorumlanan (şerh edilen) yapıtın yarısı kadar uzunluktadır. ikincisi, tel- hi^s olanlar: Yorumlanan yapıtın ifadelerini büyük ölçüde yeniden ifade etmekte ve gerektiğinde ek açıklamalara yer vermektedir. U¨çüncüsü ise, tefsi^r olanlar: Yorumlanan yapıtın tamamını parçalar halinde ifade etmekte ve her bir parçanın ayrıntılı bir açıklamasını ortaya koymaktadır.
7.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Megara okulunda yetişen ünlü düşünürlerden değildir?
Diodorus |
Kronus |
Philo |
Aristoteles |
Eubulides |
Megara Okulu’nda başta Diodorus Kronus ve Philo olmak üzere önemli mantıkçılar yetişmiştir. Megara Okulu’nda mantığa önem verildiği bilinmektedir. Bu durum abartılı bazı söylentilere de yol açmıştır. Laertius’un da aktardığı bir söylentiye göre, Diodorus bir saray daveti sırasında kendisine yöneltilen bir mantık sorusunu yanıtlayamadığı için intihar ederek yaşamına son vermiştir.
8.Soru
Megara Okulu ünlü matematikçiyle aynı adı taşıyan hangi düşünür tarafından kurulmuştur ?
Aristoteles |
Platon |
Megara’lı Öklid |
Philo |
Diodorus Kronus |
Megara Okulu ünlü matematikçiyle aynı adı taşıyan Megara’lı Öklid tarafından kurulmuştur
9.Soru
Aşağıdakilerden hangisi mantık çalışmalarına diğer Süryani okullarına göre daha fazla ağırlık veren okullardan biri değildir?
İskenderiye Okulu |
Urfa Okulu |
Cundişâpûr Okulu |
Antakya Okulu |
Nusaybin Okulu |
Mantık çalışmalarına diğer Süryani okullarına göre daha fazla ağırlık veren
okullardan bazıları şunlardır: Urfa Okulu, Cundişâpûr Okulu, Antakya Okulu, Nusaybin Okulu, Kınnesrin Okulu.
10.Soru
İmin nesnel anlamına ne denmektedir?
Lekton |
İmge |
İşaret |
İşaret edilen |
Paradoks |
İmin nesnel anlamına Lekton denir. Doğru cevap A'dır.
11.Soru
- Akıl yürütme biçimlerinin ifadesinde değişkenlerin terimlerin yerini tutması
- Önerme eklemlerinin doğru yorumunun ne olması gerektiği konusunda ilk yaklaşımların ortaya koyulması
- Akıl yürütmenin çıkarım kuralı fikrini geliştirerek ele alınması
- Kipli önermelerin ve bu önermelerin ilişkilerinin bu araştırılmasında temel olacak kipliklerin(modaliteler) tanımlanması
- Lekton kavramını ortaya atarak bugünkü önerme kavrayışının başlangıç adımını atmak
Yukarıda verilenlerden hangileri Stoa Mantığının mantığın gelişimindeki en önemli katkılarındandır?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
I, II ve III |
II, III, IV ve V |
Stoa Mantığının, mantığın gelişimindeki en önemli sayılan katkılarının bazıları şunlardır:
- “Çıkarım kuralı” fikrini geliştirerek, akıl yürütmeyi Aristoteles’ten farklı bir yaklaşımla ele almışlardır.
- Önerme eklemlerinin doğru yorumunun ne olması gerektiği konusunu tartışmaya açmışlar ve bu konuda ilk yaklaşımları ortaya koymuşlardır.
- Çatışkılar (paradokslar) ortaya koyarak, felsefi düşünmenin anahtar kavramlarının anlamlarını açıkça belirlemenin güçlüğüne dikkati yöneltmişlerdir.
- Kiplikleri (modaliteler) tanımlamaya girişmişler, kipli önermelerin özelliklerinin ve kipli önermeler arasındaki ilişkilerin bu tanımlar temelinde araştırılmasının yolunu açmışlardır.
- Lekton kavramını ortaya atarak bugünkü önerme kavrayışının başlangıç adımını atmışlardır.
Bu bilgilerden de anlaşıldığı gibi doğru cevap E’dir. Akıl yürütme biçimlerinin ifadesinde değişkenlerin terimlerin yerini tutması ise Aristoteles Mantığının bir özelliğidir.
12.Soru
Aşağıdakilerden hangisi ilk Müslüman felsefeci ve İslam dünyasında Meşşâî (Aristotelesçi) okulun ilk temsilcisi olarak kabul edilmektedir?
Fârâbî |
Kindî |
İbn Sînâ |
Gazâlî |
İbn Rüşd |
Kindî ilk Müslüman felsefeci ve İslam dünyasında
Meşşâî (Aristotelesçi) okulun ilk temsilcisi olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.
13.Soru
Aristoteles’in tanıtlamaya dayalı bilimlerin yöntemi üzerine olan çalışması aşağıdakilerden hangisidir?
Birinci Çözümlemeler |
İkinci Çözümlemeler |
Kategoriler |
Topikler |
Yorum Üstüne |
İkinci Çözümlemeler, Aristoteles’in tanıtlamaya dayalı bilimlerin yöntemi üzerine olan çalışmasıdır.
14.Soru
Stoa mantığındaki önermelere göre aşağıdakilerden hangisi doğru değildir?
