Mantığın Gelişimi Ara 4. Deneme Sınavı
Toplam 20 Soru1.Soru
Aşağıdakilerden hangisinde İbn-i Sina'nın islam mantık tarihi için önemi doğru olarak ifade edilmiştir?
Aristotales mantığının sorunlarını bağımsız bir anlayış içinde çözümlediği için |
Aristotales'in tüm eserlerini yorumladığı için. |
Mantıkla alakalı olarak pek çok eser bıraktığı için. |
Kipli önermeler ve kipli tasımlar konusunu açıkladığı için. |
Farklı mantık terimleri kullandığı için. |
İbn Si^na^’nın islam mantık tarihi içindeki en önemli özelliği Aristoteles mantığı- nın sorunlarını bağımsız bir mantık anlayışı içinde çözümleme ve çözmeye yönel- mesidir.
Dolayısıyla İbn Si^na^, Fa^ra^bi^’nin Aristoteles metinlerine yaklaşımından ayrılmış ve islam dünyasında bağımsız bir mantık geleneği oluşmasının yolunu açmıştır.
2.Soru
Aşağıdaki bilgilerden hangileri doğrudur?
İm soyut nesnedir |
İmlenen soyut nesnedir |
Anlam fiziksel bir nesnedir |
Her imlenenin anlamı lektondur |
İm zihindeki bir imge değildir |
İm zihindeki bir imge değildir. Doğru cevap E'dir.
3.Soru
Aşağıdakilerden hangisi birci öğretiyi savunmak için çatışkalar ortaya koyan düşünürdür?
Parmenides |
Zenon |
Thales |
Platon |
Aristoteles |
Parmenides’in öğrencisi Zenon hocasının birci öğretisini savunmak için ortaya
koyduğu çatışkılarla (paradoks) bilinir.
4.Soru
Farabi'nin Aristoteles’ten sonra gelen öğretmen anlamında ‘İkinci Öğretmen’ olarak adlandırılmasının sebebi nedir ?
Aristoteles'in öğrencisi olması |
Aristoteles'in karanlıkta bıraktığı noktaları açıklığa kavuşturmaya çalışması |
Aristoteles'in rakibi olması |
Aristoteles'in düşünlerini çürütmesi |
Öğretmenlik yapması |
Farabi'nin Aristoteles’ten sonra gelen öğretmen anlamında ‘İkinci Öğretmen’ olarak adlandırılmasının sebebi Aristoteles'in karanlıkta bıraktığı noktaları açıklığa kavuşturmaya çalışmasıdır.
5.Soru
Hangi düşünürün koşul eklemi yorumu bugünkü sıkı gerektirme tanımına benzer ?
Aristoteles |
Diodorus |
Khrysipos |
Laertius |
Zenon |
Diodorus koşul eklemi yorumu bugünkü sıkı gerektirme tanımına benzer.
6.Soru
Koşul önermesinin doğru olması için önbileşeninin doğru
ve ardbileşeninin yanlış olmasının hem şimdi hem de geçmişte olanaksız olması
gereklidir görüşünü savunan düşünür kimdir ?
Khrysipos |
Sextus |
Eflatun |
Diodorus |
Philo |
Koşul önermesinin doğru olması için önbileşeninin doğru
ve ardbileşeninin yanlış olmasının hem şimdi hem de geçmişte olanaksız olması
gereklidir görüşünü savunan düşünür Diodorus'dur.
7.Soru
Bir kipin bir önerme eklemi olarak önermenin başına geldiği türden “Olanaklıdır ki ” veya “Zorunludur ki ” gibi önermeleri ele almayan düşünür hangisidir?
Bir kipin bir önerme eklemi olarak önermenin başına geldiği türden “Olanaklıdır ki ” veya “Zorunludur ki ” gibi önermeleri ele almayan düşünür hangisidir?