"İse" ifadesi ile oluşturan ifadeler tikel evetleme önermeleridir. |
“Ve” ifadesi ile oluşturulan tümel-evetleme önermeleridir. |
“Veya” ifadesi ile oluşturulan tikel-evetleme önermeleridir. |
“Olduğuna göre” ifadesi ile oluşturulan sözde-koşullu önermelerdir. |
“C¸ünkü” ifadesi ile oluşturulan sebep-sonuç önermeleridir. |
Laertius’a göre Stoalılar şu bileşik önermeler üzerinde durmuşlardır:
(1) “ise” ifadesi ile oluşturulan koşul önermeleri,
(2) “Ve” ifadesi ile oluşturulan tümel-evetleme önermeleri,
(3) “Veya” ifadesi ile oluşturulan tikel-evetleme önermeleri,
(4) “Olduğuna göre” ifadesi ile oluşturulan sözde-koşullu önermeler,
(5) “C¸ünkü” ifadesi ile oluşturulan sebep-sonuç önermeleri,
(6) “Daha çok” ifadesi ile oluşturulan önermeler,
(7) “Daha az” ifadesi ile oluşturulan önermeler.
Stoa mantıkçılarının çağdaş standart mantığa göre doğrusal sayılan önerme eklemlerini de doğrusal sayılmayan önerme eklemlerini ele aldıkları anlaşılmaktadır. Listedeki koşul, tümel-evetleme, tikel-evetleme eklemleri standart mantıkta doğrusal önerme eklemleri olarak kabul edilmektedir.
15.Soru
Bir kavramın tanımının genel bir kavramın bölümlere ayrılması ile tanımlanmasına ne denir?
Kategori |
Bölme |
Tanıtlama |
Tasım |
Terim |
Bölme, bir kavramın tanımının genel bir kavramın bölümlere ayrılması ile tanımlanmasına denir.
16.Soru
10.yy'da İslam İmparatorluğunun başkenti ve aynı zamanda bilim merkezi olan şehir hangisidir ?
Tahran |
Bağdat |
Kahire |
İstanbul |
Mardin |
10.yy'da İslam İmparatorluğunun başkenti ve aynı zamanda bilim merkezi olan şehir Bağdat'dır.
17.Soru
Aşağıda Gazali ile ilgili olarak verilenlerden hangisi doğru bir ifade değildir?
Müslümanlar arasında mantığın saygınlığının artmasında etkilidir. |
Mantık ve felsefenin ayırt edilemeyeceğini savunmuştur. |
Ona göre duyu öncülleri ile edinilen bilgiler kesindir. |
Ona göre mantık insanı her türlü bilgiye ulaştıran tek araçtır. |
Tasımları kullanılan öncüllerin bilgi değeri bakımından da ele almaktadır. |
Gaza^li^’nin felsefeye felsefecilere (özellikle meşşa^i^ felsefecilerin bazı görüşlerine) karşı tutumu ise Felsefecilerin Tutarsızlığı. (Teha^fütü’l-Fela^sife) ile açıkça ortaya koyduğu gibi olumsuzdur. Bu iki görüşünü bağdaştırmak için mantığın felsefeden ayrı olduğu görüşünü benimsemiş ve büyük ölçüde kabul ettirmiştir. Mantık felsefenin veya bir başka bilimin bir kısmı olmayıp her bilim için bir araçtır. Mantığa karşı şüphe duyulmasının nedenlerinin başında, mantığın kabul edilmesiyle felsefenin de kabul edileceği düşüncesi olduğundan, Gaza^li^’nin mantığın felsefeden bağımsız olduğunu kabul ettirmesi, mantığın kabul görmesinde etkili olmuştur. Gaza^li^’nin başvurduğu bir diğer sav da mantığın din, bilim, felsefe gibi hiçbir konuda olumlu ya da olumsuz bir yargı içermediğidir. Bu kabul edilirse mantık hiçbir kültürün malı olmayıp ayrıca hiçbir kültüre de yabancı olmayacaktır.
18.Soru
I. “Çıkarım kuralı” fikrinin geliştirilmesi
II. Önerme eklemleri hakkında ilk yaklaşımların ortaya konulması
III. Kipliklerin tanımlanma çalışmaları
IV. Lekton kavramının öne atılması
Yukarıdaki bilgilerden hangileri Stoa Mantığı’nın mantığın gelişimine katkılarındandır?
I ve II |
I ve III |
II ve III |
III ve IV |
I, II, III ve IV |
“Çıkarım kuralı” fikrinin geliştirilmesi; Önerme eklemleri hakkında ilk yaklaşımların ortaya konulması;
Kipliklerin tanımlanma çalışmaları; Lekton kavramının öne atılması, Stoa Mantığı’nın mantığın gelişimine katkılarındandır. Doğru cevap E'dir.
19.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Zenon’un öne sürmüş olduğu çatışkılardandır?
Hareketin olanaksızlığı çatışkısı |
Değişimin zorunluğu çatışkısı |
Dört A çatışkısı |
Pist çatışkısı |
Sonsuz çatışkı |
Hareketin olanaksızlığı çatışkısı Zenon’un öne sürmüş olduğu çatışkılardandır.
20.Soru
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?
Yunanlılar |
Mısırlılar |
Romalılar |
Likyalılar |
Lidyalılar |
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması Yunanlılarca gerçekleştirilmiştir. Doğru cevap A'dır.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