Aristoteles |
Philo |
Diodorus |
Zenon |
Eubulides |
Bir önerme olanaklı, olanaksız, zorunlu veya zorunsuz olabilir ancak Philo bir kipin bir önerme eklemi olarak önermenin başına geldiği türden “Olanaklıdır ki ...” veya “Zorunludur ki ...” gibi önermeleri ele almaz. Bu Philo ile Aristoteles arasında göze çarpan bir fark olarak karşımıza çıkmaktadır.
8.Soru
Aşağıdakilerden hangisi stoa mantıkçılarının çıkarımları ayırma kriterlerinden biri değildir ?
Yanlış |
Doğru |
Önce |
Geçersiz |
Geçerli |
önce-sonra stoa mantıkçılarının çıkarımları ayırma kriterlerinden biri değildir
9.Soru
Stoa mantıkçılarına göre çıkarım tanımı aşağıdakilerden hangisidir?
Öncüller ve sonuç önermesinden oluşan bir sistemdir |
Önerme eklemlerinin birbirleriyle olan ilişkisidir |
Tikel-evetlemeli önermesidir |
Tümel-evetlemeli önermedir |
Ilımlı ve kapsayıcı önerme ilişkisidir |
Stoa mantıkçıları çıkarımı “öncüller ve sonuç önermesinden oluşan bir sistem” olarak tanımlamaktadır. O¨ncüller sonuç önermesine ulaşabilmek için kabul edilmiş olan önermeler, sonuç önermesi ise öncüllerin ortaya koyduğu önermedir. Doğru cevap A'dır.
10.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Gazali’nin mantık için en önemli katkılarından biridir?
Aristoteles mantığını sorgulamıştır. |
Mantığın din için önemini göstermiştir. |
Bağdat Okulu’nu ilerletmiştir. |
Mantık için farklı çeviriler yapmıştır. |
Kendi mantık kurallarını geliştirmiştir. |
Gazâlî (1058-1111) mantık çalışmalarından daha çok, etkili bir İslam düşünürü olarak mantığın saygınlığına yaptığı katkı ile bilinir. Gazâlî mantığın din bilimleri için faydalı bir araç olduğu düşüncesinin Müslümanlar arasında yaygınlaşmasını ve böylece Müslümanların mantık çalışmalarına daha fazla ilgi duymasını sağlamıştır.
11.Soru
Aşağıdakilerden hangisi Laertius'a göre tikel-evetleme önerme eklemleri arasında yer alır?
İse |
Ve |
Veya |
Olduğuna göre |
Çünkü |
Laertius’a göre Stoalılar şu bileşik önermeler üzerinde durmuşlardır:
(1) “ise” ifadesi ile oluşturulan koşul önermeleri,
(2) “Ve” ifadesi ile oluşturulan tümel-evetleme önermeleri,
(3) “Veya” ifadesi ile oluşturulan tikel-evetleme önermeleri,
(4) “Olduğuna göre” ifadesi ile oluşturulan sözde-koşullu önermeler,
(5) “C¸ünkü” ifadesi ile oluşturulan sebep-sonuç önermeleri,
(6) “Daha çok” ifadesi ile oluşturulan önermeler,
(7) “Daha az” ifadesi ile oluşturulan önermeler.
Stoa mantıkçılarının çağdaş standart mantığa göre doğrusal sayılan önerme eklemlerini de doğrusal sayılmayan önerme eklemlerini ele aldıkları anlaşılmaktadır. Listedeki koşul, tümel-evetleme, tikel-evetleme eklemleri standart mantıkta doğrusal önerme eklemleri olarak kabul edilmektedir.
12.Soru
Mantık ile ilgili görüşü;" hataya düşülmesi olanaklı her konuda akıl yürütme yetimizi
doğru yönde tutmaktadır." olan felsefeci kimdir ?
Aristoteles |
Kindi |
Farabi |
Ebu Bişr Matta |
Platon |
Mantık ile ilgili görüşü;" hataya düşülmesi olanaklı her konuda akıl yürütme yetimizi
doğru yönde tutmaktadır." olan felsefeci Farabi'dir.
13.Soru
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması kimler tarafından gerçekleştirilmiştir?
Yunanlılar |
Almanlar |
İngilizler |
Fransızlar |
İtalyanlar |
Matematiğin bir bilim niteliğini kazanması Yunanlılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu dönemin pek çok felsefecisi ya aynı zamanda matematikçidir ya da matematikle yakından ilgilidir.
14.Soru
Stoa okulları ile verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?
Stoa okulu Megara okulunun bir koludur. |
Stoa okulu üç dönemde ele alınır. |
Okulun kurucusu Kition’lu Zenon’dur. |
Stoa mantığının geliştiği ve sistemleştiği dönem Orta Stoa Dönemidir. |
Stoa mantığını oluşturan önemli eserler çoğaltılamamış ve sonraki nesillere aktarılamamıştır. |
Stoa mantığının geliştiği ve sistemleştiği dönem Erken Stoa Dönemidir. Mantık çalışmaları daha sonra azalarak yerinı etik ve retorik çalışmalarına bırakmıştır.
15.Soru
I. Önermenin özellikleri
II. Önerme türleri
III. Önermeler arasındaki karşıolum ilişkileri
O¨nerme U¨stüne, Organon’un?Kategoriler gibi?diğer kısımlara hazırlık niteliğinde olan kısımlarından biridir. Bu kısım Latin dünyasında De Interpretatione (Yorum U¨stüne) olarak adlandırılmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi Önerme Üstüne'nin konuları arasındadır?
I. Önermenin özellikleri
II. Önerme türleri
III. Önermeler arasındaki karşıolum ilişkileri
O¨nerme U¨stüne, Organon’un?Kategoriler gibi?diğer kısımlara hazırlık niteliğinde olan kısımlarından biridir. Bu kısım Latin dünyasında De Interpretatione (Yorum U¨stüne) olarak adlandırılmıştır.
Yukarıdakilerden hangisi Önerme Üstüne'nin konuları arasındadır?
Yalnız I |
I ve II |
II ve III |
I, II ve III |
I ve III |
16.Soru
Bir kipin bir önerme eklemi olarak önermenin başına geldiği türden “Olanaklıdır ki ...” veya “Zorunludur ki ...” gibi önermeleri ele almaması Stoa Mantıkçısı Philo’yu hangi mantıkçıdan ayıran göze çarpan bir farktır?
Aristoteles |
Diodorus |
Khrysipos |
Sextus |
Platon |
Philo kipi önermenin özelliği olarak kabul etmektedir. Bir önerme olanaklı, olanaksız, zorunlu veya zorunsuz olabilir ancak Philo bir kipin bir önerme eklemi olarak önermenin başına geldiği türden “Olanaklıdır ki ...” veya “Zorunludur ki ...” gibi önermeleri ele almaz. Bu Philo ile Aristoteles arasında göze çarpan bir fark olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap A’dır.
17.Soru
Organon’un tasım mantığına ayrılmış olan kısmı aşağıdakilerden hangisidir?
Kategoriler |
Topikler |
Yorum Üstüne |
Birinci Çözümlemeler |
İkinci Çözümlemeler |
Birinci Çözümlemeler, Organon’un tasım mantığına ayrılmış olan kısmıdır.
18.Soru
Aristoteles mantığını hem Aristoteles’in metinlerine bağlı kalarak hem de islam düşüncesine yakın bir anlayışla yorumlayabilen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Aristoteles mantığını hem Aristoteles’in metinlerine bağlı kalarak hem de islam düşüncesine yakın bir anlayışla yorumlayabilen düşünür aşağıdakilerden hangisidir?
Kindi |
İbn Si^na^ |
Fa^ra^bi^ |
İbn Rüşd |
Gaza^li^ |
Fa^ra^bi^’nin en büyük başarısı, Aristoteles mantığını hem Aristoteles’in metinlerine bağlı kalarak hem de islam düşüncesine yakın bir anlayışla yorumlayabilmesidir. Doğru cevap C'dir.
19.Soru
iki önermeden bir üçüncüsü çıkıyor ise, o zaman ilk ikisinden biri ile sonucun çelişiğinden diğerinin çelişiği çıkar.
Stoa mantığına göre yukarıda bahsedilen themata aşağıdakilerden hangisidir?
iki önermeden bir üçüncüsü çıkıyor ise, o zaman ilk ikisinden biri ile sonucun çelişiğinden diğerinin çelişiği çıkar.
Stoa mantığına göre yukarıda bahsedilen themata aşağıdakilerden hangisidir?
İkinci themata |
Birinci themata |
Üçüncü themata |
Dördüncü themata |
Beşinci themata |
Tanıtlanamazlar arasında yer almayan çıkarımların tanıtlanamazlara indirgen- mesinde başvurulan kuralların (themata) sayısı dörttür. Bunlardan sadece birincisi ve üçüncüsü bilinmektedir.
Birinci thema şöyle ifade edilmektedir: iki önermeden bir üçüncüsü çıkıyor ise, o zaman ilk ikisinden biri ile sonucun çeliştiğinden diğerinin çelişiği çıkar.
20.Soru
- Katı veya dışlayıcı anlamda, doğru bir tikel-evetleme önermesinin bileşenlerinden biri ve sadece biri doğru olmalıdır.
- Ilımlı veya kapsayıcı tikel-evetleme önermelerinin doğru olması için tek koşul bileşenlerden en az birinin doğru olmasıdır.
- Birden çok bileşen doğru olduğunda da ‘veya’ kapsayıcı anlamda kullanılmışsa tikel-evetlemeli önerme doğru sayılır.
- Her tümel-evetlemede, eğer [bileşenler arasında] bir önerme yanlış ise, diğerleri doğru olsa bile, bütünü yanlıştır.
“Bir sınav sorusu ya zordur ya kolaydır ya da bunların ikisi de değildir.” önermesi yukarıda verilenlerden hangisini örneklendirmek için söylenebilir?
I |
II |
I ve III |
I ve IV |
III ve IV |
Stoa mantıkçıları iki tür tikel-evetlemeli önerme ayırt etmişlerdir. Stoa mantıkçıları tarafından neredeyse her zaman kullanılan katı veya dışlayıcı anlamda, doğru bir tikel-evetleme önermesinin bileşenlerinden biri ve sadece biri doğru olmalıdır: “Bir öğüt ya bilgece ya budalacadır ya da bunların ikisi de değildir” gibi. Ilımlı veya kapsayıcı tikel-evetleme önermelerinin doğru olması için tek koşul bileşenlerden en az birinin doğru olmasıdır. Birden çok bileşen doğru olduğunda da ‘veya’ kapsayıcı anlamda kullanılmışsa tikel-evetlemeli önerme doğru sayılır. Stoa mantıkçıları sadece dışlayıcı tikel-evetleme önermeleri asıl anlamda tikel-evetlemeli önerme kabul etmişlerdir. Tümel-evetlemeli önermenin Stoa mantığında yorumlanışı Aulus Gellius’a göre şöyledir: “Her tümel-evetlemede, eğer [bileşenler arasında] bir önerme yanlış ise, diğerleri doğru olsa bile, bütünü yanlıştır denir” Bu açıklamalardan da anlaşıldığı gibi doğru cevap A’dır. “Bir sınav sorusu ya zordur ya kolaydır ya da bunların ikisi de değildir.” önermesi “Katı veya dışlayıcı anlamda, doğru bir tikel-evetleme önermesinin bileşenlerinden biri ve sadece biri doğru olmalıdır.” ifadesini örneklendirmek için kullanılabilir.
-
- 1.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 2.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 3.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 4.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 5.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 6.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 7.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 8.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 9.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 10.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 11.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 12.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 13.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 14.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 15.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 16.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 17.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 18.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 19.SORU ÇÖZÜLMEDİ
- 20.SORU ÇÖZÜLMEDİ